فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:37
مقدمه:
جهانی سازی و تغییرات فناوری، فرایندهایی که در پانزده سال اخیر سرعت یافته اند، باعث ایجاد یک اقتصاد جدید جهانی شده اند که با فناوری تقویت شده و سوخت (انرژی) آن بوسیله اطلاعات تامین و با دانش رانده می شود. ضرورت این اقتصاد جهانی مستلزم نوع و هدف موسسات آموزشی است. از آنجاییکه روند کنونی به سوی کاهش اطلاعات ناقص و دسترسی به اطلاعات صحیح رو به رشد است، مدارس دیگر نمی توانند شاهد صرف زمان برای انتقال یک مجموعه اطلاعات تجویز شده از معلم به دانش آموز در طی یک مقطع ثابت زمانی باشند، بلکه مدارس باید فرهنگ "آموزش برای یادگیری" را ترویج دهند. بعنوان مثال فراگیری دانش و مهارتهایی که آموزش مستمر را درطول حیات فرد ممکن می سازند.طبق گفته آلوین تافلر بی سواد قرن 21،کسانی نخواهند بود که خواندن ونوشتن نمی دانند بلکه کسانی هستند
که نتوانند یادبگیرند یا یاد دهند.
نگرانی در مورد کیفیت و روش آموزشی با ضرورت توسعه فرصتهای آموزشی آنهایی که بیشترین آسیب پذیری را براثر جهانی سازی دارند همزیستی دارد. عموما“ تغییرات جهانی سازی درکشورهای درحال توسعه،برروی گروههای کم درآمد، دختران و زنان و خصوصا“ کارگران کم مهارت، همچنین همه گروهها برای کسب و بکارگیری مهارتهای جدید فشار می آورد. سازمان جهانی کار نیازهای آموزشی وپرورشی در اقتصاد جدید جهانی را بعنوان "آموزش پایه برای همه "، "مهارتهای کاری برای همه" و "آموزش مادام العمر برای همه " تعریف می کند.
فناوری های اطلاعات و ارتباطات (ICT) شامل، رادیو وتلویزیون و همچنین فناوری های دیجیتال جدیدتر مانند کامپیوتر واینترنت، بعنوان ابزارهای بالقوه نیرومند و فعال کننده اصلاح و تغییرات آموزشی معرفی می شوند.
ICT های مختلف وقتی بطور مناسب بکار برده می شوند می توانند به توسعه دسترسی به آموزش کمک کرده و رابطه بین آموزش و کارگاههای روزافزون دیجیتالی را تحکیم کنند، همچنین کیفیت آموزش را با کمک ایجاد آموزش و یادگیری در یک پروسه فعال متصل به زندگی حقیقی بالا ببرند. بهرحال تجربه مطرح شدن ICT های مختلف در کلاس درس و دیگر مکانهای آموزشی درسراسر جهان در طی چند دهه گذشته بیانگر اینست که تحقق کامل منافع بالقوه آموزشی ICT ها خودکار نیست. یکپارچه سازی موثر ICT ها در سیستم آموزشی یک فرایند پیچیده است که نه تنها فناوری را درگیر می کند بلکه برنامه آموزشی و فن آموزش، آمادگی نهادی، شایستگی های معلم و سرمایه گذاری دراز مدت را هم درگیر می کند. درحقیقت چنان اهمیت حیاتی به موضوع می دهد که بدست آوردن فناوری آسانترین قسمت آن است.
1-تشریح واژه ها
1-1 ICT ها و کاربرد انواع رایج آنها درتحصیلات و آموزش
ICT ها معرف فناوری های اطلاعات وارتباطات هستند و برای این منظور، بعنوان یک مجموعه متفاوت از ابزارها و منابع فناوری، بکاررفته برای برقراری ارتباط ,ایجاد،انتشار، ذخیره کردن و مدیریت اطلاعات تعریف شده اند. این فناوری ها شامل , کامپیوتر، اینترت، فناوری های پخش برنامه ( رادیو وتلویزیون) وتلفن است.
درسالهای اخیر موج شدیدی ازعلاقه عمومی درمورد اینکه چگونه کامپیوترها و اینترنت می توانند بهتر تحت کنترل درآیند تا کارایی و تاثیر آموزش را درهمه سطوح ودرهردو زمینه رسمی و غیررسمی پیشرفت دهند، آغاز شده است. اما ICT ها بیشتر از فقط یک فناوری هستند, هرچند امروزه به فناوری های قدیمی مانند تلفن، رادیووتلویزیون، توجه کمتری می شود ولی درگذشته بعنوان ابزارهای آموزشی استفاده می شدند . مثلا“ رادیو و تلویزیون برای بیش از چهل سال برای آموزش باز و از راه دور بکاررفته اند. دراین راستا هرچند چاپ گرانترین روش باقی مانده است ولی دردسترس ترین بوده و لذا درکشورهای توسعه یافته ودرحال توسعه برجسته ترین مکانیسم ارایه است.
کاربرد کامپیوتر و اینترنت هنوز در کشورهای درحال توسعه مراحل اولیه را می گذراند و اگر بخواهند بکارگرفته شوند بعلت زیرساخت محدود، دسترسی به آنها گران تمام می شود. بعلاوه فناوری های مختلف برای اینکه بعنوان یک مکانیسم منحصربفرد ارایه شوند، نوعا“ بصورت ترکیبی استفاده شده اند. بعنوان مثال انجمن رادیو اینترنتی Kothmale، پخش اخبار رادیویی و فناوری اینترنت و کامپیوتر را با هم بکارمی برد تا مردم به آسانی بتوانند در اطلاعات و ایجاد فرصتهای آموزشی در یک جامعه روستایی (سری لانکا) سهیم شوند.
دانشگاه غیرحضوری انگلستان (UKOU) در سال 1969 بعنوان اولین موسسه آموزشی در سراسر جهان به آموزش از راه دور اختصاص یافت و بندرت برموضوعات چاپی تکیه دارد. همچنین دانشگاه غیر حضوری ایندراگاندی در هند کاربرد چاپ، نوارهای صمعی وبصری، پخش رادیویی و تلویزیونی و فناوری های کنفرانسی را با هم آمیخته کرده است.
1-2 آموزش از راه دور
هرچند عرفا“ با تحصیلات بالاتر و آموزش واحدی آمیخته شده، اما آموزش از راه دور شامل یادگیری در همه سطوح، چه رسمی و چه غیررسمی می شود. آموزش از راه دور یک شبکه اطلاعاتی شامل، اینترنت، یک اینترانت (LAN) یا (WAN)، را بطور کلی یا جزیی برای برقراری دوره ها، اثرات متقابل و یا تسهیل امور بکار می برد. برخی آموزش ONLINE ی را ترجیح می دهند که درآن، یادگیری برپایه وب بعنوان زیرمجموعه ای از آموزش از راه دور است که به کاربرد یک جستجوگر اینترنتی ( مانند Internet explorer یا Netscape ) برای این منظور اشاره دارد.
1-3 یادگیری مختلط
یک واژه دیگر که امروزه درحال رواج یافتن است یادگیری مختلط است. و آن دربرگیرنده مدلهای یادگیری است که سیستم سنتی کلاس درس با شیوه های یادگیری از راه دور آمیخته می شود. مثلا“ دانش آموزان در یک کلاس سنتی می توانند به هردو روش یعنی استفاده از موضوعات چاپی یا موضوعات online رجوع کنند وبا معلم خود از طریق chat (گفتگو همزمان) ارتباط داشته باشند ویا از پست الکترونیکی استفاده کنند و یک دوره آموزشی برپایه وب هم می تواند به دوره اضافه شود. یادگیری مختلط بدینوسیله رواج یافت که دریافت، آموزش کامل صرفا“ در یک محیط الکترونیکی حاصل نمی شود، بخصوص اینکه نقش معلم بکلی نادیده گرفته شود. درعوض باید موضوعات آموزشی ونتایج آنها و اهمیت فرد، ویژگیهای دانش آموزان و زمینه آموزشی بمنظور رسیدن به یک ترکیب مطلوب روشهای آموزشی درنظر گرفته شود.
1-4 آموزش غیر حضوری وباز
آموزش باز و از راه دور بوسیله جوامع مشترک المنافع آموزشی بعنوان " یک راه ایجاد فرصتهای آموزشی که با جداسازی معلم و دانش آموز از نظر زمانی و مکانی یا هردو " مطرح شد، آموزشی که از بعضی جهات بوسیله یک نهاد یا موسسه تصدیق شده است. کاربرد یک دسته مختلف از وسایل ارتباطی مانند چاپ، الکترونیک، ارتباطات دوطرفه، که به دانش آموزان و معلمان اجازه برقراری ارتباط متقابل را می دهد و همچنین امکان ملاقاتهای حضوری و یک تقسیم کار درتولید وبرقراری دوره های آموزشی.
1-5 مفهوم محیط دانش آموز محور
شورای ملی پژوهش ایالات متحده، محیطهای دانش آموز محور را بعنوان "محیطهایی که توجه خاص به دانشه، مهارتها ,رفتارها و باورهای دانش آموزان درکلاس دارند" تعریف کرده است. مفهوم دانش آموز محوری از یک تئوری آموزشی بنام ساختارگرایی ناشی می شود، که آموزش را بعنوان یک پروسه که درآن افراد "ساختن وایجاد کردن" را براساس دانش وتجربه قبلی خود معنی می کنند، نشان می دهد. این محیط، تجربه افراد را قادر می سازد که مدلها یا الگوهای فکری را بنا کنند تا براثر آن معنی وسازمانی برای تجربیات متعاقب ایجاد شود، لذا دانش "خارج ازآنج"، مستقل از دانش آموز و آنچه که او بطور منفعل دریافت می کند، نیست. بلکه دانش از طریق یک پروسه فعال که درآن دانش آموز اطلاعات را انتقال می دهد، فرضیه می سازد ودرباره کاربرد مدلهای ذهنی خودش تصمیم می گیرد. یک شکل دیگر از ساختارگرایی بنام ساختارگرایی اجتماعی هم، بر نقش معلم، والدین، همسالان و دیگر اعضای جامعه درکمک به دانش آموزان برای مفاهیم اصلی که آنها با فکر خود بتنهایی قادر به درک آن نیستند تاکید می کند. برای ساختارگرایان اجتماعی، آموزش باید فعال، دارای مفهوم واجتماعی باشد. اینکار در یک گروه که یک معلم بعنوان تسهیل کننده یا راهنما دارد به بهترین وجه اجرا می شود.
2 – وعده های ICT درآموزش
برای کشورهای درحال توسعه ICT یک امکان بالقوه، برای افزایش دسترسی و پیشرفت ارتباط و کیفیت آموزش دارد. ICT بطور زیادی کسب دانش و جذب وفراگیری آنر، با ارایه بی سابقه فرصت به کشورهای درحال توسعه برای افزودن و گسترش سیستمهای آموزشی ,ارتقا فرمول بندی و اجرای سیاستها وگسترش دامنه فرصتها برای کار و فقرا تسهیل می بخشد. یکی از بزرگترین سختیها که فقرا تحمل می کنند همچنین افراد دیگری که در فقیرترین کشورها زندگی می کنند، حس انزوایی است. فناوری های ارتباطی تضمین کاهش چنین حسی هستند وهمچنین تسهیل دردسترسی به دانش از طریق راههایی که قبلا“ غیرقابل تصور بوده است. هرچند، واقعیت تقسیم دیجیتال (شکاف بین آنهایی که به کنترل فناوری دسترسی داشته و کسانی که دسترسی ندارند) به این معنی است که معرفی و یکپارچه سازی ICT در سطوح مختلف و درانواع متنوع آموزش، پرچالش ترین تعهدات است. شکست در این مبارزه به معنی بیشتر شدن شکاف دانش و عمیق شدن نابرابریهای موجود اقتصادی و اجتماعی است.
2-1 چگونهICT می تواند به توسعه دسترسی به آموزش کمک کنند؟
ICT یک ابزار بالقوه نیرومند برای توسعه فرصتهای آموزشی، چه رسمی و چه غیررسمی است برای حوزه های قبلا“ ذکرشده (جمعیتهای متفرق و روستایی) اقلیتهای قومی، زنان، دختران ، افراد ناتوان و پیران گروههای بطور سنتی محروم از آموزش بعلت دلایل فرهنگی یا اجتماعی هستند، همچنین همه افرادی که بدلایل مالی یا محدودیت زمانی قادر به ثبت نام در مراکز آموزشی نیستند.
هر زمان، هرجا (خصیصه تعریف کننده ICT ) توانایی ICT در سبقت از زمان و مکان است. ICT، آموزش غیر همزمان یا آموزش با مشخصه یک تاخیر زمانی بین ارایه آموزش و پذیرش آن توسط فراگیران را ممکن می سازد.
برای مثال، مواد درسی دوره ای online ممکن است در سراسر روز یا هفته در دسترس باشند.
ICT الزام همه فراگیرن ومربیان نسبت به بودن در یک مکان فیزیکی را رفع می کند. بعلاوه انواع معینی از ICT مانند تکنولوژی کنفرانس از راه دور این امکان را می دهد که آموزش در یک زمان، بوسیله فراگیران متعدد و از نظر مکانی پراکنده، مورد استفاده قرار گیرد.
دسترسی به منابع آموزش از راه دور . معلمان و شاگردان دیگر مجبور نیستند فقط به کتابهای چاپ شده و دیگر وسایل رسانه ای فیزیکی موجود درکتابخانه ها (که به مقدار محدود دردسترس هستند) برای نیازهای آموزشی خود متکی باشند. با اینترنت و شبکه جهانی وب، وسایل آموزشی زیادی تقریبا“ در همه موضوعات و با تنوع رسانه ها می تواند از هرجا و درهرمدت از روز و توسط تعداد نا محدودی از مردم قابل دسترس باشد.
این موضوع خصوصا“ در خیلی از مدارس کشورهای درحال توسعه چشمگیر است، همچنین حتی در بعضی از مدارس کشورهای توسعه یافته که منابع کتابخانه ای آنها محدود و منسوخ شده اند، اهمیت دارد.
ICT همچنین دسترسی به افراد و مراجع (مربیان، خبرگان، پژوهشگران، متخصصان، رهبران و اشراف) را درهمه جهان تسهیل می بخشد.
2-2 کاربرد ICT در آماده کردن افراد برای محیط های کاری
یکی از شایعترین دلایل ذکر شده برای بکارگیری ICT درکلاس، بهتر آماده کردن نسل فعلی دانش آموزان برای یک محیط کاری است،که درآن ICT خصوصا“، کامپیوتره، اینترنت و فناوری های مرتبط، روز به روز بیشتر رواج می یابند. لذا سواد تکنولوژیک یا توان بکارگیری موثر و بهینه ICT، بعنوان یک لبه رقابتی در یک بازار کار درحال جهانی شدن، بنظر می آید. التبه سواد تکنولوژیک فقط مهارت ارایه خوب کارها طبق خواست اقتصاد جدید جهانی نیست . آزمایشگاه آموزشی منطقه شمالی ایالات متحده آمریکا، آن چیزی که مهارتهای قرن 21 نامیده می شود را چنین شناسایی کرده است: سواد قرن دیجیتال ( خود شامل سواد عملکردی، سواد بصری، سواد علمی، سواد تکنولوژیک، سواد اطلاعاتی، سواد فرهنگی و هشیاری و آگاهی جهانی) تفکر اختراعی، تفکر در رسیدن به رتبه بالاتر، استدلال کامل، ارتباط موثر و بهره وری بالا . ( به جدول 1 برای توضیح بیشتر نگاه کنید)