دانلود مقاله هنر ایران تا ظهور اسلام

اختصاصی از یارا فایل دانلود مقاله هنر ایران تا ظهور اسلام دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:48

فهرست مطالب :

هنر تیموری
زمینه تاریخی
معماری
نقاشی
1. سبک شیراز
2. سبک ترکمان
3. سبک هرات
خوشنویسی و تجلید
هنرهای تزیینی
1. سفالگری
2. فلزکاری
3. حکاکی و حجاری
4. قالی بافی

هنر ایران تا ظهور اسلام

1.    در آغاز این بخش مختصراً اشاره می شود که از دورۀ پارینه سنگی نجد ایران، کاوش غاری در «تنگ پبده» (کوههای بختیاری، شمار شرقی شوشتری) ابزارها سلاحهایی از سنگ ناصاف (چکش، پیکان، تیغه و تبر سنگی)، و در نوحی «همیان» «میرملاس» و «دوشه» از توابع لرستان، تصاویر جانوران و آدمیان منقوش بر صخره های قائم به رنگهای سیاه و زرد و سرخ یافت شده است که قدمتشان به حدود 15 هزار سال ق.م می رسد. صاحبان این آثار از راه شکار دسته جمعی و صید ماهی و گِرد آوری ریشه و گیاهان غذای خود را دست می آورده اند. (تصاویر 21، 22)
2.    دورۀ نوسنگی ایران از میانه هزارۀ هفتم ق م آغاز شد، و آثار برجا مانده از آن عمده ابزارهایی ساخته از سنگ صیقل خورده اند. جامعه آن روز از دسه مردمان یا طایفه هایی تشکیل می یافت که در دشتی حاصلخیز اقامت گزیده و از راه کشاورزی و دامداری معیشت خود را تأمین می کرده اند. لیکن دربارۀ این دوران کهن یافته ها و مدارک ناقص، و نظر اودر شناخت اقوام یا نژادهایی که در نجد ایران می زیسته اند بسیار مبهم است.
3.    هزارۀ پنجم تا سوم ق م در سرزمین ایران دورۀ «مس و سنگ» شناخته شده است مس در ساختن پاره ای ابزار و اشیاء به کار رفت، گرچه ابزارهای سنگی نیز هنور کاربُرد داشت. سفالگری منقوش و مُهرهای کنده کاری شده با علامات و اشکال هندسی و تصاویر رواج یافت. در اواخر هزارۀ چهارم ق م قومی شناخته شده و صاحب تمدنی تکامل یافته نام تاریخی عیلامیان، کشور عیلام را در جنوب غربی خاک ایران، شامل خوزستان قسمتی از ایالات فارسی کنونی (ناحیۀ انشان یا انزان باستانی) و نیز بخش جنوبی زمینها پست دو رود دجله و فرات، تأسیس کردند که پایتختش شهر شوش بود(حدود و مرزها کشور عیلام به درستی شناخته نشده است.
4.    دورۀ مفرغ با اختراع و به کارگیری همبستۀ مس و قلع (به نسبت نُه جزء اولی و یک جزء دومی) در وایل هزارۀ دوم ق م آغاز شد. در میانه هزاره دوم دسته هایی از یک نژاد سفید پوست هند و اروپایی از دو سمت مشرق و مغرب دریای خزر، یعنی یکی از ناحیه دو رودخانه آمو دریا و سیر دریا (جیحون و سیحون، شمال شرقی خاک ایران)، و دیگری از راه کوههای قفقاز (شمار غربی ایران) به داخل نجد ایران روی آوردند. شاخه ای که از مشرق دریای خزر آمد به نام هند و ایرانی خوانده شده است، که گروهی شان به درۀ سند سرازیر شد (حدود 1500 ق م) و گروه دیگرشان که وارد ایران شد در استراباد سکونت گزید؛ و از میان ایشان بودکه زرتشت و آیینش برخاست (حدود سده هشتم ق م). آنها که از راه قفقاز به داخل ایران نفوذ یافتند متشکل از دو قبیله مهم مادها و پارسها بودند، که اولی در مرکز و شمال غربی ایران (حدود اصفهان و همدان و کردستان تا آذربایجان) و دمی کمی بعدتر در جنوب و جنوب غربی ایران (قسمتی از کرمان و فارس و خوزستان) مستقر شدند. پادشاهی ماد به سال 708 ق م تاسیس یافت و مرکزش هگمتانه (همدان) بود و یک قرن و نیم دوام یافت و دولت زورمند آشور را در 605 ق م منقرض کرد و کشور خود را تا بخشی از آسیای صغیر گسترش داد. پارسها اندک زمانی بعد پادشاهی هخامنشی را در خطّۀ جنوبی ایران به وجود آوردند که در 550 ق م کشور ماد را مسخر خود ساخت، و با پیروزیهایی بیشتر امپراتوری بزرگ هخامنشی را از دره سند و فلات پامیر تا خاک سوریه و مصر و یونان، بنیان گذارد.
5.    حدود سده 12 ق م آهن به کار کشیده شد و «عصر آهن» در ایران پدید آمد. در لرستان که نزدیک به مرکز شورش و متأثر از فرهنگ و هنر عیلام بود تمدنی پا گرفت که در مفرغگری و آهنکاری پیشرفت بی سابقه یافت. مصنوعات فلزی فراوان که بیشتر از درون مقابر آن سامان به دست آمده مشتمل است بر ابزرای مفرغی کنده کاری شدهف و انواع سلاحها و اشیاء آیینی ریخته گری، حاوی مفاهیم رمزی در اشکال جانوران مهیب و جنیان و موجودات اساطیری، و صورتها و پیکره های کوچک اندام آدمی، و نیز انواع دهانه و مالبند و دیگر ابزارهای مخصوص اسب و گردونه، و سنجاقهای مفرغی با سری درشت و مزّین به شکل سرو شاخ چارپایان، و آینه ها و ظروف از مفرغ برجسته کاری؛ و چنانک از روی یافته های تپه سیلک و سُر خدُم معلوم می شود این گنجینۀ بزرگ آثار فلزی در فاصله سده های دوازدهم تا هشتم ق م، و احتمالاً توسط نخستین مادهای تازه وارد، به وجود آمده بوده است. (تصاویر 24، 25)


6.    حدود 8 قرن ق م در ناحیه مغرب دریاچۀ ارومیه، که در دورۀ باستانی «مانایی» خوانده می شده، و نیز در حسنلو که جایگاه کاوشهای اخیرتری واقع شده است، تمدن مانایی صاحب هنری آمیخته از خصوصیات محلی با عناصر آشوری در مغرب و اورارتو در شمال (کشور باستانی در قسمت شرقی آسیای صغیر و اطراف دریاچۀ وان و ارمنستان) وجود می داشته است. کاوشهایی که در 1947 در زیویّه آذربایجان به عمل آمد گنجینه ای از اشیاء زرین و مفرغی و عاجی از دل خاک بیرون آورد که همه متعلق به حدود قرن هفتم ق م شناخته شده اند، گرچه در کاوشهای حسنلو (85 کیلومتری جنوب رضائیّه) بقایای کاخهایی متعلق به فاصلۀ زمان میان سده های چهاردهم تا هشتم ق م، و نیز جامی زرین که بر سطحش صحنه ای اساطیری کنده کاری شده، به دست آمده است.
7.    در 645 ق م آشور بانیپال فرمانروای قهّار آشور دولت عیلام را مغروب و منقرض ساخت، و در نتیجه زمینه برای قدرت گرفتن دولت هخامنشی مساعد شد. در 559 ق م کوروش از آسیای صغیر تا خلیج فارس را مسخّر، و دو کشور آشور و بابل (جدید) را به ایران منضّم کرد. اندک بقایایی که از کاخ کوروش در پازارگاد برجا مانده نمایانگر آن است که وی معماری باشکوه و تزیینات مختلط مقتبس از هنر اورارتو و آشور و بابل را می پسندیده، از آن جهت که می خواسته است کشورش وارث بر حق آن هر سه تمدن شناخته شود. داریوش و سپس جانشینش خشایارشا با برپا ساختن کاخ شکوهمند تخت جمشید آرزوی کوروش را عملی کردند. از جهت نقشه کف، کاخ تخت جمشید با نظایرش در آشور و بابل تفاوت داشت، بدین معنی که عنصر اصلی آن را تالار بارعامی بسیار بزرگ به نام آپادانا تشکیل می داد (محتملاً نوع تکامل یافته همان «خیمۀ» مألوف قومی بیابانگرد) با سقفی گسترده و متکی بر جنگلی از ستون. از آنجا که زرتشت بر کیشهای چند خدایی (یا شرک پرستی) اقوام بین النهرین قلم بطلان کشید، در هنر هخامنشی نه ساختن تندیسهای بُتان متداول ماند و نه برافراشتن پرستشگاهای بیشمار در هر شهر و دیار؛ بلکه هخامنشیان از جهت ساختمانهای دینی تنها آتشکده هایی از خود برجا گذاردند. مقابر شاهی کنده شده در بدنه صخره های عمودی پازارگاد و نقش رستم و دیگر نقاط، نقوش برجسته شامل تصایر فَروَهَر و فرشتگان دین زرتشت (مهر یا میترا، و ناهید یا آناهیتا) و پادشاهان و ملازمان و لشکریان در صحنه های تشریفاتی و آیینی، یا شکار و پیکار بر صخره های کوه پیکر یا دیوارهای سنگی کاخها، و پیکره های سنگی جانوران چون شیر و گاو و اسب که برخیشان چون سرستونها به کار رفته اند، و نیز موجودات افسانه ای چون نره گاو بالدار با سرآدمی، و شیربالدار با سر عنقا- یا شیر دال-، و باز سنگنبشته های بیشمار منقور به خط میخی پارسی، از دیگر آثار هنری و فرهنگی هخامنشیان به شمار می آید.