فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:56
فهرست مطالب:
مقدمه 1
فصل اول – کلیات 3
1-1- سطح زیر کشت و میزان تولید در دنیا و ایران 4
1-2- سابقه کشت برنج در ایران 6
1-3- گیاهشناسی برنج 6
1-3-1- نوع ژاپونیکا 7
1-3-2- نوع ایندیکا 7
1-3-3- نوع جاوائیکا 7
1-4- سیستمهای کشت برنج 7
1-5- فیزیولوژی و مراحل رشد برنج 10
1-6- فنولوژی و مراحل رشد برنج 11
1-6-1- مرحلة رویشی 11
1-6-2- مرحلة زایشی 12
1-6-3- مرحلة رسیدگی 13
1-7- آب در گیاه 14
1-8- آبیاری در برنج 15
1-8-1- روش آبیاری غرقاب دائم 15
1-8-2- روش آبیاری متناوب 16
1-8-3- آبیاری برنج براساس مراحل مختلف رشد 17
1-9- اثر کمبود آب 19
فصل دوم – بررسی منابع 24
2-1- عملکرد 25
2-2- اجزای عملکرد 29
2-3- عملکرد بیولوژیکی 34
2-4- راندمان مصرف آب 34
2-5- شاخص برداشت 37
2-6- فتوسنتز 37
2-7- ماده خشک 40
2-8- سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبی 41
2-9- فواصل آبیاری و مقدار آب مصرفی 43
2-10- مقاومت به خشکی 46
2-11- کیفیت و پروتئین دانه 48
2-12- شاخص سطح برگ 49
- منابع 51
همراه با اشکال و جداول
مقدمه:
برنج به عنوان غذای اصلی حدود نیمی از جمعیت جهان به شمار میآید و به همین دلیل این محصول یکی از مهمترین منابع اصلی تأمین کننده نیاز غذایی جهان است (۵۶،۷۱). طبق آمار فائو مصرف سرانه برنج در کشورهای مختلف بین ۲/۴ تا ۱/۱۰۲ کیلوگرم متغیر است و معمولاً کشورهای عمده تولید کننده برنج مصرف کنندگان عمده نیز هستند و تا حدی بین تولید و مصرف آنها موازنه وجود دارد. ولی در کشور ما متأسفانه این توازن برقرار نیست و ایران به عنوان یازدهمین کشور تولید کننده برنج، سومین وارد کننده در جهان است (۱۱). برنج در کشور ما بعد از گندم دومین کالای مصرفی از نظر مقدار و تنها غلهای است که منحصراً برای تغذیه انسان کشت میشود و در حدود نصف جیره غذائی ۱/۶ میلیارد نفری از جمعیت دنیا را تشکیل میدهد (۱۱) و در بخش عظیمی از قارة آسیا تأمین کننده بیش از ۸۰% کالری و ۷۵% پروتئین مصرفی مردم است. در کشور ما نیز به طور متوسط، روزانه ۱۴% نیاز به انرژی از طریق برنج تأمین میشود (۱۱). این گیاه در بین گیاهان عمده زراعی دارای خصوصیات منحصر به فردی از نظر مصرف آب است (رشد در شرایط غرقابی، غیرغرقابی و دیم). آب اولین و اساسیترین عامل محدود کننده تولید محصولات کشاورزی است. کمبود آب که به بحران قرن حاضر موسوم شده است باعث گردید دانشمندان و محققان تلاشهای وسیعی را در جهت یافتن راه حلهای مناسب برای افزایش توان تولید واحد آب مصرفی آغاز نمایند.
با توجه به محدودیت منابع آبی در کشورمان، افزایش جمعیت، نیاز روزان کشور به امنیت غذایی و پایین بودن راندمان آبیاری در مزارع، ضروری است که برنامهریزی دقیقی برای استفاده بهینه از منابع موجود صورت گیرد. در این راستا هرگونه تلاش در بخش کشاورزی به عنوان بزرگترین مصرف کننده آب و بخصوص برنج به عنوان پرمصرفترین گیاه و رایجترین کشت در شمال کشور که ۸۰ تا ۸۵% سطح زیر کشت برنج کشور را تشکیل میدهد قابل توجه و تقدیر است.
بنابراین در کشور ما باید تولید به ازای هر واحد آب مصرفی جایگزین تولید در واحد سطح ملاک ارزیابیها قرار گیرد. در حال حاضر به ازای هر متر مکعب آب مصرفی در بخش کشاورزی معادل ۷/۰ کیلوگرم محصول تولید میشود که این رقم در کشورهای پیشرفته حدود ۲ کیلوگرم است (۱۸). برای رسیدن به این رکورد، کاراترین راهحل، افزایش بازده آبیاری و بهینهسازی مصرف آب میباشد.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:51
فهرست مطالب:
شماره صفحه موضوع
2 مقدمه
3 اهداف آبیاری
7 شبکه های آبیاری
11 فرمول مقاطع کانال
13 معادله مانینگ
14 روشهای توزیع آب
20 روابط آب وخاک
26 طبقه بندی آب درخاک
30 توزیع ریشه درخاک
31 رابطه دارسی
32 نفوذپذیری خاک
39 تبخیر وتعرق
مقدمه :
میزان آب دریافتی سرانه (یک نفر) درسال , مطابق گزارش سازمان ملل در سال 1995 , در ایران 1700 متر مکعب ومیزان آب مصرفی یک نفردر سال 1200 متر مکعب بوده است . ( مصرف آب دربخشهای کشاورزی ( بیشترین مصرف وحدود 70%) - دربخش صنعت ودربخش خانگی(کمترین مصرف وحدود 10%) میباشد . (اصلی ترین منبع تامین آب ایران , نزولأت آسمانی میباشد) .
یکنواخت نبودن توزیع ( از نظرزمانی ومکانی ) باعث کمبود آب در ایران است وهمچنین نداشتن سدهای کافی دلیل دیگر آن میباشد .
در ادامه گزارش ذکر شده آمده است که در سال 2025 مقدار مصرف سرانه در ایران 1200 ومقدار آب دریافتی نیز 1200 متر مکعب میباشد . ( به دلیل بالأ رفتن فرهنگ مردم وهمچنین افزایش جمعیت ) . درهمین گزارش پیش بینی شده است که در سال 2050 میلأدی مقدار آب دریافتی 700 و مقدار مصرف سرانه 1200 مترمکعب میباشد . از آن سال به بعد قطعا هر سال مشکل کم آبی خواهیم داشت .
درحال حاضر تلأش میشود تا گیاهانی تو لید گردد که بتوانند با آب شور تامین گردند, درچنین صورتی مشکل کمبود آب حل خواهد شد .
آبیاری :
در قدیم آبیاری را چنین تعریف میکردند : رساندن آب کافی به خاک به منظور تامین رطوبت مورد نیاز گیاه ,یعنی خاک واسطه ایی بین آب وگیاه است .
نقش خاک : همانند یک ظرف برای رساندن آب به گیاه عمل میکندوعدم وجود خاک یعنی رساندن دایم آب به گیاه . خاک نیاز دایمی گیاه به آب را به نیاز دوره ای تبدیل میکند .
اهداف آبیاری :
1 - تامین رطوبت مورد نیاز برای رشد گیاه .
2 - تامین ذخیره رطوبتی خاک در دوره های خشک .
دربرخی از مناطق آبیاری دیمی صورت میگیرد, اینگونه آبیاری نیاز به آبیاری کمکی دارد . درجایی که بارندگی کفاف تامین رطوبت گیاه را میکند , اگر به علتی میزان بارندگی کم گردد, باید بایک سیستم موقتی آبیاری زمین تامین گردد .
3 - خنک کردن خاک ومحیط اطراف گیاه وایجادشرایطی مناسب برای رشد بهتر گیاه .
مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد واقع درشمال خوزستان دریک شرایط مساوی کشت سه نوع آبیاری را مورد آزمایش ونتایج آن را مورد بررسی قرار داد . 1 ) آبیاری قطره ای : این آبیاری توسط دریپر یا به اصطلأح قطره چکان صورت میگیرد . با این روش کمترین آبیاری صورت میگیرد, 2 ) آبیاری بارانی ( مصرف آب در این روش از روش آبیاری قطره ای بیشتر است ) و 3) آبیاری سطحی که بیشترین مصرف آب را برای تامین نیاز آبی گیاه دارد . نتایج نشان داده است که آبیاری با آب بارانی باعث رشد , ارتفاع وچتر اندازی بهتر برای گیاه شده است وعملکرد محصول بهتری نیز بدست آمد . دما در قطعه ای که با روش آبیاری بارانی آبیاری گردیده بود بین 5 تا 12 درجه کاهش داشته ومیزان رطوبت هوا نیز افزایش داشته است . نتیجه : آبیاری با روش بارانی باعث خنک کردن خاک ومحیط اطراف گیاه میشود . ( توجه : این آزمایش نمیتواند نماینده بهترین آبیاری باشدزیرا در یک منطقه مشخص وبا آب وهوایی مشخص امتحان گردیده است ) .
4 - کاهش خطر یخبندان .
در مناطق سرد سیرگاهی درفصل بهار( تشکیل شدن شکوفه وابتدای مرحله زایشی ) یک جبهه هوای سرد وارد منطقه شده ودما را تازیر صفر کاهش میدهد وخسارت زیادی به باغ میوه وارد میکند . از قدیم با راههایی دما را افزایش میدادند وآبیاری یکی از راههایی است که باعث کاهش خطریخبندان میشود . درباغ میوه این روش با آبیاری بارانی صورت میگیرد . این آبیاری به اندازه ای صورت میگیرد که آب از برگها وگلها ریزش کند درنتیجه این گونه آبیاری یک لأیه نازک از یخ روی اندامهای مختلف گیاه را می پوشاند ورابطه بین گیاه با دمای محیط قطع میشود ( هرگز به کمتر از صفر درجه نخواهد رسید ) درنتیجه خسارت پیش بینی شده کاهش خواهد یافت . این خصوصیت فقط مخصوص خواص آب میباشد . ( آب تنها ماده ای است که وقتی یخ میزند , وزن مخصوص آن کم میگردد ) در منطقه خوزستان خطر یخبندان نداریم ولی خطر سرمازدگی وجود دارد . نیشکر به سرما حساس است واگر دما به صفر برسد گیاه نیشکر از شکر درون خودش استفاده میکند . در چنین شرایطی باید مزارع نیشکر غرقآب گردد .
5 - به تاخیر انداختن تشکیل گل در بعضی از گیاهان .
اکثر گیاهان با افزایش دما به گل مینشینند . با آبیاری مرتب چنین گیاهانی , محیط اطراف گیاه خنگ میگردد و گل دهی به تاخیر می افتد .
6 - نرم کردن کلوخه های خاک پس از شخم .
کلوخه ها موانعی هستند برای جوانه زدن بذر , لذا با آبیاری اینگونه کلوخه ها را نرم میکنند .
7 - رقیق کردن غلظت املأح دراطراف ریشه .
اختلأف غلظت مواد داخل با خارج از ریشه باعث حرکت مواد به درون ریشه میگردد ( اگر غلظت محلول در خاک کمتر از غلظت محلول در ریشه باشد, حرکت مواد از خاک به سمت ریشه خواهد بود ) برای جلوگیری از عکس این عمل , باید آبیاری را بطور مرتب انجام دهیم .
8 - کنترل آفات ودادن کود وسموم همراه با آب آبیاری .
بهترین روش سمپاشی برای گیاهانی که روی آنها را آفات گرفته است , ادغام سموم با آب وآبیاری به روش بارانی میباشد. کود را هم باید با روش آبیاری قطره ای یا سطحی به خاک اضافه نمود ودردسترس گیاه قرار داد .
9 - شستشوی خاک وخارج کردن نمکهای اضافی .
( واحد EC میلی موز یا دسی زیمنس است . moh هم واحد هدایت الکتریکی است از آنجا که واحد آن بزرگ است لذا آن را با میلی یا میکرو میخوانند . moh عکس ohm است .)
آب مصرفی حدودا 3000 میکرو موز است . EC آب کارون در مبدا 0.6 , در اهواز 3 ودر آبادان بین 7 تا 8 میلی موز است . در زمان بارندگی EC رودخانه ها کم ودر خشکسالی زیاد میشود . برای بیان راحتترمقدار شوری آب باید از رابطه TDS استفاده نمود . این اصطلأح برای دهقانان نیز قابل فهم میباشد .
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:22
فهرست مطالب:
انواع سیستم های قطره ای
● اشتغالزائی
● ارزش افزوده
● افزایش سطح زیرکشت آبی
● ایجاد جاذبه در بخش کشاورزی
● کاهش هزینههای تأمین آب
سیستمهای آبیاری تحت فشار
مقدمه:
انواع سیستم های قطره ای
آبیاری دریپ :
آبیاری زیر بستری :
آبیاری فواره ای ( بابلر ) :
آبیاری اسپری :
طرز کار کلی سیستم قطره ای :
محاسن آبیار ی قطره ای :
عملیات زراعی آسانتر :
به کارگیری آب شور :
معایب آبیاری قطره ای :
گرفتگی :
یکنواختی :
شرایط خاک :
تجمع نمک :
خطرات :
1 ) معرفی سیستم آبیاری قطره ای
1 ـ 1 واحد کنترل مرکزی
وسائل بکار رفته در دستگاه کنترل مرکزی عبارتند از :
1 ـ 2 لوله های اصلی و لوله های نیمه اصلی
1 ـ 3 لوله های رابط
1 ـ 4 لوله های فرعی یا لترالها
1 ـ 5 قطره چکانها
1 ـ 6 لوله های فرعی قطره چکا نی
1 ـ 7 بست ابتدا ئی و انتها ئی
1 ـ 8 اتصا لات
1 ـ9 فشار شکن
ب ـ 2 انواع آرایش قطره چکانها و سطح خیس شده
ـ آرایش مستقیم یک ردیفه
ـ آرایش مستقیم دو ردیفی
ـ آرایش قطره چکانهای چند شاخه ای
آبیاری بارانی :
پخش کودهای مایع در سطح مزرعه
آبیاری تحت فشار را توسعه دهیم
بهازاء هر هکتار آبیاری تحتفشار، امکان اشتغال دائم ۷۸/۰ نفر فراهم میگردد، لذا با توجه به افزایش جمعیت جویای کار که با نگرشی جدید از زاویه اشتغالزائی به مقوله توسعه آبیاری تحتفشار میتواند ضرورت اجراء این روش بهعنوان عزمملی در دستور کار قرار گیرد که تا حدودی بتواند بحران بیکاری را جبران کرده و توجیه مناسبی برای الزام سرمایهگذاری دولتی در این بخش باشد.
با عنایت به برنامهریزیهای بهعمل آمده تا سال ۱۴۰۰، جمعیت کشور به ۱۲۰میلیون نفر خواهد رسید که نیاز غذائی این جمعیت حداقل ۱۲۰ میلیون تن در سال را شامل میشود و اگر بخواهیم با توجه به وضعیت فعلی استفاده ار آب، این حجم را تأمین کنیم، حداقل به ۱۶۵ میلیارد مترمکعب آب نیاز داریم که با توجه به پتانسیل آب قابل استحصال کشور که حداکثر ۱۳۰ میلیارد مکعب را شامل میشود، عملاً غیرقابل دسترس است.
با توجه به آمار ارائه شده، امکان بروز بحران و خطر شیوع فقر غذائی و وابستگی غذائی به کشورهای دیگر اجتناب ناپذیر خواهد بود، لذا تنها روش قابل حصول، بهرهبرداری بهینه از آب موجود است و با عنایت به اینکه بیش از ۹۰ درصد آب استحصال شده در بخش کشاورزی مصرف میشود، کاراترین روش، بالا بردن راندمان کارائی و کاربردی آب در این بخش میباشد؛ بنابراین بایستی زمینههای سرمایهگذاری را به سمتی سوق دهیم که از هر واحد آب، حداکثر محصول را تولید کنیم که این ممکن نیست، مگر اینکه در کنار فعالیتهای زراعی، راندمان آبیاری را از حد فعلی بهحد قابلقبول با استفاده از توسعه روشهای آبیاری تحتفشار ارتقاء بخشیم و این نیز نیازمند سرمایهگذاری است؛ لذا بایستی بخشی از این سرمایهگذاری را دولت متقل شود تا بتواند از این بحران فراگیر و زودهنگام، کشور را رهائی دهد، چون راهی بهجزء این، برای حصول امنیت غذائی و فرار از فقر غذائی و استقلال کشور امکانپذیر نیست.
● اشتغالزائی
برآوردههای انجام شده نشان میدهد بهازاء هر هکتار آبیاری تحتفشار، امکان اشتغال دائم ۷۸/۰ نفر فراهم میگردد، لذا با توجه به افزایش جمعیت جویای کار که با نگرشی جدید از زاویه اشتغالزائی به مقوله توسعه آبیاری تحتفشار میتواند ضرورت اجراء این روش بهعنوان عزمملی در دستور کار قرار گیرد که تا حدودی بتواند بحران بیکاری را جبران کرده و توجیه مناسبی برای الزام سرمایهگذاری دولتی در این بخش باشد.
در ذیل بهصورت خلاصه پارامترهای مؤثری که توسعه آبیاری تحتفشار در اشتغالزائی اثر مستقیم دارند، اشاره میشود:
الف. برای اجراء روشهای آبیاری تحتفشار نیاز به لوازم و تجهیزاتی میباشد که با توجه به برنامهریزیهای بهعمل آمده تقریباً امکان تولید کیفی ۹۵ درصد از لوازم تجهیزات موردنیاز در این بخش در کشور فراهم شده است که در صورت توسعه این روشها صنعتگرانی که در اینبخش در قالب کارخانههای بزرگ و کوچک مشغول فعالیت هستند، میتوانند بهکار خود ادامه دهند که هم اشتغالزاست و هم موجب ایجاد ارزش افزوده میشود.
ب. برای اجراء روشهای آبیاری تحتفشار تشکلهای خدماتی مهندسی در بخش خصوصی با بهکارگیری کارشناسان تحصیلکرده در رشتههای مرتبط تشکیل شده است که با توسعه آن میتوان از این پتانسیل ایجاد شده بهنحو احسن بهرهگیری کرد بهطوریکه علاوه بر اثرگذاری در اشتغالزائی، تزریق نیروهای متخصص در بخش کشاورزی را نیز بهدنبال دارد.
ج. توسعه روشهای آبیاری تحتفشار علاوه بر افزایش راندمان سبب افزایش سطح زیرکشت آبی نیز خواهد شد، در اشتغالزائی و امنیت غذائی بسیار مؤثر میباشد.
● ارزش افزوده
با توجه به پتانسیلهای موجود در روشهای آبیاری تحتفشار منجمله آبیاری بهموقع و به اندازه، این ثمره را بهدنبال دارد که بدون اینکه در دیگر پارامترهای مؤثر در عملیات کاشت، داشت و برداشت محصول زراعی تغییری حاصل شود، خودبهخود انکارناپذیری بر کمیت و کیفیت محصول در واحد سطح داشته باشد.
با توجه به گزارشهای دریافت شده از سراسر کشور، با بهکارگیری روشهای آبیاری تحت فشار، میتوان انتظار حداقل ۶۰ تا ۷۰ درصد افزایش کمیت و ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش کیفیت محصول را داشت که این ارزش افزوده میتواند تا حدود بسیاری در امر امنیت غذائی که از دغدغههای مسئولین اساسی کشور است، مؤثر واقع گردد. این ممکن نیست مگر اینکه حمایتهای مؤثر دولت در امر برنامهریزی و سرمایهگذاری را بهدنبال داشته باشد.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:27
فهرست مطالب:
آب و آبیاری در کشاورزی
موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی
جدول زیر مساحت نقاط کم باران کشور را نشان می دهد :
بازدهی آبیاری
مدیریت آبیاری
مزرعه و اقلیم
انتخاب مناسب ترین روش آبیاری در رابطه با اقلیم و شرایط مزرعه:
- روشهای آّبیاری سطحی:
الف: آبیاری غرقابی
ب: آبیاری سیلابی
ج- آبیاری نواری
د- آبیاری کرتی
هـ آبیاری جوی و پشته ای (فارویی)
و- آبیاری شیاری
ز- آبیاری قطره ای
ح- آبیاری بارانی
ط: آبیاری زمینی:
عوامل مثر در انتخاب روش آبیاری
کیفیت آب آبیاری
سرعت رشد :
منابع مورد استفاده
مقدمه :
آب یکی از عوامل مهم در توسعه اقتصادی و پیشرفت ملتها بشمار می رود و اثرات آن نه تنها در مناطق خشک بلکه در مناطق مرطوب نیز رل موثری را در این توسعه ایفا می نماید . بدون شک طی سالهای اخیر با ایجاد سد های بزرگ و کوچک ، احداث شبکه های آبیاری ، کنترل آب در مزارع ، افزایش بهره وری از منابع آبی توسط سیستم های آبیاری ، پیشرفتهای زیادی در بخش کشاورزی در زمینه استفاده از آب بعمل آمده است ، که تا حدودی مشکلات ناشی از کمبود آب را بر طرف کرده است . لیکن بعلت شرایط خاص جغرافیایی کشور ما هنوز راه درازی در پیش است و برای رسیدن به هدف بایستی توجه و سرمایه گذاری بیشتری را انجام داد
موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی
کشور ایران در 25 تا 40 درجه عرض جغرافیایی قرار گرفته و دارای مساحتی حدود 165 ملیون هکتار است . اغلب مناطق کشاورزی ایران در جلگه هایی که به وسیله کوههای بلند محدود گردیده اند ، قرار گرفته و از نظر شرایط اقلیمی اکثر مناطق کشور خشک یا نیمه خشک با متوسط بارندگی در حدود 250 میلیمتر در سال بوده که اکثر بارندگی ها در فصل زمستان صورت می گیرد .
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:27
فهرست مطالب:
آب و آبیاری در کشاورزی
موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی
جدول زیر مساحت نقاط کم باران کشور را نشان می دهد :
بازدهی آبیاری
مدیریت آبیاری
مزرعه و اقلیم
انتخاب مناسب ترین روش آبیاری در رابطه با اقلیم و شرایط مزرعه:
- روشهای آّبیاری سطحی:
الف: آبیاری غرقابی
ب: آبیاری سیلابی
ج- آبیاری نواری
د- آبیاری کرتی
هـ آبیاری جوی و پشته ای (فارویی)
و- آبیاری شیاری
ز- آبیاری قطره ای
ح- آبیاری بارانی
ط: آبیاری زمینی:
عوامل مثر در انتخاب روش آبیاری
کیفیت آب آبیاری
سرعت رشد :
منابع مورد استفاده
مقدمه :
آب یکی از عوامل مهم در توسعه اقتصادی و پیشرفت ملتها بشمار می رود و اثرات آن نه تنها در مناطق خشک بلکه در مناطق مرطوب نیز رل موثری را در این توسعه ایفا می نماید . بدون شک طی سالهای اخیر با ایجاد سد های بزرگ و کوچک ، احداث شبکه های آبیاری ، کنترل آب در مزارع ، افزایش بهره وری از منابع آبی توسط سیستم های آبیاری ، پیشرفتهای زیادی در بخش کشاورزی در زمینه استفاده از آب بعمل آمده است ، که تا حدودی مشکلات ناشی از کمبود آب را بر طرف کرده است . لیکن بعلت شرایط خاص جغرافیایی کشور ما هنوز راه درازی در پیش است و برای رسیدن به هدف بایستی توجه و سرمایه گذاری بیشتری را انجام داد
موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی
کشور ایران در 25 تا 40 درجه عرض جغرافیایی قرار گرفته و دارای مساحتی حدود 165 ملیون هکتار است . اغلب مناطق کشاورزی ایران در جلگه هایی که به وسیله کوههای بلند محدود گردیده اند ، قرار گرفته و از نظر شرایط اقلیمی اکثر مناطق کشور خشک یا نیمه خشک با متوسط بارندگی در حدود 250 میلیمتر در سال بوده که اکثر بارندگی ها در فصل زمستان صورت می گیرد .