11 ص
هلو (Prunus persica) گیاهی است از خانواده گل سرخ و زیرخانواده پرونوییده و جنس پرونوس. هلو در دوران پیش از تاریخ در کشور چین کاشته می شد و از طریق جاده ابریشم به ایران آورده شد. برخلاف آنچه که از نام علمی هلو استنباط می شود منشا آن ایران نیست. اما از آنجایی که اروپاییان نخستین بار این گیاه را در ایران مشاهده کردند آن را پرونوس پرسیکا نامیدند. یونانیان و عمدتاً رومیان هلو را از ایران به سرتاسر اروپا و انگلستان گسترش دادند. هلو تقریباً ۴۰۰-۳۰۰ سال پیش از میلاد مسیح، روانه اروپا شد. سیاحان قرون شانزده و هفده میلادی نخستین کسانی بودند که هلو را با خود به قاره آمریکا بردند. سیاحان پرتغالی هلو را به آمریکای جنوبی و همتایان اسپانیا یی شان آن را به آمریکای شمالی بردند. به تدریج هلو توسط بومیان آمریکایی و مهاجران اروپایی از آمریکای شمالی به جنوب کانادا راه یافت و امروزه در اکثر ایالت های آمریکا کاشته می شود.
در آسیا نیز هلو از چین به ژاپن راه یافت و در آنجا آن را «تو» به معنی هلو نامیدند. این نامگذاری احتمالاً از نام چینی هلو یعنی «tao» نشات گرفته است. هلو در فلسفه تائو، آیین فلسفی که در چین باستان پا گرفت، مظهر طول عمر انسان است. در اسطوره شناسی چین «هسی وانگ مو» مادر باغ هلو، هر سه هزار سال یک بار در هنگام رسیدن میوه های هلو ظاهر می شود تا از آن اکسیر جاودانگی خدا تهیه شود. در اسطوره شناسی روم، هلو میوه الهه ونوس است و ماگنوس آن را ماده محرک جنسی می داند. در برخی از یادداشت های به جا مانده از دوران باستان هلو، مظهر جاودانگی، صداقت و حقیقت است. میوه هلو با برگی که به آن متصل است نشانه یکپارچگی قلب و زبان است. مصریان باستان هلو را به عنوان پیشکش تقدیم بارگاه خدایان می کردند. لشکرکشی های اسکندر کبیر باعث شد که نئوفراسطوس در سال ۳۹۲ پیش از میلاد از هلو به عنوان میوه ایران یاد کند. کنفسیوس نیز از هلو در کتاب خود نامی به میان می آورد.
توصیف گیاه شناسی هلو گیاهی است درختی و کوچک با تاج پوشش گسترده به طول ۵/۳-۲ متر. درخت هلو معمولاً عمر کوتاهی دارد و تنها ۲۰-۱۵ سال دوام می آورد. طول عمر درختان هلویی که در باغ های پرورشی کاشته می شوند بسیار کمتر از این رقم است و معمولاً این درختان چیزی در حدود هشت سال عمر می کنند. برگ ها باریک و دارای راس نوک تیز هستند. برگ ها از نمای نیمرخ داسی شکل به نظر می رسند. گل ها از صورتی کم رنگ تا قرمز جگری و ارغوانی متغیرند و قطری معادل ۵/۲ سانتی متر دارند. گل ها معمولاً به طور منفرد بر روی ساقه گل پدیدار می شوند. گلبرگ ها می توانند بزرگ و پرزرق و برق یا کوچک و کم جلوه باشند. گل از جوانه جانبی مستقر بر روی ساقه های یک ساله به وجود می آید. در هلوهای زینتی گل دارای گلبرگ های بسیار و ظاهر میخک مانند است و رنگ آن از صورتی تیره تا سفید متغیر است. گیاه هلو خود بارور است و معمولاً نیازی به گرده افشانی ندارد. میوه آن جزو میوه های هسته دار است و مزوکارپ یا میان بر همان گوشت میوه است. در بیشتر ارقام هلو، میوه ۵-۳ ماه پس از شکوفه دادن می رسد. البته در شمار اندکی از واریته ها نیز طول دوره رسیدن میوه ممکن است شش ماه به طول بینجامد.