فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:35
فهرست مطالب:
تأثیر دین بر میزان دیه
فصل اول – پیشینه میزان دیه در قوانین
مبحث اول - - نمودهای میزان دیه در جوامع کهن
فصل دوم – دیدگاه های موجود در میزان دیه غیر مسلمان
دیدگاه نخست – تساوی دیه غیر مسلمان با دیه مسلمان ( فقهاء حنفیه و زیدیه و ... [10])
دیدگاه دوم : نابرابری دیه مسلمان با غیر مسلمان
نقد دلایل گروه نخست
نقد دلایل گروه دوم
دلایل گروه سوم
دیدگاه سوم : غیر مسلمان دیه ندارد
نقد این دیدگاه
فصل سوم – دیدگاه منتخب ( تساوی دیه مسلمان و غیر مسلمان )
فصل چهارم – وظیفه دولت اسلامی در خصوص دیه اقلیت ها
منابع
تأثیر دین بر میزان دیه
تعیین میزان دیه اقلیت های مذهبی تاکنون از موارد سکوت قانون مجازات اسلامی بوده ، که محل مناقشات زیادی شده است .بر اساس اصل 167 قانون اساسی ، قضات در چنین مواردی ، موظفند به منابع معتبر اسلامی یا فتاوی معتبر رجوع کنند . اغلب محاکم ، طبق دیدگاهی مشهور و رایج ، میزان دیه اهل کتاب را تقریباً یک دهم دیه مسلمان محاسبه می کنند . این تبعیض دیه بر اساس اثر دین ، ما را بر آن داشت که به بررسی منابع اسلام بپرازیم و صحت و سقم ادله مشهور را مورد بررسی قرار دهیم .
فصل اول – پیشینه میزان دیه در قوانین
ریشه یابی تاریخی احکام فقهی اسلام در بسیاری از موارد می تواند راه گشای تحقیق در سیمای واقعی احکام اجتماعی – سیاسی ، اقتصادی و ... باشد . هم چنین ما را در تمییز میان احکام امضایی و تأسیسی یاری نماید و می تواند تا حد زیادی به درک فلسفه و کارکرد اجتماعی این احکام کمک کند . بر این اساس ، گاهی اجمالی به نمونه های میزان دیه در قانونگذاری های جوامع گوناگون به ویژه عرب جاهلیت ضروری می نماید .
مبحث اول - - نمودهای میزان دیه در جوامع کهن
در قوانین بابلی و آشوری ، نظام دیه شناخته شده بود ؛ ولی همه افراد جوامع بابلی و آشوری دارای دیه معین و واحدی نبودن . این قوانینی اصل برابری مردم در مقابل قانون را رعایت نمی کرد و مقدار دیه با اختلاف مقامی مجنی علیه و منزلتش در جامعه متفاوت می شد .[1] در قانون حمورابی ، فقط در مورد جرایم ارتکابی بردگان دیه پرداخت دیه حکم می شد . [2]
در عرب جاهلیت ، در داخل یک قبیله ، پرداخت دیه مطرح نبوده است ؛ اما در میان قبایل مختلف ، گرچه بیشتر تلاش ها بر انتقام گیری متمرکز می شد ، نظام دیه نیز رایج بود . اما میزان دیه بسیار متفاوت بود و به مقام و منزلت قبیله مجنی علیه بستگی داشت . در این دوران ، اصطلاحاتی چون « دیه مملوک » ، « دیه صریح » ، « دیه حلیف » ، « دیه هجین » و ... را می توان مشاهده نمود که کدام در مقدار ، با دیگری فرق دارد . [3]
در حقیقت ، اعراب جاهلی نظام پرداخت دیه را برای تسویه منازعاتشان پذیرفته بودند ، ولی میزان دیه توافقی بوده است . اسلام نیز سنت اخذ دیه را ، که بین اعراب جاهلی مرسوم بود ، امضاء نمود و با قرار دادن مقررات ویژه ای آن را مضبوط ساخت . [4]
در میان جوامع غربی ، درباره یونان ، نکته مشخصی را در خصوص دیه نمی توان یافت . [5] در رم ، بیشتر تلاش بر قصاص است و اخذ دیه ، استثناء محسوب می شود و بر دیه نفس نصی وجود ندارد . [6] در قبال انگلوساکسون ، مجنی علیه در گرفتن دیه یا خون خواهی مختار است و بهای دیه نفس از راه مصالحه میان اطراف قضیه و رضایت آنان معین می گردد . [7]
اما از میان آیین های آسمانی ، آیین یهود هیچ نص صریحی ندارد که اخذ دیه را مباح کرده باشد و اصل بر قصاص بوده است . تنها مظهر أخذ دیه ، در سقط جنین مشاهده می شود. [8] در انجیل نیز به صراحت ، هیچ نصی وجود ندارد. [9]