فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:200
فهرست مطالب:
بخش اول: کلیات 17
«الف» اهمیت و ضرورت بحث 18
1)آشنایی با یکی از مهمترین تحولات جامعه ایران: 18
2)سخنان حضرت امام خمینی خطاب به دانشجویان در وصیت نامه: 18
3)مسئولیتهای آینده: 19
4)فوائد مباحث تاریخی – اندیشه ای: 20
«ب»تعریف انقلاب و مفاهیم مرتبط با آن 20
تعریف انقلاب ازدیدگاه شهید مطهری 22
تعریف نهائی: انقلاب و ابعاد آن از نظر ساموئل هانتینگتون: 22
ویژگیهای انقلاب 23
1)رفرم یا اصلاح (Reform): 23
2)کودتا (Coup Detat): 24
انقلاب و دوآلیسم قدرت: 24
انقلاب یا اصلاح؟ دیدگاههای مربوط به انقلاب 26
«ج» نظری اجمالی بر تئوریهای انقلاب: 27
1)نظریه مارکسی و انقلاب اسلامی 29
مراحل پنجگانه زندگی بشر از دیدگاه مارکس: 32
انقلاب اسلامی در چالش با نظریه مارکسی: 33
2)تئوری کارکردگرا – ساختاری چالمرز جانسون و انقلاب اسلامی 34
عدم تعادل؛ عوامل و علایم آن: 36
مدل انقلاب از دیدگاه چارلمرز جانسون: 37
«ب» انعطاف ناپذیری نخبگان: 37
«ج» عوامل شتابزا: 37
ارزیابی تئوری کارکردگرائی جانسون با انقلاب اسلامی ایران: 38
نظریه توسعه نامتوازن ساموئل هانتینگتون: 41
3)نظریه آیت الله سیدمحمد باقر صدر (ره) 43
علت وقوع انقلاب اسلامی ایران از دیدگاه شهید صدر: 45
4-نظریه آیت الله مطهری: 45
«ب» تقسیم انقلاب از دیدگاه شهید مطهری: 46
«ج» تعریف انقلاب ازدیدگاه شهید مطهری: 46
1) برای فهم انقلاب اسلامی چه مراحلی و فرآیندی را باید طی کرد؟ 47
به قول مرحوم علامه طباطبایی: 48
«فرضیههای توطئه» Conspiracy Theories 48
ارزیابی نظریه توطئه: 50
چرای تئوری توطئه در فرهنگ ایران جا افتاده است؟ 52
فرضیه مدرنیزه کردن: Modernization theory 53
ارزیابی فرضیه مدرنیزه: 54
نظریه اقتصاد عامل بروز انقلاب: 55
گروه اول: چریکهای فدایی چرایی پیدایش انقلاب اسلامی را این گونه پاسخ می دهند: 57
گروه دوم: مجاهدین: 58
گروه سوم: حزب توده: 59
چهارمین گروه: چپهای ایرانی: 60
ارزیابی نظریه اقتصاد 61
نظریه مذهب: 61
دین در ایران 63
1)مراحل نفوذ تشیع در ایران: 63
1-1-نفوذ تشیع در میان «موالی» ایرانی مقیم عراق 63
1-2-تقویت و گسترش شیعه باروری کارآمدن عباسیان تا استقرار کاملشان: 64
1-3-نفوذ تشیع در بعضی از مناطق ایران همچون قم 64
1-4-)فتح طبرستان به دست علویان: 64
1-5-برپائی حکومت آل بویه: 65
1-6)پس ازحملات مغول: 65
1-7)روی کار آمدن صفویه: 66
1)برای محکم کردن پایههای حکومت خود؛ 66
2)مذهب تشیع عاملی وحدت بخش بود: 66
3)مبارزه با عثمانی: 67
2)نهاد مرجعیت و علمای شیعه 67
«الف» شکل گیری نهاد مرجعیت: 67
رابطه دین و دولت در ایران: 69
1)همگرائی منفی : 70
2)واگرائی: 71
3)بی تفاوتی: 72
ه) جریان غربگرائی در ایران: 72
1)نیروی سلطنتی: 73
2)نیروی دین: 73
1)تاثیرنوگرائی غرب در ایران: 73
1)تاثیر بعد فرهنگی رنسانس: 73
2)تاثیر بعد سیاسی رنسانس: 74
3)تاثیر بعد اقتصادی رنسانس: 74
انواع برخورد با غرب و فرهنگ غربی در ایران 76
1)غرب زدگی: 76
2)غرب ستیزی: 76
3)غرب گرائی: 77
بررسی اندیشه دو متفکر غرب ستیزو غرب زده 78
1)سیدجمال الدین اسدآبادی، غرب ستیز آگاه: ق 1314-1254 78
1)از نظر طبیعی: از این نظر سید دارای دو ویژگی مهم بود: 78
2)از نظر اکتسابی: ازا ین نظر سید دارای چهار ویژگی بسیار مهم بود: 78
اوضاع و شرایط عصرسیدجمال الدین اسدآبادی: 79
1)جهان غرب: 79
2)جهان اسلام: 79
مسائل و معضلات اساسی جهان اسلام ازدیدگاه سیدجمال الدین اسدآبادی: 80
6)ابتدا احکام خودکامه در کشورهای اسلامی؛ 81
ب)معضلات خارجی: 81
3-راه حلها: 82
4)اقدامات عملی سید برای اعتلای جهان اسلام 82
نقش و تاثیرات سید جمال الدین در نهضتهای اسلامی معاصر؛ 83
2)میرزاملکم خان، غربزده مرعوب 84
2)اقدامات عملی ملکم خان«30» 84
«الف» تاسیس فراموش خانه (فراموشی نه): 84
«ب»امتیاز لاتاری و انتشار روزنامه قانون: 85
بخش دوم: مشروطه و فرجام آن 87
1)تعریف مشروطه: 88
2)زمینههای پیدایش انقلاب مشروطه: 89
1)زمینههای فکری انقلاب مشروطه: 89
«ب»زمینههای فکری خارجی: 89
2)زمینههای اجتماعی انقلاب مشروطه: 90
3)زمینههای اقتصادی انقلاب مشروطه: 90
3)فرآیند انقلاب مشروطه: 91
1)تشکیل کمیتهای انقلابی: 91
2)ماجرای میسو نوزبلژیکی: 91
3)حادثه کرمان: 92
4)مهاجرت صغری: 92
5)مهاجرت کبری: 93
6)عزل عین الدوله و جایگزینی مشیرالدوله: 93
7)صدور فرمان تاسیس دارالشوری: 93
3)نیروهای فکری – سیاسی درگیر در مشروطه: 94
«الف» آشنایی با رهبران و فرهنگهای سیاسی موجود در ایران: 94
»الف» اختلاف در مفهوم مشروطه: 94
«ب»اختلاف در اهداف: 96
«ب» آشنایی با افکار وا ندیشههای مطرح در انقلاب مشروطه: 96
1)اصول تفکر سیاسی نائینی: 96
پیامدهای مشروطه: 97
1)چهارده سال ناامنی و آشوب: 97
2)روی کارآمدن رضاخان: 98
ویژگیهای حکومت رضاخان: 98
بخش سوم: اسلامخواهی 101
ادوار حکومت محمدرضا شاه و ویژگیهای آن در دوران یکه تازی: 102
1)شخص گرایی: 103
2)حاکمیت رابطه بجای ضابطه: 103
3)کنترل و اقتدار سیاسی غیر رسمی و پنهانی: 103
4)موازنه تضاد و استفاده از دشمنی و تضاد رقبا توسط شاه: 104
5)تکیه شاه بر قدرت نظامی و ساواک: 104
6)تلاش شاه برای فریب مردم ازطریق تظاهر به مذهب: 104
احزاب، گروهها و شخصیتهای سیاسی و نقش آنها در مخالفت با رژیم پهلوی: 106
«الف» احزاب، گروهها و جمعیتهای اسلامی: 106
1)روحانیت: 106
2)هیاتهای موتلفه اسلامی: 107
3)حزب ملل اسلامی: 108
4)حزب توده: 108
5)جبهه ملی: 109
6)نهضت آزادی ایران: 110
7)سازمان مجاهدین خلق: 110
8)سازمانهای چریکهای فدائی خلق: 110
9)انجمن حجتیه: 111
«ب»شخصیتهای سیاسی – فرهنگی اسلامی: 112
1)شهید مطهری: 112
2)دکتر علی شریعتی: 113
رضاشاه و نیروهای مذهبی: 114
1)حرکت آقانورالله اصفهانی: 114
2)حرکت شهید مدرس: 115
3)حرکت شیخ محمدتقی بافقی: 117
4)واقعه مسجد گوهرشاد: 118
5)تاسیس حوزه علمیه قم (احیای حوزه علمیه قم) 118
پیامدهای اشغال ایران در جنگ جهانی دوم: 120
1)ایجاد فضای باز سیاسی در کشور: 120
2)تضعیف حکومت مرکزی: 120
3)گسترش فقر، بیکاری، قحطی، بیماری، تورم ... 120
نیروهای فکری – سیاسی دهه بیست: 121
2)فدائیان اسلام«37»: 121
نیروهای درگیر در نهضت ملی شدن نفت: 122
1)نیروهای اسلامی: 124
2)نیروهای ملی: 124
3)نیروهای توده ائی و چپی: 125
علل شکست نهضت ملی شدن صنعت نفت ایران و انعقاد کنسرسیوم: 125
کنسرسیوم: 126
امام خمینی (ره) و مبارزه علیه استبداد و استکبار 128
»الف» زندگینامه سیاسی امام خمینی : ]امام خمینی و تاریخ سیاسی معاصر[ 128
2)امام خمینی و تحریم لایحه انجمن ایالتی و ولایتی: 128
«ب» اندیشههای سیاسی حضرت امام خمینی (ره) 132
ضرورت تشکیل حکومت اسلامی: 133
«الف» ادله نقلی ضرورت تشکیل حکومت اسلامی: 133
1) لزوم حکومت از منظر روایات: 133
2)سیره و سنت معصومین: 134
«ب»ادله عقلی ضرورت تشکیل حکومت: 135
1)لزوم موسسات اجرائی: 135
2)ماهیت و کیفیت قوانین اسلام: 136
3)لزوم انقلاب سیاسی: 137
4)لزوم وحدت اسلامی: 137
5)لزوم نجات مردم مظلوم و محروم: 138
وجوب تشکیل حکومت بر فقها: 138
اهداف حکومت اسلامی 138
ماهیت و شکل حکومت اسلامی: 139
اختیارات ولی فقیه و رهبر حکومت اسلامی از دیدگاه حضرت امام: 139
تاثیرات امام خمینی بر جامعه ایران: 140
امام خمینی و انقلاب اسلامی ایران: 142
1-زمینههای انقلاب اسلامی ایران از دیدگاه امام خمینی 142
2- اوضاع اقتصادی: 145
3-عوامل پیروزی انقلابی اسلامی از دیدگاه امام خمینی: 145
جمع بندی: 147
1-عوامل و ریشههای وقوع انقلاب، (چرا انقلاب اتفاق افتاد؟) 147
2)وقایع انقلاب؛ (چگونه انقلاب اتفاق افتاد؟) 147
3-ایدئولوژی، ارزشها و آرمانهای انقلاب: 147
4-کارگزاران انقلاب: 148
«الف» نیروهای بوجود آورنده انقلاب: 148
1)نیروی دین و علماء: 148
2)نیروی غرب و روشنفکران : 148
«ب» نیروهای بازدارنده: 149
1)استبداد: 149
2)استعمار: 149
منابع و مآخذ: 9
1) فراگیری مطالب جدید: 11
2)ایجاد ارتباط میان حوادث و رسیدن به یک تحلیل کلی: 11
3)تعمیم: 11
مقدمه:
نظریههای انقلاب، کم و بیش در پی پاسخ گویی به این پرسشاند که چرا و چگونه انقلاب به وقوع میپیوندد. و یا چرا و چگونه انقلابهای خاصی واقع شده اند. برخی به پیامدهای این پدیده نیز پرداخته اند. منظور ازچرایی وقوع انقلاب زمینه ها، ریشه ها، علل و عوامل وقوع این پدیده است. در حالی که بازگشت مفهوم چگونگی عمدتا به شرایط و تحولاتی است که این علل و عوامل را پدید آوردهاند و در عین حال جدا کردن این دو مفهوم در روند وقوع پدیده انقلاب به آسانی امکان پذیر نیست و آن دو با یکدیگر ارتباطی تنگاتنگ دارند.
هر چند هدف هر نظریه انقلاب، آن است که پژوهشگر یا خواننده مطالب خود را به کلید یا شاه کلیدی برای گشودن قفل این پدیده مجهز کند، اما ناشی از ماهیت پدیدههای اجتماعی و پیچیدگی آنها (به دلیل ارتباط با عامل انسانی – که دارای قوای تفکر، حافظه، اراده و ... است، وجود عوامل ناشناخته بسیار و تنوع عوامل،عدم امکان آزمایش ارادی یافتههای علمی و عدم دقت کافی در نظریه پردازی و ...) هر نظریهای نتایج خاصی را بیان نموده است. بدین ترتیب، مجموعهای ازآثار و نوشتههای نظری درباره پدیده انقلاب اسلامی گاه متفاوت از هم و حتی برخی با یکدیگر کاملا متناقض اند، پدید آمده است. اما علی رغم همه اینها در داخل ایران حجم انتشارات در خصوص «انقلاب اسلامی» بنحو حیرت انگیزی اندک است. قسمت عمدهای از آثار نوشته شده در مجموع از یکسری کلیشههای تکراری مشخص و رایج فراتر نرفته اند.
بطور کلی سه هدف عمده این درس عبارتند از:
1) فراگیری مطالب جدید:
در این درس مفاهیم متعددی ازجمله، انقلاب، کودتا، رفرم، شورش و ... توضیح داده میشوند. علاوه بر این، مطالب بسیار مهمی در مورد تاریخ تحولات سیاسی – اجتماعی ایران از دوران قدیم تاکنون به بحث و بررسی گذاشته میشوند که امکان فراگیری مطالب جدید را برای دانشجو فراهم میسازند.
2)ایجاد ارتباط میان حوادث و رسیدن به یک تحلیل کلی:
این درس ضمن آشنایی با تئوریها و دیدگاههای مختلف پیرامون حوادث و رخ دادهای انقلاب اسلامی، دانشجو را قادر میسازد تا میان مطالب پراکندهای که طرح شده است، ارتباطی منطقی ایجاد کرده و تحلیل کلی از وقایع و حوادث را ارائه نماید. رسیدن به این تحلیل کلی هدف دوم درس است.
3)تعمیم:
پس از آنکه دانشجو به تحلیلی کلی ازانقلاب اسلامی رسید، این درس وی را قادر میسازد تا با توجه به انقلابهای دیگر، و ارزیابی و مقایسه بین انقلابهای جهان با انقلاب اسلامی ایران، اقدام به تعمیم انقلاب اسلامی به دیگر انقلابها نموده و یا بالعکس مسائلی را از دیگر انقلابها نسبت به انقلاب اسلامی ایران تعمیم دهد. با توجه به اهداف و انتظارات مذکور، چهار سوال اصلی این درس عبارتند از:
1-عوامل انقلاب اسلامی چیست؟ به عبارت دیگر چرا انقلاب اسلامی اتفاق افتاد؟ در جواب از این سوال به ریشههای دور و نزدیک، عوامل فرعی و شتابزا، سلبی و ایجابی پرداخته میشود.
2-کارگزاران انقلاب اسلامی چه کسانی بودند؟ کارگزاران شامل موافقان و مخالفان است.
الف: مؤافقان:
1- علماء و مراجع تقلید
2- روشنفکران
ب: مخالفان:
1- استبداد شاهنشاهی
2- استکبار قدرتهای بزرگ
«الف» رهبری «ب» تئوری پردازان «ج» هر دو
3-فرآیند انقلاب اسلامی چه بود؟ وقایع انقلاب یا به عبارتی، انقلاب اسلامی چگونه اتفاق افتاد. عمر انقلابی یک پیشینه و یک پیامد دارد که در این سوال به پیشینه انقلاب و پیامد آن پرداخته میشود.
4-ایدئولوژی یا اهداف انقلاب اسلامی ایران چیست؟ به عبارت دیگر انقلاب برای چه هدفهایی بوجود آمد؟ در این سوال به آرمانها و اهداف انقلاب اسلامی پرداخته میشود.