فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:147
پایان نامه کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست
فهرست مطالب:
چکیده................................................................................................................1
مقدمه ................................................................................................................2
فصل اول – کلیات
1-1- هدف ........................................................................................................3
1-2- پیشینه مطالعاتی .........................................................................................4
1-3- روش مطالعاتی ..........................................................................................4
فصل دوم – تعاریف و اصطلاحات
2-1- ارزیابی اثرات زیست محیطی چیست؟ 5
2-2- هدف ارزیابی اثرات چیست؟ 6
2-3- انواع روشهای تجزیه و تحلیل 9
2-3-1- روش Ad-Hoc 10
2-3-2- صورت ریزها – فهرست ها 12
2-3-3- ماتریس 13
2-3-4- شبکه ها 15
2-3-5- روی هم گذاری صفحات 15
2-3-6- مبانی انتخاب روش 16
2-4- نحوه تنظیم گزارش ارزیابی اثرات اجمالی 17
2-5- قانون ارزیابی اثرات زیست محیطی در ایران 24
2-5-1- قانون ارزیابی اثرات زیست محیطی پروژه های سد در ایران 24
فصل سوم - مشخصات فنی سد خرسان (2)
3-1- طبقه بندی انواع سد 26
3-2- ویژگی های طراحی، مهندسی و اجرای پروژه ساخت سد خرسان (2) 33
3-3- ویژگی های سدهای بتنی، قوسی 40
فصل چهارم – شناسایی محیط زیست منطقه
مقدمه 42
4-1- محیط زیست فیزیکوشیمیایی 49
4-1-1- وضعیت شرایط آب و هوایی 49
4-1-1-1- اقلیم 50
4-1-1-2- بارندگی 53
4-1-1-3- دما 55
4-1-1-4- روزهای یخبندان 56
4-1-1-5- نم نسبی 56
4-1-1-6- ساعات آفتابی 57
4-1-1-7- باد 58
4-1-1-8- تبخیر 60
4-1-2- هیدرولوژی و رسوب 63
4-1-2-1- مورفولوژی رودخانه 63
4-1-2-2- ایستگاههای آب سنجی منطقه 63
4-1-2-3- مشخصات توپوگرافی و فیزیوگرافی حوزه های آبریز 63
4-1-2-4- آبدهی 64
4-1-2-5- سیلاب 67
4-1-2-6- رسوب 68
4-1-2-7- کیفیت شیمیایی آبهای سطحی 69
4-1-3- زمین شناسی 69
4-1-3-1- موقعیت زمین شناسی 69
4-1-3-2-لرزه خیزی و خطر زمین لرزه 70
4-2- محیط زیست بیولوژیکی 75
4-2-1- آمار و اطلاعات فلور، فون و زیستگاه 76
4-2-1-1- آمار و اطلاعات فلور 76
4-2-1-2- آمار اطلاعات فون 81
4-2-1-3- آمار و اطلاعات زیستگاه 86
4-2-2- فهرست اسامی گونه های حساس در محدوده مطالعاتی 97
4-3- محیط زیست اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی 100
4-3-1- محیط اجتماعی 102
4-3-1-1-تسهیلات عمده مورد استفاده توسط خانوارها 102
4-3-1-1- سکونتگاهها 103
4-3-1-2- ویژگی های جمعیتی 103
4-3-2- فعالیتهای اقتصادی 115
4-3-2-1- اشتغال 118
4-3-3- محیط فرهنگی 122
فصل پنجم - بحث و نتیجه گیری
مقدمه 124
5-1- آشنایی با ارزیابی زیست محیطی با روش ICOLD 126
5-2- پیش بینی اثرات برخی شاخصهای محیط زیستی سد خرسان (2) 133
5-2-1- پیش بینی اثرات بر محیط فیزیکوشیمیایی 133
5-2-1-1- اثرات بر هوا و اقلیم 133
5-2-1-2- اثر بر روی منابع آب 134
5-2-1-3- اثرات بر فرسایش و رسوب 134
5-2-1-4- فشرده شدن خاک 135
5-2-1-5-تغییرات در شکل،زه کشی اراضی و ریخت شناسی 135
5-2-1-6- اثر بر سیلاب 135
5-2-1-7- اثرات سد مخزنی خرسان 2 در ایجاد زلزله های القایی 135
5-2-1-8- آلودگی خاک 135
5-2-2- پیش بینی و تعیین آثار بر محیط بیولوژیکی 136
5-2-2-1- اثر بر گیاهان 136
5-2-2-2- اثرات بر روی حیات وحش 136
5-2-2-3- اثرات بر اکوسیستم ها و زیستگاه ها 139
5-2-3- پیش بینی اثرات بر محیط اجتماعی، اقتصادی 140
5-2-4- جمع بندی اثرات زیست محیطی طرح 144
5-3- پیشنهادات 146
منابع و مأخذ 147
فهرست جداول
جدول شماره (4-1) : وضعیت اقلیمی ایستگاههای منطقه مورد مطالعه در اقلیم نمای آمبرژه 52
جدول شماره (4-2) : متوسط بارندگی سالانه در محل سد 53
جدول شماره (4-3) : متوسط بارندگی ماهانه حوزه آبریز سد خرسان 2 54
جدول شماره (4-4) : حداکثر بارندگی محتمل 24 ساعته در محل سد 55
جدول شماره (4-5) : پارامترهای روزهای یخبندان در محل سد خرسان 2 56
جدول شماره (4-6) : پارامترهای ساعات آفتابی در محل سد خرسان 2 57
جدول شماره (4-7) : متوسط سرعت باد در محل سد خرسان 2 59
جدول شماره (4-8) : حداکثر سرعت باد ممکن به ازای دوره برگشت های مختلف در محل سد خرسان 2 59
جدول شماره (4-9) : خلاصه پارامترهای اقلیمی در محل سد مخزنی خرسان 2 62
جدول شماره (4-10) : نتایج مشخصات فیزیکی و توپوگرافی حوزه های مورد مطالعه 64
جدول شماره (4-11) : متوسط آبدهی ماهیانه و سالیانه ایستگاههای مورد مطالعه و محور سد خرسان 2 66
جدول شماره (4-12) : نتایج محاسبات سیلاب حداکثر یکروزه و لحظه ای ایستگاههای مورد مطالعه 67
جدول شماره (4-13) : مقادیر رسوبات رودخانه خرسان در محل ایستگاه بارز و محور سد مخزنی خرسان 2 68
جدول شماره (4-14) : مشخصات زمین لرزه های روی داده در گستره پیرامون سد خرسان 2 73
جدول شماره (4-15) : ژرفای کانونی چند زمین لرزه مطالعه شده پیرامون ساختگاه در خرسان 2 74
جدول شماره (4-16) : وضعیت حفاظت گونه های جانوری محدوده مطالعاتی 98
جدول شماره (4-17) : وضعیت حفاظت گونه های گیاهی محدوده مطالعاتی 99
جدول شماره (4-18) : مشخصات عمومی شهرستان های منطقه مطالعاتی 101
جدول شماره (4-19) : میزان رشد جمعیت شهرستان های لردگان و بویر احمد 105
جدول شماره (4-20) : میزان رشد جمعیت شهرستان های لردگان و بویر احمد به تفکیک مناطق شهری و روستایی 106
جدول شماره (4-21) : میزان باسوادی در شهرستان های لردگان و بویر احمد 110
جدول شماره (4-22) : درصد واحدهای مسکونی موجود در منطقه بر حسب نوع اسکلت 112
جدول شماره (4-23) : میزان اشتغال و بیکاری در شهرستان های لردگان و بویر احمد 119
جدول شماره (5-1) : ماتریس اثرات ICOLD در محیط فیزیکی 130
جدول شماره (5-2) : ماتریس اثرات ICOLD در محیط بیولوژیکی 131
جدول شماره (5-3) : ماتریس اثرات ICOLD در محیط اجتماعی – اقتصادی 132
فهرست نمودارها
نمودار شماره (4-1) : طرح شماتیک سیستم رودخانه ای محدوده طرح خرسان 2 48
نمودار شماره (4-2) : توزیع ماهانه متوسط تبخیر از سطح آزاد آب در محل سد خرسان 2 61
فهرست اشکال
شکل (4-1) موقعیت محل ساخت سد خرسان2 45
چکیده:
سد خرسان 2 بر روی رودخانه خرسان از سر شاخه های رودخانه کارون واقع شده است. منطقه طرح سد مخزنی و نیروگاه برقابی خرسان 2 در جنوب غربی ایران در دامنه رشته کوههای زاگرس قرار دارد. این طرح در شهرستان لردگان و بویر احمد از دو استان چهار محل و بختیاری و کهکیلویه و بویر احمد گسترش یافته است. هدف اصلی احداث سد خرسان 2 تولید انرژی برقابی بوده و کنترل سیلاب از اهداف جانبی آن به شمار می آید. نوع سد بتنی و به ارتفاع 260 متر از پی و تراز حداکثر مخزن سد حدود 1235 متر از سطح دریا خواهد بود.
طبق قوانین موجود در کشور از جمله مصوبه شماره 138 مورخ 23/1/73 شورای عالی حفاظت محیط زیست کشور، مجریان طرح های بزرگ عمرانی – از جمله سدهای با ارتفاع بالاتر از 15 متر – موظف به تهیه گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی پروژه می باشند. با توجه به پیش توجیهی بودن مطالعات در سد خرسان 2 ، بررسی های زیست محیطی حاضر عمدتاً بر روی تبیین و تشریح وضعیت موجود محیط زیست منطقه متمرکز گردیده است. محیط زیست منطقه در ابعاد محیط زیست فیزیکوشیمیایی، بیولوژیکی و اقتصادی، اجتماعی ، فرهنگی مورد بررسی قرار گرفته و ویژگی های وضعیت موجود تشریح شده است. در خاتمه ضمن جمع بندی مطالعات، با استفاده از روش ICOLD اثرات زیست محیطی محتمل طرح پیش بینی و به صورت خلاصه ارائه گردیده است.
مقدمه
آب همیشه به عنوان یک عنصر کلیدی در شکل گیری تمدن ها و استمرار آن ها بوده و همواره عامل اساسی در توسعه کشورها به شمار می رفته است. سد به عنوان سازه ای که حجم و ارتفاع معینی از آب را در یک موقعیت مکانی خاص ذخیره و اهداف متنوعی را دنبال می کند. می تواند مسائل مختلف اکولوژیکی، فیزیکی و شیمیایی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و ... منطقه را تحت تغییرات جدی قرار دهد.
طبیعت در مقابل تغییرات شگرف و سریع محیط اطراف خود واکنش نشان می دهد. گاهی اوقات عواقب این واکنشها به نحوی است که با تغییر محیط، زندگی را بر بشر سخت نموده و یا حتی اهداف یک طرح را به کلی ضایع می کند. در پاره ای از اوقات این تغییرات تدریجی بوده و اثرات نامناسب پس از یک مدت طولانی ظاهر می گردد. بعضاً تغییرات زیست محیطی ناشی از احداث یک سد چنان ناگوار و شدید است که سرمایه ملی را کاملاً ضایع می کند و مشکلات زیادی را برای مردم یک ناحیه پیش می آورد.
شناخت این اثرات می تواند خطوط راهنمایی ارزنده ای برای برنامه ریزان دولتی، طراحان و سازندگان باشد. به همین دلیل ارزیابی زیست محیطی برای حذف یا تقلیل پیامدهای نامطلوب پروژه های بزرگ ضروری تشخیص داده شده است. این مطالعات با کاهش پیامدهای نامطلوب و ارائه راهکارهای مدیریتی زمینه را برای نیل به اهداف زیست محیطی در پروژه های بزرگ را فراهم می کند.
1-1- هدف
هدف از انجام این پروژه بررسی محیط تحت اثر پروژه سد خرسان 2 و ارزیابی و پیش بینی اثرات محیط زیستی این سد که در مرحله مطالعاتی قرار دارد می باشد.
بدین ترتیب خسارات و آسیب های احتمالی بر محیط و فشارهای وارد بر منابع طبیعی، نوع معیشت و فرهنگ مردم منطقه شناسایی می گردد.
در حقیقت ارزیابی اثرات زیست محیطی ابزاری برای اطمینان یافتن از اجرای مناسب و صحیح یک پروژه، جهت تعیین، پیش بینی و تغییر اثرات زیست محیطی بر کل مجموعه محیط زیست، بهداشت عمومی و سلامت اکوسیستم هایی دانست که حیات و تداوم انسانها به آنها وابسته است. بر اساس موارد فوق، اهداف زیر را برای این مطالعه می توان منظور داشت:
1-2- پیشینه مطالعاتی
با توجه به این که این پروژه در مرحله مطالعاتی می باشد، اطلاعات زمینه ایی موجود از شرکت مهاب قدس که مجری طرح سد خرسان 2 می باشد گرفته شده است.
اما این اطلاعات برای ارزیابی نهایی این پروژه کافی نمی باشد.
1-3- روش مطالعه
روش مطالعه در این پروژه بدین شرح است: ابتدا مطالعه بر روی نحوه کلی ارزیابی، روش های ارزیابی و نحوه ارزیابی در ایران، طبقه بندی انواع سدها، از منابع و کتاب های موجود انجام شده است. سپس مطالعه بر روی ویژگیهای فنی سد خرسان 2 و محیط زیست منطقه (فیزیکوشیمیایی، بیولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی) انجام شده است. در آخر با روش ارزیابی کمیته بین المللی سدهای بزرگ ICOLD به پیش بینی برخی آثار محتمل پروژه پرداخته شده است.
2-1- ارزیابی اثرات زیست محیطی چیست؟
ارزیابی اثرات زیست محیطی جریان یک فرایند رسمی است و نتایج و پیامدهای احتمالی اجرای یک طرح یا پروژه پیشنهادی را به منظور پیش بینی با دیدگاه کاهش اثرات سوء و مهم در محیط زیست بررسی می نماید. (5)
تعاریف مختلفی در ارتباط با ارزیابی اثرات زیست محیطی ارائه شده است. لیکن کلیه آنها بر موارد زیر تأکید دارند:
1- ارزیابی، یک روش است.
2- ارزیابی، یک ابزار مدیریت زیست محیطی است.
3- ارزیابی، برای شناخت اثرات احتمالی پروژه های پیشنهادی به کار می رود.
4- ارزیابی، نتایج احتمالی و پیامدهای اجرای یک پروژه را بر عناصر محیط زیست پیش بینی می کند.
5- ارزیابی، ابزاری برای اطمینان یافتن از اجرای مناسب و صحیح یک پروژه است.
6- ارزیابی، در پی یافتن راه های کاهش اثرات سوء بر محیط زیست می باشد.
کلیه موارد فوق را می توان در تعاریف مختلفی که برای ارزیابی ارائه شده است جستجو نمود. بر این اساس تعاریف جامع و منتقل از یکدیگر در زیر عنوان می گردد:
2-2- هدف ارزیابی اثرات چیست؟
بررسی سوابق موضوعی اجرای طرح ها و پروژه های عمرانی در کشور نشان می دهد که در برنامه ریزی های گذشته، به مانند بسیاری از کشورهای در حال توسعه، اهمیت و ارزشهای منابع طبیعی و محیط زیست از دیدگاه تصمیم گیران پنهان بوده و بسیاری از آنها بدون توجه به ملاحظات زیست محیطی طراحی و بهره برداری گردیده اند. حاصل و پیامدهای چنین اقداماتی بروز آلودگی های مختلف و تخریب و تهی سازی شدید منابع محیطی در کشور بوده است.
در حال حاضر، هدف نهایی از حفاظت محیط زیست، دستیابی به توسعه پایدار در قالب برنامه های اقتصادی هماهنگ با اصول حفاظت از محیط زیست و ممانعت از تخریب و تهی سازی منابع تجدید شونده و غیر قابل تجدید می باشد.
از این رو برای حل بنیادی مشکلات بحرانی محیط زیست می باید دیدگاه های کلان و زیربنایی توسعه منطبق با قانون مندی های حفاظت محیط زیست طراحی شود و هر گونه سیاست گذاری و برنامه ریزی های توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی آینده کشور بر شالوده حفاظت محیط زیست، منابع طبیعی و بهره وری خردمندانه از این منابع با ایجاد تعادل و تناسب بین قانون مندی های محیط زیست و توسعه پایدار صورت گیرد.
کاربرد ارزیابی اثرات زیست محیطی به عنوان یکی از ابزارهای مدیریت محیط زیست، چنان که از سه دهه قبل در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه معمول می باشد، الزام استفاده از این نگرش برای پروژه های بزرگ عمرانی نظیر سد و سازه های آبی جانبی تأکید می نماید. (5)
هدف اولیه از تهیه یک گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی اطمینان یافتن از رعایت سیاست ها و اهداف تعیین شده در برنامه ها و فعالیت های یک پروژه در راستای ضوابط ، معیارها، قوانین و مقررات زیست محیطی دولتی می باشد.
از این رو یک گزارش ارزیابی، شامل کلیه مباحث مربوط به اثرات مهم و برجسته پروژه پیشنهادی بوده و با ارائه گزینه های منطقی و مقبول که دارای حداقل اثرات و دربرگیرنده کلیه شرایط ارتقای کیفیت محیط زیست انسان ها باشد و حداکثر اعتماد و اطمینان را در سطوح تصمیم گیرندگان و مردم ایجاد نماید.
بر اساس موارد فوق اهداف را می توان در زمینه های زیر خلاصه نمود:
10- برقراری تعادل بین جمعیت و منابع طبیعی.
11- حفظ کیفیت منابع تجدید پذیر برای بهره برداری از بیشترین بازده با نگهداشت صحیح چرخه های حیاتی.