تحقیق زنان و اشتغال 29 صفحه وورد

اختصاصی از یارا فایل تحقیق زنان و اشتغال 29 صفحه وورد دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

مقدمه

جامعه­شناسان، به ویژه به تأثیری که افزایش عدة زنان شوهردار و شاغل در زندگی خانوادگی گذاشته است علاقه نشان داده­اند. دو موضوع عمده در مطالعات مطرح شده است. یکی آن که اشتغال زن چگونه در الگوی نگهداری از فرزندان اثر می­کند. دیگر آن که کار در خارج از خانه چه اثری بر روابط میان زن و شوهر می­گذارد. اشتغال زنان به طور کلی و مادران به طور اخص موضوعی است که باید در قالب کلی تغییرات اجتماعی بررسی شود. تشخیص این که کدامیک از جنبه­های تغییر زندگی خانوادگی به اشتغال مادران مربوط می­گردد امر دشواری است. ساختار درونی خانواده یکی از عوامل مؤثر در زندگی کودکان است. ترکیب خانوار، شمار فرزندان، فاصلة سنی و جنسیت فرزندان، میزان تفاهم زناشویی، امنیت عاطفی و مادی، سطح تحصیلی والدین، جملگی دارای اهمیت­اند. هم چنان که محیط خانواده، هنجارهای فرهنگی همسایگی، محیط مدرسه، معلمان نیز اثر گذارند (Farmer 1973:67).

یکی از مشکلات عمده­ای که زنان برای بازگشت به کار با آن مواجه­اند وابستگی عاطفی کودکان به آنهاست. زن، در اولین سال­های ازدواجش، کمتر دچار مشکل می­شود و فقط پس از تولد فرزندان است که اشتغال او دچار محظوراتی می­گردد. با وجود فرزندان خردسال یا شمار بیشتر فرزندان، احتمال وابستگی زن به خانه بیشتر  می­شود و تا زمانی که از زن این توقع وجود داشته باشد که در نگهداری از فرزندان، بیشترین سهم را بپذیرد، موقعیت شغلی او محدود خواهد بود. برخی از محققان به جنبه­های سودمند اشتغال زنان اشاره کرده­اند، از جمله این که افزایش امکانات مالی خانواده نباید نادیده گرفته شود. دیدگاه دیگر بر استقلال کودکان تأکید دارد که بتوانند از سنین پایین مسئولیت بپذیرند. توانائی­های کودکان غالباً بیش از آن است که بزرگسالان تصور  می­کنند. با توجه به این که مادران شاغل با جامعه به معنای وسیع آن ارتباط بیشتری دارند، تجربیات آنها می­تواند در تربیت بهتر فرزندان و نیز در پیشرفت آنها مؤثر باشد. از نظر زنان شاغل، روابط خانوادگی، عموماً، و روابط زناشویی، خصوصاً، هنگامی که شوهر در امور خانه و در مراقبت از فرزندان قبول مسئولیت کند صمیمانه­تر و علایق مشترک بیشتر می­شود (Ibid, 1973: 71).

نتایج نتحقیقات در این زمینه نشان می­دهد که، در آمریکا،‌ کار مادران بحران­های زناشویی را افزایش می­دهد؛ اما، رضایت زن از کار تا حدی بحران­ها را تخفیف می­دهد. این امر به ویژه در طبقاتی که از نظر اجتماعی و اقتصادی مرفه ترند مشهود است؛ زیرا مادران این طبقات از کار خود بیشتر لذت می­برند و رضایت حاصل می­کنند. در مقابل، مادر شاغل از طبقة پایین، به احتمال زیاد، مجبور به کار کردن در خارج از خانه شده است و به کار خود علاقه­ای هم ندارد. لذا ممکن است تصور کند که بیش از حد از او کار می­کشند و احساس جبران زمان غیبت از خانه کمتر در او وجود دارد (گود 1352: 212 ـ  209).

تأثیر اشتغال زن بر روابط و مناسبات با همسر

اشتغال زنان شوهردار امر بی­سابقه­ای نیست. در خانواده­های دوران پیش از صنعتی شدن[1] در جهان غرب، زن دارای نقش اقتصادی در درون خانه بود بی­آن که در خارج از خانه اشتغال داشته باشد. یا صنعتی شدن جامعه بود که زنان به کار در کارخانجات پرداختند. یکی از تغییرات مهم یکی دو قرن اخیر افزایش میزان زنان شاغل بوده که طبعاً موجب افزایش شمار خانواده­های دوشغله[2] شده است. جامعه­شناسی توجه خاصی به این نوع خانواده­ها دارد؛ زیرا اشتغال زنان در روابط خانوادگی و در تغییر نقش­ها در درون خانواده اثرگذار است. (Adrian Wilson 1995, p. 74).

با آن که نقش زنان در تأمین نیروی کار افزایش یافته است و تقریباً، در همۀ کشورها، زنان شغل خارج از خانه نیز دارند، غالباً چنین تصور می­شود که جای واقعی زن در خانه و پرداختن به امور خانواده است و وظیفۀ شوهر است که تأمین کنندۀ اصلی درآمد خانواده باشد و از زنان نباید توقع داشت که نخستین عامل تأمین درآمد خانوادگی باشند. در عین آن که بسیاری از زنان دستمزد یا حقوق خود را مکمل درآمد شوهرانشان می­دانند و زن و شوهر، هر دو، درآمد شوهر را منبع اصلی درآمد می­شمارند، بسیاری از زنان دارای مشاغل پردرآمد و برخوردار از منزلت بالای اجتماعی، مادر و کدبانوی خانه تلقی می­شوند و به همین عنوان از آنان توقعاتی وجود دارد. (آنتونی گیدنز، 1373، ص 426).

غالباً بدیهی تلقی می­شود که اشتغال زنان محدود گردد به مشاغلی با درآمد پائین­تر. این باور وجود دارد که مرد خانواده باید از همسر خود بیش­تر درآمد داشته باشد و از حیث شغل در موقعیتی برتر باشد. تقسیم مشاغل به زنانه و مردانه نیز تا حدود زیادی این طرز تفکر را تقویت می­کند.

اشاره به این نکته ضرورت دارد که، در بسیاری از جوامع، نظام اجتماعی و مجموعه ارزش­های حاکم از تسلط مردان بر زنان حمایت می­کند و با تأکید بر عرف و سنت است که این سلطۀ همسران مشروعیت می­یابد. (Barker and Allen 1976, p.154).

در این باب، نباید اهمیّت جامعه­پذیری نقش­های جنسیتی[3] در درون خانواده و پس از آن، در مدرسه را، که جامعه­پذیری ثانوی در آن انجام می­گیرد، به عنوان یکی از اجزا مهم ایدئولوژی سلطه بر زنان، نادیده گرفت (Ibid, p.160).

امکان دست­یابی زنان به اشتغال همچنین از نحوۀ تربیت و اجتماعی شدن آنان متأثر می­گردد. بدین معنی که، در پاره­ای از جوامع، از کودکی به زنان آموخته می­شود که در کسب موقعیت­ها و   مقام­های اجتماعی حایز شراط برابر با مردان نیستند. این تفاوت زن و مرد، از طریق تبلیغ الگوهای مشخصی از قالب­های رفتاری، مدام به آنان تلقین می­شود. زنان و مردان این جوامع به گونه­ای تربیت می­شوند که این پندار را که هرکدام آنان برای نقش و کار خاصی آفریده شده­اند پیدا   می­کنند و خود را با آن تطبیق می­دهند. نقش تربیتی در این جوامع به گونه­ای است که زنان را، به دلیل داشتن وضعیت جسمانی متفاوت با مردان، برای فعالیت­هایی در نظر می­گیرند که به توان جسمانی کمتر، ساعات کار کمتر و تخصص پایین­تر نیاز داشته­ باشد؛ در حالی که مردان برای مشاغل حساس کلیدی و دارای تخصص بالا در نظر گرفته می­شوند. (سفیری 1377، ص 61).

تربیت اولیه دختران آنان را جنس دوم می­سازد، والدین و معلمان نیز ناآگاهانه در ایجاد و تقویت چنین نگرشی در دختران موثرند. (همان، ص 86).

رسانه­های گروهی و مواد آموزشی در مدارس نیز اغلب اشتغال زنان و مردان را براساس تقسیم کار سنتی به تصویر درمی­آورند و در توصیف­های کلیشه­ای بر سنت تقسیم کار برحسب جنسیت تأکید می­کنند (یونیسف 1372، ص 11).

بدین قرار، علاوه بر خانواده و مدرسه که محیط اجتماعی کردن کودکان شمرده    می­شوند، بر اهمیّت نحوۀ عرضه و معرفی انواع فعالیت­ها و چگونگی روابط اجتماعی دختر و پسر در کتابهای درسی نیز باید توجه کرد. در این کتاب­ها نیز، در روابط میان اعضای خانواده، نوعی تقسیم کار برحسب جنسیت مشاهده می­شود و قابلیت­های زنان برای تعهد مشاغل گوناگون به وضوح مطرح نمی­شود تا هم دختران و هم پسران دانش­آموز با این قابلیت­ها آشنا گردند.انعکاس وظایف زن به ابتدایی­ترین و ساده­ترین صورت در کتاب­های درسی، به نوعی، کم اهمیّت جلوه دادن زمینه­های فعالیت اجتماعی زنان باید تلقی شود. تصاویر نمودار این فعالیت­ها به گونه­ای اختیار شده­اند که اشتغال زنان را در حد فعالیت­های کانون خانوادگی از قبیل پرستاری و آموزش نشان می­دهد.

در فضای فرهنگی جامعه نیز، ضمن آنکه مهم­ترین وظیفۀ زن خانه­داری شمرده می­شود، از میان انواع مشاغلی که زنان، با هدف اصلی کمک به اقتصاد خانواده، اختیار می­کنند، به ترتیب، معلمی و پزشکی مطلوب معرفی می­گردد، ضمن آن که انتظار می­رود زن، حتی اگر متمایل به ادامۀ کار باشد، در صورت مخالفت شوهر، از کار خود چشم­پوشی کند. (مرکز تحقیقات صدا و سیما 1374، ص 6).

نتایج مطالعات روان­شناسی اجتماعی نشان می­دهد که جایگاه حرفه­ای زن به میزان قابل توجهی از موقعیت خانوادگی و تلفیق نقش­های او در داخل خانه و خارج از آن متأثر است و میدان انتخاب او را از حیث فعالیت شغلی محدود می­سازد. کلاین برگ معتقد است که زنان بیشتر به کارهای مربوط به خانه علاقه نشان می­دهند و مشاغلی را می­پسندند که آنان را از امور خانه منفک نسازد و با طبیعت زنانه برحسب عرف جامعه بیگانه نباشد. (کلاین برگ 1363، ص 316).

بررسی انگیزه های انتخاب شغل معلمی توسط زنان در تحقیق حاضر نشان می دهد، که اهداف فرهنگی  زنان، از طریق جامعه و خانواده و مدرسه و رسانه های گروهی نهادینه شده و آنان شغل معلمی را بیشتر به دلیل علاقه به تدریس و برقراری ارتباط با اطفال و گرایش به ایفای نقش های تعلیماتی و حمایتی و مراقبتی مادرانه انتخاب می کنند. به عبارت دیگر، اعتقادات و ارزش های حاکم بر جامعه بر اشتغال زنان اثر می گذارد و محدوده خاص فعالیت های اقتصادی آنان را مشخص می سازد.

نتایج تحقیق در خصوص موافقت مرد با اشتغال همسر در خارج از خانه نشان می دهد که نزدیک به نیمی از مردان خانواده به دلیل برخورداری شغل معلمی از منزلت اجتماعی، 21 درصد به دلیل سوق زن به درک بهتر مسائل و مشکلات خانواده و 19 درصد به علت مشارکت زن در تأمین مخارج خانواده با اشتغال همسر خود به شغل معلمی موافق اند.

در مورد مخالفت با اشتغال ، به گزارش زنان معلم

1. Pre-industrial Family
2. dual career family (dual-worker)
3. Sex role Socializatin