فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:93
فهرست مطالب:
شرح
پیشگفتار
فصل 1: روشهای آبیاری بارانی
روش آبیاری بارانی کلاسیک متحرک و نیمه متحرک
روش آبیاری بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک
روش آبیاری بارانی کلاسیک کاملاً ثابت
روش آبیاری بارانی آبفشان غلطان
روش آبیاری بارانی آبفشان قرقره ای
روش آبیاری بارانی آبفشان دوار
روش آبیاری بارانی آبفشان خطی
فصل 2: نصب و اجرای روش های آبیاری موضعی
سیستم کنترل مرکزی و فیلتراسیون
اجرای مجموعه خطوط لوله در آبیاری موضعی
گسیلنده ها
شرح
فصل 3: نقشه خوانی و پیاده کردن سیستم
فصل 4: نصب و اجرای ایستگاههای پمپاژ سیستم های آبیاری تحت فشار
عملیات خاکی
عملیات بتنی
ساختمان ایستگاه پمپاژ
فونداسیون و ملاحظات فنی
حوضچۀ مکش
فضای اطراف ساختمان ایستگاه پمپاژ
سایر موارد
فصل 5: عملیات لوله گذاری
3- اجرای لوله های آزبست
انبار، حمل و ریسه کردن لوله های آزبست
گذاری لوله ها
اتصال لوله ها به یکدیگر
شرح
احداث تکیه گاهها
عملیات خاص روی لوله های آزبست
خاکریزی روی لوله ها
آزمایش فشار مزرعه ای
4- اجرای لوله های ترموپلاستیک
انبار و حمل و نقل لوله ها
ریسه نمودن لوله ها
ملاحظات کلی کارگذاری لوله ها
کارگذاری لوله های پلی اتیلن
کارگذاری لوله های پی وی سی
عملیات خاکی مربوط به لوله های ترموپلاستیک
آزمایش فشار
5- لوله های آلومینیوم
انبار، حمل و ریسه کردن لوله های آلومینیوم
نصب لوله های آلومینیوم
شرح
فصل 6: نصب و اجرای اتصالات و شیرآلات
تقسیم بندی متعلقات، اتصالات و شیرآلات
1- متعلقات و اتصالات پلی اتیلن
اتصالات پلی اتیلن جوشی
اتصالات پلی آمین غیرجوش
2- متعلقات و اتصالات پی وی سی
3- اتصالات و متعلقات فولادی
اتصالات و متعلقات گالوانیزه
اتصالات و متعلقات فولاد سیاه
4- اتصالات و متعلقات چدنی
5- متعلقات و اتصالات آلومینیومی
6- متعلقات و اتصالات برنجی
فصل 7: لیست لوازم و تجهیزات سیستم ها
یک نمونه لیست لوازم و هزینه های یک طرح آبفشان سنترپیوت
شرح
یک نمونه لیست لوازم و هزینه های سیستم آبیاری کلاسیک ثابت
نمونه یک سیستم آبیاری قطره ای
نمونه وسائل فیلتراسیون آبیاری قطره ای
نمونه فیلتر دیسکی 2و3 اینچ تصفیه آب
نمونه شیرخودکار نصب شده در سیستم های آبیاری بارانی کلاسیک ثابت
جدول مشخصات لوله های مواد پلی اتیلن
جدول مشخصات لوله های مواد پلی اتیلن
جدول مشخصات لوله های مواد پلی اتیلن
پیشگفتار
جمعیت ایران نسبت به جمعیت دنیا در حدود یک درصد است در صورتیکه سهم ایران از منابع آب شیرین دنیا حدود 36%درصد است. در حال حاضر 93 درصد از منابع آب قابل دسترس کشور برای آبیاری در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد از طرف دیگر طبق مصوبات دولت بایستی سهم کشاورزی از کل منابع آب به رقمی کمتر از عدد فوق (حدود 87%) برسد لذا ضرورت دارد با برنامه ریزی دقیق و اجرای روشهای آبیاری که دارای راندمان بیشتری هستند از آب قابل دسترسی حداکثر استفاده را ببریم بطور کلی ضرورت اجرای سیستم های آبیاری تحت فشار بر هیچ کس پوشیده نیست و از مهم ترین مزایای این روش ها می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
جلوگیری از تلفات آب و افزایش راندمان آبیاری.
امکان آبیاری در اراضی دارای عمق خاک زارعی کم
امکان آبیاری در اراضی دارای توپوگرافی نامنظم
کاهش هزینه های کارگری در آبیاری
کاهش مسائل ناشی از آبیاری بی رویه و زه کشی
بالا بردن کیفیت محصولات زارعی
کنترل فرسایش خاک
کاهش تلفات زمین در اثر احداث کانالها و سایر تأسیسات آبیاری
لذا طراحی و اجرای این روشهای آبیاری از اهمیت خاصی برخوردار است. به منظور آشنایی داوطلبان ثبت شرکت و فعالیت در زمینه اجرای این سیستم ها معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی اقدام به برگزاری دوره های آموزشی طراحی و اجرای سیستم های آبیاری تحت فشار و آزمون نموده است لذا جزوه حاضر بعنوان بخشی از درس اجرا جهت آشنایی داوطلبان تدوین شده است. هر چند نکات کامل اجرای این سیستم ها در اینجا ذکر نشده است ولی امید است داوطلبان آشنایی کمی با این سیستم ها پیدا نموده و با مطالعات بیشتر و بازدید از سیستم های اجرا شده آگاهی بیشتری پیدا نمایند.
روش های آبیاری بارانی به روش های آبیاری اطلاق می شود که آب را به صورت قطرات باران در سطح مزرعه پخش می کنند.
بطور کلی روش های آبیاری بارانی شامل زیر می باشد:
1- روش آبیاری بارانی کلاسیک متحرک
2- روش آبیاری بارانی کلاسیک نیمه متحرک
3- روش آبیاری بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش های متحرک
4- روش آبیاری بارانی کلاسیک کاملاً ثابت
5- روش آبیاری آبفشان غلطان ( ویل موو )
6- روش آبیاری آبفشان قرقره ای ( گان یاتفنگی )
7- روش آبیاری دوار ( سنترپیوت )
8- روش آبیاری خطی ( لینیر )
2 و 1 ) روش آبیاری بارانی کلاسیک متحرک و نیمه متحرک
در روشهای کلاسیک متحرک کل خطوط لوله اصلی و فرعی و خطوط آبرسان به همراه پایه های آبپاش و آبپاش ها قابل جابجائی هستند و معمولاً از لوله های آلومینیوم که سبک و قابل حمل هستند استفاده می شود. در روشهای نیمه متحرک، خطوط لوله اصلی، فرعی و آبرسان غالباً بصورت مدفون اجرا می شود و جنس این لوله ها آزبست؛ پلی اتیلن یا پی وی سی بوده و معمولاً توسط اتصالات چدنی به همدیگر متصل می شوند و بالها نیز از جنس آلومینیوم است. آبگیری بالهای آبیاری از شیرهای آبگیری صورت می گیرد. بهتر است ارتفاع شیرآبگیر از سطح زمین زیاد نباشد تا لوله سرانداز با شیب زیاد به آن متصل نشود ( حدود 30 سانتی متر از سطح زمین ). ملاحظات اجرایی که در خصوص این روش ها بایستی در نظر گرفته شود:
رعایت اصول کار با لوله و اتصالات گالوانیزه موقع نصب پایه آبپاش ها
رعایت اصول حمل و انبار کردن لوله و اتصالات آلومینیوم
رعایت اصول جوشکاری و پرس اتصالات آلومینیوم به لوله ها و اتصالات به همدیگر
اجرای خطوط لوله ها طبق نقشه اجرایی و براساس مشخصات فنی طرح
تخلیه مواد خارجی داخل لوله و اتصالات و شستن آنها قبل از راه اندازی سیستم
جمع آوری لوله و اتصالات پس از انتهای فصل آبیاری بایستی بدقت انجام شود.
3) روش آبیاری بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک
در این روش معمولاً لوله های اصلی، فرعی، آبرسان و بالهای آبیاری بصورت مدفون در ز یر خاک قرار دارند و آبپاش ها در طول بال جابجا می شوند. در بعضی مواقع ممکن است از بالهای آلومینیوم که بصورت ثابت در روی زمین قرار می گیرند و آبپاش ها بصورت بست و قلاب در محل استقرار شیرهای خودکار جابجا شوند استفاده شود. نکاتی که بایستی در اجرای این سیستم مدنظر قرار گیرد به شرح ذیل است:
بدلیل فشار کارکرد بالای این سیستم بایستی دقت زیادی در اجرای جزئیات جوشکاری و نصب اتصالات به عمل آید.
شیرخودکار بایستی محکم شود تا با ضربات آبپاش این شیر تکان نخورد و جابجا نشود ( بتن ریزی محل انشعاب طبق نظر طراح )
محکم کردن شیرخودکار روی کمربند بایستی بدقت صورت گیرد.
شیر قطع و وصل در ابتدای بالها بهتر است نصب شود.
انتهای لوله آبرسان بهتر است توسط یک فلنج کور و یا یک شیر فلکه مسدود شود تا در مواقع لزوم بتوان عملیات شستشوی آن را انجام داد.
توصیه می شود اطراف تمامی کمربندها به ابعاد20×20×20 سانتی متر عملیات بتن ریزی صورت گیرد.
عمق کارگذاری بالهای آبیاری معمولاً 75 سانتی متر است.
این طرح توجیهی در رابطه با تولید دستگاههای آبیاری تحت فشار بارانی می باشد که بر اساس آخرین تغییرات توسط
کارشناسان متخصص با دقت نگارش و جمع آوری شده است.
این فایل برای کارآفرینان در زمینه تولید دستگاههای آبیاری تحت فشار بارانی مناسب می باشد.
این طرح توجیهی شامل :
مقدمه و خلاصه ای از طرح
فهرست مطالب
جداول و محاسبات مربوطه
موضوع و معرفی طرح
هزینه تجهیزات
ظرفیت
سرمایه گذاری کل
سهم آورده متقاضی
سهم تسهیلات
دوره بازگشت سرمایه
اشتغال زایی
فضای مورد نیاز
تعداد و هزینه نیروی انسانی
استانداردهای مربوطه
بازارهای داخلی و خارجی
توجیه فنی و اقتصادی طرح
عرضه کنندگان و ...
مناسب برای :
- اخذ وام بانکی از بانک ها و موسسات مالی اعتباری
- گرفتن وام قرض الحسنه خود اشتغالی از صندوق مهر امام رضا
- ارائه طرح به منظور استفاده از تسهیلات بنگاه های زود بازده
- گرفتن مجوز های لازم از سازمان های دولتی و وزارت تعاون
- ایجاد کسب و کار مناسب با درآمد بالا و کارآفرینی
- مناسب جهت اجرای طرح کارآفرینی و ارائه دانشجویی
این طرح توجیهی (مطالعه امکان سنجی، طرح کسب و کار، طرح تجاری یا BP) در قالب pdf و در حجم 18 صفحه به
همراه جداول و کلیه محاسبات مربوطه در اختیار شما قرار خواهد گرفت.
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:169
پایان نامه :
جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.Sc.) در رشته زراعت
اثر سطوح مختلف آبیاری و تراکمهای متفاوت بذر بر عملکرد و شاخصهای فیزیولوژیکی رشد گندم دوروم
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
چکیده 1
فصل اول : مقدمه و کلیات 2
مقدمه 3
گندم، منشاء و تاریخچه 5
اهمیت اقتصادی گندم دوروم 8
اختلافات ساختاری و شیمیایی گندم دوروم و نان 8
موارد مصرف گندم دوروم 10
تولید ماکارانی 10
ویژه گیهای تغذیه ای ماکارونی حاصل از گندم دوروم 10
ارزش تغذیه ای ماکارونی سبوس دار 11
گندم دوروم برای تولید نان 13
درصد ترکیبات مغذی در بخشهای مختلف دانه 13
سطح زیر کشت و تولید گندم 14
سطح زیر کشت گندم نان و دوروم در ایران 16
خصوصیات گیاه شناسی گندم 19
انواع گندم 19
الف- گندم بهاره 20
ب- گندم پاییزه 20
اندام شناسی گندم 20
ریشه (Root ) 21
ساقه ( Stem ) 21
برگ ( Leaf ) 21
گل آذین (Spike) 22
دانه Grain)) 22
جنین (Embrio) 23
سبوس (Husk) 23
آندوسپرم (Endosperm) 23
کمیت گلوتن 24
کیفیت گلوتن 24
درصد پروتئین 25
اکولوژی گندم 25
نور 26
رطوبت و خشکی 26
شرایط مناسب برای رشد گندم دوروم 26
تهیه زمین : 27
ضدعفونی بذر: 27
میزان بذر 27
عمق مناسب کاشت 27
میزان کود مصرفی 27
آفات و بیماری های گیاه گندم 27
سن گندم 28
زنگ گندم 29
سیاهک گندم 29
پوسیدگی جوانه و ریشه 29
برداشت محصول 29
تنش و انواع آن 30
تنش خشکی 30
تنش خشکی و سازو کار های تحمل به آن 32
فرار از خشکی 33
اجتناب از خشکی 34
تحمل خشکی 34
صفات مرتبط با تحمل به تنش خشکی در گندم 35
نقش پرولین در تنظیم اسمزی و افزایش توانایی تحمل به خشکی 37
تراکم بذر 39
فصل دوم : بررسی منابع 41
تنش خشکی 42
تراکم کاشت 50
فصل سوم : مواد و روشها 58
قالب آماری طرح 59
آماده سازی زمین و پیاده سازی طرح 59
مشخصات خاک محل آزمایش 61
خصوصیات بذر مورد استفاده 62
عملیات داشت 63
صفات مورد بررسی 64
روشهای اندازه گیری 65
تجزیه آماری داده ها 66
فصل چهارم : نتایج و بحث 67
ارتفاع بوته 69
تعداد خوشه در متر مربع 76
وزن هزار دانه 81
تعداد روز تا رسیدگی 85
عملکرد دانه 91
عملکرد بیولوژیکی 98
شاخص برداشت 103
درصد پروتئین دانه 110
عملکرد پروتئین 113
محتوای پرولین برگ 118
شاخص سطح برگ 122
سرعت رشد محصول 126
سرعت جذب خالص 130
جدول همبستگی بین صفات
نتیجه گیری و پیشنهادات
فهرست منابع 133
134
137
158
چکیده انگلیسی
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار 1- تولید و ارزش اقتصادی حاصل از گندم در سطح جهان 15
نمودار 2- جایگاه گندم از نظر میزان تولید در میان محصولات کشاورزی و دامی جهان 16
نمودار 3- جایگاه ارزش اقتصادی گندم در میان محصولات کشاورزی و دامی در ایران 17
نمودار 4- جایگاه گندم از نظر میزان تولید در میان محصولات کشاورزی و دامی در ایران 18
نمودار 3-1- نقشه اجرای طرح- اسپلیت پلات در 3 تکرار 61
نمودار 4-1) - اثر آبیاری بر ارتفاع بوته گیاه گندم 72
نمودار 4-2- اثر تراکم بر ارتفاع بوته گیاه گندم 72
نمودار 4-3 - اثر آبیاری بر تعداد خوشه گندم در متر مربع 76
نمودار 4-4- اثر تراکم بر تعداد خوشه گندم در متر مربع 79
نمودار 4-5 - اثر آبیاری بر وزن هزار دانه گندم 81
نمودار 4-6- اثر تراکم بر وزن هزار دانه گندم 83
نمودار 4-7 - اثر آبیاری بر تعداد روز تا رسیدگی گندم 86
نمودار 4-8- اثر تراکم بر تعداد روز تا رسیدگی گندم 89
نمودار 4-9 - اثر آبیاری بر عملکرد دانه گندم 91
نمودار 4-10 - اثر تراکم بر عملکرد دانه گندم 94
نمودار 4-11- اثرات متقابل آبیاری و تراکم بذر بر عملکرد دانه گندم 97
نمودار 4-12 - اثر آبیاری بر عملکرد بیولوژیکی گندم 98
نمودار 4-13- اثر تراکم بر عملکرد بیولوژیک گندم 100
نمودار 4-14-اثرات متقابل آبیاری و تراکم بذر بر عملکرد بیولوژیک گندم 102
نمودار 4-15 - اثر آبیاری بر شاخص برداشت گندم 106
نمودار 4-16- اثر تراکم بر شاخص برداشت گندم 108
نمودار 4-17- اثر آبیاری بر درصد پروتئین دانه گندم 110
نمودار 4- 18 - اثر آبیاری بر عملکرد پروتئین دانه گندم 113
نمودار 4-19- اثر تراکم بر عملکرد پروتئین دانه گندم 115
نمودار 4- 20 - اثر آبیاری بر محتوای پرولین دانه گندم 118
شکل 4- 21- روند تغییرات شاخص سطح برگ گندم در سطوح مختلف آبیاری 122
شکل 4-22 - روند تغییرات شاخص سطح برگ گندم در سطوح مختلف تراکم 124
نمودار 4- 23 - سرعت رشد محصول گندم در سطوح مختلف آبیاری 127
نمودار 4-24- روند تغییرات سرعت رشد محصول گندم در سطوح تراکم 128
نمودار 4- 25 - سرعت جذب خالص گندم در سطوح مختلف آبیاری 130
نمودار 4-26- سرعت جذب خالص گندم در سطوح مختلف تراکم 132
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 1-1-درصد ترکیب پروتئین ها و اسیدهای آمینه در بخشهای مختلف دانه گندم 13
جدول 1-2- توزیع کربوهیدراتها در بخشهای مختلف دانه گندم 14
جدول 3-1 : مشخصات فیزیکی و شیمیایی خاک محل اجرای طرح 62
جدول 4-1- تجزیه واریانس صفات ارتفاع بوته، تعداد خوشه در متر مربع و وزن هزار دانه 69
جدول 4 -2- مقایسه میانگین اثرات ساده تیمارهای آبیاری و تراکم بذر برای صفات ارتفاع بوته، تعداد خوشه در متر مربع و وزن هزار دانه 70
جدول 4 -3- مقایسه میانگین اثرات متقابل صفات ارتفاع بوته، تعداد خوشه در متر مربع، وزن هزار دانه 74
جدول 4-4-تجزیه واریانس صفات تعداد روز تا رسیدگی، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی 85
جدول 4- 5- مقایسه میانگین اثرات ساده صفات تعداد روز تا رسیدگی، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی 87
جدول 4-6- مقایسه میانگین اثرات متقابل آبیاری و تراکم بذر برای صفات تعداد روز تا رسیدگی، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی 90
جدول 4-7- تجزیه واریانس صفات شاخص برداشت، درصد پروتئین، عملکرد پروتئین و میزان پرولین برگ پرچم 104
جدول 4-8 - مقایسه میانگین اثرات ساده صفات شاخص برداشت، درصد پروتئین، عملکرد پروتئین و میزان پرولین برگ پرچم 105
جدول 4-9- مقایسه میانگین اثرات متقابل آبیاری و تراکم بذر برای صفات شاخص برداشت، درصد پروتئین، عملکرد پروتئین و میزان پرولین برگ پرچم
جدول4-10-جدول همبستگی بین صفات 109
چکیده
این تحقیق در سال زراعی 90-1389 به منظور تعیین بهترین و مناسبترین تراکم بوته گیاه گندم دوروم در شرایط آبیاری معمولی و نیز سطوح تنش خشکی در طی فاز رشد زایشی، در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی استان تهران واقع در شهرستان ورامین انجام شد. قالب آماری طرح به صورت اسپلیت پلات در پایه طرح بلوکهای تصادفی در 3 تکرار اجرا گردید. عامل اصلی طرح شامل رژیم آبیاری در سه سطح آبیاری نرمال (عرف منطقه)، قطع آبیاری در ابتدای مرحله پر شدن دانه (تنش خفیف) و قطع آبیاری در ابتدای مرحله گلدهی (تنش شدید) و عامل فرعی شامل تراکم کاشت در سه سطح 350 بوته در متر مربع، 450 بوته در متر مربع و 550 بوته در متر مربع بود. نتایج نشان داد که به جز ارتفاع بوته اثر تیمار تنش بر کلیه صفات مورد بررسی معنی دار بود. همچنین اثر تیمار تراکم بوته نیز برای همه صفات مورد بررسی به جز درصد پروتئین و میزان پرولین برگ پرچم معنی دار شد. هر دو تیمار تنش خفیف و شدید موجب کاهش معنی دار عملکرد دانه به ترتیب به میزان 6/8 درصد و 2/16درصد در مقایسه با شاهد شدند. در تیمار تنش خفیف، بیشترین میزان افت اجزای عملکرد دانه مربوط به وزن هزار دانه و تعداد خوشه بارور بود در حالی که برای تیمار تنش شدید علاوه بر این صفات، تعداد روز تا رسیدگی، عملکرد بیولوژیک و دوام سطح سبز برگها به شدت تحت تأثیر قرار گرفت. درصد و عملکرد پروتئین دانه نیز تحت تأثیر تنش قرار گرفت. تنش، سبب افزایش درصد و کاهش عملکرد پروتئین دانه شد. همچنین افزایش معنی دار میزان پرولین برگ در هر دو تیمار تنش مشاهده شد. با افزایش تراکم از 350 به 450 بوته در متر مربع بسیاری از اجزای عملکرد بهبود یافته و سبب افزایش عملکرد دانه در این تیمار شد. بیشترین عملکرد دانه در تراکم 450 بوته در متر مربع و به میزان 7212 کیلوگرم در هکتار بود. افزایش تراکم به 550 بوته در متر مربع افت عملکرد دانه را موجب شد. با این حال کمترین عملکرد دانه از پایین ترین تراکم (350 بوته در متر مربع) حاصل شد. تراکم بوته اثر معنی داری بر درصد پروتئین دانه نداشت اما اثر آن بر عملکرد پروتئین معنی دار بود. میزان پرولین برگ پرچم تحت تاثیر تراکم قرار نگرفت اما هر دو تیمار تنش آبیاری سبب افزایش معنی دار آن شدند. روند تغییرات منحنی شاخص های رشد گندم تحت تأثیر تیمارهای آزمایش قرار گرفت. تنش در طی فاز زایشی سبب ریزش سریعتر برگها و کاهش دوام سطح سبز شده و سبب افزایش شیب افت منحنی شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول شد. تراکم بوته، میزان و زمان به حداکثر رسیدن LAI و CGR را تحت تاثیر قرار داد.
کلمات کلیدی : گندم دوروم، قطع آبیاری، تراکم بوته، عملکرد، شاخصهای رشد، پروتئین، پرولین
فصل اول
مقدمه و کلیات
مقدمه
امروزه غلات بعنوان مهمترین گیاهان زراعی محسوب می شوند و گندم در بین غلات بصورت یک محصول استراتژیک در جهان مورد توجه می باشد. در ایران گندم مهمترین منبع غذایی محسوب می شود و قسمت عمده کالری و پروتئین مورد نیاز از این طریق بدست می آید. گندم مهمترین محصولی است که بیشترین سطح زیر کشت و بالاترین میزان تولید را در گیاهان مختلف زراعی دنیا دارا می باشد.
گندم دوروم با نام علمی Triticum turgidum Var. durumو نام انگلیسی Durum wheat گیاهی است ازخانواده Poaceae ، تک لپه، خودگشن، یکساله و روز بلند. این محصول حدود 10% تولید گندم را در جهان تشکیل میدهد و حدود 25-20% بیشتر از گندم نان ارزش ریالی دارد. گندم دوروم گندمی است سخت، درازتر از حد معمول، زردرنگ و کمی براق (شیشه ای) و ضمناً مقدار پروتئین و گلوتن و همچنین کربوهیدراتهای ساده آن نیز بیشتر از سایر واریته های گندم میباشد. مهمترین محصول گندم دوروم سمولینا است که معمولاً برای ساختن ماکارونی، بلغور و نان مصرف میشود. گندم دوروم با داشتن درصد بالایی پروتئین (12تا 14% )، در مقایسه با برنج(7%) و گندم نان (10 تا12%)، از جمله مهمترین مواد غذایی است. ماکارونی در سال های اخیر بهطورگسترده ای در برنامه غذایی مردم ایران وارد شده است. کارخانه های ماکارونی محصولات مختلفی از قبیل ماکارونی، اسپاگتی و ورمیشل تولید می کند. هر قدر دانه گندم دوروم درشتتر و شیشهایتر باشد میزان سمولینای حاصل از آن، بیشتر از ارقام دانه ریز و غیر شیشه ای خواهد بود. رنگ زرد در ماکارونی مطلوب تراست که آن هم به رنگ سمولینا و نسبت لیپواکسی ژناز بستگی دارد. کیفیت ماکارونی بهترین صفت آن بوده که در زمان بعد از پخت ارزیابی میشود
اغلب کشورهای تولید کننده گندم دوروم دارای شرایط آب و هوائی خشک و گرم و بعضاً سرد بوده و این گندم دارای تحمل خوبی به شرایط نامساعد طبیعی از جمله خشکی، گرما، تغییرات ناگهانی دما و بیماریهایی مانند زنگ زرد و سیاهک ها داشته و در مناطق با تابش آفتاب، دانه تولید شده از رنگ زرد و شفافی برخوردار میشود که یک صفت برجسته برای تولیدات Pasta میباشد.
تنش خشکی یک مشکل گسترده جهانی است که بطور جدی تولید و کیفیت گیاهان زراعی را تحت تأثیر قرار میدهد. بنابراین مطالعة فیزیولوژی گندم تحت تنش خشکی با هدف تولید و اصلاح آن برای مواجهه با عوامل تنش زای زنده و غیر زنده مهم می باشد .(Shao et al., 2005)
از دیرباز گندم دوروم به صورت آبی و دیم در بخشهای مختلف کشور ایران کشت می شود. تنش آبی شاید مهمترین تنشی باشد که کشاورزان دوروم کار در نواحی مرکزی و غربی ایران با آن روبرو هستند. گندم دوروم در برابر این تنشها متحمل تر از گندم نان است.(Reeves et al., 1999) بر این اساس به نظر می رسد یافتن ارقام جدید گندم دوروم و دارای تحمل بالا به شرایط خشکی بویژه در فاز رشد زایشی هدف اصلاحی مهم طرحهای به نژادی گندم دوروم در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد با توجه به اینکه بخش زیادی از زمینهای زیر کشت گندم ایران در معرض تنش های آبی و گرما بوده و این تنش ها تولید غلات را در این نواحی بخصوص در مناطق مرکزی، غربی و جنوبی ایران محدود می نماید بنابراین بهبود تحمل به خشکی و گرما به عنوان هدف اصلاحی مهم در طرح های غلات این مناطق مد نظر می باشد. اما از سوی دیگر، گندم دوروم نسبت به گندم نان از قدرت پنجه زنی پایینتری برخوردار است و به این دلیل به تراکم بوته حساسیت بیشتری نشان می دهد. به این سبب یکی از مهمترین پارامترهایی که به شدت تحت شرایط فراهمی یا عدم دسترسی به آب، موجب افزایش یا افت عملکرد نهایی گندم (دوروم) می گردد تعداد بوته در متر مربع یا همان تراکم کاشت بذر است. بدیهی است که تراکم مطلوبی که در شرایط نرمال آبیاری ضامن تولید مناسب و عملکرد بالاست می تواند خود در شرایط کمبود آب به صورت عامل کاهنده عملکرد عمل کرده و خسارت جدی به تولید محصول وارد نماید. عدم آگاهی از مدیریت صحیح زراعی و کمبود ارقام اصلاح شده و ناشناخته بودن مسائل به زراعی آنها از شمار عوامل اساسی در پایین بودن عملکرد گندم دوروم می باشد. عملکرد گندم دوروم نیز همانند هر محصول زراعی حاصل رقابت برون و درون بوته ای برای عوامل محیط رشدی می باشد. حداکثر عملکرد زمانی حاصل می شود که این رقابت ها به حداقل خود رسیده و گیاه بتواند از عوامل محیطی رشد موجود حداکثر استفاده را بنماید (خواجه پور، 1365). توزیع فضایی (تراکم بوته در واحد سطح) گیاهان در یک جامعه زراعی با جذب تشعشع در ارتباط است و این صفت، نقش تعیین کننده ای در ظرفیت فتوسنتزی و عملکرد دارد (Wells, 1991 ؛ Egli, 1998) زیرا سرعت رشد محصول تابعی از انرژی تشعشعی مورد استفاده در فتوسنتز است (Tetio-Kagho and Gorgner, 1988).
نفوذ نامتعادل نور به داخل پوشش گیاهی باعث افت عملکرد می شود. به طور کلی افزایش کارایی جذب تشعشع خورشیدی نیاز به سطح برگ کافی و توزیع یکنواخت برگ در پوشش گیاهی دارد (Wells et al., 1993). این هدف با تغییر تراکم و الگوی کاشت بوته ها روی سطح خاک میسر است (Ikeda, 1992 ؛ Shibles and Weber, 1995 ).
فواصل مناسب بین ردیف های کاشت و بین بوته ها در روی ردیف کاشت تعیین کننده فضای رشد قابل استفاده هر بوته می باشد. تراکم مناسب و توزیع متعادل بوته ها در واحد سطح، موجب استفاده بهتر از رطوبت، مواد غذایی و نور گردیده و موجب افزایش عملکرد می شود (کوچکی و سرمدنیا،1377).
هدف از این تحقیق بررسی و تعیین مناسبترین تراکم بوته به منظور دستیابی به بالاترین عملکرد در سطوح مختلف تنش کم آبی برای گندم دوروم تحت شرایط آب و هوایی منطقه دشت ورامین و همچنین امکان تقلیل یک یا دو آبیاری پایان فصل رشد جهت فراهم آوردن آب کافی برای کشت زودتر محصولات بهاره و افزایش تولید محصولات زراعی در کشت دوم منطقه از طریق تنظیم تراکم مناسب می باشد.
گندم، منشاء و تاریخچه
گیاهان زراعی که در نقاط مخنلف آب و هوایی کشت می شوند، هریک از آنها به نوبه خود قرن ها پیش از نباتات وحشی هم تیره خود حاصل شدند. نباتات وحشی از نظر پراکندگی در سطح زمین به صورت کنونی نبودند، بلکه در بعضی نقاط به مقدار زیاد، و در برخی مناطق کمتر و در پاره ای مناطق اصلاً وجود نداشتند. عوامل متعددی از جمله حرکت یخچال ها رودخانه ها، تغییرات آب و هوایی و در عصر حاضر دخالت بیش از پیش انسان و در بعضی مواقع حیوانات و پرندگان، انتقال بذر گیاهان را از نقطه ای به نقطه دیگر را، فراهم می کند و باعث انتشار و ازدیاد گیاهان در مناطق مختلف می گردد.
گندم احتمالاً یکی از اولین گیاهانی است که توسط انسان کشت و کار شده و جزو مهمترین گیاهان زراعی به شمار می آید زیرا زراعت آن از تمامی گیاهان ساده تر بوده، و تطابق بالایی در مناطق مختلف که دارای آب و هوایی متفاوت می باشند، دارد. از طرف دیگر غذای اولیه و اصلی اغلب مردم جهان را تشکیل می دهد. این گیاه حدود 12 تا 17 هزار سال قبل از میلاد مسیح در خاور میانه کاشته می شد. ولی هیچ کس به درستی نمی داند که دقیقاً چه موقع و توسط چه قومی شناخته شده است. به طور نسبتاً دقیق مرکز اصلی گندم های اولیه که شامل Triticum dicoccum و Triticum monococcum می باشند از سوریه و فلسطین بوده که از این منطقه به مصر و بین النهرین و سپس به ایران آمده و از طریق ایران به هندوستان، ترکستان، چین و روسیه و سرانجام به اروپا برده شده و از طریق اروپا به سایر نقاط جهان انتقال یافته است. برخی از گیاه شناسان مرکز اولیه گندم را از مصر می دانند زیرا معتقدند که مقداری از دانه های گندم در مقابر مصریان قدیم و در کنار رود نیل به دست آمده است. در مورد تاریخچه اصلاح گندم نیز هیچ گونه مدرک دقیقی در دسترس نیست اما آنچه مسلم است طبیعت به خودی خود در این کار دخالت داشته و به مرور زمان در گندم تغییراتی به وجود آمده و هیبریداسیون طبیعی در بین ژنوتیپ های مختلف به وقوع پیوسته است (خدابنده، 1372).
گندم معمولی امروزی با نام علمی Triticum aestivum منبع اصلی کربوهیدرات و غذای انسان را تشکیل می دهد و از لحاظ تهیه نان و ارزش نانوایی و آرد هیچ یک از غلات به پای آرد نان نمی رسد. به خاطر داشتن بافت همبندی گلوتن گندم ، خاصیت نانوایی آن دارای ارزش بسیار بالایی است. در ایران مانند بسیاری از کشورهای جهان نان حاصله از گندم، نقش عمده ای در تامین انرژی و پروتئین مورد نیاز بدن دارد و حدود 40 درصد از انرژی مورد احتیاج بدن را تأمین می کند (نورمحمدی و همکاران، 1377 ).
در ایران کار اصلاح و هیبریداسیون گندم، از سال1309 در کرج و ورامین شروع شد و اولین هیبرید بین دو ژنوتیپ عطایی و شاه پسند، برای تهیه گندم شاه پسند زودرس انجام گردید. از آن به بعد در اثر اصلاح گندم های مختلف، ژنوتیپ های دیگری که نسبت به شاه پسند برتری داشتند، به وجود آمدند و به تدریج جایگزین این ژنوتیپ شدند (خدابنده، 1372 ).
عمرکشت و کار را برای گندم حدود 10000 سال تصور میکنند. برای گندمهایی که از حفاریهای ژارمو نزدیک سلیمانیه در عراق به دست آمده است به کمک کربن رادیو اکتیور توانستهاند در حدود ده هزار سال عمر تعیین کنند. حدس زده میشود که جنوب غربی آسیا مبداء گندم است. روی تابلوهای برنزی قرن 19 قبل از میلاد که از سوریه بدست آمده است طریقه خردکردن گندم و تبدیل آن به نان مشاهده شده است. هرودوت تاریخنویس یونانی، در گزارشهای مربوط به قرن پنجم قبل از میلاد به تهیه نان در مصر اشـــاره کرده است. گورهای امتداد رودخانه نیل دیوارهایی دارد که طرزکشت و کار، برداشت، آسیاب کردن گندم و بالاخره تهیه نان را در آن زمان نشان میدهد. آب وهوای نسبتاً گرم عصر حجر موجب کشت غلات گوناگونی مانند گندم، جو و ارزن شد (مجنون الحسینی، 1385).
مسلم است که بشر اولیه غلات را مطابق روشهای امروزی مورد استفاده نانوایی قرار نمیداده است بلکه برای استفاده غذایی، از دانههای گیاهان غلات بصورت برشته یا دمی و از دانههای خردشده و آرد شده آنها بصورت هریره استفاده میکرده است. هربرت هوور (Herbert Hoover) در سال 1943 راجع به اهمیت نان در جنگ چنین گفته است «اولین کلمهای که در جنگ از آن سخن به میان آمده است اسلحه و آخرین آن نان بوده است » (مجنون الحسینی، 1385).
در تمام وعدههای غذایی ملاحظه میشود که هیچ نوع غذایی نیست که گندم یا فرآوردههای آردی گندم در آن بکار نرفته باشد. بنابراین، نان ارزش و اهمیت غذایی خود را از قدیم تا بحال کاملاً حفظ کرده است.
تاریخچه تحقیقات گندم در ایران از اواخر سال 1309 آزمایشهای مقدماتی غلات و ازدیاد بذر در مزارع آزمایشی باغ فردوس دانشکده کشاورزی کرج انجام شد. سال1314، بنگاه اصلاح و تهیه بذر در ایران در کرج تأسیس گردید و ابتدا مسئولیت آنرا دکتر شنیدر (Schneider) آلمانی برعهده گرفت که مدت 6 سال از طرف اداره کل فلاحت وقت در این قسمت باقی ماند. نامبرده از اواخر سال 1315 ، نسبت به تهیه واریتههای مختلف گندم مناسب با آب و هوای مناطق معتدل و گرمسیر اقدامات لازم بعمل آورد. واریتههای گندم شاه پسند، امید، روشن،چهار هزار و هشتصد و بیست و واریته جو کالیفرنیا برای منطقه کرج و واریتههای گندم ریحانی، ایتالیایی و طبسی برای منطقه ورامین ازدیاد و در بین کشاورزان توزیع شد. طبق گزارش علی اصغرپور، در سال 1330وزارت کشاورزی با کمک اداره همکاریهای فنی ایران و آمریکا به تهیه و توزیع واریتههای اصلاح شده گندم شاه پسند، ایتالیاتی، ریحانی و جو کالیفرنیا اقدام کرد. بذرهای مادری واریتههای مذکور در مؤسسات اصلاح بذر کرج و وارمین تهیه شد و مراحل اولیه ازدیاد بذر در کرج و ورامین انجام گرفت. پس از ازدیاد اولیه، بذرهای مزبور را با گندمهای نامرغوب محلی در شهرستانها و بخشهای کشاورزی تعویض میکردند و گندم محلی را به اداره غله محل میفروختند. ضرر و زیان حاصل از تعویض بذرهای مرغوب با بذرهای بومی از محل اعتبارات اداره همکاریهای فنی ایران و آمریکا تأمین می شد. این روند از سال 1330 تا 1336 ادامه داشت و دراین مدت حدود 2025 تن گندم و جو در نقاط مختلف کشور با گندمهای محلی تعویض گردید. از سال 1331 تا 1333 ، دکتر هرمنکوکوک ( Herman kukuck ) آلمانی، مسئول انجام آزمایشهای به نژادی غلات در ایران شد. درسال 1335، کمیته غله وزارت کشاورزی که باعضویت کارشناسان سازمان خواربار وکشاورزی سازمان ملل متحد (FAO) و اصل چهارتشکیل شده بود، تصمیم گرفت توزیع بذر مرغوب را بین کشاورزان به مقدار زیاد توسعه دهد و برنامهای برای تهیه بذر گواهی شده تنظیم کند. از سال 1333 تا 1347، پروفسور مودرا ( Mudra ) متخصص و کارشناس اصلاح غلات از طرف FAO مسـئول بررســیـهای به نژادی غلات در ایران شد و از سال 1347 به بعد دکـتر روگـنـر( Rogner ) آلمانی متخصص و کارشناس غلات در مرکز اصلاح غلات مشغول انجام وظیفه شد. واریته های گندم شاه پسند، ریحانی، ایتالیایی، طبسی و 4820 در سال های 1336 و 1337 به صورت بذر گواهی شده در بین کشاورزان توزیع شد. واریته شعله در سال های 1337 و 1338به صورت بذر مادری و گواهی شده در آمد. واریته آذر در سال 1338 و 1339 و واریته روشن در سال های 1340 و 1341 بصورت بذر مادری و گواهی شده شناخته شدند (موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، 1386).
اولین فرد ایرانی که در ایران شروع به اصلاح غلات کرد مرحوم احمد حسین عدل، وزیر سابق کشاورزی بود. سپس مهندس منصور عطایی، استاد دانشگاه، بیش از سی سال روی گندمهای بومی نـقاط مخـتلف کشـور تـحـقـیق کرد که بر اثر آن از بین تودههای گندمهای مختلف واریتههای پرمحصول و مرغوبی مانند شاهپسند، عطایی و شاهی جهت توزیع و تکثیر، انتخاب و معرفی گردید و در دسترس کشاورزان قرار گرفت. اولین واریته گندمی که در ایران اصلاح و در دسترس کشاورزان گذاشته شد رقم شاهپسند بود که این کار توسط آقای مهندس منصور عطایی در دانشکده کشاورزی کرج در سال هزار و سیصد و بیست و یک انجام شد. از سال 1325 ،کلیه فعالیت های به نژادی غلات در ایستگاههای کرج و ورامین متمرکز شد و آقای مهندس اسماعیل قرهباغی رئیس بنگاه اصلاح وتهیه بذر به فعالیتهای تحقیقاتی خود در خصوص انتخاب واریتههای مرغوب و پرمحصول گندم پرداخت و در همین سال برنامه دورگگیری واریتههای گندم آغازشد. همکاری های علمی و تحقیقاتی مرکز بین المللی سیمیت با ایران در سال 1345 در بخش تحقیقات غلات آبی موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر شروع گردید (موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، 1386).
اهمیت اقتصادی گندم دوروم
گندم از قدیمی ترین و پر مصرف ترین گیاهان زراعی می باشد، بشر از سالیان دور به موارد مصرف آن پی برده و مهم ترین منبع غذایی برای آنان بوده است. در درجه دوم برای تغذیه پرندگان و در حال حاضر برای مصرف صنعتی نیز به کار می رود. مهم ترین موارد مصرف گندم دوروم در صنایع غذایی بویژه در تولید ماکارانی می باشد.
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:48
فهرست مطالب:
سیستمهای آبیاری 2
آبیاری: 3
1) آب نفوذ یافته 4
2) آب جریان یافته: 5
آبهای سطحی و آب های زیر زمینی: 5
آب های سطحی و آب های زیر زمینی. 5
آبهای سطحی: 7
ب) رودخانه های نیمه دائم (
فصلی): 7
2) آبهای زیر زمینی: 8
الف) سفره آزاد: 9
ب) سفره نیمه آزاد: 9
ج) سفره تحت فشار: 9
فصل 2: تأمین آب و طرق آن: 9
-2- نحوه استفاده از رودخانه بمنظور آبیاری: 11
1-1-2- انشعاب یک نهر از رودخانه. 11
الف: استفاده از آبگیر مستقیم: 11
با احداث این نوع سد برای همیشه جلوی جریان آب، گرفته می شود. 12
ب- سدها متحرک: 12
ج) سدهای نیمه متحرک یا مختلط: 12
2-1-2- استفاده از پمپ برای انتقال آب رودخانه: 13
2-2- نحوه استفاده از آب زیر زمینی به منظور آبیاری: 13
1-2-2- استفاده از سفرهای زیر رودخانه ها: 13
2-2-2- استفاده از چاه: 14
ب- چاه های عمیق: 14
مزایای استفاده از چاه: 15
3-2-2- استفاده از قنات 16
1-3- آبیاری کرتی: 18
1-2-3- اندازه کرت: 18
ب- اندازه مزرعه: 19
ج- شیب زمین 20
د- شیوه زراعت: 20
2-1-3- شکل کرت: 20
4-1-3- نحوه آبیاری کرت ها. 21
5-1-3- شیوه های انتقال آب: 22
ب- روش آبشاری 22
2-3- آبیاری نشتی (جوی و پشته): 23
2-2-3- فاصله نشتیها: 23
3-2-3- شیب زمین: 24
4-2-3- مزایا محدودیت ها: 24
1-4—4- قسمتهای مختلف سیستم آبیاری بارانی 34
3- سیستم های متحرک. 39
ج: آبیاری بارانی آبفشان غلتان: 40
منابع و مأخذ: 48
چکیده:
آبیازی امری است که از هزاران سال قبل در بین تمامی ملل و تمدنها صورت می گرفته است چه آن زمان که مصریان باستان زمینهای کشاورزی خود را با آب نیل آبیاری می کردند و چه زمانی که ایرانیان باستان پیشرفته ترین سیستمهای آبیاری در زمان خود را داشتند.
فن آبیاری پس از قرنها امروزه بصورت یک علم در آمده است علمی که هر روز باتکنولوژی همراه می شود و راه های جدید بهتری برای استفاده بهینه از آب در کشاورزی می یابد.
در یک پروژه آبیاری انتخاب روش آبیاری مناسب نقش بسیار با اهمیتی در موفقیت آن پروژه ایفا می کند و استفاده از علم روز می تواند در بدست آوردن نتیجه بهتر و مطلوب تر تأثیر گذار باشد، هر چند که بسیار ی از روشهای امروزی آبیاری تکامل یافته روشهای کهن هستند که توسط کشاورزان و زارعین در قدیم استفاده شده است.
با توجه در اینکه بحران کم آبی و خشکسالی از بزرگترین مشکلات بر سر راه کشاورزی است و می تواند میزان محصولات را تحت تأثیر قرار دهد استفاده از روشهایی که کمترین هدر رفت آب را دارند مطلوبتر است.
در مجموعه فوق سعی شده است به آبیاری از ساده ترین روشها که هنوز هم در بسیاری از نقاط دنیا و ایران استفاده می شود تا پیشرفته ترین و بهینه ترین روشهای روز دنیا پرداخته شود.
آبیاری:
آبیاری به معنای تأمین کمبود آب مورد نیاز گیاه است. بدین معنی که قسمتی از آب مورد نیاز گیاه، توسط باران و مابقی بوسیله عمل آبیاری تأمین می شود.
تعریف دیگر اینگونه است که آبیاری به معنی پخش آب روی زمین جهت نفوذ در خاک برای استفاده گیاه و تولید محصول می باشد.
آبیاری و مدیریت آب در مزرعه در عین سادگی هنوز هم از پیچیده ترین و به عبارتی از مشکل ترین عملیات کشاورزی به شمار می رود. بسیاری از متخصصان کشاورزی آبیاری را یک هنر می دانند تا علم و برخی آن را یک فن قلمداد می کند.
آبیاری صحیح به معنای صرفه جویی در مصرف آب، کنترل فرسایش خاک، بدست آوردن محصول بیشتر، به حداقل رساندن هزینه بهره برداری و اطمینان در حاصلخیز خاک برای کشت و زرع است.
منابع و ذخایر آب و آبیاری:
بطورکلی، ازندگی منبع اصلی آب در هر حوضه آبریز است. قسمت بیشتر آب باران (در سطح خاک جریان یافته) به دو قسمت تقسیم می شود.
1- آب نفوذ یافته 2- آب جریان یافته.
1) آب نفوذ یافته
بخشی از آب باران به داخل خاک نفوذ نموده و بسته به میزان آب و تداوم آن ممکن است مسیر آن تا سفره های اعماق زیاد ادامه یافته و آنها را تغذیه نماید چنانچه نفوذ این آبها موقت یا مقدار آن کم باشد، نفوذ آن به سفره های اعماق زیاد نرسیده و در سفره ها و یا خاک لایه های سطحی و یا اعماق متوسط متوقف شده، منبع آبی برای استفاده ریشه گیاهانی که در سطح خاک کشت شده باشند، تشکیل می دهند. در اصل گیاهان همیشه از این منبع، آب جذب می نمایند همه روشهای آبیاری منجربه تأمین آب لایه خاک اطراف ریشه ها خواهد شد. بنابراین چنانچه آب های نفوذی زیاد باشند موجب تشکیل سفره های سطحی و یا عمقی شده که ممکن است بعد ها بصورت چشمه و قنات از زمین خارج و یا بوسیله پمپ از چاه های نیمه عمیق استخراج و منابع آب زیر زمینی را تشکیل دهند.
در غیر اینصورت، آب سفره های زیر زمینی بصورت جریانهای زیر زمینی به رودخانه های سطحی بیوسته و یا به دریا می ریزند.
2) آب جریان یافته:
بخش دیگر آب باران در سطح خاک جاری شده و جریانهای سطحی را تشکیل می دهد این جریانها در امتداد بزرگترین شیب دامنه ها جریان ها در امتداد بزرگترین شیب دامنه ها جریان یافته ودر خط القعر حوضه آبریز به هم پیوسته، ابتدا سرشاخه های بزرگ و از پیوستن سرشاخه ها، رودخانه های پرآب را بوجود می آورند. جریان این رودخانه ها، تا دریا ادامه یافتند و چرخه جریان آب در جهان را تکمیل می نمایند. بنابراین پایان مسیر تمامی جریانهای سطحی در زیر زمینی، دریا می باشد.
آبهای سطحی و آب های زیر زمینی :
از آنچه گذشت، این نتیجه بدست می آید که منابع آب به دو دسته عمده تقسیم می شوند:
آب های سطحی و آب های زیر زمینی.
منظور از آب های سطحی، آب هایی است که در رودخانه ها جریان دارند منظور از آب های زیر زمینی، آب هایی است که در اثر نفوذ در سفرهای سطحی و یا عمقی. ذخیره شده و بعدها بصورت چشمه و یا حفر قنات و یا چاه از زمین استخراج و برای کشاورزی مصرف می شوند. در زیر به شرح این منابع به اختصار می پردازیم.
آبهای سطحی:
رودخانه ها را می توان به سه دسته تقسیم نمود:
الف) رودخانه های دائم:
در این رودخانه ها آب در تمام روزهای سال جریان دارد. منتهی در فصل با رندگی، دبی آن افزایش و به حداکثر مقدار سالیانه و در فصل پاییز دبی آن به حداقل می رسد. در اصطلاح مرسوم می گویند، رودخانه ها ر بهارطغیان می نمایند و در پاییز دبی پایه یا مبنا را دارند. منشاء رودخانه های دائم، اغلب آب چشمه ها و یا آب حاصل از ذوب برفهای دائم ارتفاع ها، جریان های سطحی و گاهی مخلوط از همه است. گاهی میزان شوری این آب آنقدر بالاست که قابل استفاده برای آبیاری محصولات کشاورزی نمی باشد.
ب) رودخانه های نیمه دائم (فصلی):
جریان آب در رودخانه ها ممکن است، چندماه از سال برقرار، سپس قطع شود. بیشتر دقت ها با خاتمه فصل پاییز و شروع بارندگی های زمستانه، جریان آب در ایت رودخانه ها شروع و تا آخر تیرماه ادامه و با پایان ذوب برفهای قله های مرتفع، قطع می شود.
از نظر منابع آبیاری، این رودخانه اغلب در کشت های بهاره مورد استفاده قرار گرفته ومی توان بر روی میزان آب آنها حساب نمود. همچنین در مناطقی که امکان ذخیره سطحی آب های بهاری وجود داشته باشد می توان با ذخیره این آبها در بهار اقدام و در فصل گرما و خشک برای جبران کمبود آب منابع آبی از این ذخایر طبیعی استفاده نمود.
ج) رودخانه های موقت یا مسیل ها:
بطور کلی در مناطقی که دارای اقلیم های بسیار متفاوتی هستند که آنها را میکروکلیما و کوچک اقلیم می نامند تشکیل می شود. که بر اثر بارندگی بوجود می آیند. بارندگی در این مناطق بیشتر بصورت رگبارهای کوتاه مدت و با شدت زیاد بوده و به دلیل لخت بودن زمین و عدم وجود پوشش گیاهی کافی در اندک مدتی، جریانهای سطحی بصورت سیلابهای متمرکز جریان یافته در درمسیل هایی که تا چند لحظه قبل خشک بوده اند براه می افتند و رودخانه ای را تشکیل می دهند که چند ساعت پس از قطع رگبار، دوباره خشک می شود.
2) آبهای زیر زمینی:
به کلیه آبهای که در پوسته جامد زمین تا عمق 150 تا 200 متر ذخیره می شوند و با روشهای مختلف اعم از چاه عمیق، چاه نیمه عمیق، قنات و چشمه می توان استخراج و مورد استفاده قرار داد آبهای زیرزمینی اطلاق می شوند و به مخازنی که این آبها در آنها ذخیره می شوند به اصطلاح سفره آب زیر زمینی می گویند.
سفره های زیر زمینی براساس فشار آب داخل آنها تقسیم بندی می گردند:
الف) سفره آزاد:
سطح این سفره آزاد بوده و فشار آن برابر یک اتمسفر است.
ب) سفره نیمه آزاد:
گاهی سطح بالایی سفره به وسیله لایه ای از خاک که نفوذ پذیری تآن به مراتب کمتر از نفوذ پذیری موارد متشکله سفره یا آبخوان است پوشیده می شود. در این صورت سطح فشار پیزومتریک بر سطح ایستایی منطبق نبوده، بلکه در لایه های فوقانی خود قرار خواهد گرفت و همواره فشار آب بیشتر در یک اتمسفر خواهد بود.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:172
فهرست مطالب:
مدیریت اجرا و نگهداری سیستم های آبیاری 9
پیشگفتار: 9
الف) طرح توسعه: 9
ب) توضیحاتی دربارهی کتابچه راهنما: 9
اطلاعات و دستورالعملها: 11
ج) ثبت فعالیت ها: 11
نمودار طرح توسعه 12
مرحله 1: شناسایی و بازدیدهای اولیه 13
اهداف اصلی: 13
روش ها: 14
1/1) شناسایی: 14
2/1) بازدید اولیه 15
1/2/1) تماس با افراد صاحب نفوذ: 15
2/2/1) معرفی طرح و موسسهی مجری آن: 15
3/2/1) تبلیغات و فعالیت های آگاه سازی: 17
مرحلهی 2: فعالیت های آگاه سازی 18
اهداف اصلی: 18
روش ها: 18
1/2) هدف از فعالیت های آگاه سازی: 19
2/2) جلسات گروهی: 20
اهداف اصلی: 25
روش ها : 25
اسناد: 26
تجهیزات سمعی بصری: هیچ 26
اطلاعات و دستورالعمل : 26
3/3) تهیهی طرح نظرسنجی: 28
4/3) روش های گردآوری اطلاعات: 28
1/4/3) مصاحبه های رسمی: 29
مصاحبه های انفرادی: 29
مصاحبه های گروهی: 30
2/4/3) گفتگوهای غیررسمی: 32
3/4/3) قدم زدن در روستا: 34
5/3) ساختار طرح نظرسنجی: 34
1/5/3) جلسه ی معارفه 34
هدف از اجرای نظرسنجی: 34
2/5/3) بازدید اولیه از مزرعه: 35
3/5/3) مصاحبه های انفرادی و گروهی: 35
مراحل برنامه ریزی و طراحی 36
تجهیزات سمعی بصری: 37
1/4) ایفای نقش به عنوان تسهیل کننده: 37
2/4) بازدیدهای علمی: 37
1/2/4) معرفی و تشریح برنامهی بازدید: 38
2/2/4) شناسایی سیستم های آبیاری مناسب: 38
3/2/4) انتخاب سیستم های آبیاری مناسب: 39
4/2/4) زمینه سازی برای برگزاری برنامهی بازدید: 40
5/2/4) اجرای برنامهی بازدید: 41
6/2/4) جلسه نهایی: 42
3/4) بررسی مشکلات و راه حل آنها: 43
1/3/4) دستور جلسهی جلسات مشکل یابی: 43
4/4) اجرای فعالیت های ترویجی کشاورزی: 47
زمان بندی: چند هفته پس از تکمیل طرح اولیه (مرحلهی 3) 48
تجهیزات سمعی بصری: 48
1/1/5) اصول پایه ای فرآیند طراحی مشارکتی: 49
2/1/5) هدف کمیتهی طراحی: 50
3/1/5) وظایف و اختیارات کمیتهی طراحی: 50
4/1/5) ترکیب کمیته ی طراحی: 51
2/5) تشکیل کمیتهی طراحی: 52
3/5) آموزش اعضای کمیتهی طراحی: 52
4/6) برگزاری برنامه های بازدید: 59
5/6) جلسات طراحی: 60
1/5/6) ارایهی جزییات آریش سیستم: 60
2/5/6) گشت و گذار در مزرعه: 61
3/5/6) بازنگری آرایش سیستم: 62
4/5/6) همکاری کشاورزان روستاهای مختلف: 63
5/5/6) انواع سیستم های توزیع: 64
6/5/6) تاسیسات رفاهی: 65
7/5/6) گزارش بازبینی آرایش سیستم: 66
2/7) ارایهی آرایش نهایی سیستم: 72
مرحله 9: معرفی اعضای گروه آبیاری 86
اهداف تشکیل گروه آبیاری: 87
اهداف تشکیل حوزهی آبیاری: 88
ساختار و وظایف اصلی گروههای آبیاری: 90
ساختار و وظایف اصلی حوزهی آبیاری: 93
مرحله 10: تشکیل گروههای آبیاری 101
قواعد تشکیل گروه آبیاری: 102
1/10) وظایف گروههای آبیاری: 104
2/10) ساختار گروه آبیاری 105
1/2/10) اعضا 105
2/2/10) هستهی مرکزی 107
3/2/10) کمیته 108
3/10) تدوین قوانین و مقررات گروه آبیاری: 110
1/3/10) قوانین و مقررات: 110
2/3/10) جریمه و مجازات: 114
4/10) تهیهی فهرست عضویت گروه آبیاری: 115
5/10) رسمیت یافتن قوانین گروه آبیاری: 116
6/10) انتخاب اعضای کمیته: 116
1/6/10) شرایط مورد نیاز برای اعضای کمیته: 116
2/6/10) وظایف و مسئولیت های اعضای کمیته: 117
وظایف و مسئولیت های رئیس: 117
وظایف و مسئولیت های منشی/ خزانه دار: 118
3/6/10) نحوهی انتخاب یا انتصاب اعضای کمیته: 119
3/6/10) عدم تشکیل گروه آبیاری: 120
7/10) انتخاب نام برای گروه آبیاری: 121
8/10) استخدام نیروی کار: 121
1/8/10) فعالیت یکی از اعضای گروه آبیاری به عنوان مدیر آبیاری: 122
مرحله 11: تشکیل حوزهی آبیاری 125
2/11) مبانی تاسیس حوزهی آبیاری: 127
3/11) ساختار حوزهی آبیاری: 128
1/3/11) اعضا: 128
حقوق اعضای حوزهی آبیاری: 129
وظایف و مسئولیت های اعضای حوزهی آبیاری: 130
3/3/11) هیئت مدیره: 131
وظایف و اختیارات هیئت مدیره: 132
4/3/11) رئیس: 133
وظایف و اختیارات رئیس: 134
مرحله 12: تشکیل حوزهی آبیاری 140
5/12) فرم ثبت نام در حوزهی آبیاری: 144
نقطهی عطف 2: حوزهی آبیاری تاسیس گردید. 144
مرحله 13: تهیه و امضای موافقت نامهی طرح 145
گروه هدف: اعضای هیئت مدیره و شورای حوزهی آبیاری 145
1/13) ارایه بازنگری موافقت نامه طرح: 146
2/13) امضای موافقت نامه طرح: 147
1/2/13) رد موافقت، از جانب حوزه آبیاری: 147
2/3/14) ممانعت از تحویل آب: 147
1/15) آموزش اعضای گروهها و حوزههای آبیاری: 152
1/1/15) آموزش اعضای شورا و هیئت مدیره حوزه آبیاری: 152
2/1/15) آموزش کارمندان حوزه آبیاری: 153
استفاده: 153
نگهداری: 153
3/1/15) آموزش گروههای آبیاری: 154
استفاده: 154
نگهداری: 154
گروه هدف: اعضای شورای هیئت مدیره حوزه آبیاری 155
کارمندان مسول: گرداننده تشکل و مهندس آبیاری 155
زمان بندی: چند هفته پیش از آغاز مراحل احداث (مرحله 17) 155
اهداف اصلی: 155
روش ها: 155
اسناد: هیچ 155
تجهیزات سمعی بصری: فلوچارت شماره 1/16 155
1/16) اهداف تشکیل کمیته احداث 155
2/16) وظایف و اختیارات کمیته احداث: 156
2/16) وظایف و اختیارات کمیته احداث: 156
2/16) ترکیب کمیته احداث سیستم: 156
4/16) تشکیل کمیته طراحی: 157
5/16) آموزش اعضای کمیته نصب سیستم: 157
گروه هدف: اعضای کمیته نصب سیستم 158
کارمندان مسول: گرداننده تشکل و کارشناس آبیاری 158
زمان بندی: در مدت نصب سیستم آبیاری 158
اهداف اصلی: 158
روش ها: 158
اسناد: هیچ 158
تجهیزات سمعی بصری: هیچ 158
1/17) جلسات بازنگری فعالیت ها: 159
گروه هدف: حوزه آبیاری وکلیه مراجع خدمات رسانی 160
کارمندان مسول: کارکنان موسسه مجری و گرداننده تشکل 160
اهداف اصلی: 160
روش ها: 160
اسناد: موافقت نامه خدمات رسانی (1/18). 160
تجهیزات سمعی بصری: هیچ 160
1/18) نوع موافقت نامه خدمات رسانی: 161
2/18) مفاد اصلی موافقت نامه: 161
3/18) تهیه موافقت نامه های خدمات رسانی: 163
1/3/18)تهیه موافقتنامه خدماترسانی بینحوزه آبیاری وشرکت مجریطرح: 163
مرحله 19: بازبینی نهایی و انتقال مسئولیت استفاده و نگهداری 164
کارمندان مسول: گرداننده تشکل و مهندس آبیاری 164
زمان بندی: حداکثر یک ماه پس از تکمیل مراحل نصب سیستم (مرحله 17). 164
اهداف اصلی: 164
روش ها: 164
اسناد: موافقت نامه انتقال مسئولیت 164
تجهیزات سمعی بصری: هیچ 164
1/19) بررسی نهایی 165
2/19) تهیه و تصویب موافقت نامه انتقال مسئولیت به هیئتمدیره حوزه آبیاری: 165
3/19) پذیرش موافقتنامه انتقال مسئولیت از جانب شورایحوزه آبیاری: 167
4/19) مراسم امضای موافقت نامه انتقال مسئولیت: 168
نقطه عطف 3: موافقت نامه انتقال مسئولیت امضا شد. 168
گروه هدف: اعضای شورا و هیئت مدیره حوزه و همچنین گروه آبیاری. 169
اهداف اصلی: 169
روش ها: 169
اسناد: موافقت نامه خدمات رسانی 170
تجهیزات سمعی بصری: هیچ 170
1/20) نظارت های منظم: 170
2/20) حل اختلافات: 170
3/20) داوری اختلافات: 171
مدیریت اجرا و نگهداری سیستم های آبیاری
پیشگفتار:
هدف از نگارش کتاب حاضر آن است که با توضیح کامل مراحل مختلف یک طرح، به گردانندگان تشکل های گروهی در زمینهی اجرای وظایف محوله، کمک شود.
الف) طرح توسعه:
طرح توسعه شامل مراحل زیر است:
- تهیه و جمع آوری اطلاعات
- فرایند برنامه ریزی و طراحی
- تشکیل گروه
- تجهیز گروه
- و سرانجام امور تکمیلی.
هر یک از مراحل فوق به زیر شاخه هایی تقسیم می شوند. توضیحات کامل مراحل یاد شده در کتاب آمده است.
ب) توضیحاتی دربارهی کتابچه راهنما:
در ابتدای هر فصل یکی از مراحل طرح توسعه شرح داده شده و در ابتدای آن کلیاتی از اطلاعات ذیل درج گردیده است:
گروه هدف: در این قسمت مشخص شده که کدام فرد یا گروه کشاورزی در مرحلهی مورد بحث، مسئولیت دارد. گروه هدف می تواند شامل کلیهی کشاورزان یک روستا و حومهی آن، اعضای گروههای ویژه، اعضای شورا، اعضای هیئت مدیره، کارگران فنی حوزهی آبیاری و غیره باشد.
کارمندان مسئول: در این بخش از کارمندانی از موسسات دولتی یا خصوصی نام برده شده که در مرحلهی مورد نظر، مسئولیت خاصی را برعهده دارند.
NGOها: سازمان های غیر دولتی که در زمینه های خاصی فعالیت دارند.
زمان بندی: مشخص می کند طی چه زمانی پس از اتمام یک مرحله، مرحلهی بعدی آن باید آغاز شود.
اهداف اصلی: نتیجه ای است که طی هر مرحله از طرح توسعه باید حاصل شود.
روش ها: مشخص می کند که در هر مرحله از چه روشهایی می توان بهره جست. (مصاحبه، گفتگوهای گروهی یا خصوصی، نظرسنجی، سخنرانی، مباحثه، مشاهده و...)
اسناد: در هر مرحله از طرح، اسناد و مدارک خاصی مورد نیاز است.
تجهیزات سمعی بصری: گردانندگان تشکل ها باید در هنگام ملاقات با کشاورزان، از امکاناتی مانند فلوچارت، نقشه، طرح و عکس استفاده کنند. بخصوص استفاده از فلوچارت برای جلب توجه و آموزش کشاورزان، در حین سخنرانی توصیه میشود. پس از چند جلسه، بروشور یا اطلاعیه ای که حاوی خلاصه مطالب باشد، باید بین کشاورزان توزیع شود. در ضمیمهی 2، متن کلیهی اطلاعیه ها و فلوچارت ها درج شده است. وظایف ویژهی گروههای آبیاری عبارتند از:
• تهیهی یک طرح اجرایی که شامل جداول توزیع آب آبیاری و الگوی کشت است.
• ارایهی کلیهی اطلاعات لازمه، مانند الگوی کشت و نیاز آبی به حوزهی آبیاری.
اطلاعات و دستورالعملها:
تحت این عنوان و به منظور کمک به گردانندگان تشکل ها در راستای اجرای مراحل طرح، یک سری اطلاعات کلی و دستورالعمل های مهم ارایه شده است.
در این راستا برای بیان موضوعات مختلف ازنمادهای متفاوتی استفاده شده است:
: اطلاعات مهم و یا دستورالعمل.
: توصیه به پرهیز از شرایطی ویژه یا عدم انجام کاری خاص.
: فلوچارت هایی که توصیه می شود.
: بروشور/ اطلاعیه ای که باید توزیع گردد.
: کپی اسناد و سایر اطلاعاتی که در ضمیمه آمده است.
ج) ثبت فعالیت ها:
توصیه می شود گردانندگان تشکل ها با استفاده از اطلاعات کلی مربوط به بازدیدها، گزارش هایی تهیه و ارایه کنند. این اطلاعات می تواند شامل نام روستا، تاریخ بازدید، تعداد کشاورزان بازدید کننده، هدف از بازدید، موضوعاتی که مورد بحث قرار گرفته، تصمیمات گرفته شده وبالاخره سایر اقدامات مقتضی باشد.