فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:85
عنوان : بررسی معایب و مشکلات روشهای سنتی بهایابی در شرکت های دارای تولیدات متنوع و ارائه راهکار مناسب(جایگزینی سیستم بهایابی ABC)
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
چکیده 1
فصل اول: کلیات 2
1.1. مقدمه 3
2.1. اصطلاحات 4
3.1. بیان مسئله 5
4.1. اهداف پروژه 7
5.1. نظریه 8
6.1. سازمان گزارش 8
فصل دوم: ادبیات و پیشینه سیستم بهایابی ABC 9
1.2. تاریخچه سیستم ABC 10
2.2. حسابداری صنعتی و مدیریت 10
3.2. هزینه در مقابل بها 15
4.2. بهایابی و موضوع تعیین بها 16
5.2. مراحل سیستم تعیین بها 17
6.2. مدیریت بها 19
7.2. مبانی طبقه بندی بها 19
8.2. مکانیزم عملکرد سیستم ABC 31
9.2. مکانیزم اجرایی سیستم ABC 31
10.2. پیشینه ی سیستم بهایابی بر مبنای فعالیت (ABC) وکاربردهای آن 31
11.2. سیستم های بهایابی وروش های ارزشیابی محصول 33
12.2. روش های بهایابی جذبی ومتغیر 44
13.2. تعیین زمان طراحی و اجرای سیستم ABC 48
14.2. تخصیص بهای خدمات دوایر پشتیبانی 49
15.2. مبانی تخصیص بها 51
16.2. نظام مسؤلیت سنجی(حسابداری سنجش مدیریت) 55
17.2. پیشینه ی تحقیق 57
فصل سوم: تجزیه و تحلیل سیستم بهایابی برمبنای فعالیت 59
1.3. مروری کلی بر مفهوم بهایابی 60
2.3. تشریح سیستم بهایابی بر مبنای فعالیت 60
3.3. طراحی سیستم بهایابی برمبنای فعالیت 60
4.3. مراحل تخصیص سربار به محصولات در سیستم ABC 61
5.3. تجزیه و تحلیل فعالیت ها در سیستم های بهایابی سنتی 62
6.3. مزایای سیستم بهایابی بر مبنای فعالیت 62
7.3.مشخصات سیستم های بهایابی سنتی 63
8.3. تخصیص هزینه ها در سیستم های بهایابی سنتی 63
9.3. فرآیند محاسبه بهای تمام شده توسط سیستم های سنتی 63
10.3. معایب روش های بهایابی سنتی 64
11.3. تفاوت عمده روش بهایابی ABC با روش بهایابی سنتی 65
12.3. معرفی راه حل ها و عوامل مؤثر 66
13.3. مثال جامع 66
فصل چهارم: نتیجه گیری 75
1.4. نتیجه گیری 76
2.4. تحقق اهداف پروژه 77
3.4. کارهای مرتبط 77
4.4. بحث و مقایسه 78
5.4. اثبات نظریه 78
6.4. ارائه پیشنهادات برای تحقیقات آتی 78
7.4. موضوعات پژوهشی آینده 79
منابع و مآخذ
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول (2-1) 13
جدول (2-2) 16
جدول (2-3) 17
جدول (2-4) 36
جدول (2-5) 38
جدول (3-1) 65
فهرست اشکال
عنوان صفحه
شکل (2-1) 12
شکل (2-2) 21
چکیده
سیستم بهایابی بر مبنای فعالیت(ABC)، یکی از سیستم های نوین بهایابی محصولات و خدمات است که نیازهایی از قبیل محاسبه صحیح بهای تمام شده محصول، بهبود فرآیند تولید، حذف فعالیت های زائد، شناخت محرک های هزینه، برنامه ریزی عملیات و تعیین راهبردهای تجاری را برای واحد اقتصادی برآورده می سازد. این سیستم به جای پرداختن به نشانه و معلول ، علت ایجاد هزینه و تولید را کالبدشکافی می کند و اگر فعالیتی دارای فلسفه توجیهی، متقاضی و حتی ارزش افزوده نباشد، زمینه حذف، تعدیل یا بهبود آن را فراهم می کند.
سیستم بهایابی بر مبنای فعالیت اطلاعات مفیدی درباره سهم هر کدام از مشتریان در مجموع سودآوری شرکت به مدیران ارائه می دهد. همچنین این روش به مدیران کمک می نماید تا راههای ارتقای عملکرد و اجرای استراتژیهای صحیح سودآور را شناسایی نمایند. یکی از مهمترین توانایی های ABC تبیین این موضوع است که هزینه های کلی مرتبط با خدمات مورد تقاضای مشتریان نقشی حیاتی در تعیین سهم هر یک از مشتریان در سود خالص دارند.
مطالعات نشان می دهند که تنها حدود 20% مشتریان برای شرکت سودآور هستند، 60% آنها در نقطه سر به سر و 20% باقیمانده باعث کاهش سود آوری می شوند. آیا شناسایی مشتریانی که بیش از سودآوری می توانند برای شرکت زیان ده و دردسرساز باشند جالب نیست؟
دراین پروژه سعی بر اثبات این است که روش بهایابی سنتی، اطلاعات کافی را برای بهایابی و قیمت گذاری محصولات فراهم نمی کند و باعث گمراهی مدیران در تصمیم گیریها می شود، در نتیجه از روش بهایابی بر مبنای فعالیت که اطلاعات دقیقی را در اختیار تصمیم گیرندگان قرار می دهد، استفاده می کنیم. این پروژه شامل 4 فصل می باشد که فصل اول کلیات، فصل دوم ادبیات و پیشینه سیستم بهایابی ABC ، فصل سوم تجزیه و تحلیل سیستم بهایابی بر مبنای فعالیت و فصل چهارم نتیجه گیری را در بر می گیرد.
واژه های کلیدی: بهایابی، بهایابی سنتی، بهایابی بر مبنای فعالیت، فعالیت، محرک بها، هدف هزینه.
فصل اول
کلیات
1.1.مقدمه
با متنوع شدن تولیدات و مشتریان یک سازمان، تخصیص هزینههای سربار نیز امری گمراهکننده و تحریفکننده بهای تمامشده تولیدات یا خدمات خاص میگردد. همانطور که میدانیم سیستم بهایابی برمبنای فعالیت و سیستم بهایابی سنتی از لحاظ نحوه تخصیص هزینههای سربار با یکدیگر متفاوتند. بدین معنی که در سیستم بهایابی سنتی، هزینههای سربار تنها براساس یک محرک هزینه که میتواند حجم تولید، ساعات کار مستقیم، ساعات کار ماشین یا میزان دستمزد مستقیم باشد تسهیم میگردد و این نمیتواند مبنای صحیحی برای تسهیم هزینههای سربار پدید آورد، زیرا برای مثال، محصولی که چرخه عملیات تولیدی آن کوتاه است ممکن است به میزان غیرمتناسبی از هزینههای انبار یا بارگیری بهره ببرد. لذا حسابداری صنعتی بهشکل سنتی پیام نادرست به مدیران میدهد. اما در سیستم بهایابی برمبنای فعالیت، تسهیم هزینههای سربار شامل دو مرحله است که در مرحله اول فعالیتهای عمده شناسایی میشوند و هزینه سربار بهتناسب منابعی که در هر فعالیت مصرف میشود به آن فعالیتها تخصیص مییابد. سربار تخصیصیافته به هر فعالیت هزینه انباشته فعالیت نامیده میشود. پس از تخصیص سربار ساخت به فعالیتها در مرحله اول، محرکهای هزینه مناسب و مربوط به هر یک از فعالیتها شناسایی میشوند. سپس در مرحله دوم هزینه انباشته هر فعالیت بهنسبت مقدار مصرف محرکهای هزینه در هر یک از خطوط تولید محصول به این خطوط تخصیص داده میشود. این سیستم بهایابی میتواند اطلاعات بهتری را برای تصمیمگیریهای استراتژیک مدیریت فراهم آورد و به تشخیص هزینههای بدون ارزش افزوده کمک کند. بنابراین بهایابی برمبنای فعالیت، کیفیت تولید و بهایابی را بهبود میبخشد.
بانک ها و موسسات اعتباری دارای سابقه طولانی از ABC جهت تأیید نمودن سرمایه گذاری در ماشین های خودپرداز، که به نسبت به استفاده از تحویل داران و متصدیان ارزان تر بوده و همچنین رضایت مشتریان بیشتر می شود. شرکت های راه آهن ABC را جهت تعیین هزینه پردازش صورت حسابهای بارگیری بصورت دستی، فاکس و اینترنت به کار برده اند. شرکت های حقوقی برای تعیین حق الزحمه های ساعتی، توانستند سوددهی خدمات خود را افزایش دهند. مراکز مراقبت بهداشتی درمانی ABC را جهت محاسبه میزان سودآوری، حذف هزینه های غیر ضروری، و برنامه ریزی برای تغییر، به کار می برند.
2.1. اصطلاحات
1.2.1. بهایابی
عبارت است کلیه روشها و ابزارهایی که برای کشف و شناسایی هزینه ها در هر سازمانی بکار گرفته می شود [6] .
2.2.1. بهایابی سنتی
سیستم های بهایابی سنتی معمولاً از یک مبنای تسهیم، برای تخصیص هزینه های گوناگون استفاده می کنند که باعث عدم محاسبه دقیق قیمت تمام شده محصولات می گردد [5] .
3.2.1. بهایابی بر مبنای فعالیت
سیستم بهایابی بر مبنای فعالیت را می توان بسط تکامل یافته ای از روش تخصیص دو مرحله ای هزینه تلقی کرد که شالوده سیستم های نوین بهایابی صنعتی و محاسبه تمام شده محصولات و به تبع آن قیمت گذاری فروش محصولات است[4] .
4.2.1. فعالیت
عبارت است از یک واقعه، وظیفه و یا واحدی از کار که دارای هدف مشخصی باشد، مانند فعالیت طراحی محصول. بدیهی است که فرآیند انجام فعالیت ها (سلسله مراتب فعالیت ها) با توجه به روش های خاصی که در صنایع مختلف اعمال می گردد ممکن است متفاوت باشد. در حالت کلی سطوح فعالیت های زیر می تواند نمونه ای برای فرآیند انجام فعالیت ها باشد:
1.4.2.1. فعالیت در سطح هر واحد محصول
فعالیت هایی را شامل می شود که با هر بار تولید محصول بایستی صورت گیرد. مانند فعالیت کنترل کیفی هر واحد محصول که ضرورت دارد.
2.4.2.1. فعالیت در سطح گروه محصول
فعالیتی است که با تولید یک مجموعه یا گروهی از محصولات بایستی صورت پذیرد، مانند فعالیت بسته بندی گروهی محصولات.
3.4.2.1. فعالیت در سطح محصول
فعالیتی است تنها یکبار در طول چرخه عمر محصول صورت می پذیرد، مانند فعالیت طراحی محصول.
4.4.2.1. فعالیت های سطح کارخانه یا فعالیت های پشتیبانی
فعالیت هایی هستند که در حالت کلی، تولید همه محصولات شرکت را پشتیبانی می نمایند. مانند تاسیسات انرژی، ساختمان های تولید و... فعالیت هایی را که نتوان در سه گروه قبلی طبقه بندی کرد معمولا در این سطح طبقه بندی می شوند، بر اساس منطق ABC، تخصیص این نوع اقلام به صورت اختیاری (بر اساس مبانی مبتنی بر حجم) صورت می گیرد(به شکل سنتی)[6] .
5.2.1. محرک بها
عامل یا محرک بها در یک انباره بها، یک پارامتر قابل اندازه گیری است که با تغییر آن کل بهای آن انباره و بهای موضوع تعیین بها تغییر می کند، محرک بهای هر انباره "علت" و مجموع بهای آن انباره "معلول" است. بنابراین اگر شرکتی بخواهد بهای چیزی را کاهش دهد لازم است محرک آن را کاهش و یا تعدیل نماید. عامل بها می تواند یک پارامتر پولی مانند بهای دستمزد مستقیم و یا یک پارامتر غیر پولی تعداد محصول تولید شده باشد، نبود یک عامل یا محرک بهای قوی می تواند نشاندهنده ناهمگن بودن عوامل موجود در انباره باشد [6] .
6.2.1. هدف هزینه
در سیستم ABC هدف هزینه، منشاء و دلیل اصلی انجام فعالیت ها می باشد و باعث به جریان افتادن منابع در چرخه سیستم ABC می شود [6] .
3.1. بیان مسئله
در اواخر دهه 80 تعدادی از صاحبنظران حسابداری و مدیریت به مدیران سازمانها به خاطر استفاده از سیستم های حسابداری سنتی ایرادات زیادی گرفتند. مشکل و انتقاد اصلی صاحبنظران این بود که هزینه هایی که توسط سیستم بهایابی سنتی ارائه می شود، اطلاعات دقیقی را در مورد بهای تمام شده خدمات و محصولات در اختیار تصمیم گیرندگان قرار نمی دهد و حتی با ارائه اطلاعات غلط باعث گمراهی مدیران در تصمیم گیریها میگردد. برای بررسی و چگونگی عملکرد سیستم های بهایابی سنتی، فاستر، تحقیقی را در بین مدیران مالی چندین سازمان بزرگ در آمریکا انجام داد. نتیجه این مطالعه نشان داد که سیستم های سنتی قادر به فراهم کردن اطلاعات مناسب برای تصمیم گیری مدیران نمی باشند. طبق نتایج حاصل از این تحقیق 51% از مدیران سازمانهای تحت بررسی، معتقد بودند، سیستم های سنتی اطلاعات کافی را برای بهایابی و قیمت گذاری محصولات فراهم نمی کند، 45% آنها عنوان کردند، اطلاعات فراهم شده توسط این سیستم ها، اطلاعات دقیق و واقعی نیست و در تصمیم گیریها مناسب نمی دانستند. 34% ذکر کرده بودند که سیستم های سنتی به دلیل عدم سنجش عملکرد کارکنان، باعث ایجاد نارضایتی در بین آنها شده است، 27% از مدیران معتقد بودند که اطلاعات تهیه شده برای تجزیه و تحلیل رقابت کافی و مناسب نمی باشد و 11% نیز معتقد بودند که این سیستم ها با استراتژی سازمان ها تطابق ندارد.
از جمله تفاوت هایی که بین سیستم بهایابی سنتی و سیستم بهایابی بر مبنای فعالیت وجود دارد عبارتند از:
1- روش بهایابی سنتی به سنجش عملکرد هزینه، درآمد و سود یک واحد تمرکز دارد در حالی که در روش بهایابی بر مبنای فعالیت توجه، تنها به هزینه ای که توسط یک فعالیت به وقوع می پیوندد نیست بلکه به خود فعالیت نیز توجه می شود که آیا انجام فعالیت مذبور ضروری بوده و ارزش افزوده ای برای محصول داشته است یا خیر؟
2-در روش بهایابی سنتی هزینه ها به صورت ثابت در نظر گرفته میشوند در حالی که در روش بهایابی بر مبنای فعالیت هزینه ها اغلب متغیر دیده می شوند.
از دیدگاه کلی مهمترین دلایل نارسایی سیستم های سنتی به شرح زیر است:
1- عدم توانایی در ارائه اطلاعات بهای تمام شده خصوصاً در سازمانهایی که خدمات متنوع و گوناگونی را به مشتریان خود ارائه می کنند. از آنجا که سیستم های سنتی خصوصیات خاص هر خدمت را در تسهیم هزینه ها در نظر نمی گیرند، باعث تخصیص غلط هزینه ها و عدم محاسبه دقیق قیمت تمام شده محصولات می گردد.
2- عدم تفکیک حوزه هزینه های غیر مشابه- در سیستم های سنتی برای جمع آوری هزینه های دستمزد و سربار از مراکز هزینه مشترک، استفاده می شود. این مسئله باعث تخصیص غیرواقعی هزینه ها به خدمات ارائه شده می گردد.
3- استفاده از مبنای مشترک و واحد برای تخصیص هزینه ها- این سیستم ها معمولاً از یک مبنای تسهیم، برای تخصیص هزینه های گوناگون استفاده می کنند. از جمله این مبناها استفاده از ساعات کار مستقیم نیروی انسانی است. با توجه به اینکه در حال حاضر با پیچیدگی و تغییرات سریع تکنولوژی، میزان دخالت نیروی انسانی در فرآیند کاری بسیار کم شده است، بنابراین با استفاده از این مبنا تسهیم هزینه ها به طور واقعی انجام نمی شود.
4- عدم تهیه اطلاعات دقیق در مورد بهای تمام شده و سایر اطلاعات مورد نیاز تصمیم گیری- سیستم های سنتی هزینه های موجود در سازمان را عمدتاً به دو گروه هزینه های «مستقیم» و هزینه های «دوره ای» تقسیم می کند، و فقط هزینه های مستقیم را در محاسبه بهای تمام شده منظور می کند. اما در تصمیم گیریها نیاز به استفاده از هزینه های «مستقیم» و «هزینه های دوره ای» است. بنابراین با اتکاء به روش های سنتی امکان تجزیه و تحلیل بیشتر در مورد بهبود فعالیتها، روشهای کاهش هزینه ها و ... را فراهم نمی کند.
5- سیستم های سنتی، مزایای به دست آمده از دگرگونی فرآیندها و بهبود در روشها را به عنوان صرفه جویی در نیروی کار به حساب می آورند. بنابراین بهبود عملکردها را در فرآیندهای عملیاتی را نشان نمی دهند.
6- سیستم های بهایابی سنتی، اطلاعات واقعی را از فرآیند عملیات و هزینه ها نشان نمی دهند. این سیستم ها فقط هزینه هایی که به راحتی قابل شناسایی هستند را در محاسبه بهای تمام شده در نظر می گیرند و هزینه های غیر مستقیم نقشی در محاسبه بهای تمام شده ندارند [4] .
بنابراین سوالاتی که می تواند مطرح گردد، این است که :
- آیا سیستم بهایابی ABC ارجحیت دارد؟
- آیا سیستم بهایابی ABC روش دقیق تری از سیستم بهایابی سنتی است؟
با دستیابی به پاسخ این پرسش ها، می توان اقدامات مناسب تری را به عمل آورد.
4.1. اهداف پروژه
در پروژه حاضر سعی بر این است که با مطالعه دقیق سیستم های بهایابی، تفاوت بین روش های بهایابی سنتی و بهایابی بر مبنای فعالیت یافت شود. برای رسیدن به هدف بیان شده در فوق، باید اطلاعات و شناخت لازم از روش های بهایابی سنتی و بهایابی بر مبنای فعالیت و مطالعه کامل و دقیق از سیستم های بهایابی مورد نیاز می باشد. لذا پروژه ای ارائه کرده ایم که امید است اطلاعات کافی در رابطه با روش های بهایابی ذکر شده در اختیار مطالعه کنندگان این پروژه قرار دهد.
5.1. نظریه
سیستم بهایابی بر مبنای فعالیت (ABC) نسبت به سیستم بهایابی سنتی در محاسبه بهای تمام شده کالاها و خدمات دقیق تر عمل می کند.
6.1. سازمان گزارش
گزارش شرح فصول این پروژه به شرح زیر می باشد:
فصل اول: کلیات، مقدمه، اصطلاحات، بیان مسئله، اهداف پروژه،نظریه و... فصل دوم: ادبیات و پیشینه سیستم بهایابی ABC، تاریخچه، حسابداری صنعتی و مدیریت، هزینه در مقابل بها، بهایابی و موضوع تعیین بها، مکانیزم عملکرد سیستم ABC و... فصل سوم: تجزیه و تحلیل سیستم بهایابی بر مبنای فعالیت، تشریح بهایابی بر مبنای فعالیت، مراحل تخصیص سربار در سیستم بهایابی بر مبنای فعالیت، مزایای سیستم ABC، مشخصات سیستم های سنتی، معایب روش های سنتی، تفاوت عمده سیستم بهایابی بر مبنای فعالیت با سیستم های سنتی و... فصل چهارم نتیجه گیری، تحقق اهداف پروژه، کارهای مرتبط، بحث و مقایسه، ارائه پیشنهادات برای تحقیقات آتی را در بر می گیرد.