چکیده:
اندیشة تفاوت بین زن و مرد یکی از مسایلی است که همواره با بشر همراه بوده است، ازاین رو بررسی نقش جنسیت در قبول مسؤولیتها و ایفای نقش هر یک از جنسیتها در جامعه همیشه یکی از مسائل بحثبرانگیز در جامعه بوده است. جامعهشناسان تمایز مهمی میان «جنس» Sex و «جنسیت» Gender قایلاند. آنان اصطلاح «جنس» را برتفاوتهای بیولوژیک میان زن و مرد اطلاق میکنند، حال آنکه اصطلاح «جنسیت» را ناظر بر ویژگیهای روانشناختی، اجتماعی و فرهنگی میدانند که جامعه آن را تعیین میکند و هویت زنانه یا مردانة افراد را در طول زندگی آنان شکل میدهد.
در ایران امروز شاهد تغییرات زیادی در رفتارهای وابسته به جنسیت هستیم، به ویژه از دو دهة پیش تاکنون که جامعه، شاهد حضور فراگیر زنان در موقعیتهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بوده است. حضور روزافزون زنان در دستگاههای اجرایی و بازار اشتغال و موفقیت چشمگیر آنان در آزمون دانشگاهها، تصویری متفاوت از جامعة ایران به دست داده است و به نظر میرسد روند تحولات اجتماعی همچنان به سمت توسعة نقش زنان پیش میرود. در چنین شرایطی، توجه به تغییر جنسیت و اینکه مسیر ارزشها و نگرشهای اجتماعی، با گسترش حضور زنان در جامعه به کدام سو میرود و آیا حضور روزافزون زنان در عرصههای اقتصادی، فرهنگی و سیاسی به مفهوم تغییر جدی در حوزة گرایشها و باورهای عمومی است، پرسشی کلیدی است.
تحقیق حاضر با استفاده از روش توصیفی ـ پیمایشی مبتنی بر نظرسنجی با بهرهگیری از ابزار پرسشنامه و مصاحبه با رویکردی به مشارکت اقتصادی زنان در بازار کار و با هدف شناخت تأثیر اشتغال زنان بر حیطة وظایف و مناسبات درون خانواده به بررسی جامعهپذیری و نقشهای جنسیتی و تفاوت جنسیت در انتساب نقشها میپردازد. به علاوه نظریههای موجود در این زمینه را بررسی میکند و در نهایت به تأثیر اشتغال زنان بر روابط و مناسبات با همسر، خصوصیات فرزندان و روحیات و ذهنیات خود میپردازد.
واژگان کلیدی: جنس، جنسیت، هویت جنسیتی،اشتغال، تحول اجتماعی، نقشهای جنسیتی