فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:85
فهرست مطالب:
مقدمه
چکیده
فصل اول
1- موقعیت جغرافیایی و زمین شناسی
2- موقعیت و شبکه راهها
3- چشم انداز زارعی تخت سلیمان 0شکل 2)
فصل دوم
1- بررسی کل از نظر تاریخی
2- دریاچه
فصل سوم
تخت سلیمان
1- محوطه مسکونی دوره هخامنشی
2- استحکامات دوره ساسانی
3- آتشکدهها
4- تأسیسات عمومی
5- آتشکده آذرگشنسب
6- آتشکده غربی (شکل 7)
7- بنای خشتی قدیمیتر
8- تاریخگذاری آتشکدههای ساسانی
9- یافتههای کوچک از دوره ساسانی (گل مهرها)
- دورة میانه (قرن 10-12 میلادی)
10- کاخ شکار ایلخان آباقا (قرن 13 میلادی)
1- بناسازی کنار دریاچه در شرق ، جنوب و غرب
2- بناسازی کنار دریاچه، سمت شمال
3- ایوان غربی و دو اتاق هشت گوش
4- دو اتاق هشت گوش
5- بنای چهار ستونی
6- کارگاههای پخت سرامیک
فصل چهارم
زندان سلیمان
1- اولین دوره، جایگاه مقدس
2- دومین دوره، محوطه مسکونی
3- کاوشهای درون دهانه آتشفشان
مقدمه
تخت سلیمان با بقایای معماری سه دوره مختلف و دریاچه عمیقش در رأس یک تپهمرتفع، از محوطههای باستانی سرشناس و مورد علاقه باستانشناسان جهان است.نخستین کاوشهای علمی بایتانشناسی در این محوطه در سال 1959 توسط یک هیأتمشترک سوئدی - آلمانی - ایرانی به سرپرستی «هانس هینگ فون دراوستن» باستانشناس سوئدی و «رودلف ناومان» باستانشناس آلمانی انجام گرفت. کاوشهای علمیتخت سلیمان سپس با فوت «فون دراوستن» در فصل بعد تحت سرپرستی «رودلفناومان» ادامه پیدا میکند. البته کاوشهای تخت سلیمان تا سال 1979 ادامه یافته است.
حاصل بیست سال حفاریهای علمی باستانشناسی هیأتهای خارجی (آلمانی) درتخت سلیمان در سالهای پیش از انقلاب اسلامی (57-1338) بصورت جسته گریخته ازطریق چند مقاله کوتاه و گزارشهای چاپ نشده کارشناسان ناظر ایرانی به کاوشها، تنهامنابع فارسی در دسترس بود که طبعاً نمیتوانست جوابگوی نیاز وسیع و اطلاعات لازمبرای انجام یک کار علمی درازمدت باشد. علی رغم سالها فعالیت علمی در تخت سلیمان ارانجام یافته هنوز باقیست به ویژه در امر حفاظت و نعمیه که پیچیدهترین و پرهزینهترینبخش آن را تشکیل میدهد.
چکیده
مجموعه آثار باستانی تخت سلیمان در 45 کیلومتری شمال شرقی شهرستانتکاب، یکی از محوطههای باستانی ارزشمند کشور میباشد که در منطقهای کوهستانیسرشار از جاذبههای کم نظیر طبیعی تاریخی واقع شده و در قلب مجموعه یاد شده،بقایای آتشکده آذرگشسب «آتشکده پادشاهان و جنگاوران» بر پیرامون دریاچهایهمیشه جوشان و بر روی صخرهای سنگی ناشی از رسوبات دریاچه، محصور در برج وباروی سنگی، آثار معماری خاص مانند چهارطاقی آتشکده و تأسیسات مذهبی وابستهبدان، معبد منسوب به آناهیتا، کاخهای دوران ساسانی و بناهای مربوط به سلاطینایلخانی قرار دارد.
آتشکده آذرگشسب تخت سلیمان نه تنها بازمانده منحصر بفرد یکی از سه آتشکدهمهم دوران ساسانی بلکه بزرگترین مرکز نیایش ایرانیان در تمام دوران آئین زرتشتی بهحساب میآید. همچنان که پاسارگاد و تخت جمشید جلال و عظمت هخامنشیان رامینمایاند تخت سلیمان نیز یادآور شگوه ایران دوران ساسانی و توجه به آیین رزتشتدر این دوران است.
ارامنه و مسلمانان نیز برای این مکان تاریخی ارزش و احترام ویژه قائل هستند.
در زمان خسرو اول انوشیروان (578-531 م) نسبت به توسعه و آبادانی ان اهتمامخاص بعمل آمد، در این مکان مراسم نیایشهای دینی، برگزاری جشنها و امور تشریفاتسلطنتی انجام میگرفت. این مکان تاریخی به جهت وقوع حمل یکی از سه آتشکده بزرگدوران ساسانی در زمان خود بسیار مورد توجه بوده است و آتش جاویدان آن به مدت،قرن بعنوان نماد اقتدار آئین زرتشت و عامل وحدت سیاسی و اجتماعی حکومت ساسانینقش بسزا داشته است و از آن به عنوان ثروتمندترین معبد زمان خود یاد شده است.
باقیمانده آثار این محوطه باستانی درون حصار شامل محیطی با 12 هکتار مساحت38 برج و بارو و بیضی شکل با دو دروازه بزرگ از دوران ساسانی و نشانههائی ازشارستان ساسانی که عمده بقایای آن در عمق 4 متری زمین در زیر خاک و آواز مزارع وباغات و علفزارهای فعل پنهان است.
به به گرداگرد این محوطه تاریخی در یک محدوده 7500 هکتاری (حریم منظریمصوب مجموعه) تعداد قابل توجهی آثار تاریخی از دورانهای پیش از تاریخ، تاریخی واسلامی بخصوص استحکامات و معابد دوران ساسانی، معادن قدیمی استخراج سنگوجود دارد.
همچنین درون حریم مورد اشاره جاذبههای طبیعی و مناظر فرهنگی بسیار زیبائیمانند چشمههای معدنی آب گرم و سرد - گودالهای میان تهی، آبشار دیده میشود کهارزش ویژهای به این مکان بخشیده است.
این مجموعه عظیم اجتماعی مذهبی در جنگهای ایران و روم در زمان خسرو پرویزدر سال 624 م توسط سپاهیان روم غارت و تخریب گردیده. بعد از این رویداد، بعلتاغتشاشات سیاسی اواخر دوران ساسانی جمله اعراب و پذیرش دین اسلام توسطایرانیان رونق و آبادانی خود را از دست داد. در سال 674 ه.ق در زمان فرمانروایی آباآقاخان مغول و جانشین او قازان خان با توجه به ویژگیهای تاریخی طبیعی بخصوصوجود چراگاههای مرغوب و گونههای جانوری این مکان باستانی بعنوان پایتختتابستانی سلاطین مغول انتخاب و با انجام تعمیرات وسیع در آثار دوران ساسانی واحداث بناهای جدید بار دیگر تخت سلیمان مورد استفاده حکومتی پیدا مینماید و تبدیل بهپایتخت تابستانی و شکارگاه و تفرجگاه ایلخانان میگردد.
جالب است بدانیم تنها در تخت سلیمان است که بقایای کاخهای دوره ایلخانی دیدهمیشود. بعد از سقوط ایلخانان بار دیگر این محل تبدیل به مرکز خدمات کوچک برایروستائیان و عشایر محل میشود تا اینکه از قرن 11 ه.ق این مکان متروکه میگردد. ازاوایل قرن 19 میلادی با توجه به اهمیت مجموعه و باستناد روایات و اشارات تاریخی ومذهبی عدة زیادی از محققان و متشرقین راغب به بابدید و انجام تحقیقات از محل آتشکدهآذرگشنسب شده، بعد از بررسیهای فراوان در سال 1337 ه.ش (1959 م) با موافقتدولت وقت ایران، مؤسسه باستانشناسی آلمان با نظارت کارشناسان ایران به مدت 20سال تا سال 1357 در محل آتشکده آذرگشنسب کاوش علمی انجام میدهد و در این راستابه اسناد و مدارک بسیار معتبری مانند بقایای معماری مذهبی اجتماعی، چهار طاقیآتشکده و تأسیسات وابسته بدان، کاخهای حکومتی، سکه، مهر، ظروف، گچبری،کاشیکاری و... دست یافتند که هرکدام از آنها به نوعی در تاریخگذاری این مکان تاریخیمورد استفاده و استناد قرار میگیرد.
ماحصل این پژوهشها طی چندین مقاله، سخنرانی در مجامع علمی و کنگرههایباستانشناسی ارائه گردید. بعد از وقوع انقلاب اسلامی کار هیئت باستانشناسی فوق تعطیل گردید و این توقف تا سال 1372 ادامه مییابد. نهایتاً پس از 15 سال وقفه و بنا بهاهمیت مجموعه و خطراتی که موجودیت آثار را تهدید مینمود. تخت سلیمان در سال1372 بعنوان یکی از ده پروژه بزرگ فرهنگی تاریخی کشور انتخاب شده و براساسضرورتها و طبق برنامههای مصوب اقدامات چشمگیری در زمینه حفاظت، ساماندهی،مرمت، استحکام بخشی بقایای آثار موجود، ادامه پژوهشهای باستانشناسی، معماری ومعرفی و آماده سازی مجموعه جهت بهرهبرداری علمی تخصصی و گروههایبازدیدکننده آماده شده و هم اکنون مورد استفاده گردشگران میباشد و به عنوان یکی ازمناطق هم با جاذبههای طبیعی تاریخی مطرح میباشد.