پروژه لغزشگاه های اخلاقی از منظر امام علی (ع)

اختصاصی از یارا فایل پروژه لغزشگاه های اخلاقی از منظر امام علی (ع) دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)

تعداد صفحات:97

فهرست مطالب:

چکیده
مقدمه
بیان مسأله و اهمیت آن:
اهداف تحقیق
تعریف اصطلاحات
روش تحقیق
روش جمع آوری اطلاعات
روش تجزیه و تحلیل داده ها
پیشینه عملی
فصل اول
لغزشگاه های اخلاقی از منظر امام علی (ع)
بخش اول 1-1- مفهوم اخلاق از منظر امام علی (ع)
بخش دوم 1-2- لغزشگاه های فردی موثر در اخلاقیات
بخش سوم 1-3- لغزشگاه های اجتماعی موثر در اخلاقیات
بخث چهارم 1-4- لغزشگاه های اخلاقی ناشی از مسائل اقتصادی
بخش پنجم 1-5- لغزشگاه های اخلاقی ناشی از مسائل سیاسی
فصل دوم:
تجزیه و تحلیل سئوالات
بحث و نتیجه گیری
محدودیت ها
پیشنهادها
منابع و ماخذ

چکیده
انسان اخلاق مدار برای نیل به کمالات معنوی، افزون بر تلاش برای کسب فضائل اخلاقی، باید برای نجات و رهایی از رذایل اخلاقی نیز جهاد کند. برای این منظور شناخت دام گاه های شیطانی و لغزشگاه های اخلاقی اهمیت بسیاری دارد. این لغزشگاه ها که به تناسب موقعیت و شرایط آدمی متفاوت اند، گاه در موقعیت های فردی و گاه در شرایط اجتماعی، اقتصادی و یا سیاسی شکل می گیرند. امیرمؤمنان علی علیه السلام به عنوان بزرگترین معلم و مربی بشریت که پیوسته دغدغه ی هدایت انسان ها را بر دوش می کشد، در سخنان و کلمات خود بر این موضوع تأکید کرده و با توجه به موقعیت ها، عناصر فراوانی را به عنوان لغزشگاه های اخلاقی معرفی کرده است.
کلید واژگان: 1- انسان اخلاق مدار 2- فضائل اخلاقی 3- لغزشگاه های اخلاقی
 
 
مقدمه
سخنان امام علی (ع) در خصوص بازشناسی لغزشگاه های اخلاقی در جامعه ی دینی، با توجه به رویکرد و عملکرد دینداران، حاکی از شدت آسیب پذیری جامعه از عواملی است که حضور اخلاق را در ارکان مختلف زندگی فردی یا اجتماعی، ناکارآمد جلوه می دهد. بر این اساس ریشه ی بسیاری از انحراف ها و آسیب های اجتماعی ناشی از عدم رعایت اخلاق است که دامنه ی اثرگذاری آنها بسیار گسترده است. پیمان شکنی، فیق صدر، خیانت، ظلم، تندخویی، سخن چینی، تملق و چاپلوسی، استبداد رأی، خود فراموشی، قانون گریزی جهل و تقلید کورکورانه و... از مهم ترین لغزشهای اخلاقی محسوب می شود. که در این تحقیق به چهار دسته تقسیم بندی می کنیم. لغزشگاه های فردی، لغزشگاه های اجتماعی، لغزشگاه های سیاسی و اقتصادی که مفصل مورد بررسی قرار خواهند گرفت. امام علی (ع) یکی از اهداف بنیادی دین را رویکرد اخلاقی و فضیلت محور در تدبیر امور و اداره ی ارکان مختلف زندگی می داند و از این رو در خط مشی سیاسی امام  علی (ع) پای بندی به ارزشهای اخلاقی و دینی و تحقق حاکمیت دینی، به مفهوم حقیقی آن، جلوه ای برجسته دارد از آنجا که نهج البلاغه محصول چالش های فکری – عملی حکومت امام علی (ع) بوده و سیمای اخلاق راستین دینی و ارزشهای معنوی و انسانی در آن، به طور دقیق انعکاس یافته، بازیابی آن از منظر لغزشگاه های اخلاقی ضرورتی است که دستیابی به آن، دستاوردهای ارزنده ای در جهت پاسداری از ارزشهای اخلاقی – دینی دارد. به ویژه در شرایط امروزی، با برقراری جمهوری اسلامی، یافتن الگوهای ارزشی و اخلاقی برای اداره جامعه در تمام ابعاد، نیاز قطعی است. تا از یک سو توانایی دین را در اداره ی جامعه اثبات کند و از سوی دیگر با ترسیم چارچوب کلی اخلاق اسلامی، لغزشگاه ها و آفت هایی که می تواند نظام جامعه را به چالش بکشاند، شناسایی کرده و با ارائه ی راهکاری شایسته به مقابله با آن برخیزد. در این نوشتار برآنیم تا مهم ترین لغزشگاه های اخلاقی که نظام جامعه دینی را با چالش مواجه می کند، بازشناسیم.
بیان مسأله و اهمیت آن:
رفتارهای اختیاری انسان که محور و اساس مبحث اخلاق است تحت تأثیر علل و عوامل گوناگون تغییر کرده و در قالب ارزش و یا لغزش های اخلاقی بروز می کند. چنان که برخی از رفتارها تحت تأثیر عوامل درونی و نفسانی انسان شکل می گیرد، برخی دیگر نیز از عوامل بیرونی و محیطی تأثیر می پذیرد. بر این اساس، انسان اخلاق گرا برای مدیریت صحیح رفتارهای خود و حفظ آن از آسیب های فردی و اجتماعی، نیازمند شناخت مواضع و موقعیت های خطر ابتلا به لغزشها و آسیب های اخلاقی است. این لغزشگاه ها که براساس مراتب و مراحل سیر زندگی انسان متفاوت اند، در زمینه های گوناگون فردی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و... تقسیم می شوند که در کلمات امیرالمؤمنین (ع)، به ویژه در نهج البلاغه، بسامد فراوان دارد.
اخلاق از جمله اموری است که دارای پیشینه ای تاریخی بوده و از بامداد حیات انسان مورد توجه بوده است. زیرا اخلاق و دین، ریشه در سرشت و فطرت انسان دارد، در حقیقت انسان و اخلاق دو واقعیت همزاداند. از این رو بحث در پرورش و بهینه سازی رفتار اخلاقی انسان، بحثی پویا، زنده و در عین حال ظریف و دقیق بوده، که از پیچیدگی و حسّاسیّت های فراوانی برخوردار است. یکی از اموری که در این حوزه از اهمیت به سزایی برخوردار بوده و نقش والایی در رشد و تعالی منش اخلاقی انسان دارد، شناخت آسیب ها و آفات اخلاقی و نیز شناخت جایگاه های آسیب پذیر اخلاقی است؛ منظور از لغزشگاه مواطن و مواضعی که امکان لغزش و سقوط اخلاقی بیشتر است و آدمی در آن موقعیت خاص معرض گزند و آسیب شیاطین قرار می گیرد. در واقع نخستین گام در سلوک معنوی و تربیت روحانی انسان، شناخت لغزشگاه ها و دامگاهایی است که جنود شیطان برای انسان تدارک دیده اند و از طریق آن انسان را به ورطه‌ی تباهی می‌افکنند. از این رو بحث از بستر و زمینه های لغزش اخلاقی، که از آن به «لغزشگاه های اخلاقی» یاد می‌کنیم، موضوعی است که در حوزه ی اخلاق دارای اهمّیّت بوده و نقش موثری در اصلاح و بهبود شخصیت اخلاقی انسان دارد. با این همه، افزون بر موضوع آسیب شناسی اخلاقی که در حوزه های مختلف آن مورد توجه بوده است، درباره ی خاستگاه و یا لغزشگاه های اخلاقی تحقیق مستقلی انجام نگرفته است. این امر، نیاز بحث به پژوهش های پر دامنه و گسترده را دو چندان می سازد.
 
اهداف تحقیق
هدف کلی
لغزشگاه های اخلاقی از منظر امام علی (ع)
اهداف جزئی
مفهوم اخلاق از منظر امام علی (ع)
لغزشگاه های فردی مؤثر در اخلاقیات از منظر امام علی (ع)
لغزشگاه های اجتماعی موثر در اخلاقیات از منظر امام علی (ع)
لغزشگاه های اخلاقی ناشی از مسائل اقتصادی از منظر امام علی (ع)
لغزشگاه های اخلاقی ناشی از مسائل سیاسی از منظر امام علی (ع)
سؤالات تحقیق
سؤال اصلی
لغزشگاه های اخلاقی از منظر امام علی (ع) چگونه تبیین شده است؟
سؤالات فرعی
مفهوم اخلاق از منظر امام علی (ع) چگونه تبیین شده است؟
امام علی (ع) در زمینه ی اخلاق فردی چه لغزشگاه هایی را مطرح می فرماید؟
امام علی (ع) لغزشگاه های اجتماعی مؤثر در اخلاقیات را چه مواردی می دانند؟
از دیدگاه حضرت علی (ع) لغزشگاه های اخلاقی ناشی از مسائل اقتصادی تحت چه عناوینی بیان شده است؟
لغزشگاه های اخلاقی ناشی از مسائل سیاسی از دیدگاه حضرت علی (ع) کدامند؟
تعریف اصطلاحات
تعریف لغوی
«لغزش: (لغزیدن) 1- عمل لغزیدن 2- خطاء ذلت/ لغزشگاه (لغزشگه): جای لغزیدن»  
تعریف اصطلاحی
لغزشگاه های اخلاقی، جایگاه ها و مواضعی هستند که امکان وقوع لغزش اخلاقی، بیش از دیگر موارد، فراهم است. مانند موقعیت ریاست و یا هنگام بروز و ظهور یک صفت مذموم مانند عجب. لغزشگاه های اخلاقی، در حقیقت، مواضعی هستند که به جهت حسّاسیّت و فشارهای روانی حاکم بر آنها، انسان ها ممکن است از باورها و تعهدات اخلاقی خود تنزل کرده و دچار لغزش و سقوط شوند. این لغزشگاه ها براساس موقعیت، به مواردی چون: فردی، اجتماعی اقتصادی، سیاسی و... قابل تقسیم اند.
«اخلاق: ج خلق – خوی ها، طبیعت باطنی، سرشت درونی / اخلاقی: 1- منسوب به اخلاق آنچه مربوط و پیوسته به اخلاق است. 2- دانشمند اخلاق، اخلاق دادن.
واژه ی اخلاق در لغت، جمع «خلق» و به معنای سجیه و طبیعت است. و در اصطلاح به حالتی نفسانی (ملکه) گویند که موجب می شود کارها به آسانی و بدون نیاز به دقت و فکر از انسان سر زند!  
«منظر: 1- محل نظر، جای نگریستن، جایی که در آن نظر افتد. 2- چشم 3- آنچه در برابر چشم واقع شود، نما»  
«امام: 1- پیشوا، پیشرو 2- امام نزد شیعه ی اثنا عشری هر یک از دوازده پیشوا که نخستین آنان امام علی بن ابی طالب و آخرین آنان مهدی (عج). (یازده تن اخیر از نسل امام علی (ع) و فاطمه دختر محمد (ص) اند.  
کاربرد قرآنی اخلاق
منظور از کاربرد قرآنی اخلاق این است که واژه ی اخلاق یا شکل مفرد آن (خلق) و مشتقات آن در چند مورد و به چه معنایی در قرآن به کار رفته است. در قرآن کریم در دو آیه این واژه به دو صورت ذکر شده است.
خطاب به رسول اکرم (ص): «إنَّکَ لَعَلی خُلُقٍ العَظیمْ»  
همانا تو دارای خلق عظیم هستی.
در مورد قوم عاد: «إنْ هَذا إلا خُلُقُ اَلاْوّلینَ»  (نیست این جز روش پیشینیان)
پس کاربرد قرآنی اخلاق به معنای خلق و خوی و سرشت می باشد.
 
روش تحقیق
این تحقیق از نوع تحقیقات کتابخانه ای است و با توجه به موضوع (لغزشگاه های اخلاقی از منظر امام علی (ع)) و اهداف تحقیق و سؤالات مطرح شده، از کتاب ها و منابع موجود استفاده نموده و برای دست یابی سریع و بدون نقض از برخی نرم افزارهای موجود نیز استفاده شده است.
روش جمع آوری اطلاعات
با توجه به اینکه روش مورد استفاده در این تحقیق کتابخانه ای می باشد، بنابراین برای جمع آوری اطلاعات، و ثبت داده ها و یافته های مربوط به سؤالات و نیز برای رسیدن به اهداف تحقیق از روش فیش برداری استفاده شده و بعد از فراهم آوردن مطالب به حد کافی، مطالب جمع آوری شده ی موجود را جمع‌بندی و تدوین نموده ایم.
روش تجزیه و تحلیل داده ها
تحقیق حاضر، یک تحقیق کتابخانه ای است و در آن با استفاده از مطالب جمع آوری شده، تجزیه و تحلیل سؤالات صورت گرفته و با روش استدلالی به سؤالات جواب داده شده و کل تحقیق با روش نقلی و استدلالی انجام گرفته است.
 
پیشینه عملی
با خلقت بشر، خلق – که صورت باطنی خلق است – متولد شد و سفارش های الهی به مباحث اخلاقی در کتاب های آسمان و اهتمام انبیا و اولیا برای آراستن بشر به سیرت زیبای مکارم اخلاقی، همه حکایت از پیشینه ی مباحث اخلاقی دارد.
با کمال تأسف، اخلاق علوی مخصوصاً شناختن لغزشگاه‌های اخلاقی از منظر امام علی‌علیه‌السلام عنوانی است غریب گرچه شارحان نهج البلاغه به صورت پراکنده در شرح مباحث اخلاقی امیرالمؤمنین علیه السلام به موضوعات اخلاقی پرداخته اند اما، بسیاری از مباحث مخصوصاً لغزشگاه های اخلاقی به صورت کامل مطرح نشده است. در دوران معاصر که شاهد آشکار شدن اوصاف امام موتّقیان که کلماتش (نهج البلاغه) گنجینه ای بی پایان برای عام و خاص هستیم، بزرگان معاصر با عنوان های اخلاقی و تربیت به صورت محدود در حوزه‌ی خطبه‌ی خاص – مثل خطبه متقین – یا نامه‌ی خاص - مثل نامه‌ی امیرالمؤمنین علیه السلام به امام مجتبی علیه السلام – به این امر پرداخته اند؛ مانند: اخلاق در نهج البلاغه، شرح خطبة متقین از استاد ارجمند آیه الله مکارم شیرازی؛ اخلاق و تربیت، شرح و تفصیل وصیت امام علی علیه السلام به امام مجتبی علیه السلام از استاد ارجمند زین العابدین قربانی؛ اخلاق مرتضوی از استاد الهی قمشه ای با تصحیح استاد علامه حسن زاده عاملی و اخلاق در نهج البلاغه از سیّد کاظم ارفع (این کتاب با نگاه به کل نهج البلاغه نوشته شده است؛ اما آن گونه که باید همه ی مباحث به صورت کامل و منسجم تحلیل صورت نگرفته است.)
با کمال تأسف موضوع لغزشگاه های اخلاقی بصورت مستقل تحقیقی انجام نگرفته لذا اینجانب با استفاده از کتابهای اخلاقی راجع به امام موتقیان به ویژه در مورد نهج البلاغه نوشته شده، استفاده کرده و در حد توان لغزشگاه های اخلاقی از منظر امام علی (ع) را جمع آوری کرده، باشد که قطره ای از اقیانوس بی کران اخلاق علوی را تبیین کرده باشم.