تعداد صفحات :39
نگرشهای فلسفی و اجتماعی به کار و مسائل آن
کار برای اکثریت انسانها عمددهترین فعالیت زندگی را تشکیل و کار به زندگی انسانها معنی میبخشد و اهمیت آن بیش از یک فعالیت برای بدست آوردن درآمد و ادامه زندگی است کار، انسان را در عرصه زندگی کامروا و با به عکس ناکامی میکشد. هر چند که بسیاری از مردم برای خود کار میکنند ولی در عین حال عده کثیری برای دیگران کار میکنند و از طریق فروش نیروی کار خود امرار معاش مینمایند.
معمای آزادی و اجبار
هرچند کارفرما به انسان این آزادی را میدهد که از زندگی و دنیای موجود استفاده بیشتری ببرد اما محدودیتهایی را نیز برای او و آزادی او در پی دارد.
معمای فراهمی
انسان امروز از دنیای در دسترس استفاده میکند و از زندگی خود بهره میگیرد. هر چند دنیای او فراهمتر میگردد او نیز درمییابد در دسترستر و فراهمتر باشد. فراهم بودن او دنیای او را میسازد.
معمای فقر و غنای کار
انسانی که کار بیشتری انجام میدهد توانایی آن را خواهد یافت که زندگی بهتری برای خود و افراد وابستهاش پدید آورد.
مفهوم کار در نگرشهای نو
نگرش غالب امروز ما بر این دلالت دارد که انسان بگونهای خلاق و آزدانه هستی و ارزش انسانی خود را در حیات مولد خود جستجو میکند.
کاربه معنای وسیع کلمه WORK در نگرشها غربی با مفهوم کار یدی متفاوت بوده است.
فصل دوم: نظام ارزش کار در اسلام
ارزش ارزش ما” ارج” هم ریشه میباشد و به معنی حالت حاصل از ارح گذاشتن است. انسان به بعضی چیزها ارج مینهد و به آنها اهمیت میدهد که البته آن چیزها باید هم به حال او نافع و مفید باشند و هم بتواند آنها را در مالکیت خود درآورد. آیا کار در اسلام دارای ارزش ذاتی است؟
سؤالی که مطرح میشود این است که آیا کار ارزش ذاتی دارد و صرفنظر از هر قراردادی ارزش آن مساوی است با مقدار معین کارگر یا مبلغی پول معرف ارزش ذاتی آن است.
بطور کلی اجتماع تقاضای مقدار معینی کار دارد که این مقدار کار را تعدادی کارگر انجام میدهند هرچند علت اصلی تعیین کننده بها عرضه و تقاضا نیست بلکه خود کار است.
واحد اندازهگیری کار، زمان است. باید متوسط زمان مصرف شده برای هر واحد کار را محاسبه کرد و طبق آن قیمت کار معین شود. هرچند ایراداتی بر این مسأله وارد است.
در ضمن باید بدانیم کارها مولد هستند و دارای ارزشهایی نو هستند و حتماً لازم است که قابل استقاده باشد. با تمام این توضیحات سرمایهداری از لحالظ اسلامی به هیچ شکلی قابل قبول نیست و فقط بعضی از شکلهای سرمایهداری از لحاظ اقتصای، اخلاقی و اسلامی قابل قبول است.
احتیاج عامل کار
انسان برای بقاء و حیات خود علاوه بر اینکه به غذا و لباس و مسکن که وسائل امرار معاش است به امور دیگری مانند خانواده، فرهنگ، دین ، سیاست، نیز احتیاج دارد. یکی از مهمترین احتیاجات انسان امور اقتصادی است اموری که انسان در حیات و بقاء شخص و خانوادگی خود به آنها نیازمند است و بدون آنها قادر به ادامة حیات نیست.
روابط اقتصادی و کار
انسان ملزم است به اینکه غالب وسائل معاش خود را با کار آماده کند و از طرفی استعداد چنین کارهایی نیز در او وجود دارد. هر چند باید توجه نمود که تولید و کار معمولاً انفرادی نیستند بلکه اشتراکی هستند و تعاونی میباشند و با توجه به مبادلات اقتصادی و دریافت فرد میتوان این اشتراک را در امور تولیدی دیگران استفاده نمود.
مالکیت اشتراکی کار
اسلام مالکیت اشتراکی کار را نمیپذیرد. یعنی طرفدار این اصل نیست که کار به مقدار استعداد و خرج و بقدر احتیاج نمیگوید همه ملزماند کار کنند. از نظر اسلام افراد میتوانند کار اشتراکی را انتخاب کننند همانطوری که زارعین در قدیم بطور اشتراکی کار میکردند از نظر منطق و از نظر اسلام قسمتی از سرمایهها یعنی سرمایههای عمومی میتواند مشترک باشد ولی کار مشترکی که الزامی و اجباری باشد به هیچ وجه نمیتوان از اسلام استنباط کرد.