فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:48
فهرست مطالب:
سیستمهای آبیاری 2
آبیاری: 3
1) آب نفوذ یافته 4
2) آب جریان یافته: 5
آبهای سطحی و آب های زیر زمینی: 5
آب های سطحی و آب های زیر زمینی. 5
آبهای سطحی: 7
ب) رودخانه های نیمه دائم (
فصلی): 7
2) آبهای زیر زمینی: 8
الف) سفره آزاد: 9
ب) سفره نیمه آزاد: 9
ج) سفره تحت فشار: 9
فصل 2: تأمین آب و طرق آن: 9
-2- نحوه استفاده از رودخانه بمنظور آبیاری: 11
1-1-2- انشعاب یک نهر از رودخانه. 11
الف: استفاده از آبگیر مستقیم: 11
با احداث این نوع سد برای همیشه جلوی جریان آب، گرفته می شود. 12
ب- سدها متحرک: 12
ج) سدهای نیمه متحرک یا مختلط: 12
2-1-2- استفاده از پمپ برای انتقال آب رودخانه: 13
2-2- نحوه استفاده از آب زیر زمینی به منظور آبیاری: 13
1-2-2- استفاده از سفرهای زیر رودخانه ها: 13
2-2-2- استفاده از چاه: 14
ب- چاه های عمیق: 14
مزایای استفاده از چاه: 15
3-2-2- استفاده از قنات 16
1-3- آبیاری کرتی: 18
1-2-3- اندازه کرت: 18
ب- اندازه مزرعه: 19
ج- شیب زمین 20
د- شیوه زراعت: 20
2-1-3- شکل کرت: 20
4-1-3- نحوه آبیاری کرت ها. 21
5-1-3- شیوه های انتقال آب: 22
ب- روش آبشاری 22
2-3- آبیاری نشتی (جوی و پشته): 23
2-2-3- فاصله نشتیها: 23
3-2-3- شیب زمین: 24
4-2-3- مزایا محدودیت ها: 24
1-4—4- قسمتهای مختلف سیستم آبیاری بارانی 34
3- سیستم های متحرک. 39
ج: آبیاری بارانی آبفشان غلتان: 40
منابع و مأخذ: 48
چکیده:
آبیازی امری است که از هزاران سال قبل در بین تمامی ملل و تمدنها صورت می گرفته است چه آن زمان که مصریان باستان زمینهای کشاورزی خود را با آب نیل آبیاری می کردند و چه زمانی که ایرانیان باستان پیشرفته ترین سیستمهای آبیاری در زمان خود را داشتند.
فن آبیاری پس از قرنها امروزه بصورت یک علم در آمده است علمی که هر روز باتکنولوژی همراه می شود و راه های جدید بهتری برای استفاده بهینه از آب در کشاورزی می یابد.
در یک پروژه آبیاری انتخاب روش آبیاری مناسب نقش بسیار با اهمیتی در موفقیت آن پروژه ایفا می کند و استفاده از علم روز می تواند در بدست آوردن نتیجه بهتر و مطلوب تر تأثیر گذار باشد، هر چند که بسیار ی از روشهای امروزی آبیاری تکامل یافته روشهای کهن هستند که توسط کشاورزان و زارعین در قدیم استفاده شده است.
با توجه در اینکه بحران کم آبی و خشکسالی از بزرگترین مشکلات بر سر راه کشاورزی است و می تواند میزان محصولات را تحت تأثیر قرار دهد استفاده از روشهایی که کمترین هدر رفت آب را دارند مطلوبتر است.
در مجموعه فوق سعی شده است به آبیاری از ساده ترین روشها که هنوز هم در بسیاری از نقاط دنیا و ایران استفاده می شود تا پیشرفته ترین و بهینه ترین روشهای روز دنیا پرداخته شود.
آبیاری:
آبیاری به معنای تأمین کمبود آب مورد نیاز گیاه است. بدین معنی که قسمتی از آب مورد نیاز گیاه، توسط باران و مابقی بوسیله عمل آبیاری تأمین می شود.
تعریف دیگر اینگونه است که آبیاری به معنی پخش آب روی زمین جهت نفوذ در خاک برای استفاده گیاه و تولید محصول می باشد.
آبیاری و مدیریت آب در مزرعه در عین سادگی هنوز هم از پیچیده ترین و به عبارتی از مشکل ترین عملیات کشاورزی به شمار می رود. بسیاری از متخصصان کشاورزی آبیاری را یک هنر می دانند تا علم و برخی آن را یک فن قلمداد می کند.
آبیاری صحیح به معنای صرفه جویی در مصرف آب، کنترل فرسایش خاک، بدست آوردن محصول بیشتر، به حداقل رساندن هزینه بهره برداری و اطمینان در حاصلخیز خاک برای کشت و زرع است.
منابع و ذخایر آب و آبیاری:
بطورکلی، ازندگی منبع اصلی آب در هر حوضه آبریز است. قسمت بیشتر آب باران (در سطح خاک جریان یافته) به دو قسمت تقسیم می شود.
1- آب نفوذ یافته 2- آب جریان یافته.
1) آب نفوذ یافته
بخشی از آب باران به داخل خاک نفوذ نموده و بسته به میزان آب و تداوم آن ممکن است مسیر آن تا سفره های اعماق زیاد ادامه یافته و آنها را تغذیه نماید چنانچه نفوذ این آبها موقت یا مقدار آن کم باشد، نفوذ آن به سفره های اعماق زیاد نرسیده و در سفره ها و یا خاک لایه های سطحی و یا اعماق متوسط متوقف شده، منبع آبی برای استفاده ریشه گیاهانی که در سطح خاک کشت شده باشند، تشکیل می دهند. در اصل گیاهان همیشه از این منبع، آب جذب می نمایند همه روشهای آبیاری منجربه تأمین آب لایه خاک اطراف ریشه ها خواهد شد. بنابراین چنانچه آب های نفوذی زیاد باشند موجب تشکیل سفره های سطحی و یا عمقی شده که ممکن است بعد ها بصورت چشمه و قنات از زمین خارج و یا بوسیله پمپ از چاه های نیمه عمیق استخراج و منابع آب زیر زمینی را تشکیل دهند.
در غیر اینصورت، آب سفره های زیر زمینی بصورت جریانهای زیر زمینی به رودخانه های سطحی بیوسته و یا به دریا می ریزند.
2) آب جریان یافته:
بخش دیگر آب باران در سطح خاک جاری شده و جریانهای سطحی را تشکیل می دهد این جریانها در امتداد بزرگترین شیب دامنه ها جریان ها در امتداد بزرگترین شیب دامنه ها جریان یافته ودر خط القعر حوضه آبریز به هم پیوسته، ابتدا سرشاخه های بزرگ و از پیوستن سرشاخه ها، رودخانه های پرآب را بوجود می آورند. جریان این رودخانه ها، تا دریا ادامه یافتند و چرخه جریان آب در جهان را تکمیل می نمایند. بنابراین پایان مسیر تمامی جریانهای سطحی در زیر زمینی، دریا می باشد.
آبهای سطحی و آب های زیر زمینی :
از آنچه گذشت، این نتیجه بدست می آید که منابع آب به دو دسته عمده تقسیم می شوند:
آب های سطحی و آب های زیر زمینی.
منظور از آب های سطحی، آب هایی است که در رودخانه ها جریان دارند منظور از آب های زیر زمینی، آب هایی است که در اثر نفوذ در سفرهای سطحی و یا عمقی. ذخیره شده و بعدها بصورت چشمه و یا حفر قنات و یا چاه از زمین استخراج و برای کشاورزی مصرف می شوند. در زیر به شرح این منابع به اختصار می پردازیم.
آبهای سطحی:
رودخانه ها را می توان به سه دسته تقسیم نمود:
الف) رودخانه های دائم:
در این رودخانه ها آب در تمام روزهای سال جریان دارد. منتهی در فصل با رندگی، دبی آن افزایش و به حداکثر مقدار سالیانه و در فصل پاییز دبی آن به حداقل می رسد. در اصطلاح مرسوم می گویند، رودخانه ها ر بهارطغیان می نمایند و در پاییز دبی پایه یا مبنا را دارند. منشاء رودخانه های دائم، اغلب آب چشمه ها و یا آب حاصل از ذوب برفهای دائم ارتفاع ها، جریان های سطحی و گاهی مخلوط از همه است. گاهی میزان شوری این آب آنقدر بالاست که قابل استفاده برای آبیاری محصولات کشاورزی نمی باشد.
ب) رودخانه های نیمه دائم (فصلی):
جریان آب در رودخانه ها ممکن است، چندماه از سال برقرار، سپس قطع شود. بیشتر دقت ها با خاتمه فصل پاییز و شروع بارندگی های زمستانه، جریان آب در ایت رودخانه ها شروع و تا آخر تیرماه ادامه و با پایان ذوب برفهای قله های مرتفع، قطع می شود.
از نظر منابع آبیاری، این رودخانه اغلب در کشت های بهاره مورد استفاده قرار گرفته ومی توان بر روی میزان آب آنها حساب نمود. همچنین در مناطقی که امکان ذخیره سطحی آب های بهاری وجود داشته باشد می توان با ذخیره این آبها در بهار اقدام و در فصل گرما و خشک برای جبران کمبود آب منابع آبی از این ذخایر طبیعی استفاده نمود.
ج) رودخانه های موقت یا مسیل ها:
بطور کلی در مناطقی که دارای اقلیم های بسیار متفاوتی هستند که آنها را میکروکلیما و کوچک اقلیم می نامند تشکیل می شود. که بر اثر بارندگی بوجود می آیند. بارندگی در این مناطق بیشتر بصورت رگبارهای کوتاه مدت و با شدت زیاد بوده و به دلیل لخت بودن زمین و عدم وجود پوشش گیاهی کافی در اندک مدتی، جریانهای سطحی بصورت سیلابهای متمرکز جریان یافته در درمسیل هایی که تا چند لحظه قبل خشک بوده اند براه می افتند و رودخانه ای را تشکیل می دهند که چند ساعت پس از قطع رگبار، دوباره خشک می شود.
2) آبهای زیر زمینی:
به کلیه آبهای که در پوسته جامد زمین تا عمق 150 تا 200 متر ذخیره می شوند و با روشهای مختلف اعم از چاه عمیق، چاه نیمه عمیق، قنات و چشمه می توان استخراج و مورد استفاده قرار داد آبهای زیرزمینی اطلاق می شوند و به مخازنی که این آبها در آنها ذخیره می شوند به اصطلاح سفره آب زیر زمینی می گویند.
سفره های زیر زمینی براساس فشار آب داخل آنها تقسیم بندی می گردند:
الف) سفره آزاد:
سطح این سفره آزاد بوده و فشار آن برابر یک اتمسفر است.
ب) سفره نیمه آزاد:
گاهی سطح بالایی سفره به وسیله لایه ای از خاک که نفوذ پذیری تآن به مراتب کمتر از نفوذ پذیری موارد متشکله سفره یا آبخوان است پوشیده می شود. در این صورت سطح فشار پیزومتریک بر سطح ایستایی منطبق نبوده، بلکه در لایه های فوقانی خود قرار خواهد گرفت و همواره فشار آب بیشتر در یک اتمسفر خواهد بود.