فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:53
فهرست مطالب:
تحول تاریخی باغ در ایران
1- باغ های تیموری
2- باغ های صفوی یا شاه عباسی
3- باغ های قاجاری
باغ فتح آباد
4- باغ فین کاشان
5- باغ شاهزاده (ماهان کرمان)
6- باغ گلشن
1- سبک های باغ سازی در جهان
سبک باغ سازی در گلستان
2- سبک باغ سازی در ایتالیا
3- سبک باغ سازی در فرانسه
4 باغ سازی در مشرق زمین
آب و هنر در باغ
نهرها
آب نماها
مصالح ساختمانی آب نماها
استخر
گیاهان آبزی
تزئینات گیاهی نمای ساختمان ها
بالکن ها
الف) انواع گلدان ها
ب) تنوع و انتخاب گیاهان
انتخاب گیاهان برحسب خصوصیات طبیعی آنها
1- نور
2- رطوبت
3- خاک
4- اثر هماهنگی رنگ ها
ج)ترکیب رنگ ها
دایره رنگ
انتخاب گیاهان نمای ساختمان ها
1- ابری
2- استکانی
3- اطلسی
4- گل آویز
5- آلسیوم
6- بگونیا
بگونیای همیشه گلدار
بگونیای پیازی
7- تون برژیا
8- جعفری
9- حسن یوسف
10- حنا
11- سجافی
12- شمعدانی
13- شاه پسند
14- شویدی
15- گل آفتاب پرست
16- کوبه آ
17- کوکب
18- گازانیا
19- گوشی یا جیبی
20- لوبلیا
21- مارگریت
22- میخک
23- لادن
24- نیلوفر
تحول تاریخی باغ در ایران
متأسفانه درباره باغهای ایران قبل از اسلام و بعد از آن آثار و نوشته و متون دقیقی در دست نیست که ما را از چگونگی آنها مطلع سازد. همانطوری که دوره سامانی دوره شروع و اوج اعتلا شعر و ادبیات فارسی بود از نظر معماری و طراحی باغ می توان گفت که ابتدا و شروع آن از دوره استیلای تیمور لنگ در ایران آغاز گشت و تا امروز ادامه دارد. در این فصل مختصری از باغ های ادوار مختلف تاریخ ایران که به باغ های تیموری، باغ های صفوی یا شاه عباسی، باغ های قاجار و باغ های سلطنتی تهران تقسیم بندی شده است ارائه می گردد.
1- باغ های تیموری
تیمور که یکی از فاتحان بزرگ نظامی جهان بود در اطراف سرمقند، پایتخت خود به احداث حلقه ای از باغ های سطلنتی مبادرت ورزید. این تفرجگاه ها عبارت بودند از: باغ شمال، باغ ارم،باغ بهشت، باغ چنار، باغ دلگشا، باغ قراتپه، علاوه بر این ها کمربندی از باغ بوجود آورده بود و نام شهرهای معروف اسلامی از قبیل قاهره، دمشق، بغداد سلطانیه و شیراز را بر آنها نهاد. این باغ ها شهر سمرقند را احاطه کرده بودند. معدودی از این باغ ها شکوه و جلال خود را تا مدتی بیش از یک قرن حفظ کردند. ولی اکنون همه آنها از بین رفته و ویران شده اند. نقش باغ های مزبور با اسامی خاص خود در نقاشی ها و مینیاتورهای آن زمان موجود است. با مطالعه این اسناد و مدارک می توان تغییراتی را که در مراحل مختلف در طرح باغ ها صورت گرفته مشاهده نمود و در نتیجه مجسم نمود که چگونه برای اولین بار مرغزارها و جنگل های سبز به طرح های رسمی تبدیل شدند و چطور این باغ ها با ساختمان های مخصوص باغ و کوشک آذین یافتند.
به طور کلی باغ های تیموری بسیار وسیع و با دیوارهای بلند محصور بودند. در وسط هر دیوار سردرهای بلند مزین به کاشی کاری های آبی و طلایی احداث می نمودند. در گوشه دیوارها کاخ های سه طبقه با کاشی های رنگین بنا می کردند. در مــرکـز باغ تپه ای بسیار مرتفع با سنگ و خاک می ساختند. بر فراز این تپه ها فضای مسطحی بود که با دیوارهای چوبی محصور می گردید. در داخل این حصار هم چندین باغ زیبا بنا می کردند و در وسط این باغ ها با آبیاری و آبرسانی از آن استفاده می کردند.
این طرح باغ از زمان ساسانیان یعنی از سال 241-234 بعد از میلاد مسیح به صورت نمونه طرح باغ های ایران درآمد و نام چهارباغ بر آن اطلاق گردید. آثار و بقایایی از دوره ساسانی به دست آمده که نشان می دهد پادشاهان این دوره قصرهای خود را درست در وسط آبگیر وسیع که (مرکز محور جوی های اصلی قرار داشت ) بنا می کردند.
آنان در آب گیر اطراف قصور خود حیوانات درنده پرورش می دادند تا از ورود احتمالی دشمن جلوگیری نمایند. دیوارهای کاشی کاری شده و رنگارنگ کاخ های باشکوه می ساختند. این کاخ ها بر فراز تپه ساخته می شد که با خندقی آکنده از آب محصور بود. در این باغ ها حوض های وسیع دیده می شد و در سرتاسر آن نهر بزرگی جاری بود و درختان تنومند نارون و چنار در دو طرف نهر غرس شده بود. پای این درختان را با سنگ فرش به صورت سکو درآورده بودند. نهرها در محل هایی که اختلاف ارتفاع بود با صدای ملایمی پایین می ریختند و به باغ زیبایی خاص می بخشیدند. بالاخرها در انتهای آب نهرها به خندق اطراف تپه خاکی می ریخت. معمولاَ چند خیابان بزرگ در این باغ ها بود که قسمت های مختلف را به هم وصل می کرد. از این خیابان های بزرگ خیابان های کوچکتری منشعب می شد که تنوع در طرح بوجود می آورد. در حوض فواره های فراوانی تعبیه می شد.
فضای باغ های تیموری با تناسب زیاد طراحی می شد. در اغلب آنها خیابان ها و باغچه های مستطیل شکل و جنگل های کوچک به اشکال گوناگون احداث می نمودند. در دو طرف خیابان درخت های نارون می کاشتند و بقیه فضای باغ را با درختان میوه و بوته های گل و درختچه های زینتی آرایش می دادند. در این باغ ها جانوان وحشی از قبیل آهو و قرقاول و شترمرغ و زرافه دیده می شد.
2- باغ های صفوی یا شاه عباسی
رشته طراحی و معماری در دوره صفوی اگرچه خیلی پیشرفت نمود ولی از نظر کلی متأثر از سبک تیموری بود. در این زمان برای اولین بار در تاریخ معماری ایران فضای خارج (باغ) را با فضای داخل (ساختمان) مربرط می ساختند. باغ معروف و کوشک چهل ستون به این سبک طرح و احداث شده است.
باغ های صفوی در اصفهان و دیگر شهرهای ایران به طرز فشرده ای در اطراف کوشک سلطنتی قرار داشتند و به اسامی مختلف از قبیل باغ تپه، باغ چهل ستون، باغ صاحب الزمان، باغ زیتون، باغ حرم، باغ خلوت، باغ چشمه، باغ هزار جریب، باغ هشت بهشت معروف بودند. متأسفانه امروزه این باغ ها همگی از بین رفته اند و آثار و شواهد دقیقی از آنها در دست نیست. ولی می توان حدس زد که طرح هر کدام بسته به استفاده ای که از آنها می شد طراحی گردیده و طبعاَ طرح آنها با یکدیگر فرق داشته است. در این باغ ها همیشه باغی به نام باغ تپه وجود داشت که بالاتر از سایر باغ ها احداث می شد.
خیابان کشی و ایجاد معابر عمومی به طرز منظم و صحیح برای اولین بار از زمان صفویه آغاز گردید. بهترین نمونه این معابر خیابان چهار باغ اصفهان است. این خیابان علاوه بر یک محل عبور و مرور، یک گردشگاه نیز به شمار می آمد. عرض خیابان چهارباغ 60 متر بود که در آن هشت ردیف منظم درخت تبریزی و چنار غرس شده بود. بین درختان از بوته های گل سرخ و یاس پر گل کاشته بودند. این خیابان دارای چهار نهر آب بود که عریض ترین آنها در وسط قرار داشت و اطراف آن را با سنگ های تراشیده زینت داده بودند. در سطح خیابان نیز استخرها و فواره هایی به چشم می خورد که این استخرها همه دارای طرح خاص و منظم و مشخص بوده و دسته های گل بر سطح آب این استخرها شناور بودند تا زیبایی و لطف آنها دوچندان گردد. در یک ضلع خیابان نزدیک به یک اسلکه در زاینده رود قفس های بزرگ پرندگان و حیوانات قرار داشت.
طرح باغ هایی که به دستور شاه عباس در شمال ایران احداث گردید تحت شرایط اقلیمی قرار گرفته و با باغ های جنوب ایران تفاوت داشت. در شمال بیشتر از گیاهان و درختان و گل ها و درختچه های زینتی مخصوص آن محل و به مقدار زیاد استفاده کرده و با هماهنگی خاص می کاشتند ولی طرح کلی همان طرح چهارباغ اصلی بود.
3- باغ های قاجاری
در دوره قاجاریه برای اولین بار سبک اروپایی در سبک باغ سازی ایران نفوذ کرد. باغ دوشان تپه که در زمان ناصرالدین شاه احداث شد اولین باغی است که با اقتباس از سبک ایرانی و اروپایی ساخته شده است. طرح باغ این قصر مخلوطی از سبک باغ سازی ایرانی و اروپایی است.