فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:20
فهرست مطالب:
3 ـ چرایی و عوامل پیدایش انقلاب اسلامی ایران از نظر امام خمینی
4 ـ استبداد و ظلم:
5 ـ ترویج فساد دامنگیر نهادهای حکومتی:
1 ـ فراموشی اهداف و آرمانهای انقلاب
2 ـ نفوذ اندیشه های بیگانه
3 ـ آفت ارتجاع و عدم پویایی فقه سنتی
4 ـ مأیوس کردن مردم از اسلام با ارائه چهره وارونه از آن
ب) آسیب شناسی انقلاب اسلامی در بُعد اجتماعی
2 ـ شکاف در وحدت نسلهای انقلاب
3 ـ انزوای نیروهای اصیل انقلاب
ج ـ آسیب شناسی انقلاب اسلامی در بُعد سیاسیی
1 ـ جدایی و تفرقه میان نیروهای انقلابی:
2 ـ ضعف و ناتوانی تبلیغاتی
3 ـ ورود نیروهای مسلح در احزاب، گروهها و جبهه ها
4 ـ قانون گریزی در لوای احساس مسئولیت
د) آسیب شناسی انقلاب اسلامی در بُعد اقتصادی
فرجام سخن
منابع و مآخذ
مقدمه:
پرسش از «آسیب شناسی انقلاب» در جامعه انقلاب شده، برای قشرها و گروههای مختلف سیاسی ـ اجتماعی، یک نواخت و هم سطح نیست. این اختلاف سطح از دو منظر قابل بررسی است.
1 ـ دشواری به کارگیری واژه «آسیب شناسی»:
پاتولوژی یا آسیب شناسی، واژه ای است که از علوم پزشکی وارد حوزه علوم اجتماعی شده است. این اصطلاح به معنای شناخت بیماریهاست؛ بیماریهایی که هرگاه بخشی از بدن انسان را مورد تهاجم قرار می دهند، سلامت و شادابی را از آن می گیرند و آن را رنجور می سازند. با این همه، به کارگیری این واژه در حوزه مطالعات علوم اجتماعی، دشواریهایی به همراه دارد که ناشی از ماهیت پدیده های اجتماعی است.
2 ـ دشواری اندازه گیری:
چگونه می توان ویژگیها یا درجه سلامتی یک پدیده اجتماعی را تعیین کرد یا توضیح داد، تا در گام بعدی بتوان به آسیب شناسی آن پدیده پرداخت؟ تعیین چنین ویژگیهایی برای انقلاب اسلامی بسیار دشوار است. چه بسا آنچه را که کسی از ویژگیهای ذاتی انقلاب می شمارد، دیگری امری عرضی بداند. یا آنچه را که کسی از اهداف اصلی و اولی انقلاب می داند، دیگری از اهداف ثانوی آن به شمار آورد. بنابراین، افقهای معرفتی و گرایشهای عملی، معانی گوناگونی به موضوع «آسیب شناسی» می دهد. و نمی توان بر مبنای الگوهای مارکسیستی یا لیبرالیستی نگاه آسیب شناسی به انقلاب اسلامی داشت؛ چون نگاه هر یک از این دو مکتب به انقلاب متفاوت از دیگری است.
سئوال اصلی در این مقاله عبارت است از اینکه، آسیبهای فراروی انقلاب اسلامی که مانع از حصول نهایی اهداف انقلاب و تداوم آن می شود (براساس وصیت نامه الهی ـ سیاسی) چه می باشند؟
در رابطه با سئوال اصلی این نکته قابل ذکر است که، به جهت کاستن از اختلاف نظرها و تکیه زدن بر موضعی صریح و شفاف، اجمالاً وصیت نامه الهی سیاسی امام را آئینه تمام نمای خواسته ها و اهداف امام خمینی فرض می گیریم و براساس آن به ارایه آسیب شناسی می پردازیم. همچنین، همانگونه که قبلاً اشاره شد، در این آسیب شناسی ما بر مبنای الگوی جامعه شناسی سیاسی دینی عمل خواهیم کرد و هیچ توجهی به الگوهای مکاتب امروز جهان ـ به خصوص مارکسیسم و لیبرالیسم که نگاه خاصی به انقلاب دارند ـ نداریم.
روش مطالعه: روش اسنادی و کتابخانه ای است که بر تحلیل نیز استوار است. به عبارت دیگر، روش تحلیل محتوایی و کتابخانه ای است.
فرضیه: از نظر امام خمینی یک رشته بیماریهایی در جامعه وجود دارد که رعایت نکردن آنها شادابی و سلامت انقلاب را به خطر می اندازد. این بیماریها در عرصه های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی قابل بروز است. نکته قابل توجه این است که آسیب شناسی یک موجود ـ انقلاب یا یک انسان ـ لزوماً به معنای آسیبهایی نیست که الان هست. نباید این طور تلقی کرد که آنچه به عنوان «آسیب شناسی انقلاب» مطرح می شود، حتماً به آنچه که امروز وقوع یافته است نگاه دارد؛ لذا ما آسیبهای ممکن را بررسی می کنیم؛ چه الان باشد، چه بعداً پیش بیاید. اگر با این دید، به آسیبهای ممکن انقلاب نگاه می کنیم، نباید نتیجه بگیریم که آنچه ممکن است به عنوان آسیب پیش بیاید، الان وجود دارد.
1 ـ مفهوم آسیب شناسی
واژه آسیب شناسی (patholojy) نخست در حوزه علوم زیستی و طبّ متداول شد و آنگاه به علوم اجتماعی وارد شد. این واژه در لغت به معنای «مطالعه علت بیماری و علایم مخصوص مرض و یا علایم غیرعادی هر چیزی» می باشد. با این وصف، انقلاب هم به عنوان پدیده اجتماعی مانند هر موجود زنده، دارای حیات است و مانند بدن انسان و سلسله اعصاب و خون رسانی ممکن است دچار خطرات، آفات و امراضی شود که برای پویایی و شادابی آن تهدید محسوب می شود و مانع به ثمر رسیدن آرمانهای انقلاب اسلامی و تبدیل آنها به دستاورد می شود.
در اصطلاح هم، مقصود از آسیب شناسی انقلاب عبارت است از:
«شناسایی آن دسته از عوامل مهم و مؤثری که شکل گیری و تداوم آنها می تواند فرایند تحقق اهداف و آرمانهای انقلاب را متوقف و یا به صورت محسوس کُند نماید.»
2 ـ ضرورت بحث آسیب شناسی
شناسایی و پژوهشهای آسیب شناسانه آفاتی که ممکن است هر پدیده ی اجتماعی را تهدید کند تا از رسیدن به اهداف و آرمانها خود بازماند، از مسائل حتمی است. انقلاب اسلامی ایران نیز که با سرمایه ای عظیم و با تقدیر الهی و براساس باور و ایمان مردم معتقد و متدین و با الهام از قرآن مجید، به ثمر رسیده است، نیازمند بازبینی واقع بینانه آفات و موانع رشد و کمال است. از این رو، بررسی آسیبهای انقلاب اسلامی ضروری وانکارناپذیر است.
نکته مهم اینکه، در بررسی آسیبها، باید از انحرافهایی که خود آسیب شناسی را تهدید می کنند، احتراز جُسته و از افراط و تفریط خودداری شود. به همین دلیل سعی کرده ایم از گفتار و نوشتار امام راحل یاری گیریم و مهم ترین آنها را در قالب موضوعات و سرفصلهایی در عرصه های مختلف فرهنگی، سیاسی و... ارائه دهیم تا ما نیز مشمول این گونه لغزشها نشویم.
3 ـ چرایی و عوامل پیدایش انقلاب اسلامی ایران از نظر امام خمینی
برخلاف کسانی که یک عامل را در میان مجموعه ای از عوامل مانند مذهب، اقتصاد، استبداد، مدرنیزاسیون، توطئه و... در ایجاد انقلاب تاکید می ورزند، رهیافت امام راحل در این رابطه چند علتی است و برخی از آنها عبارت اند از:
1 ـ ماهیت طاغوتی رژیم شاهنشاهی: حکومت طاغوتی در عرض حکومت الهی است؛ برخلاف حکومت اسلامی که در طول حکومت الهی جای دارد. جمهوری اسلامی ایران مصداق بارز حکومت الهی است. ملت مسلمان ما وقتی خود را شناخت و به خودآگاهی رسید، طاغوت را کنار زد و حکومت دینی و اسلامی را جایگزین کرد.
2 ـ نداشتن پایگاه مردمی و جدایی از ملت: این هم نتیجه اتکای رژیم به ذخایر زیرزمینی بود که به ایجاد دیوار بی اعتمادی بین او و مردم منجر شد؛ لذا در نهایت برای توجیه خود به تئوری توطئه متوسل شده بود؛ برخلاف امام(ره) که فرمود:
«اگر پایگاه داشت این مرد بین مردم، اگر نصف قدرتش را صرف کرده بود برای ارضای مردم، هرگز این قدرت به هم نمی خورد».
3 ـ وابستگی رژیم وقت به بیگانگان:
حال آنکه ایرانیان با داشتن تمدن و فرهنگ دیرین و دمیدن روح تمدن اسلامی در آن، وابستگی به بیگانه را برنمی تابد. ضمن آنکه در کنار پذیرش تحقیر و حقارت، به یغما رفتن ثروت ملی نیز وجود داشت. پس محروم بودن از استقلال صحیح، از چراییهای اولیه انقلاب می تواند باشد.