فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:44
فهرست مطالب:
چکیده
مقدمه
تعریف آیندهنگری
اهمیت و حساسیت:
اندازه بازار:
اهداف کنگره از سیاستهای علم و فناوری
یافتههای کنگره
اهداف کنگره
ارایة سیاستها توسط کنگره
اهداف کلینتون از علم و فناوری
سرآمدی جهان در علم، مهندسی و فناوری
رشد اقتصادی بلند مدت
فراهم کردن بهداشت و آموزش مناسب برای شهروندان
حفاظت از محیط زیست
تحت کنترل در آوردن فناوری اطلاعات
ارتقای امنیت ملی و پایداری جهانی
تاریخچه
دورههای زمانی
از دهة 20 تا جنگ جهانی دوم
از جنگ جهانی دوم تا دهة 60
از دهة 60 تا دهة 80
از دهة80 تاکنون
سیاستهای علم و فناوری
چند تمرین آیندهنگری در دهة 90
ساختار
الف ـ جایگاه نهاد آیندهنگری در ساختار ملی
ادارة سیاست علم و فناوری « ا اس تی پی»
شورای ملی علم و فناوری « ان اس تی پی»
کارکردها
اختیارات شورا
شورای مشاوران علم و فناوری رییس جمهور «پی سیای اس تی»
«ان سی تی پی»
ب ـ ساختار نهاد مجری برنامه آیندهنگری
گزارش دو سالانه فناوریهای کلیدی ملی
« سی تی آی»
وظایف
رایزنی در مورد فعالیتهای مؤسسه
گزارشهای سالیانه
مراحل اجرا
اظهار نظر راجع به لیست
تعیین موقعیت جهانی آمریکا در هر فناوری
رونق اقتصادی
امنیت ملی
فهرست منابع
چکیده
موضوع اصلی این مقاله بررسی تجارب کشور آمریکا در زمینه برنامهریزی سیاستهای راهبردی برای تعیین اولویتهای فناوری با استفاده از ابزار آیندهنگری فناوری است. آیندهنگری تلاشی نظاممند برای نگاه به آینده بلند مدت دانش، فناوری، اقتصاد، محیط زیست و جامعه است که با هدف شناسایی فناوریهای نوظهور تقویت حوزههای تحقیقات راهبردی برای کسب بیشترین منافع اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی انجام میپذیرد. از آنجا که آیندهنگری فناوری فرآیندی پیچیده و شدیداً وابسته به ساختارهای بومی است، مطالعه تجارب کشورهای مختلف و پیشگام میتواند سیاست گذاران و فعالان عرصه سیاست گذاری و مدیریت فناوری را در انتزاع قوانین ثابت و اجریی این نظام و نیز بخشهای وابسته به فرهنگها و شرایط کشورهای مختلف یاری دهد.
در این میان مطالعه تجارب کشور آمریکا از اهمیت ویژهای برخوردار است، چرا که ایالات متحده به عنوان قطب برجسته علم و فناوری و با عنوان کشوری مأموریتگرا و صاحب سرمایه، جهت گیری خویش را از آیندهنگری فناوری به عنوان ابزاری برای اولویت بندی فناوریها به سمت فناوریهای کلیدی سوق دهد. پرداخت این مقاله به تجارب آمریکا مواردی از قبیل تعریف، اهداف، تاریخچه، ساختار، منابع انسانی و مالی، روشها، تقویم زمانی، نتایج علمی و روشهای اشاعه و اجرا را دربر میگیرد.
مقدمه
آیندهنگری فناوری هر چند به مفهوم مصطلح آن در کشور ایالات متحده دارای ادبیات وسیع و گستردهای نیست، ولی از زاویه مفهوم و کارکرد، عمیقا دارای ریشه و بنیان است. عنوانی که محور مطالعات و پژوهشها و گزارشات نهادهای مرتبط با سیاستگذاری علم و فناوری در این مقوله است، بحث « فناوریهای کلیدی » است. در واقع همانطور که در متن مقاله آمده است، آمریکا با داشتن معیارهایی که از فیلتر تمامی نهادها و اشخاص مؤثر بر سیاستهای کلان این کشور در حوزه علم و فناوری گذشته است، به دنبال شناسایی فناوریهایی است که او را در نیل به این اهداف یاری دهند و نام آنها را فناوریهای کلیدی نهاده است. روشن است که خاستگاه این رویکرد، قدرت نمایان و برجسته اقتصادی و تکنولوژیکی آمریکا و مأموریتگرا بودن آن در حوزه عملکردی است. در مقاله حاضر عمدتاً به اهداف آمریکا از دنبال کردن این موضوع، ساختار نهادهای ملی و مؤثر برآیندهنگری و روش به کار رفته در این خصوص تمرکز میشود و شرح و بسط عناوینی از قبیل منابع انسانی، تأمین مالی، نتایج علمی و شیوههای اشاعه و اجرا به لحاظ گستردگی حوزه مباحث به فرصتهای بعد موکول گردیده است.
تعریف آیندهنگری
اصولاً در کشور آمریکا به بحث »آیندهنگری فناوری« به آن صورت که در کشورهای دیگر دنیا، نظیر انگلستان، ژاپن، آلمان و غیره پرداخته میشود برخورد نشده است و این فعالیتها در جهت تشخیص فناوریهای »کلیدی« برای مدت زمان 5 تا 10 سال مورد استفاده واقع میشود. مفهوم کلیدی در دهة 20 و با وابستگی صنایع نظامی ایالات متحده به دیگر کشورها برای واردات موادی خاص مطرح شد و تدریجاً اصطلاح »مواد کلیدی« برای انعکاس اهمیت مطلب و ضرورت چاره اندیشی برای این معضل رایج گردید. این مطلب از دید نمایندگان کنگره هم پوشیده نماند و قانونی به تصویب رسید که به موجب آن میبایست ذخیرة لازمی برای آمادگی نیروهای نظامی آمریکا به هنگام عملیات نظامی موجود و در زمان مناسب قابل استفاده باشد.
پس از این دوره و حدوداً در دهه 70 کنگره مفهوم »کلیدی بودن« را به صنایع غیرنظامی بسط داد و اصطلاح «فناوریهای کلیدی» را به آن دسته از فناوریها اطــلاق کرد که نقـشی مهم و حسـاس در تضمین «امنیت ملی» و «رشد و رونق اقتصادی» آمریکا داشتند. در نتیجه، اهداف آیندهنگری فناوری هم تحت تأثیر این سیاست، معطوف به شناسایی و تعیین علوم و فناوریهایی شد که منافع زیادی در جهت امنیت ملی و رونق اقتصادی برای آمریکا به ارمغان میآوردند.
هدف
مطالب این فصل در سه بخش عرضه میشود.
ابتدا به اهداف عمومی ترین برنامه آیندهنگری که »گروه فناوریهای کلیدی ملی « مجری آن بوده است پرداخته میشود. سپس اهداف کنگرة آمریکا از سیاستهای علم و فناوری – که شامل دلایل کنگره از اتخاذ چنین تدابیری و روشهایی برای اعمال این نظرات است – بیان میشود. سپس به اهداف رییس جمهور وقت آمریکا (کلینتون) از علم و فناوری پرداخته و نهایتاً اشاره گذرایی به اهداف سازمانهای برگزار کننده برنامههای آیندهنگری از اجرای آن برنامهها خواهد شد.
اهداف برنامه عمومی آیندهنگری
هدف » گروه فناوریهای کلیدی ملی « مشخص کردن فناوریهایی بود که برای»امنیت ملی« و »رونق اقتصادی« بلند مدت ایالات متحده ضروری بودند. ضوابط گزینش فناوریها که در واقع منعکس کنندة هدف این گروه از انجام این برنامهها است در سه دسته به صورت زیر تقسیم بندی میشوند:
نیازهای ملی :