فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:16
چکیده :
از عوامل مهم ساماندهی وضعیت سمپاشهای رایج کشور تعیین و بررسی عملکرد و کار کرد آنها در شرایط زارع است تا بتوان با استناد به این اطلاعات برای آینده برنامه ریزی نمود. در این طرح تحقیقاتی سمپاشهای رایج مورد استفاده در محصول گندم به منظور مبارزه با علف های هرز و سن در شرایط مناطق کرج، آذربایجان غربی، خوزستان و خراسان مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. سمپاش ها شامل تراکتوری بوم دار و لانس دار، توربولاینر و میکرونر پشتی بودند. قالب طرح اماری، طرح کاملا تصادفی و نمونه گیری ها بصورت خوشه ای انجام گرفت. 7/39 درصد از سمپاش ها نوع لانس دار بودند که بیشترین درصد را بخود اختصاص داد. سمپاش های بوم دار، میکرونر، توربولاینر و اتومایزر با 6/29%، 14% و 4/8% در رده های بعد قرار گرفتند. بین روشهای سمپاشی از نظر میزان محلول مصرفی در هکتار در سطح 5% و 1% اختلاف معنی داری وجود داشت. بیشترین میزان مصرف محلول سم مربوط به سمپاش لانس دار (2/854 لیتر در هکتار) و کمترین مربوط به سمپاش میکرونر (4/35 لیتر در هکتار) بود. از نظر ظرفیت نظری و موثر سمپاش توربولاینر دارای بیشترین ظرفیت (به ترتیب 3/ 11 و 1/7 هکتار بر ساعت) و سمپاش های اتومایزر و میکرونر به ترتیب (02/1و3/1 هکتار بر ساعت) دارای کمترین ظرفیت نظری بودند. سمپاش های لانس دار، بوم دار و اتومایزر از نظر یکنواختی پاشش قابل ارزیابی نبودند (خیسی کامل سطح کارتهای حساس) در
سمپاش های میکرونر و توربولاینر به ترتیب قطر متوسط حجمی 398 و441 میکرون و قطــر میانه 189 و 2/123 میکرون بودکه با توجه به این داده ها، ضریب کیفیت پاشش برای سمپاش میکرونر1/2 و توربولاینر57/3 محاسبه گردید. بنابر این با در نظر گرفتن این عوامل و پارامترها، سمپاش میکرونر نسبت به توربولاینر دارای کیفیت پاشش یکنواخت تری است. و این دو سمپاش نسبت به لانس دار، اتومایزر و بوم دار دارای برتری هستند. بیشترین درصد لهیدگی محصول مربوط به سمپاش بوم دار پشت تراکتوری (3/10%) و سمپاش توربولاینر فاقد لهیدگی محصول بود.
مقدمه :
در شرایط فعلی هیچگونه بررسی علمی در زمینه وضعیت کارکرد سمپاشهای رایج مورد استفاده در محصول گندم در دسترس نمی باشد اگر نشریات و مقالاتی هم ارائه شده بیشتر در زمینه استفاده صحیح از سمپاشها بوده است و هیچکدام از منابع وضعیت موجود رامورد بررسی قرار نداده است با توجه به قیمت بالای سم یک مدیریت مناسب در این زمینه با توجه به نتایج بدست آمده از این تحقیق از ضروریات است.تا بتوان هرچه سریعتر به استانداردهای جهانی رسید.معذالک به دلیل اهمیت موضوع نکاتی از نشریات و مقالات ارائه شده در این زمینه ارائه میگردد:
در شرایطی که برای جلوگیری از خسارت موثر آفات ،سمپاشی ضرورت داشته باشد دست کم باید نهایت دقت را معمول داش ت که سمپاشی به روش درست و با استفاده از وسایل مناسب تر به انجام رسد تا هم در مبارزه با آفات موفقیت بیشتر حاصل شود و هم کمترین آسیب به محیط زیست و سلامت انسان وارد گردد. در حال حاضر در بسیاری از موارد سمپاشی چه هوائی و چه زمینی-بیشتر به محیط زیست لطمه می زنند تا به آفات .در سمپاشهای زمینی در تمام سطوح کشور از سمپاشهای لانس دار با فشار30-20 بار که فشار بسیار بالائی است استفاده می شود. این سمپاشها در همه جای دنیا برای مبارزه با آفات درختان میوه طراحی شده اند و به هیچوجه در مزارع استفاده نمی شود. سمپاشی به کمک سمپاشهای لانس دار بصورت زیگزاگ و نا مناسب و غیر یکنواخت انجام می شود و مصرف سم نسبت به نوع بوم دار بالاتر می باشد.کاربرد صحیح ابزار سم پاشی تاکنون در مجامع آموزشی و تحقیقاتی آنطور که باید و شاید و متناسب با نیاز کشور مورد توجه قرار نگرفته است.آزمایشها نشان می دهد که انجام سمپاشی هوائی با انجام ندادنش هیچ فرقی از نظر آماری ندارد(3و4).
گرامی و همکاران (1384)در تحقیقی با عنوان بررسی و مطالعه سه نوع سمپاش در مبارزه علیه علفهای هرز گندم در منطقه اردبیل سه نوع سمپاش تراکتوری بوم دار,فرغونی لانس دار,و میکرونر پشتی به منظور مبارزه با علفهای هرز محصول گندم را مورد مقایسه قراردادند. پارامتر های مورد مقایسه شامل تعداد علفهای هرز به تفکیک گونه در سه مرحله قبل از سمپاشی,15 روز بعد از سمپاشی,و 30 روز بعد از سمپاشی ,وزن تر علفهای هرز,در دو مرحله 15 روز و 30 روز پس از سمپاشی,وزن خشک علفهای هرز در دو مرحله 15 و 30 روز بعد از سمپاشی و عملکرد گندم بود.از نظر تعداد در مبارزه با دو نوع علف هرز سمپاش میکرونر و در 4 نوع علف هرز دیگر سمپاش فرغونی لانس دار بهتر عمل نمود.از نظر وزن علفهای هرز نوع بوم دار موفق ترین بود.بالاترین عملکرد دانه به تر تیب مربوط به میکرونر ,فرغونی و بوم دار بود.میکرونر دارای بالاترین کیفیت سمپاشی بود.در نهایت با در نظر گرفتن عوامل فنی,اقتصادی و زیست محیطی استفاده از سمپاشهای میکرونر و بوم دار توصیه شده است.(9).
امیر شقاقی (1377) در تحقیقی به بررسی و ارزیابی عوامل موثر بر یکنواختی پاشش در نازل های سمپاشهای پشت تراکتوری پرداخته و اظهار نموده است که یکنواختی پاشش در نازل های خارجی منظم بوده و نزدیک به توزیع نرمال است.که ایده آل ترین در نازل های باد بزنی مشاهده شد در نازل های ایرانی الگوی پاشش نامنظم بوده و هیچ تشابهی به توزیع نرمال ندارد. استفاده از سمپاشهای پشت تراکتوری,بعلت غیر یکنواختی بالا و تولید قطرات با اندازه و تعداد مناسب توصیه نمی گردد(1)
پروین و همکاران (1374)دو نوع سمپاش الکترو استاتیک و اتومایزر پشتی را به منظور مبارزه با عسلک پنبه در دو منطقه داراب و گنبد مورد مقایسه قرار دادند. نتایج نشان داد نوع الکترو استاتیک در کاهش جمعیت آفت در هر دو منطقه و طی دوسال به مراتب بهتر و بیشتر از روش متداول یعنی اتومایزر بوده است. بطوریکه درصد تلفات در روش الکترو استاتیک 95-78 درصد و در روش معمولی 85 درصد بوده است(2).
شیروانی و همکاران(1378) شش نوع نازل(11004و8003و11002TeeJet) پشت تراکتوری ساخت داخل را مورد بررسی و ارزیابی قرار دادند . پارامتر های مورد اندازه گیری شامل یکنواختی پاشش,دبی,الگوی پاشش,همپوشانی و زاویه پاشش بود. نتایج نشان داد که بین تیمارهای هر نوع نازل ,یکنواختی در الگوی پاشش ,وضعیت همپوشانی و زاویه پاشش وجود ندارد. در هر گروه اختلاف تیمارها در سطح 1% بسیار معنی دار بود و نشان داد که این نازل ها فاقد کارآئی مناسب هستند(6).
صفری و همکاران طی تحقیقی با عنوان ساخت و ارزیابی سمپاش تراکتوری بوم دار مجهز به صفحات چرخان و مقایسه آن با سمپاش تراکتوری بوم دار به منظور مبارزه با علفهای هرز چغندر قند نشان دادند که جهت کنترل علفهای هرز(20و25روز بعد از سمپاشی) از نظر موثر بودن بین روشهای مختلف سمپاشی وتیمار شاهد در سطح 1% اختلاف معنی داری وجود دارد ولی بین استفاده از سمپاش میکرونر و بوم دار تراکتوری رایج اختلاف معنی دار نمی باشد.همچنین از نظر میزان محلول سم مصرفی در هکتار بین تیمارسمپاش ساخته شده و بوم دار تراکتوری در سطح 1% اختلاف معنی داری وجود داشت ولی با تیمارشاهد این اختلاف معنی دار نبود(7).
طی بررسی که در کشور سوئد انجام شد مشخص گردید که از 422 سمپاش مورد بررسی، 52 درصد نازلها خراب و علاوه بر این در 26 درصد سمپاشها پمپ فشار اشکال فنی داشت. علاوه بر نوع قطعات و کاربرد صحیح آنها، کالیبراسیون سمپاش از درجه اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. بی توجهی به کالیبراسیون دستگاههای سمپاش و عدم تنظیم آن و همچنین نوع و کیفیت نازل و سایر متعلقات از جمله مهمترین عوامل اتلاف سم محسوب می شوند(8).
کول و همکاران(1981)در زیمبابوه سمپاش های پشتی میکرونر (5 لیتر در هکتار)و پشتی(80 و 617 لیتر در هکتار) را به منظور مبارزه با قارچ سرکوسپوا مورد مقایسه قرار دادند. نتایج نشان داد که کلیه تیمارها در کنترل بیماری فوق موثر بوده اند(12).
گیوپتا و همکاران(1991) به منظور مبارزه با علفهای هرز مزارع برنج در کشور تایلند ,مقایسه ای را بین سمپاش الکترواستاتیک پشتی و پشتی موتوری انجام دادند . نتایج نشان داد که میزان تاثیر بر روی علفهای هرز و یکنواختی پاشش در الکترو استاتیک به ترتیب 86 و 95 درصد و در موتوری به ترتیب 74 و 57 درصد است(12).
سمپاشی با حجم زیاد آب ,به دلیل وقت گیر بودن و صرف انرژی بیشتر برای تهیه و انتقال حجم زیادی از آب مزرعه و خصوصا شرایط آب و هوائی مانند باد و باران و غیره که باعث کاهش تعداد روزهای مناسب برای سمپاشی می شود منسوخ شده است(15).
بریانت و کورشی (1985) برای ارزیابی توزیع پاشش در سمپاشی با نازل 80,سرعت2/2متر بر ثانیه و مقادیر آب 50,100,و 200لیتر در هکتار ,از ردیاب فلورسنت استفاده نمود و نشان داد که در سمپاشی با حجم آب کمتر ,مقدار سم رسیده به تاج جو(در مرحله رشدی 37-32 برگی)و گندم(در مرحله رشدی 39 برگی)بیشتر از سمپاشی با حجم آب بالا بود . طی سه مرحله رشدی ,شاخص سطح برگ از7/2 به 5/6افزایش یافت که این امر باعث شد پاشش سم روی تاج 95-65درصد بهبود یابدو به تناسب آن مقدار محلول کمتری به زمین برسد(10).
در انگلستان پرسشنامه ای برای کشاورزان ارسال شد که در آن نسبت بالائی از کشاورزان برای به حداقل رساندن خطر باد بردگی از نازل های pre-orificeیا Bubble-jet استفاده می کردند . با توجه به درشت بودن قطرات ,تعداد قطره در در یک لیتر محلول سم کاهش یافت .برای افزایش تعدادقطرات و تناسب آن در واحد سطح محصول به حجم بیشتری از محلول(200لیتر یا بیشتر) نیاز بود(5).
مطالعات وسیعی در خصوص استفاده از میکرونرها صورت گرفته است تا مشخص شود آیا می توان با استفاده از آنها در مزراع غلات مناطق معتدله دز و حجم محلول سمپاشی (20-10 لیتر در هکتار)را کاهش داد (13و14). استفاده از این سمپاشها با قطرات کنترل شده به قطر 250میکرومتر در اوایل فصل رشد برای کاهش باد بردگی علف کش ها موثر بوده است ,ولی عدم نفوذ قطرات به داخل تاج یکی از مشکلات عمده این سمپاشها بوده است. زیرا در این حالت قطرات سم در بالای تاج رها شده و جدا از نیروی ثقل ,هیچ نیروی دیگری آنها را به سمت پائین تاج هدایت نمی کند . برای بهبود نفوذ سم در این سمپاشها و رسیدن به حجم سمپاشی در حدود 25 لیتر در هکتار یک دیسک چرخان عمودی پوشش دار برای آنها طراحی شده است(14).
مطالعات زیادی در خصوص سمپاشهای الکترو استاتیک صورت گرفته است که نشان میدهند که این سمپاشها برای سمپاشی غلات مناسب نیستند. قطرات باردار به طور موثر بر روی قسمت فوقانی گیاه قرار می گیرند و به قسمت تحتانی گیاه نفوذ نمی کنند. برای کنترل آفاتی نظیر شته برگ و خوشه مناسب هستند چرا که این سمپاشها بطور موثر قسمت فوقانی گیاه را تحت پوشش قرار می دهند. نفوذ این قطرات به داخل گیاه به طور معنی داری کمتر از انواع بدون بار بوده است(11).
در مواقعی که ضرورت دارد قطرات ریز تر محلول سم به داخل کانوپی نفوذ کنند می توان برای این منظور و کاهش باد بردگی از یک جریان هوای کمکی استفاده نمود . استفاده از هوای کمکی در روی بوم گذشته از آنکه باعث بهبود نفوذ محلول سم در داخل کانوپی می شود ,باعث می گردد که سطوح عمودی گیاه بهتر سمپاشی شوند و باد بردگی نیز کاهش یابد. این امر اثرات باد را از نظر باد بردگی قطرات (بخصوص هنگامی که سرعت آن زیاد است)کاهش می د هد(17).