برنامهنویسی اسمبلی شامل یک مجموعه از دستورات است که هر کدام مربوط به کدهای ماشینی هستند که تراشه از آنها پشتیبانی میکند. مثلاً دستور iord، که محل io را میخواند به کد h29 مربوط است. به جای به خاطر آوردن h 29، شما میتوانید iord را بنویسید، و مترجم معادل سازی را برای شما انجام خواهد داد. دستور iord همچنین احتیاج به یک عملوند دارد که محل خواندن را مشخص کند. به عنوان مثال 01h iord پورتی با آدرس h 10 را میخواند.
زبان برنامهنویسی اسمبلی همچنین میتواند شامل دایرکتیو[1] و توضیحات باشد. دایرکتیوها دستوراتی هستند که به جای اینکه مربوط به CPU باشند، مربوط به مترجم میباشند. دایرکتیوها شما را قادر میسازند که محلی از حافظه را مشخص کنید، متغیرهایی تعریف نمایید. در کل، نقشی که مترجم در کنار اجرای دستورات مشخص شده باید ایفا کند را نشان میدهند. یک نقطه ویرگول ( : )یا ممیز دوبل ( // ) یک عبارت توصیفی را مشخص میکنند که مترجم از آنها چشمپوشی میکند.
مترجمی که توسط سیپرس ارائه میشود، cyasm.exe قابل اجرا در پنجره داس[2] میباشد. سیپرس مرجعها و راهنمای استفاده برای کاربرانی را تهیه کرده است که چگونگی استفاده از مترجم را شرح میدهد.
مترجم از دو مجموعه دستور مشابه برای CPUهای سری A و سریB پشتیبانی میکند. تراشههای enCoRo از سری B هستند. تراشههای قدیمیتر سیپرس، مانند 63001، از سری A بودند و از همة دستورات بجز بعضی از آنها پشتیبانی میکنند.
کدهای مترجم
راهنمای کاربران دارای توضیحات کاملی در مورد کد اسمبلی و دایرکتیوهاست و در اینجا برخی از جزئیات آن تکرار میشود. جدول 1-8 خلاصهای از کدها میباشد و جدول 2-8 خلاصهای از دایرکتیوها را نشان میدهد. کدهای ماشین تراشه به 37 دستور ترجمه شده است.