فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:27
چکیده:
امروزه IUDهای جدید نه تنها از لحاظ پیشگیری از بارداری در حد قرصهای جلوگیری از حاملگی خوراکی موثرند, بلکه در خیلی از مواردی که مصرف قرصهای ضد بارداری جایز نیست یا اصولاممنوع شده باشد,
IUD وسیله با ارزشی است که می توان آن را به کار برد.درحدود نیم قرن پیش ,اولین بار گرافنبرگ آلمانی حلقه ای فلزی رابه عنوان یک وسیله جلوگیری از حاملگی در داخل رحم قرار داد.تا مدتها این وسیله به کار می رفت,ولی به علت شکل وجنس آن ونبودن آنتی بیوتیک به مقدار کافی معمولا بیماران دچار عوارضی نظیرعفونت,سوراخ شدن رحم,وخونریزی می شدند
. بعدها با تغییر و اصلاح آن وجاگذاری صحیح IUDو فراوانی آنتی بیوتیکها,عوارض آن نیز به حداقل رسید و تمایل بانوان به استفاده از IUDبتدریج بیشتر شد و بطوری که آمار نشان می دهد در سال ۱۹۶۵ کمتر از یک درصد زنان متاهل,ودرسال ۱۹۷۶بیش از ۶ درصد زنان متاهل و۹درصدزنان بیوه از این وسیله استفاده کرده اند
.در حال حاضر,تخمین زده می شود که تقریبا ۶۰ میلیون زن در سرتاسر دنیاIUD را به عنوان یک وسیله جلوگیری از حاملگی به کار می برند و این در حالی است که تنها ۶ درصد زنان آمریکایی واروپایی از آن استفاده می کنندکه البته با توجه به تــبلیغات علیه IUDازنوع Dalkon shieldوارتباط آن با بیماری التهاب لگنی,می توان این کاهش مصرف را توجیح کرد
.شاید بتوان گفت که حدود ۸۰درصدIUDهادرچین مصرف می شود,به عبارت دیگر,حدود۴۰ میلیون زن در چین این وسیله را به کار می برند درحالی که در آمریکا,پس از کنارگذاشته شدن IUDنوعDalkon shield , سایرIUD ها,از جمله loop Lippes و به دنبال آنcopper 7وTC 200بازار فروش خود را از دست دادند واین امر موجب گردیدکه سایر کشورها در مورد استفاده ازIUD به ارزیابی مجدد بپردازند.
سازمان بهداشت جهانی معتقد است کنار گذاشتن این IUD ها در ایالات متحده آمریکا به لحاظ ملاحظات تجاری واقتصادی تولید کنندگان بوده است که تضمین کافی نداشته اند نه به خاطر سلامتی افراد,به هر حال,اخیرا دو نوعIUD وارد بازار آمریکاشده که هر دو به شکل Tهستند وبرای بهبود خاصیت ضد بارداری در آنها مس یا پروژسترون به کار رفته است.IUDدربرخی از کشورهای در حال توسعه یکی از پرمصرف ترین و رایج ترین وسایل ضد حاملگی است که پس از یک معاینه پزشکی به کار می رود.سازمان بهداشت جهانی سلامت مصرف این وسیله را تاییدکرده ومعتقد است که در حال حاضر IUDاحتمالا ,موثرترین ومطمئن ترین وسیله برگشت پذیر تنظیم باروری است.
انواعIUD
چندین نوع وسیله داخل رحمی در شکلها,اندازه هاوترکیبات مختلف فراهم شده ودر دسترس است .بعضی از این وسایل دارای مس یا پروژسترون هستند که IUDطبی نامیده می شود وبعضی دیگر که خنثی هستندIUDهای غیر طبی خوانده می شود.جنس IUDهای طبی از پلاستیک است که به آن مس یا پروژسترون اضافه شده است در گروهی از این دسته مس به وسعت ۲۰۰تا۲۵۰میلی متر مربع به کار رفته است( مانند۲۰۰Tcu و ۲۵۰Multiload) و در گروهی دیگر مقدار مس بیشتر یا توام با نقره است(مانندTCu220c,Multi load 375,Tcu 380 A,وnovat)
در موردTCu 380 Aباید گفت که اگر چه از سال ۱۹۸۲در سایر کشورها وارد بازار شد,از سال ۱۹۸۸در آمریکا معرفی گردیداین IUDاز پلی اتیلن با سولفات باریم دارای خاصیت جلو گیری از عبور انرژی تشعشعی(حاجب تشعشع)ساخته شده که حاوی ۳۸۰ میلی مترمربع مس استTCu 380 Aیکی از موثرترین وسایل جلوگیری از بارداری با خاصیت و اثری بهتر از اثر عملی قرصهای جلوگیری از حاملگی نوع Combined است
میزان حاملگی کمتر از یک درصد در سال اول استفاده و۴/۱درصد پس از ۶سال بوده استIUDهای آزاد کننده هورمون پروژسترون(Progestasert)38 میلی گرم پروژسترون دارند وقادرند روزانه۶۵ میکروگرم پروژسترون را به مدت یک سال آزاد کنند اگر چه IUDهای پروژسترون دار بایدهر ساله تعویض شود در ۱۰درصد مصرف کننده ها آمنوره ایجاد می کند ولی در عین حال دو اثر سودمند نیز دارد:یکی اینکه با کاهش خونریزی قاعدگی از بروزکم خونی جلوگیری می کند
ودیگر آنکه موجب کاهش انسیدانس قاعدگی دردناک اولیه می گردد بعلاوهIUD های طبی واکنشی التهابی ایجاد می کنند که دارای اثرات موضعی است وممکن است نقشی در عمل جلوگیری از حاملگی داشته باشد هر چند که نقش صحیح ودقیق آنهادر جلوگیری از بارداری نا شناخته است.ازIUDهای غیر طبی میتوان به عنوان مثالLippes loopرا نام برد که از جنس پلی اتیلن ساخته شده ودر بیشتر کشورها به جز چین مورد استفاده قرار گرفته است.
مکانیزم عملIUD
مکانیزم عملIUDبدرستی شناخته شده نیست ولی اظهار نظرهای متعددی بیان شده که در زیر به آنها اشاره می شود.
۱)اثرIUDدر انتقال اسپرم:گزارشی وجود دارد که نشان می دهدوجودIUD در رحم در انتقال اسپرم دخالت داردوحرکت آن را درمراحل اولیه کند می کند به طوری که اگردهانه رحم زن در اواسط دوره قاعدگی به اسپرم آغشته گردد حداکثرمیزان اسپرماتوزوئید پس از ۱۰تا۴۵ دقیقه در لوله های رحمی به دست خواهد آمد,در حالیکه اگر زنIUD داشته باشدتا نیم ساعت اول اسپرماتوزوئید در لوله های رحمی دیده نمی شود.
۲)اثرIUDروی لوله های رحمی:حرکات دودی لوله های رحمی در خانمی کهIUDدارد شدت می یابدو موجب می شود که تخم لقاح یافته قبل از آمادگی خود وآندومتردفع گردد.
۳)اثرIUDروی عضلات رحمی:وجودIUDدر رحم انقباضات رحمی را شدت می بخشدکه ضمن ایجاد درد در مراحل اولیه,مانع لانه گزینی می شود,مکانیزمIUDهای حاوی پروستاگلاندین نیز بر این اساس استوار است.
۴)تغییرات هیستولوژیک یاسیتولوژیک در اندومتر:حضورIUD در رحم سبب بروز التهاب غیر اختصاصی در آندومتر می شود که متعاقب آن پدیده فاگو سیتوز را در رحم فعال می کند,وبه این ترتیب,مانع لانه گزینی تخمک گشنیده شده می گردد.چنانچه ترشحات آندومتر را درحالیکهIUDدر رحم قرار دارد زیر میکروسکوپ مشاهده کنیم می بینیم که تعداد فاگوسیتها به شدت افزایش یافته و اکثراسپرماتوزوئیدها تخریب شده اند.همچنینIUDهای حاوی پروژسترون به علت تغییرات آتروفیکی که در آندومتر ایجاد می کنند آن را برای لانه گزینی نا مناسب می سازند.
۵)تغییرات بیوشیمیایی وآنزیمی در آندومتر: وجودIUDدر رحم از میزان ازت مایع آندومتریال,که در چند روز اول قبل از لانه گزینی در تغذیه تخمک دخالت دارد,می کاهد یا به میزان اوره آن می افزاید که می گویند از فعالیت سلولهای تروفوبلاستیک کاسته ومانع لانه گزینی می شود.وجود مس درIUDبه علت پایین آوردن سطح روی در آندومتر از فعالیت آنزیمهای وابسته به روی مثل الکالن فسفاتازوکربن آنیدرازکه در متابولیسم سلولی دخالت می کند,
می کاهدومانع فعالیت عادی تخمک ولانه گزینی می شود.همچنین مس واکنش التهابی را افزایش می دهد و موجب افزایش انقباضات لایه عضلانی رحمی,وبدین ترتیب,مانع لانه گزینی می شود.بعلاوه یون مس قادر است ترکیب بیوشیمیایی سرویکال موکوس را تغییر دهد که در این حالت ممکن است روی تحرک اسپرم,قدری باروری اسپرم(اسپرم ممکن است به زمان ومکان معینی نیاز داشته باشدتا قدری باروری پیدا کند که آنراCapacitationاسپرم گویند)وهمچنین زنده ماندن اسپرم اثر داشته باشد.
۶)بر اساس مطالعات جدید معتقدند کهIUDروی مرحله لقاح اثرمی کند ومانع بارور شدن تخمک ماده توسط اسپرماتوزوئید می گردد و به طور کلی اثرات ضد باروری خود را قبل از این که تخمها(اوا)به حفره رحمی برسد اعمال می کند.
دستورات برای قرار دادنIUD
1)تجویز مسکن(انالژزیک)وآرام بخش(سدایتو),اگر نیاز داشته باشد,واگر دلایلی از وقوع سنکوب دیده شود باید ازاتروپین نیز استفاده شود.قرار دادنIUDدر زنان با سابقه زایمانی,معمولابا مختصر ناراحتی ناشی از دردهمراه است.
۲)اسپکولوم داخل واژن قرار داده می شود تا سرویکس ودیواره واژن ملاحظه شود.
۳)در صورت امکان,پاپ اسمیرویک کشت ازنظر سوزاک از دهانه رحم باید انجام شود.
۴)یک امتحان دودستی جهت تعیین اندازه,شکل,موقعیت,وتحرک رحم وهمچنین رد التهاب یا بدخیمی اعضای متصل به رحم باید انجام شود.
۵)اسپوکولوم مجدداً قرار داده می شود و اندوسرویکس ودیواره های واژن باید با یک محلول ضد عفونی کننده پاک شود.
۶)چنانچه نیاز باشدPara Cervical BlockیاانستزیCervical Intra انجام شودواین عمل ممکن است برای زنان نولی پارو افرادی با تنگی دهانه رحم کمک کننده باشد.
۷)تناکولوم روی دهانه رحم قرار می گیرد وبه آرامی کشیده می شود تا رحم مستقیم وتثبیت شود.با این عمل ,مقدار خونریزی وخطر سوراخ شدن رحم به حداقل می رسد.
۸)از یک سوند جهت تعیین مسیرواندازه کانال اندوسرویکال وسوراخ داخلی دهانه رحم وموقعیت وعمق رحم استفاده می شود,جهت جلوگیری از سوراخ شدن رحم بایداین سوند را به آرامی به کار برد.در صورت مواجه شدن با هر نوع مانعی باید از گذاشتن IUD خودداری شود و اگر عمق رحم از۵/۶سانتی متر کمتر باشدباید از IUDهای کوچکتر از استاندارد استفاده کرد.
۹)IUDطبق دستور جا گذاری شود,بطوری که نخ آن در کانال اندوسرویکال قرار گیرد,ضمناIUDنبایدبیش از دو دقیقه در لوله مخصوص جا گذاری باقی بماند.
نکته ای که باید در ارتباط با قرار دادنIUD مورد توجه قرار داداین است که بین اندازهIUDوحفره رحمی بایدتناسبی متعادل برقرار باشد,زیرا اگر حفره اندومتریال۲سانتی متر یا بیشتر از طولIUD بزرگتر باشد میزان دفع آن وبروز حاملگی زیادتر است,
وکمترین عارضه وقتی است که اندازه حفره آندومتریال۲۵/۱تا۷۵/۱سانتی متر از طولIUDبیشتر باشد.به این دلیل اندازه گیری دقیق حفره رحمی جهت تعیین نوعIUDارزش فراوانی دارد,واندازهIUDباید طوری باشد که تقریبا تمام حفره رحمی با آن تماس داشته باشد.اگرIUDکوچک باشد یا قدری به طرف کانال سرویکال تغییر مکان دهد و قسمت ته رحم خالی بماند امکان حاملگی در همین محل وجود دارد و برعکس,اگر بزرگتر یا مساوی حفره رحمی باشدمیزان بروز خونریزی ودرد زیادتر است,
وبه همین دلیل معمولا پس از جاگذاریIUDدر زنانی که تاکنون زایمان نکرده اند,به دلیل ایجاد خونریزی و درد مجبور می شویم آن را خارج سازیم.ضمنا نوعIUDهم مهم است وباید دید برای هر خانمی چه نوعIUDمناسبتر است.به عبارت دیگر,هرگز نباید یک نوعIUD رابرای همه خانمها به کار برد.دانش ومهارت گذارندهIUDنیز از ارزش خاصی برخوردار است...