فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:45
فهرست مطالب : شماره صفحه
فصل اول: GIS چیست؟ 1
فصل دوم: مولفه های یک GIS 6
1-2 ورودی داده ها 6
2-2 مدیریت داده ها 9
3-2- آنالیز داده ها 10
4-2- خروجی داده ها 11
فصل سوم: مدیریت داده ها 12
1-3 پایگاه داده ها 13
2-3 سیستم مدیریت پایگاه داده DBMS 14
3-3 ذخیره سازی داده های توصیفی 15
1-3-3 مدل داده کلاسیک 16
2-3-3 استفاده از مدل ارتباطی در GIS 19
4-3 ذخیره سازی داده های مکانی 21
1-4-3 مدل های داده فضایی 22
2-4-3 ذخیره سازی مدل داده های فضایی 25
5-3 مفهوم و کاربرد لایه در GIS 26
6-3 روشهای عملی پیاده سازی GIS 28
فصل چهارم: توابع تحلیلی در GIS 30
1-4 توابع نگهداری و تجزیه و تجلیل داده های فضایی 31
2-4 توابع نگهداری و تجزیه و تحلیل داده های توصیفی 32
3-4 توابع تجزیه و تحلیل توأم با داده های فضایی و توصیفی 34
4-4 توابع آماده سازی داده ها برای اخذ خروجی 37
فصل پنجم: گزارش کار با GIS 38
چکیده:
فصل اول : GIS چیست؟
سیستم اطلاعات جغرافیایی Geographic Information system یک سیستم کامپیوتری می باشد که جهت ذخیره و ارائه اطلاعات توصیفی و مکانی بصورت توأمان استفاده می شود.
تعاریف مختلفی از GIS توسط اشخاص مختلف ارائه شده است که از نظر اینجانب کاملترین تعریف به شرح زیر می باشد:
سیستم اطلاعات جغرافیایی مجموعه ای از نرم افزار ، سخت افزار، داده ها، متخصصین و مدلهای مورد استفاده جهت اخذ، ذخیره سازی، بازیابی، بهنگام سازی، پردازش، تجزیه و تحلیل، انتقال و نمایش داده های مکان مرجع شده می باشد که بعنوان یک سیستم حامی تصمیم گیری، برای حل مشکلات مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.
همانطور که در بالا ذکر شد موقعیت جغرافیایی «مکانی» برای اطلاعات توصیفی در این سیستم از اهمیت بالایی برخوردار است به عبارت دیگر سیستمهای GIS برای نگهداری ، تجزیه و تحلیل ، به روزرسانی و ارائه اطلاعاتی به کار می رود که با موقعیت جغرافیایی به نحوی در ارتباط است.
یکی از مهمترین جنبه های یک GIS این است که قابلیت این سیستم ها بوسیله مشتریان آنها ارزیابی می شود.
همانطور که شرح داده خواهد شد در یک GIS اطلاعات به دو شکل اساسی ارائه می شوند نقشه ها و جداول . البته بایستی از یاد نبریم که اطلاعات در یک GIS به همین دو صورت هم ذخیره می شوند . اما نقش اصلی یک سیستم اطلاعات جغرافیایی در آنالیز و پردازش این اطلاعات می باشد . برای روشن تر شدن مطلب به ارائه یک مثال می پردازیم:
تصور کنید که برای اراضی کشاورزی یک منطقه تصاویر ماهواره های سنجش از دور اخذشده و پس از پردازش تبدیل به نقشه کاربری اراضی و اطلاعات توصیفی از قبیل سطح زیر کشت هر محصول، فراوانی انواع محصولات کشاورزی، نوع خاک، میزان منابع آبی، شیب زمین و ... شده است.
حال پس از لیست کردن اطلاعات توصیفی به تفکیک هر قطعه زمین و تبدیل این اطلاعات به جداول مجزا می توان یک GIS ساده ساخت که تنها شامل اطلاعات مربوط به نام مالک، شماره قطعه زمین و مساحت آن، نوع سند، مالکیت، حدود و مرزهای زمین، سطح زیر کشت، انواع محصولات، نوع خاک، شیب زمین و ... می باشد. حال از چنین سیستم اطلاعات جغرافیایی می توان پردازشها و آنالیزهایی درخواست نمود. مثلاً در زمینه کنترل فرسایش خاک، با اطلاعاتی که در GIS در دست داریم می توانیم پیش بینی کنیم که کدام قسمتهای زمین دچار فرسایش خاک خواهند شد.
استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی برای حذف نارسایی های ناشی از نقشه های خطی آغاز شد. در عمل استفاده از نقشه های خطی اطلاعات چندانی از مناطق مختلف ارائه نمی دهد. در نظر بگیرید که یک نقشه توپوگرافی از یک منطقه شهری فقط می تواند خیابان ها و بلوک های ساختمانی و نهایتاً فضاهای سبز را نشان دهد. ولی اطلاعاتی از قبیل مالکیت اراضی، سیستم های لوله کشی آب و فاضلاب، پراکندگی جمعیت در این منطقه، نرخ بیکاری، امید به زندگی و ... کلیه اطلاعات توصیفی و آماری در این نقشه وجود ندارند و حتی قابل گنجاندن در این نقشه ها نمی باشند. از طرفی دیگر بررسی های مکانی در حاشیه شیت ها که محل اتصال با شیت های مجاور می باشند بسیار مشکل و گاه بی نتیجه است . زیرا ممکن است نتوانیم دو برگ نقشه مجاور را با هم match کنیم.
یک حسن سیستم اطلاعات جغرافیایی در این است که اگرچه این سیستم ممکن است دارای جداول متعددی از اطلاعات توصیفی به تفکیک قطعه زمین باشد ، می توان این اطلاعات را بصورتهای ترکیبی با یکدیگر بکار برده و گاهی برخی مقایسه ها و آنالیزها را انجام داد . اما در نقشه خروجی کار تنها از المان هایی که می خواهیم خروجی بگیریم برای روشن شدن مطلب مثالی می زنیم:
در نظر بگیرید که از یک منطقه شهری، نقشه کاملی از قطعه زمینها و خیابان ها، تیرهای چراغ برق، سیستم لوله کشی و انتقال نیروی برق، کانال کشی آبهای سطحی و ... تهیه شده است. همچنین توسط گروههای آمارگیری، اطلاعات مربوط به مالکیت و شماره قطعات زمین، تعداد ساکنان هر قطعه زمین، مساحت آنها، قیمت اراضی در سال جاری، میزان مجاز برق مصرفی توسط هر واحد ساختمانی برحسب نوع کاربری و بسیاری اطلاعات دیگر جمع آوری شده و در جداول خاصی نگهداری و ذخیره می شوند.
حال یک پایگاه داده ساخته ایم که شامل اطلاعات زیادی است. از این پایگاه داده که برای تهیه اطلاعات آن وقت نسبتاً کمی صرف کرده ایم طیف وسیعی از خروجی ها همراه با آنالیزهای گوناگون می توان دریافت نمود. مثلاً در یک خروجی می توان قطعاتی از منطقه را مشخص نمود که فشار آب شهری کم است و یا مشترکانی که برق را بیش از حد مجاز مصرف می کنند مشخص نمود. همچنین می توان در نقشه ای جداگانه سیستم مالیاتی را بهبود بخشید زیرا دیگر میزان دارایی های هر شخص حقیقی و حقوقی کاملاً مشخص است. می توان در نقشه ای جداگانه آن دسته از مسیل های شهر را که نیاز به لایروبی دارند مشخص نمود. در نقشه ای دیگر می توان نقاط کور ترافیکی را مشخص نمود و برای رفع معضل ترافیک تصمیم گیری نمود و ...