فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:18
فهرست مطالب:
نهج البلاغه چگونه کتابی است...........................................................................1
تعریف اخلاق......................................................................................................1
ضرورت ارزشهای اخلاقی.................................................................................2
ارزشها وضد ارزشها.........................................................................................3
امیدواری به خدا.............................................................................................3
احترام به افکار دیگران.................................................................................4
تواضع وفروتنی................................................................................................4
اعتدال ومیانه روی..........................................................................................5
رازداری وحفظ ابروی دیگران....................................................................5
عفو وگذشت.................................................................................................6
راستگوی وپرهیز از دروغ..........................................................................7
واقع بینی وترک ارزوهای منفی..................................................................7
خیرخواهی و ترک حسادت..........................................................................8
ادب در گفتار..........................................................................................9
صبروبردباری .........................................................................................10
حیاءوخویشتن داری.................................................................................10
بردباری ونرمش.....................................................................................11
خوشروی................................................................................................11
ترک عیب جوی.....................................................................................12
ترک شوخی زیاد وسخنان بیهوده.........................................................12
نیکوکاری وترک منت گذاری.............................................................13
امانت داری.........................................................................................13
ترک عجبوغرور.....................................................................................14
ایثارگری وترک بخل............................................................................14
همدردی با دیگران...........................................................................15
خیرخواهیواصلاامور دیگران...............................................................15
وفای به عهد وپیمان............................................................................16
نصیحت واندرزگوی.............................................................................16
محاسبه وکنترل رفتارخویش....................................................................17
منابعوماخذ.............................................................................................18
چکیده:
*نهج البلاغه چگونه کتابی است:
نهج البلاغه کتابی است که در ان برخی از سخنان زیبا ونامه های ارزشمند وکلمات
کوتاه حکیمانه امام علی (ع) گرد امده است و چون ستارگان همیشه درخشنده در
اسمان علم ور ادب و معارف انسانی نور می پاشند . این کتاب که با تلاش وزحمت
وهنر بی مانند علامه سید رضی درسال 400 هجری تدوین شدهاست دارای 3 فصل
جداگانه می باشد.
فصل اول – خطبه ها یا سخنرانیها امام علی (ع)«239 خطبه»
فصل دوم- کتب یا نامه های سیاسی- اخلاقی نظامی ان اب مرد تاریخ «79 ن»
فصل سوم- قصارالحکم یا کلمات کوتاه حکمت امیز «480 حکمت»
*تعریف اخلاق:
برای اگاهی و شناخت ارزشهای اخلاقی ابتدا باید اخلاق واخلاق اسلامی را شناخت
ودانست که اخلاق چیست و اخلاق اسلامی کدام است . اخلاق یعنی چگونه بودن و
چگونه زندگی کردن اخلاق وارزشهای اخلاقی به ما می گویند که در زندگی اجتمای
با دوستان خود باید چگونه باشیم و چگونه رفتار کنیم . تمام ملتها و همه مکتب ها
دوست دارند که ارزشهای اخلاقی را شناسای کنند ودر جان ودل افراد وجامعه خود
1
بپرورانند تا همه سعادتمند گردند اما ما می خواهیم در کلاس درس امام (ع) حاضر
شویم وکتاب نهج البلاغه را راهنمای زندگی خود قرار داده وارزشهای اخلاقی را از
این سرچشمه زلال وهمیشه جاری اسلام بیاموزیم. می خواهیم به سخنان امام گوش
فرا دهیم تا جان ودل ما رنگ حقیقت گیرد وبا کلمات نورانی ان امام شهید اینده خود
را بسازیم واز اینده سازان موفق انقلاب اسلامی باشیم که امام علی (ع) فرمودند:
(فلیکن تعصبکم لمکارکم الخصال ومحامد الا فعال محاسن الامور)
«اصرار و پا فشاری خود را در کسب صفات ارزشمند اخلاقی و کردارهای پسندیده
ورفتارهای خوب انسانی قرار دهید»
تا با کسب ارزشهای اخلاقی به سعادت وتکامل واقعی رسیده و جامعه خود را باز
سازی نماییم وانگاه در یک نگاه کلی فرمودند :
(ولا قرین کحسن الخلق ولا میراث کالادب)
«هیچ همنشین ودوستی بهتر از اخلاق نیکو وهیچ سرمایه گرانبهایی مانند ادب
نمی باشد»
*ضرورت ارزشهای اخلاقی :
پس از اگاهی به تعریف و ارزشهای اخلاقی وشناخت نقش ارزنده اخلاق اسلامی در
2
سعادت انسان حال باید ارزشهای اخلاقی را بشناسیم .زیرا اخلاق فردی یا اجتماعی
بدون ارزشها واقعیت پیدا نمی کند.ضد ارزش وموانع پیدایش اخلاق اسلامی انسانی
کدام است . و چگونه باید انها را از سر راه تکاملی خود بردارد . زیرا دلهای ما
همانند یک زمین کشاورزی است که برای بدست اوردن یک محصول سالم و فراوان
باید به دو کار اساسی وسرنوشت ساز توجه نماییم. دراین رابطه با سیر کوتاهی در
مباحث نهج البلاغه متوجه می گردیم که امام علی (ع) به هر دو عامل اساسی رشد
وسعادت بشری وتحقق اخلاق انسانی اشاره می فرماید.
در نتیجه کسب ارزشهای اخلاقی به تنهای نمی تواند سعادت و تکامل ما را تامین
نماید بلکه باید در کنار کسب ارزشها به افات اخلاقی وراه مبارزه با ضد ارزشها نیز
توجه کامل نماییم تا با این دو حرکت اساسی به اخلاق اسلامی دسترسی پیدا کنیم .
اگر سعی می کنیم صفت ارزنده تواضع و فروتنی ر ا در جان خود بکاریم باید تلاش
دیگری نیز در ترک عادات ناپسند تکبر وخود بزرگ بینی داشته باشیم . هم راستگو
باشیم وهم دروغ و در وغپردازی را ریشه کن کنیم. هم دارای عفو وگذشت باشم و
هم روح انتقام جوی را نابود سازیم.
*ارزشهاوضد ارزشها:
*امیدواری به خدا: 3
درمشکلات و سختی ها باید به قدرت لایزال خداوند بزرگ توجه نمود و از مشکلات
نهراسید تا با توکل وروح امیدواری بر همه مشکلات غلبه نمائیم .
قال علی (ع):(لا یرجون احد منکم الا ربه)
«هیچ کس از شما به غیر از پروردگار خود به کسی امیدوار نباشد»
همه متفکران جهان این اصل را باور دارند که امیدوار بودن شرط اول درکسب
موفقیتهای بزرگ است انگاه در کنار تقویت روح امیدواری باید با هر گونه یاس و
نا امیدی مبارزه نمود.
*احترام به افکار دیگران:
یکی از راههای به دست اوردن اگاهی ها و نفوذ در دلها وانجام کارهای صحیح و
سازنده احترام به افکار واراء دیگران وپرهیز ازهر گونه غرور وخود محوری است.
قال علی (ع): (ولا مظاهره اوثق من المشاوره)
«هیچ پشتیبانی بهتر ومطمئن تر از مشورت کردن نیست»
* تواضع و فروتنی :
تواضع و فروتنی یکی از ارزشهای اخلاقی پسندیده ای است که می شود با ان بر
همه دلها حتی دلهای دشمنان خود راه یافت و شیطان و شیطنتهای ویرانگر را از
4
جامعه دور ساخت . ودوستی ومهربانی وارد کرد وگل بوته های رضایت ولبخند رابر
همه لبها کاشت که امام علی (ع) فرمودند:
(وبالتواضع تتم النعمته)
«وبا فروتنی وتواضع وخوشروی ونرمی نعمتها کامل می شود»
*اعتدال ومیانه روی:
اعتدال ومیانه روی یعنی واقعیتها را همانگونه که هستند مشاهده کنیم وبه دیگران
بگویم وافراط وتفریط در سخنان ما در قضاوتهای ما در اخبار وگزارشهای ما به
چشم نخورد.انها کهاز این ارزش اخلاقی برخوردار نیستند در رفتار وکردارشان نظم
وحسابی وجود ندارد زود قهر می کنند ودر گزارشات خود زیاده روی می نمایند و
خیلی بیشتر از انچه را که دیدند می گویند . می بینیم که تندرو یا کند رو بودن
وافراطوتفریط بزگترین ضربه روحی واجتماعی را می تواند بر ما وارد سازد.اعتدال
ومیانه روی را دررفتار وکردار خود رعایت نمود که امام علی (ع) هشدار می دهند:
(لاتری الجاهل الامفرطا اومفرطا)
«همیشه جاهل ونادان یا تندروی دارد افراط گرویاکند رو وسست می باشد»
*رازداری وحفظ ابروی دیگران:
ما باید دربرابر لغزشها واشتباهات دیگران اصل راز داری را رعایت کرده و ابروی
5
مردم را حفظ نمائیم.وبه این طریق مردم جامعه خود را از هر گونه الودگی و پخش
شایعات مسموم کننده رها سازیم که راز داری یکی از اصول ارزشمند دوستی و
برادری است . ما که هر لحظه ممکن است خود دچار اشتباه ولغزش گردیم و زشتی
وبدی در رفتار وکردار ما پیدا شود نباید به عادات زشت غیبت و بازگو نمودن
زشت های دیگرا ن تن در دهیم وجو سالم جامعه را الوده سازیم که امام علی (ع)
فرمودند:
(اکبر العیب ان تعیب ما فیک مثله )
«بزرگترین عیب ان است که به همان لغزشها و زشتی هایی که در تو وجود دارد
دیگران را سرزنش نمایی»