فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:110
۱-۱ مقدمه. ۱
۲-۱ بیان مسئله. ۴
۳-۱ اهداف تحقیق. ۵
هدفهای کلی تحقیق. ۵
هدفهای جزئی تحقیق. ۵
۴-۱ اهمیت موضوع تحقیق. ۶
۵-۱ فرضیههای تحقیق. ۸
۶-۱ تعریف عملیاتی مفاهیم و متغیرها ۸
الف) مفاهیم. ۸
ب) متغیرها ۹
الف) ادبیات تحقیق. ۱۰
۱-۲ مقدمه. ۱۱
۲-۲- تاریخچة شروع کتابنویسی برای کودکان در ایران. ۱۲
۳-۲ اشاره به مسئله کتاب و کتابخانه در دیگر کشورهای جهان. ۱۴
۴-۲ ادبیات کودکان و اهداف آن. ۱۶
۵-۲ اهمیت مطالعه. ۱۸
۱-۵-۲ اهداف مطالعه: ۲۰
مطالعه دارای هدفهای جزئی هم میباشد: ۲۱
عوامل مؤثر در مطالعه: ۲۱
۲-۵-۲ انگیزههای مطالعه: ۲۲
۳-۵-۲ روشهای مطالعه: ۲۲
۱- خواندن اجمالی.. ۲۲
۲- سریع خواندن. ۲۳
۳- عبارت خواندن. ۲۴
۴- روش دقیق خواندن. ۲۵
۵- خواندن تجسسی.. ۲۶
۶- خواندن انتقادی.. ۲۷
۷- خواندن برای درک زیبایی و جنبههای هنری مطالب.. ۲۷
۴-۵-۲ تأثیرات مطالعه: ۲۸
۵-۵-۲ ارتباط مطالعه و خواندن با دروس دیگر: ۲۹
۶-۲ ویژگی و معیارهای اساسی کتاب کودک: ۳۰
۱-۶-۲ اهم مطالبی که در خصوص قالب و محتوای کتاب کودک گفتنی است عبارتند از: ۳۲
الف) قالب (فرم) کتاب.. ۳۲
ب) محتوای کتاب.. ۳۳
۲-۶-۲ نکاتی در مورد چگونگی علاقمند کردن کودکان به کتابخوانی: ۳۳
۷-۲ راههای ایجاد عادت به مطالعه در کودکان. ۳۵
۸-۲ رغبتهای مطالعه در کودکان و نوجوانان چیست؟. ۳۹
۹-۲ کتابخانهای برای کودکان فراهم کنیم. ۴۲
۱۰-۲ همکاری خانه و مدرسه: ۴۳
۱۱-۲ نقش مطالعه در توسعة فرهنگی.. ۴۵
خلاصة نتایج. ۴۶
۱-۳ مقدمه. ۵۹
فصل سوم. ۵۹
۲-۳ جامعة آماری.. ۶۰
۳-۳ نمونه و روشن نمونهگیری.. ۶۰
۴-۳ ابزار اندازهگیری.. ۶۰
۵-۳ روش جمعآوری اطلاعات.. ۶۲
۶-۳ روشهای آماری تحقیق. ۶۲
۱-۴ مقدمه. ۶۴
فصل چهارم. ۶۴
۴-۴ بررسی وضعیت هر یک از فرضیههای تحقیق. ۹۰
۱-۵ بحث و نتیجهگیری.. ۹۳
فصل پنجم. ۹۳
۲-۵ محدودیتهای تحقیق. ۹۶
الف) محدودیتهای در اختیار پژوهشگر. ۹۶
ب) محدودیتهای خارج از کنترل. ۹۶
۳-۵ پیشنهادهای تحقیق. ۹۷
بیان مسئله. ۹۸
فصل ششم. ۹۸
هدفهای کلی تحقیق: ۹۹
هدفهای جزئی تحقیق : ۹۹
فرضیههای تحقیق : ۱۰۰
روش تحقیق: ۱۰۰
جامعة آماری.. ۱۰۱
نمونه و روش نمونهگیری.. ۱۰۱
ابزار اندازهگیری.. ۱۰۱
روش جمعآوری اطلاعات.. ۱۰۲
روشهای آماری تحقیق. ۱۰۲
نتایج تحقیق. ۱۰۲
منابع و مآخذ. ۱۰۴
مقدمه:
گسترش علم و دانش و پیدایش رشتههای علمی جدید در هر مقعطی از زمان مه پشت سر گذاشته میشود موجب توسعة اندیشه انسان و نشر دستآوردها و اندیشههای او در پهنة جهان است و کتاب در این میان کماکان نقش ویژهای دارد. کتاب چه در زمینه شعر و قصه و چه مضامین آموزشی – علمی میتواند نقش مؤثری در رشد و تربیت صحیح کودکان بازی کند. محمود حکیمی نویسندة کتاب نوجوانان دربارة کتاب این چنین مینویسد کتاب خوب میتواند در کودک و نوجوان شوق و پرسجو و کنجکاوی فراهم کند و او را به جهان انسان بودن یعنی دنیای دانستن و آزاد زیستن رهبری کند، انسان آگاه و آزاد، ستمپذیر و بندة آدمیان نیست هر چه میشوند و میخواند کورکورانه نمیپذیرد، مغزش را به کار میگیرد، پیش از آنکه سخنی را بپذیرد اندیشه میکند، کتاب ابزار انتقال فرهنگ و تمدن و دانش بشری است همچنین عامل محرک انسانها میباشد. کتاب سازنده و توسعه دهندة فرهنگ نخبگان است ادیانی که تا امروز دوام آوردهاند صاحب کتاب بودهاند و جامعهای که به کتاب اهمیت و اعتبار میدهد و در نشر و توسعه و توزیع آن سرمایهگذاری میکند جامعهای که به پژوهش و تحقیق بها می دهد، آن جامعه فرهنگی پویا سازنده دارد کتاب یکی از پایههای چهارگانة آموزش پرورش است سه پایة دیگر آموزگار، برنامه و روش میباشد، بدون داشتن کتاب، آموزش و پرورش ناقص است و کتاب با معلم همکاری بسیار صمیمانهای مینماید او را در آموزش مطالب یاری میدهد، لازمة لذت بردن از هر کاری مهارت داشتن در آن کار است مطالعة کتاب نیز بدین نحو می باشد اگر شخصی به امر مطالعه عادت و مهارت کافی نداشته باشد به هر بهانهای از انجام آن خودداری خواهد کرد. علاقه و استعداد تنها عوامل مؤثر در این امر نیستند بلکه فرصتهای زمانی هم اهمیت بسیار دارد، زیرا عادت در طول یک دوره شکل میگیرند و ممکن است که روزها، ماهها و یا سالها طول بکشد.
۲-۲- تاریخچة شروع کتابنویسی برای کودکان در ایران
دقیقاً نمیتوان بیان داشت ایرانیان از چه زمانی نوشتن کتاب و یا بررسی در مورد کتابخوانی یا قصهخوانی برای کودکان را بصورت مدون شروع کردهاند ولی این امر مسلم و غیر قابل انکار است که در زمانهای قدیم کتاب و جزواتی مخصوص کودکان و به زبان آنها بصورت پراکنده نوشته شده ولی در آنها زبان کودک، محتویات ذهنی، سن و سال، محیط، احساسات، عواطف و میزان فهم آنها رعایت نشده است. از آثار قابل اهمیتی که کم و بیش همه آن را میشناسند داستان موش و گربه بصورت شعر از «عبید زاکانی» است ولی دقیقاً نمیتوان اظهار کرد که این اثر فقط برای کودکان نوشته شده و مستندی بر این باشد که کودکان ایرانی از زمان «عبید زاکانی» کتاب مخصوص به خود داشتهاند ولی میتوان اظهار داشت که کتاب مدون و سادهای نوشته شده که میتواند مورد استفاده کودکان هم قرار بگیرد.
تا پیش از پیدایش شهرهای بزرگ و صنعت چاپ، تاریخ تمدن بشری حکایت از وجود کتابخانههای گوناگونی دارد که سابقة آنها به اختراع خط و کلام مکتوب باز میگردد. این کتابخانهها بیشتر وظیفة نگهداری و حفظ آثار مکتوب را به عهده داشتند و فقط لایة نازکی از اقشار جامعة آن روزگار میتوانستند از گنجینههای پر ارزش آنها بهره گیرند در ایران قبل از اسلام بر اساس کاوشهای باستان شناسی حداقل ۶ کتابخانة بزرگ وجود داشته است و در دوران تمدن اسلامی نیز با اهمیتی که اسلام برای کتاب و کتابخوانی قائل شده است، اسناد تاریخی خبر از صدها کتابخانة کوچک و بزرگ در سراسر ممالک اسلامی و از جمله ایران دارد صنعت چاپ کتاب را در اختیار همگان نهاد و ورود اولین ماشینهای چاپ به ایران نیز به تعداد کتابخوانان و کتابخانهها افزوده شد.
در سال ۱۳۲۷ عباس میرزا ولیعهد و حاکم تبریز صنعت چاپ را در ایران راه اندازی کرد عباس میرزا به یاری ایرانیانی که صنعت چاپ را فرا گرفته بودند، مرکز چاپی به نام «باسمه خانه» در تبریز تأسیس و دو کتاب «فتحنامه» و «مآثر سلطانیه» را به چاپ رساند اولین چاپخانة تهران در سال ۱۳۲۹ هجری تأسیس و کار خور را با چاپ کتاب «محرق القلوب» آغاز کرد با تاسیس چاپخانه در ایران امکان مطالعة کتاب برای باسوادان جامعه فراهم شد از آن زمان به بعد بر تعداد باسوادان جامعه نیز افزوده شد و نیاز به مطالعة کتاب در دم افزایش یافت و به تدریج بر تعداد کتابخانه نیز افزوده شد اما تا زمان تاسیس «کتابخانه ملی» اوایل حکومت رضاشاه گزارش از وجود و فعالیت کتابخانههای عمومی به مفهوم جدید آن در دست نیست، کتابخانة مجلس که همزمان با مجلس اول تاسیس شده بود تا حدودی وظیفة یک کتابخانة عمومی را انجام میداد کتابخانة سلطنتی در سال ۱۳۰۴ تأسیس شد و علاوه بر کتابخانة ملی، مجلس و سلطنتی از کتابخانههای مهم آن روزگار میتوان به کتابخانة ملک، کتابخانة حاج سید نصرالله تقوی، کتابخانه نصرتالدوله، کتابخانة میرزا محمدعلی و تربیت اشاره کرد.
اولین کتابخانه عمومی در ایران رد سال ۱۳۰۵ به همت شهرداری تهران «بلدیة آن روزگار» تأسیس شد در این سال «کریم بوذر جمهری» کفیل بلدیة تهران با تاسیس بلدیه و استقرار آن در ساختمان توپخانه و اصطبل محمدشاهی، دو اتاق به کتابخانة بلدیة تهران اختصاص داد و این کتابخانه در واقع اولیه کتابخانه عمومی است که در ایران تأسیس شد.
در ایران ما نمیتوانیم پیشینة کتاب کودک را از جنبش مشروطیت و آغاز قرن ۲۰ عقبتر ببریم و آغازگر ادبیات کودک در ایران را باید جبار باغچهبان به شمار آورد او نخستین کسی که کتابها و نمایشنامههایی برای کودکان نوشت و با دنیای کودک همخوانی داشت یحیی دولتآبادی و عباس یمینی شریف سنت او را ادامه دادند و صمد بهرنگی رنگ و تحرک تازهای به آن داد تأسیس شورای کتاب کودک در سال ۱۳۴۰ و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سال ۱۳۴۴ امکانی فراهم آوردند که کتاب کودک با سرعت بیشتر و کیفیت بهتر رشد کند و به این ترتیب نویسندگان و شعرای زیادی به آفرینش اثر برای کودکان روی آوردند.
در دهههای اخیر پژوهشگران و علاقمندان و مربیان ایرانی در این زمینه شروع به تحقیق کردهاند و اقدامات قابل توجهی نیز در مورد ادبیات کودکان و ایجاد کتابخانه انجام دادهاند.
۳-۲ اشاره به مسئله کتاب و کتابخانه در دیگر کشورهای جهان
- امریکا در سال ۱۷۳۲ مبادرت به افتتاح نخستین کتابخانه عمومی توسط شرکت «بنیامین فرانکلین» نمود کتابخانههای عمومی همیشه باید با مدارس همکاری نموده و طرز استفاده از کتاب را به دانشآموزان میآموختند و تقریبا هر سال بین ۱۲۰۰ تا ۱۴۰۰ کتاب برای کودکان چاپ میشد.
- در انگلستان در سال ۱۸۶۲ نخستین کتابخانه برای کودکان تأسیس گردید.
- در فرانسه اولین شخصی که دستور تأسیس کتابخانه را برای کودکان صادر کرد ناپلئون بود و در سال ۱۹۲۴ تعداد کتابخانههای مدارس در فرانسه بیش از ۵۰۰۰ بوده است.
- آلمانیها از آغاز قرن بیستم، به تأسیس کتابخانه برای کودکان پرداختند.
- در روسیه، شوروی سابق نیز اهمیت به کتاب و کتابخانه برای کودکان را در برنامة خود گنجانده بود به طور مثال در سال ۱۹۳۸ در اوکراین و قفقاز ۹۴ کتابخانه مستقل برای کودکان تأسیس شده بود و ۴۸۶ کتابخانه وابسته به کتابخانههای عمومی برای اطفال تأسیس شده بود.
- در ژاپن در سال ۱۹۶۰ بوسیلة «هاتوجوموکو» در ناحیة «کاگاشیمای» ژاپن طرح و اقدامی آغاز گردید که اکنون در سراسر ژاپن گسترش یافته است، طرحی است که در آن کودکان هر روز به مدت ۲۰ دقیقه از روی کتابی با صدای بلند برای والدینشان «معمولا مادر» میخوانند. فایدة این طرح ساده این است که والدین و کودکان در احساس یکدیگر شریک بوده و هر دو از طریق خواندن کتاب اطلاعات یکسانی بدست میآورند که این امر در تشویق به مطالعه بسیار موثر است. طرح مشابه دیگر این است که مادران را تشویق کنند تا با صدای بلند برای کودکانشان بخوانند حتی اگر کودک درک اندکی از مطالب داشته باشد این کار بسیار مفید خواهد بود، اثر روانی این نوع مطالعه آن است که در کودکان نسبت به مطالعه کتاب ایجاد ذوق و علاقه مینماید چیزی که ایجاد آن در سنین بالاتر بسیار دشوار خواهد بود.[۱]
کشورهای دیگر نیز کم و بیش در این زمینه قدمهای موثری برداشتهاند اما آنچه که مسلم است امروزه مسئله کتاب و کتابخوانی امری جدی است که جای خود را در طرحریزی برنامه دولتها بطور مستقیم و یا غیر مستقیم باز کرده است و یکی از مسائلی است که میتوان با اشاعه آن اوقات فراغت و خالی کودکان و نوجوانان را پر کرد.
۴-۲ ادبیات کودکان و اهداف آن
ادبیات وسیلة انتقال تمدن و فرهنگ از نسلی به نسل دیگر است و محیط زندگی را برای انسان تعبیر و تفسیر میکند ادبیات کودکان به مجموعة کتابها و نوشتههایی اطلاق میشود که توسط نویسندگان، کارشناسان و متخصصین برای مطالعة آزاد کودکان تهیه میشوند و در تمام آنها ذوق و سطح رشد کودکان رعایت میگردد این تعریف چنانکه میبینیم همة مطالبی را شامل میشود اعم از متون ادبی، علمی و هنری که برای کودکان یا نوجوانان در حد استعداد و فهم آنها گردآوری و تدوین شدهاند و جنبة درسی ندارند ادبیات کودکان تمام مسائل مربوط به زندگی را در برمیگیرد و کودکان و نوجوانان را در همة شئون زندگی کمک میکند قدرت تخیل آنها را گسترش میدهد تجربههای متعدد و متنوعی در اختیارشان می گذارد و قدرت خلاق آنها را برمیانگیزد و پرورش میدهد تاریخ ادبیات کودکان را از قرن هیجدهم میلادی نمیتوان به عقب برد نخستین بار در قرن هیجدهم بود که عالم کودکی به رسمیت شناخته شد و به مختصات ذهن کودک توجه شد تا این زمان کودکان را در واقع مقیاس کوچکتری از بزرگسالان به شمار میآوردند.
مصطفی رحماندوست در این زمینه مینویسد «ادبیات کودکان و نوجوانان حاصل تلاش هنرمندانهای است که در قالب کلام عرضه شود و با زبان و شیوهای مناسب و درخور فهم کودک یا نوجوان او را به سوی «رشد» هدایت کند».
با این تعریف باید گفت: همة نوشتههایی را که بزرگترها برای کودکان نوشتهاند نمیتوان «ادبیات کودکان و نوجوانان» نامید زیرا هدف از نوشتن برای کودکان تأثیرگذاری بر روی آنهاست اگر نوشتهای هنرمندانه نباشد تأثیر نمیگذارد. اگر نوشتهای با زبان کودکان و نوجوانان تهیه نشده باشد نمی توان جزئی از ادبیات کودکان و نوجوانان باشد پس باید گفت که نوشتههای ویژه کودکان و نوجوانان باید «هدف» یا «پیام» داشته باشد.
علیاکبر شعارینژاد در کتاب ادبیات کودکان هدفهای ادبیات کودکان را چنین خلاصه میکند.
۱- ذوق و علاقه مطالعة آزاد را در کودکان برانگیزد.
۲- محدودیت و کمبودهای کتابهای درسی را از لحاظ مطلب تأمین کند.
۳- کودکان را با مسائل گوناگون زندگی آشنا کند.
۴- اوقات فراغت دانشآموزان را سودبخش کند.
۵- استعدادهای ذهنی مختلف دانشآموزان را آشکار کند و گسترش دهد.
۶- کودکان را با جهان وسیع معرفت و فرهنگهای مختلف انسان آشنا کند.
۷- دانشآموزان را در موفقیت تحصیلی کمک کند.
۸- معلمان را در امر آموزش و پرورش یاری دهد.
زیرا کمی فرصت و محدودیت اوقات رسمی مدرسه به معلم امکان نمیدهد که فعالیتهای تربیتی خود را در حد مطلوب انجام دهد آنچنانکه متناسب نیازها و رغبتهای همة دانشآموزان باشد از طرفی دیگر معلم از تنظیم برنامههای درسی و تهیه و تدوین کتابهای درسی بیاطلاع و دور است بنابراین ناگزیر است از راههای دیگر کمبودهایی را که در آنها احساس میکند جبران کند. مطالعة کتابهای آزاد یا ادبیات کودکان، بهترین وسیلة برای جبران همة آن نقصهاست بعلاوه از این راه دانشآموزان در خارج از کلاس و مدرسه نیز تحت تربیت قرار میگیرند و این اصل مهم «تربیت باید مداوم باشد» واقعیت پیدا میکند.
ادبیات کودکان و نوجوانان امروزه در کشورهای جهان بسیار مورد توجه واقع شده است و به عنوان بخشی از نظام تربیتی جایگاه رفیعی پیدا کرده است بطوری که در سراسر جهان، کنفرانسهای جهانی، منطقهای و ملی بسیاری در این مورد برگزار میگردد، مقالات و کتابهای گوناگون دربارة آن چاپ و منتشر میشود و از آثار و منافع توسعه و گسترش کتابهای مفید و مخصوص کودکان و نوجوانان بحثهای بسیاری به میان میآید.[۲]