پایان نامه بررسی عوامل موثر در توسعه صادرات غیرنفتی از دیدگاه اساتید دانشگاههای استان آذربایجان غربی

اختصاصی از یارا فایل پایان نامه بررسی عوامل موثر در توسعه صادرات غیرنفتی از دیدگاه اساتید دانشگاههای استان آذربایجان غربی دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)

تعداد صفحات:115

گروه مدیریت دولتی
پایان نامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد «M.A»

فهرست مطالب:
عنوان                                صفحه
         چکیده     1
فصل اول: کلیات تحقیق
    1-1  مقدمه    3
     1-2 بیان مسئله    4
         1-3  سوال آغازین    5
1-4  اهمیت موضوع    5
1-5 اهداف تحقیق    7    
1-6  چارچوب نظری تحقیق    8        1-7  فرضیه‌های تحقیق     9
1-8  مدل تحلیلی تحقیق     9
1-9  مدل عملیاتی تحقیق    9
    1-10  قلمرو تحقیق     12
    1-11  محدودیت های تحقیق    12
       1-12  تعریف مفهومی و عملیاتی تحقیق    13
    1-12-1  تعریف مفهومی و عملیاتی صادرات غیرنفتی    13
    1-12-2  تعریف مفهومی و عملیاتی عوامل قیمتی موثر بر صادرات غیرنفتی    14
    1-12-3  تعریف مفهومی و عملیاتی عوامل غیرقیمتی موثر بر صادرات غیرنفتی    15
    فصل دوم: ادبیات تحقیق
     2-1  مقدمه    18
2-2  پیشینه نظری    19
بخش اول : صادرات غیرنفتی    20
      2-2-1  تعریف مفهوم صادرات و اهداف آن    20
      2-2-2  سیر تاریخی صادرات در ایران    21
      2-2-3  آثار و نتایج صادرات    24
      2-2-4  صادرات غیرنفتی و دلایل گرایش به آن    26
      2-2-5  تئری های اصلی در حوزه تجارت بین الملل    28
      2-2-6  اهداف صادرات غیرنفتی    33
      2-2-7  موافقان و مخالفان صادرات غیرنفتی    35
     2-2-8  موانع و مشکلات صادرات غیرنفتی در ایران    36
بخش دوم : عوامل موثر بر صادرات غیرنفتی    44
      2-2-9  نرخ تورم و صادرات غیرنفتی    44
      2-2-10  نرخ ارز و صادرات غیرنفتی    45
      2-2-11  بهره وری و صادرات غیرنفتی    46
      2-2-12  مزیت رقابتی و صادرات غیرنفتی    48
       2-3  پیشینه تحقیق    50    
      2-3-1  مطالعات خارجی    50        2-3-2  مطالعات داخلی    53
فصل سوم: روش تحقیق
     3-1  مقدمه    57    
     3-2  نوع تحقیق     57
3-3 جامعه و نمونه آماری     57
3-4 ابزار جمع آوری داده ها      59
     3-5  روایی و پایایی پرسش نامه     61
    3-4  روش تجزیه و تحلیل داده ها     62    
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها
    4-1  مقدمه    65
      4-2  تحلیل توصیفی متغیرهای جمعیت شناختی و متغیرهای پژوهش     65

     4-3  نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها    72
     4-3-1  نتایج حاصل از بررسی همبستگی بین متغیرها    72
     4-3-2  نتایج حاصل از مدل رگرسیون تخمینی    73
     4-3-3  نتایج حاصل از آزمون فریدمن    75
     4-3-4  نتایج حاصل از آزمون کای/دو برای K نمونه مستقل    76
    4-4  آزمون فرضیات پژوهش     78    
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادها
     5-1  مقدمه    81
      5-2  مروری بر چارچوب کلی تحقیق    81
      5-3  یافته‌های مهم تحقیق    82        5-4  بحث و نتیجه‌گیری    83         5-5  پیشنهادهای تحقیق    85        5-5-1  پیشنهاد برای مسئولین ارشد در امر صادرات غیرنفتی    85
    5-5-2  پیشنهاد برای مدیریت واحدهای صادراتی کشور    87
    5-5-3  پیشنهاد برای تحقیق‌های آتی    88
     ضمائم    89
     منابع و ماخذ    99
     چکیده انگلیسی     I    



فهرست جداول
      عنوان                              صفحه
1-2  صادرات در برنامه سوم و چهارم توسعه    23                2-2  مزیت رقابتی برای بخش های صنعت طی دوره 82-1377    49
3-2  خلاصه مطالعات انجام گرفته در داخل و خارج از کشور    56
1-3  ترکیب اعضاء جامعه آماری    58
2-3. ترکیب اعضاء نمونه آماری    59
3-3 ضریب پایایی برای پرسشنامه پژوهش    61
4-3  ضریب پایایی برای بخش عوامل قیمتی    62
5-3  ضریب پایایی برای بخش عوامل غیرقیمتی    62
6-3  ضریب پایایی برای بخش صادرات غیرنفتی    62
1-4  توزیع فراوانی متغیر سابقه فعالیت    65
2-4  توزیع فراوانی متغیر میزان تحصیلات    67
3-4  توزیع فراوانی متغیر سن     68
4-4  آماره‌های توصیفی عوامل قیمتی موثر بر صادرات غیرنفتی    69
5-4  آماره‌های توصیفی عوامل غیر قیمتی موثر بر صادرات غیرنفتی    70
6-4  آماره‌های توصیفی صادرات غیرنفتی    71
7-4  نتایج آزمون همبستگی عوامل موثر بر صادرات غیرنفتی    73
8-4  نتایج تحلیل رگرسیون برای متغیر صادرات غیرنفتی    74
9-4  آزمون فریدمن    75
10-4  آزمون کای/دو برای K نمونه مستقل    77



فهرست نمودارها
      عنوان                              صفحه
1-1  مدل تحلیلی تحقیق    9                2-1  مدل عملیاتی تحقیق    11
1-4  توزیع فراوانی متغیر سابقه فعالیت     66
2-4  توزیع فراوانی متغیر میزان تحصیلات     67
3-4  توزیع فراوانی متغیر سن     68
4-4  توزیع فراوانی داده های عوامل قیمتی موثر بر صادرات غیرنفتی    69
5-4  توزیع فراوانی داده های عوامل غیر قیمتی موثر بر صادرات غیرنفتی    71
         6-4  توزیع فراوانی داده های صادرات غیرنفتی    .... 72
 
چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر توسعه صادرات غیرنفتی از دیدگاه اساتید دانشگاههای استان آذربایجان غربی انجام شده است. برای انجام پژوهش حاضر، از مدل توسعه یافته «عباس شاکری»(1383) استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر، اساتید دانشگاههای استان آذربایجان غربی می باشد. حجم نمونه بدست آمده با استفاده از فرمول کوکران 78 نفر می باشد که با استفاده از نمونه گیری خوشه ای طبقه ای انتخاب شده است. به جهت جمع‌آوری اطلاعات از پرسش نامه‌ای حاوی 25 سوال در ارتباط با صادرات غیرنفتی و عوامل موثر بر آن استفاده گردیده است. برای تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده از نمونه های مورد بررسی از روش آزمون همبستگی اسپیرمن، تخمین رگرسیون، آزمون فریدمن و آزمون کای/دو استفاده شده است.
نتایج بدست آمده از تجزیه و تحلیل داده‌های میدانی بیانگر تاثیر مثبت و معنی دار عوامل قیمتی و عوامل غیرقیمتی بر صادرات غیرنفتی از دیدگاه اساتید دانشگاههای استان آذربایجان غربی می باشد. همچنین بر اساس نتایج حاصله اولویت عوامل قیمتی و عوامل غیرقمیتی در ارتباط با صادرات غیرنفتی یکسان بوده و با یکدیگر تفاوت معنی داری را نشان نمی دهند. نتایج حاصل از آزمون همبستگی نیز رابطه بین عوامل قیمتی و غیر قیمتی با صادرات غیرنفتی را تائید می کند. همچنین نتایج آزمون کای/دو رابطه بین تمامی شاخص های مورد بررسی را با صادرات غیرنفتی مورد تائید قرار می دهد.
کلمات کلیدی : عوامل قیمتی موثر بر صادرات غیرنفتی، عوامل غیر قیمتی موثر بر صادرات غیرنفتی، صادرات غیرنفتی، اساتید دانشگاههای استان آذربایجان غربی.
 




فصل اول
کلیات تحقیق
 
1-1 مقدمه    
با توجه به تحولات عظیم اقتصادی و گسترش صادرات،جایگاه‏ ویژه صادرات غیر نفتی در تصمیم‏گیری‏ها و مشارکت فعالانه آن‏ در افزایش تولید ملی و نهایتاًدرآمد سرانه محسوس‏تر گشته است. به دلیل وجود عوامل درونی و بیرونی موثر هنوز صادرات کشور نتوانسته‏ است جایگاه واقعی خود را پیدا نماید.بنابراین‏ شناخت دلایل موفقیت‏کشور در امر صادرات و استفاده از آن برای رفع موانع رشد و توسعه بازرگانی‏ خارجی کشور یک ضرورت است.در اکثر کشورهای پیشرفته‏ بویژه کشورهای صنعتی فعالیت‏های وسیعی در این زمینه صورت‏ گرفته و به راهکارهای علمی و عملیمناسبی منجر گردیده است.
امروزه به دلیل تحولات ناشی از تغییر الگوی مصرف جهانی،فروپاشی مرزهای‏ تجاری و اقتصادی و نیز جهانی شدن‏ اقتصاد و پیدایش واژه همبستگی اقتصادی‏ به جای سلطه اقتصادی، در روابط تجاری‏ بین المللی، موضوع صادرات کالاها و خدمات از اهمیت بسزایی برخوردار شده است. بدین ترتیب لذا طبیعی خواهد بود که‏ تمام کشورها در جهت بدست آوردن‏ سهم قابل توجهی از تجارت جهانی تلاش‏ نمایند زیرا در این میان کشورهایی که‏ سهم بیشتری از تجارت جهانی کسب‏ نمایند می‏توانند خود را از نظر قدرت‏ اقتصادی به سطح مطلوبی برسانند. نوشتار حاضر سعی دارد تا عوامل موثر بر صادرات غیرنفتی را از دیدگاه اساتید دانشگاهی و آگاهان این عرصه مورد شناسایی قرار دهد تا گامی در جهت ارتقاء صادرات غیرنفتی کشور برداشته باشد.
بدین منظور در این فصل به کلیات تحقیق می‌پردازیم. برای دستیابی به این هدف، پس از بیان مساله و اهمیت موضوع، اهداف، سوالات و فرضیه‌های تحقیق بیان می‌شوند. سپس به ترتیب چارچوب نظری، مدلهای مفهومی و تحلیلی، تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
 

1-2 بیان مسئله
توسعه صادرات معرف گرایش به آزادی در تجارت بین الملل است. این سیاست نشان می دهد یک ملت تا چه حد متوجه بازارهای خارجی و تابع نیازهای آن است. سیاست توسعه صادرات باعث تقویت تجارت خارجی آزاد می شود، تجارت خارجی آزاد نیز باعث هدایت تولید و تخصیص منابع در جهتی می شود که کشور در آن جهت نسبت به خارج دارای مزیت نسبی است. تخصیص منابع در کارآمدترین رشته های تولید باعث چنان افزایشی در تولید داخلی و درآمدهای صادراتی می گردد که گویا جزء از راه تجارت خارجی تامین آن امکان پذیر نیست(اخوی، 1379، 214).
برنامه‏ریزی و تلاش برای تنوع بخشی و رشد صادرات غیر نفتی که از اهداف و آرمانهای نظام‏ جمهوری اسلامی ایران است، یکی از وظایف اصلی‏ دست‏اندر کاران امور اقتصادی(اعم از خصوصییا دولتی)است. در این زمینه هر اندازه مطالعه، بررسی‏ و تحقیق صورت پذیرد کافی نیست، زیرا حیات‏ اقتصادی کشور و زندگی مردم بدان وابسته است. در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی نه تنها مسئولان دولتی، بلکه دست‏اندرکاران بخش‏ خصوصی نیز به مطالعه و تحقیق و برنامه‏ریزی در این‏ زمینه پرداختند و برخی تجربه‏های موفق نیز در دسترس است که آگاهی از آنها می‏تواند دیگر فعالان‏ اقتصادی را نیز به نظام نوین مدیریتی رهنمود سازد.اندیشه گسترش صادرات غیر نفتی از دیرباز در سطحی گسترده مورد توجه و اقبال کارشناسان امور اقتصادی بوده و از لحاظ نظری و عملی فراز و نشیب‏های زیادی را پشت سر گذاشته است. مسلماً کشور پهناوری مانند ایران که از منابع سرشار طبیعی‏ برخوردار است، باید بتواند با تولید و صدور محصولات غیر نفتی، در دنیا و به ویژه در منطقه خاورمیانه، عرض اندام کند. اما طی نیم قرن گذشته، نفت، نه تنها مهم‏ترین کالای صادراتی، بلکه عامل‏ اثر گذار و دیکته کننده برنامه‏ها و تحولات اقتصادی‏ ایران بوده است(رجبیان، 1380، 244). در همین راستا شناسایی و اولویت‌بندی مهمترین عوامل موثر بر صادرات غیر نفتی همواره یکی‌از موضوعات اساسی در عرصه سیاست‌های کلان کشور بوده است که پژوهش حاضر نیز تلاشی برای پوشش نیاز موجود در این راستا می‌باشد.
توجه به صادرات غیرنفتی و اقدامات مؤثر در جهت بهبود آن نیازمند ایجاد محیطرقابتی برای پیشبرد آن است و این امر خود حضور گسترده تر در بازارهای جهانی به ویژهعضویت در سازمان تجارت جهانی را ناگزیر می سازد. از آنجا که تجارت در اقتصادپیچیدة جهان امروز، تجارتی در شرایط مساوی و در عرصة رقابت کامل نیست و موفقیتدر آن بدون تدوین سیاست های استراتژیک تجاری توسط مدیران اجرایی تقریباً محالاست، پیشرفت مداوم و ارتقا ی تجاری، حضور فعال تر درعرصه تجارت جهانی و روبروشدن با راهکار کشورهای دیگر را می طلبد. آمارهای اقتصادیگمرک ایران بیانگر رشد روز افزون این محصولات به نقاط مختلف آسیا و بخشهایی ازاروپا بوده است. آمارها نشان می دهد در سال ۱۳۸۵، ارزش صادرات کالاهای غیرنفتی ایران با 2/47 درصد رشد ارزشی و 2/48 درصد رشد وزنی در حدود 3/16 میلیارد دلار بوده است. در این سال جمهوری اسلامی ایران  به 155 کشور دنیا صادرات داشته و تعداد اقلام صادراتی در سال 85 به سال قبل 3348 قلم به 3818 قلم افزایش یافته است(ابریشمی و همکاران، 1388، 2-3). در این راستا شناسایی عوامل موثر بر بهبود صادرات غیرنفتی و ارائه راهکارهای کاربردی برای این امر می تواند یکی از مهمترین دغدغه های فعالان عرصه اقتصادی و آکادمیک باشد.

1-3 سوال آغازین
سوال آغازین و اصلی که تحقیق حاضر به دنبال پاسخ گویی به آن می‌باشد عبارت است از :
عوامل موثر بر صادرات غیر نفتی از دیدگاه اساتید دانشگاههای استان آذربایجان غربی کدامند؟
        
1-4 اهمیت موضوع
در دنیای امروز، ارتباطات، مبادلات کالا، اطلاعات و فناوری بیش از پیش گسترش یافته و پیشرفت نموده است. تولیدکنندگان و صادرکنندگان کالا نسبت به گذشته، فرصت بهتری یافته اند تا در بازارهای بین المللی به رقابت بپردازند و از این طریق دامنه فعالیت خود را توسعه دهند. سنتی ترین راه ورود به این بازارها یعنی صادرات کالاها باعث پیشرفت بیشتر و گسترده تر، درآمد بیشتر و آگاه شدن مستمر از آخرین تحولات تکنولوژی و دانش نسبت به گذشته شده است. بالا بردن توان صادراتی موجب افزایش تولید داخلی و افزایش سطح اشتغال در زمینه های مختلف، بهبود کیفیت تولیدات و ایجاد زمینه های رقابت، با توجه به امکان عرضه بیشتر و بهتر محصولات تولیدی و تعادل تراز پرداخت ها در کشور می گردد(علیجانی و همکاران، 1389، 2).
توسعه صادرات غیر نفتی به دلیل نارسا بودن صادرات نفتی در ابعاد مختلف اقتصادی کشور، به ویژه در بعد قدرت خرید درآمدهای نفتی به دلیل نوسانات شدید قیمت نفت، رشد جمعیت و نیز پایان پذیر بودن منابع نفتی ضرورت می یابد. وابستگی بیش از حد به درآمدهای حاصل از صدور نفت، خسارتهای جبران ناپذیری به اقتصاد کشور وارد کرده است، به گونه ای که هنوز نتوانسته ایم در صحنه تجارت بین المللی جایی مستحکم برای خود داشته باشیم. سهم ایران در صادرات جهانی بسیار ناچیز بوده است، در حالی که تواناییهای بالقوه منابع طبیعی و موقعیت استراتژیکی ایران به هیچ وجه با برخی کشورهایی که در این زمینه موفق بوده اند، قابل مقایسه نیست(حسینی، 1386، 47).
استان آذربایجان غربی یکی از استانهای مرزی کشور بوده و همواره به عنوان یکی از کانالهای صادرات غیرنفتی در کشور مطرح بوده است. با توجه به قرابت مکانی این استان با کشورهای همسایه و درگیری این استان با موضوع صادرات غیرنفتی، اساتید دانشگاهها و فعالان حوزه صادرات غیرنفتی در این استان به صورت ملموس تر با مشکلات و کم و کاستی های صادرات آشنا هستند. به نظر می رسد که با بررسی دیدگاه اساتید دانشگاه‌ها و فعالان حوزه صادرات در این استان، می توان به نکات مفیدی در حوزه صادرات غیرنفتی دست یافت که این موضوع اهمیت انجام این تحقیق در قلمرو مکانی استان آذربایجان غربی را نشان می دهد. از سویی دیگر، اساتید دانشگاههای استان آذربایجان غربی با توجه به آشنایی تئوریک با مبحث صادرات غیرنفتی و درگیری عملی و ملموس تر با موضوع صادرات غیرنفتیمی توانند دیدگاه جامع تری را نسبت به مسائل صادراتی داشته باشند و با نظرسنجی از این گروه نکات و مطالب عمیق‌تر و کامل‌تری در حوزه صادرات غیرنفتی بدست می‌آید که می‌تواند در برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری کلان کشور مفید واقع شود. همچنین با بررسی دیدگاه اساتید دانشگاهها و انعکاس نتایج حاصل از آن به مدیران اجرایی فعال در صادرات غیرنفتی می توان موجبات نزدیکی دانشگاه و بدنه اجرایی را ایجاد نمود.
گروهی از محققین معتقدند که تجارت و به خصوص صادرات در رشد و توسعه اقتصادی کشورها نقش مهمی را ایفا می‏کند؛ به همین دلیل از آن به عنوان موتور رشد و توسعه اقتصاد داخلییاد می‏کنند و به دنبال کسب بهترین جایگاه آن در نظام تجاری می‏باشند. صادرات ایران را می‏توانبه دو بخش صادرات نفتی و غیرنفتی تقسیم کرد؛ اما از آنجایی که صادرات نفتی بیشتر تحت تأثیر عوامل خارجی قرار دارد، در نتیجه در کنترل اقتصاد داخلی نمی‏باشد؛ بنابراین بیشتر به عنوان یک متغیر برونزا محسوب می‏شود، به همین دلیل بسیاری از صاحب نظران به تحلیل وضعیت موجود صادرات غیرنفتی و یافتن راهبردهایی برای توسعه صادرات غیرنفتی پرداخته‏اند(حیدریان اقدامش، 1375، 34).
به علت وابستگی شدید کشور به درآمد ارزی حاصل از صادرات نفت، نتایجبرنامه های توسعه کشور و حتی تأثیر این درآمدهای ارزی بی ثبات بر برنامههای مذکور چندانشفاف و گویا نمیباشد، لذا متنوع سازی درآمدهای ارزی از طریق درآمد حاصل از صادراتغیرنفتی و کاهش وابستگی به درآمد نفت، یکی از راههای مبارزه با اقتصاد تک محصولی می باشد(محمدی و همکاران، 1390، 73).با توجه به اینکه برنامه سوم توسعه اقتصادى، اجتماعى، سیاسى و فرهنگى کشور بر مبناى صادرات غیر نفتى استوار گردیده است و نیز با توجه به بحثهاى موجود در ارتباط با حذف اقلام انرژى و منابع طبیعى از لیست صادرات کشورها، و بالاخره لزوم شکوفایى اقتصاد کشور در بخش صادرات غیر نفتى و عدم وابستگى کشور به اقتصاد تک محصولى، چنین به نظر مى‏رسد که کشور ما حرفى براى گفتن نخواهد داشت. از طرفى با توجه به اینکه در آینده نزدیک مزیت رقابتى کشور در زمینه صنعت نفت از دست خواهد رفت و میزان تولید نفت کفاف مصرف داخلى را نیز نخواهد داشت، پرداختن به موضوع صادرات غیر نفتى، خصوصاً از طریق متغیرهاى قیمتی و غیر قیمتی که تاکنون در کشور خیلى مورد بحث و بررسى قرار نگرفته است، ضرورى به نظر مى‏آید.
1-5 اهداف تحقیق
هدف کلی :
هدف از این تحقیق، بررسی عوامل موثر بر صادرات غیر نفتی از دیدگاه اساتید دانشگاههای استان آذربایجان غربیمی باشد.

اهداف جزئی :
1.    شناسایی عوامل قیمتی موثر بر صادرات غیر نفتی از دیدگاه اساتید دانشگاههای استان آذربایجان غربی.
2.    شناسایی عوامل غیر قمیتی موثر بر صادرات غیر نفتی از دیدگاه اساتید دانشگاههای استان آذربایجان غربی.

1-6 چارچوب نظری تحقیق
در تحقیق حاضر، به جهت بررسی همه جانبه موضوع از چارچوب جامع و تلفیقی در این حوزه استفاده شده است. بدین منظور برای شناسایی عوامل موثر بر صادرات غیرنفتی از دیدگاه عباس شاکری(1383) بهره گرفته شده است. وی معتقد است که در مورد عوامل موثر بر صادرات طیفی از نظریات و راه کارها ارائه شده است که در یک سر این طیف، نظریه ای وجود دارد که بر نقش موثر و قابل ملاحظه عوامل قیمتی مانند نرخ ارز، سیاست های ارزی، سیاست های پولی و قیمت ها تاکید می‌کند و اعتقاد دارد که متغیرهای قیمتی و اصلاح و تغییر آنها این توانایی و استعداد را دارد که عوامل و شرایط مبنایی غیر قیمتی را اصلاح کرده و یا ارتقاء بخشیده و تامین نماید. در سر دیگر طیف نظریه‌ای وجود دارد که بر اهمیت بسیار بالای عوامل غیرقیمتی مثل بهره وری، رقابت پذیری، سازمان مدیریت کار و تولید و عنصر کیفیت تاکید دارد. در وسط این طیف نظریات زیادی وجود دارد که بسته به نزدیکی و دوری از دو سر آن، عوامل قیمتی و غیر قیمتی را با وزن ها و ضرایب متفاوت مورد تاکید و توجه قرار می دهد(شاکری، 1383، صص 38-39).
مسلماً در واقعیت، ترکیب و وزن های خاصی از متغیرهای قیمتی و غیرقیمتی بیشترین تاثیر را بر صادرات غیرنفتی داشته و رفتار و تغییرات این متغیر را به خوبی نشان می دهند. در پژوهش حاضر نیز با مبنا قرار دادن این دیدگاه و با تاکید بر متغیرهای قیمتی و غیرقیمتی به شناسایی عوامل موثر بر صادرات غیرنفتی پرداخته شده است. برای تکمیل دیدگاه مذکور سعی شده است تا با بهره گیری از پژوهش‌های مختلف به شناسایی عوامل موثر بر صادرا ت غیرنفتی پرداخته و مدلی جامع در این عرصه ارائه نمائیم.
1-7 فرضیه های تحقیق    
1.    از دیدگاه اساتید دانشگاههای استان آذربایجان غربی، عوامل قیمتی در صادرات غیر نفتی موثر است.
2.    از دیدگاه اساتید دانشگاههای استان آذربایجان غربی، عوامل غیر قیمتی در صادرات غیر نفتیموثر است.
3.    از دیدگاه اساتید دانشگاههای استان آذربایجان غربی، تاثیر متغیرهای وارد شده در مدل(عوامل موثر بر صادرات غیرنفتی) متفاوت است.
1-8 مدل تحلیلی تحقیق
با توجه به مطالب ذکر شده در ارتباط با صادرات غیرنفتی و عوامل قیمتی و غیرقیمتی موثر بر آن،مدل تحلیل تحقیق به صورت زیر پیشنهاد می¬شود:




نمودار1-1.  مدل تحلیلی تحقیق

1-9 مدل عملیاتی تحقیق
صادرات غیر نفتی معمولاً در حوزه عوامل قیمتی تابعی از تغییرات مثبت ظرفیت تولید داخلی، قیمت نسبی صادراتی و ذخیره سرمایه ثابت (طیبی و مصری نژاد، 1381)، میزان مصرف داخلی(طیبی، 1386)، نسبت هزینه‌های داخلی(ابریشمی، 1389)، نرخ ارز(احسانی و همکاران، 1388)، سیاست های ارزی، تورم، سیاست های پولی و قیمت(شاکری، 1383)، نرخ تورم، نرخ ارز(کازرونی و فشاری، 1387)، صرفه های مقیاس، سرمایه گذاری مستقیم خارجی(کریمی و پیراسته، 1383)، نرخ ارز، نرخ تورم، تولید ناخالص داخلی(تقوی و نعمتی زاده، 1390، ناظمی، 1388)، درآمد حاصل از صادرات غیرنفتی (پسران، کیم و ویلیامسون، 1997)، درآمد خارجیان، شاخص کل قیمت کالاها در خارج، شاخص قیمت داخلی، شاخص قیمت جهانی کالاهای صادراتی، نرخ ارز، ارزش افزوده بخش کشاورزی، تولید ناخالص داخلی کشورهای پیشرفته(اسماعیلی، 1369)، مصرف داخلی، قیمت های جهانی، نسبت نرخ ارز رسمی به نرخ ارز واقعی، ارزش ذخایر نفت، ارزش صادرات نفتی(نادری، 1377) و عواملی از این طیف می باشد.
همچنین در حوزه عوامل غیر قیمتی نیز صادرات غیر نفتی تابعی از شناخت بازارهای مصرف خارجی، کیفیت محصولات، آشنایی با شیوه های نوین تجارت، آموزش و تشویق صادر کنندگان، ثبات قوانین و مقررات مرتبط با صادرات غیرنفتی(بهمنشیر و همکاران، 1389)، بهره وری، رقابت پذیری سازمان، مدیریت کار و تولید و عنصر کیفیت(شاکری، 1383)، آزادسازی تجاری یا جهانی شدن(محمدی، 1385، ابریشمی و همکاران، 1388، اوکو، 2004)، سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه(مبارک، 1389، کریمی و پیراسته، 1383)، مزیت رقابتی، بهره وری(کازرونی و فشاری، 1387)، حمایت دولت، دانش و مدیریت، نوآوری، نیروی انسانی(تاج دینی و همکاران، 1390) تعریف شده است.