تحقیق بررسی و توصیف علمی تأثیر شاخصهای رفاهی بر موفقیت تحصیلی

اختصاصی از یارا فایل تحقیق بررسی و توصیف علمی تأثیر شاخصهای رفاهی بر موفقیت تحصیلی دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)

تعداد صفحات:200

چکیده:

فصل اول
مقدمه
اکثر اقتصاددانان در این امر توافق دارند که آنچه در نهایت خصوصیت و روند توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور را تعیین می کند « منابع انسانی » آن کشور است و نه سرمایه و منابع مادی آن. برای مثال پروفسور هاربیسون معتقد است که: « منابع انسانی پایه اصلی ثروت ملتها را تشکیل می دهد .سرمایه و منابع طبیعی عوامل تبعی تولیدند، در حالیکه انسانها عوامل فعالی هستند که سرمایه ها را متراکم می سازند، از منابع طبیعی بهره برداری می کنند، سازمانهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را می سازند و توسعه ملی را به جلوه می برند . به وضوح, ‌کشوری که نتواند مهارتها و دانش مردمش را توسعه دهد و از آن در اقتصاد ملی به نحوی موثر بهره برداری کند, قادر نیست هیچ چیز دیگری را توسعه بخشد (به نقل از تودارو 1364: 473)».
منابع انسانی یاد شده باید روندی را طی کنند تا بتوانند به نیروی خلاق و فعال در جامعه به ویژه در محیط های علمی , پژوهشی و صنعتی تبدیل شوند. یکی از  از مهمترین روند یا فرایند آنهاست که از طریق نهادهاو موسسات آموزش وتعلیم اعمال می شوند  دورانی که می تواند بر این روند تاثیر گذار باشد مقطع متوسطه می باشد. مقطع متوسطه پیوند دهنده دانش آموزان این مقطع به تحصیلان آکادمیک و دانشگاههاست. بدیهی است که اگر در این دوره دانش آموز نتواند موفق ظاهر شود به احتمال زیاد از موفقیتهای تحصیلی و شغلی پیشرو باز خواهد ماند. عوامل مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و جمعیتی می تواند بر این موفقیت تحصیلی دانش آموز مؤثر واقع شود.
در جامعه ما نخستین مرحله از مسئولیت تأمین رفاه اجتماعی به عهده خانواده است و اعضای خانواده با احساس مسئولیت متقابل و با روابط عاطفی و خویشاوندی که دارند نسبت به همدیگر احساس وظیفه می کنند و در بروز مسائل و مشکلات مختلف یار و یاور یکدیگر هستند( زاهدی اصل 1381: 28). در چهارچوب نظام تأمین اجتماعی در جامعه ما، شکل سنتی خانواده هنوز نقش مهمی را داراست.  در این پژوهش هدف، بررسی تأثیر رفاه خانواده برموفقیت تحصیلی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه است. در راستای این هدف، سعی بر این است تا مهمترین شاخصهای رفاهی خانواده از جمله بهداشت، مسکن، شغل والدین، تحصیلات والدین، درآمد خانواده، امنیت و آرامش خاطر دانش آموزان و... مورد بررسی قرار گرفته و تأثیرشان بر موفقیت تحصیلی سنجیده شود. موفقیت تحصیلی دانش آموزان نیز از روی معدل نمرات درسی پایه اول و دوم سنجیده شود. از آنجائیکه سؤالهای امتحانی اکثر دروس به صورت هماهنگ بوسیله منطقه طرح ریزی و اجرا می شود، لذا این متغیر از اعتبار بالایی برخوردار می باشد.
این تحقیق شامل ... فصل می باشد. در فصل اول به طرح مسئله، اهمیت و ضرورت و اهداف تحقیق می پردازیم. در فصل دوم پیشینه، واکاوی نظری و چارچوب نظری مطرح میشود. فصل سوم روش تحقیق و فصل چهارم شامل تجزیه و تحلیل اطلاعات می باشد.

طرح مسئله
آموزش و پرورش از ارکان اساسی و مهم یک جامعه است. هر جامعه ای که بخواهد از استقلال فرهنگی بهره مند شود و استواری و دوام داشته باشد، باید توجهی عمیق و همه جانبه به نظام آموزشی خویش داشته باشد. زیرا اگر زمانی نهاد حیاتی آموزش و پرورش در جامعه ای رشد کند و پاسخگوی نیازهای جامعه باشد، آن کشور به ابعاد گوناگون توسعه دست خواهد یافت.
گروهی از اقتصاد دانان معتقدند که کشورهای جهان سوم برای طی مرحله گذر از اقتصاد سنتی به اقتصاد مدرن، باید به ایجاد زیر بناهای اقتصادی همچون جاده ها، بنادر، خطوط راه آهن، نیروگاههای برق و ... اولویت دهند. در حالیکه برخی دیگر بر این عقیده اند که سرمایه گذاری در آموزش و پرورش، از سرمایه گذاری در ساختمان، خطوط راه آهن یا سدهای بزرگ نیز سودمندتر است. آموزش همگانی از ضروریات اولیه و قدمهای نخستین در امر سرمایه گذاری جهت ارتقای کیفیت نیروی انسانی است. هزینه آموزش همگانی در واقع سرمایه گذاری بلند مدت برای ایجاد زیر بنای مستحکم اقتصادی و اجتماعی کشور است.
در سال 1968 وضعیت تحصیلی جهان به صورت زیر توصیف شده است:
آمار داده شده در خصوص ثبت نام دانش آموزان در سطوح ابتدائی در برخی از کشورهای در حال توسعه و همچنین در کشورهای صنعتی مجازی بوده است. در بعضی کشورهای صنعتی تعداد دانش آموزان حاضر شده در سطوح متوسطه از 70 درصد تجاوز نکرده و آنهایی که خیلی پیشرفته بوده اند رقم مزبور به 90 درصد رسید. در همین حال بیشتر از نصف کل جمعیت مناطق در حال توسعه هرگز به مدرسه نرفته اند و کمتر از 30 درصد تعداد جوانان در این مناطق شانس رفتن به سطوح متوسطه را یافته اند وکمتر از 5 درصد همین جوانان توانسته اند به تحصیلات عالیه راه یابند. هرچند که تعداد بیسوادان درسرتاسر عالم به صورت نسبی کاهش یافته اند( از 44 درصد به 34 درصد بین سالهای 1950و1970)، ولی رقم مطلق بیسوادان در طی همین دوران افزایش یافته است (از 700 میلیون به 783 میلیون نفر) (مالاسیس 1367: 129).
در کشور ما ایران، در حالیکه هنوز همه کودکان لازم التعلیم به مدارس راه نیافته اند، هنوز تعدادی از بزرگسالان و جمعیت فعال آنها بیسواد مانده اند، مسئله عدم موفقیت تحصیلی که ترک تحصیل زودرس و مردودی از شاخصهای اصلی آن می باشد، یکی از مهترین مسائل و مشکلات کنونی نظام آموزش و پرورش است.این معضل در ایران هر سال ده ها میلیارد ریال بودجه کشور را به هدر می دهد و نیروهای بالقوه انسانی جامعه را از آموزش و پرورش خارج می کند و به این ترتیب، عظیم ترین سرمایه های انسانی که همان نیروی انسانی است، بی ثمر می ماند.  آمارهای بدست آمده از تحقیقات در مدارس کشور نشان دهنده آن است که عدم موفقیت تحصیلی به صورت مردودی، ترک تحصیل و یا مورد دیگر، مقدار زیادی از منابع مالی و استعدادهای انسانی جامعه را تلف کرده و آثار زیانباری بر جای می گذارد ( گلشن فومنی ,1380: 166و 165).
از جمله ضایعات ناشی از عدم موفقیت تحصیلی در ایران،میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:
1-    هزینه تحمیل شده بر دولت: اتلاف هزینه های جاری اداره مؤسسات آموزشی توسط دولت و اتلاف سرمایه گذاریهای ثابت برای احداث و تجهیز فضاهای آموزشی.
2-    هزینه تحمیل شده بر خانواده ها: هزینه های مستقیم آموزشی مثل تأمین نوشت افزار، حمل و نقل و پرداخت شهریه، حق ثبت نام و کمکهای اتفاقی به مدارس.
3-    خسارات وارده بر دانش آموزان: هزینه های فرصتهای از دست رفته بر اثر دیرتر راه یافتن به بازار کار. هزینه های تحمیلی برای جبران عوارض روانی، جسمی و اخلاقی ناشی از شکست تحصیلی( نفیسی 1373: 72).
در سال تحصیلی 63-62، نتایج میزان قبولی و مردودی در کل کشور تهیه و به صورت زیر اعلام شده است:
1-    در 5 پایه ابتدائی در این سال حدود(5800385) نفر دانش آموز در امتحانات پایان سال شرکت کرده اند که از این تعداد 15/86 درصد قبول، 48/13 درصد مردود شده اند.
2-    در سه پایه راهنمایی در این سال در حدود( 1725120) نفر در امتحانات شرکت کرده اند. از این تعداد 32/73 درصد قبول و 27/26 درصد مردود شده اند.
3-    در چهار پایه آموزشی متوسطه در همین سال( 810284) نفر در امتحانات شرکت کرده اند که 39/83 درصد آنها قبول و 61/16 درصد آنها مردود شده اند.
4-    در همین سال در همه مقاطع تحصیلی( 8530179) نفر دانش آموز در امتحانات شرکت کرده اند و از این عده 91/82 درصد قبول و 06/16 درصد آنها نیز مردود شده اند( زند پارسا 1365: 27).
5-     از مجموع دانش آموزان متوسطه نظری در سال تحصیلی1364-1363 در پایه ها و رشته های مختلف 132626 نفر، یعنی 23/15 درصد مردود شده اند. از کل دانش آموزان دوره راهنمایی تحصیلی در سه پایه تحصیلی، 525833 نفر یعنی 84/26 درصد مردود شده اند. از 6138231 دانش آموز پنج پایه تحصیلی دوره ابتدائی در سال 64-63 تعداد 782 هزار نفر یا 74/12 درصد آنها مردود شده اند( گلشن فومنی،1375: 162-161).
بررسیهای آماری سال 66- 1365 نشان میدهد که تعداد مردودین رقمی معادل 2214494 نفر و تعداد ترک تحصیل کنندگان 6739643 نفر می باشد. از نظر اقتصادی نتایج آماری نشان میدهد که دولت و خانواده های دانش آموزانی که در سال تحصیلی 66-1365 با شکست تحصیلی مواجه شده اند،متحمل اتلاف هزینه ای معادل 208 میلیارد ریال شده اند و علاوه بر آن دانش آموزان مردود شده نیز معادل 411 میلیارد ریال به صورت هزینه فرصت از دست رفته متضرر گردیده اند. بنا براین جامعه ایران برای چنین شکستی با اتلاف منابع مالی معادل 619 میلیارد ریال مواجه شده است. این رقم معادل 26/1 برابر 489 میلیارد ریالی است که در سال 65 صرف اداره مؤسسات آموزشی کشور شده است( نفیسی 1368: 62).
مجموع خسارت اقتصادی ناشی از شکست تحصیلی در سال 1367 بالغ بر 765121 میلیون ریال بوده که اگر این رقم با هزینه های جاری آموزشهای ابتدائی، راهنمایی و متوسطه عمومی و فنی در سال 1367 که معادل 606152 میلیون ریال بوده است مقایسه شود، معلوم می شود که خسارتهای اقتصادی وارده بر جامعه بر اثر شکست تحصیلی 26/1 برابر هزینه های آموزشی بوده است.
(... یک محاسبه ساده نشان میدهد که در برنامه پنج ساله اول( 72-68)، مبلغ 281 میلیارد ریال در آموزش ابتدائی، 157 میلیارد ریال در دوره راهنمایی تحصیلی، 79 میلیارد ریال در آموزش متوسطه عمومی یعنی جمعا 517 میلیارد ریال صرف کسانی می شود که پایه های تحصیلی را تکرار می کنند.
مقایسه این رقم با جمع هزینه های جاری آموزش و پرورش درطی برنامه اول بالغ بر 2500 میلیارد ریال، وخامت و اهمیت امر را نشان میدهد. البته در این محاسبه هزینه استهلاک ساختمان و تجهیزات که بوسیله این عده اشغال می شود به حساب گرفته نشده است. ولی برای آنکه حجم این قبیل هزینه ها نیز نشان داده شود، باید گفت که جایی که بوسیله تکرار کنندگان پایه تحصیلی در طی پنج سال اشغال میشود، کفاف چهار سال متوالی افزایش دانش آموزان در کل کشور را میدهد( سازمان برنامه و بودجه1363: 18).
مجموع خسارت اقتصادی ناشی از شکست تحصیلی در سال 1378 بالغ بر 800 میلیارد ریال بر آورد شده است.
بسیاری از مسائلی که در جامعه الان شاهد آن هستیم از وضعیت رفاهی خانواده و موقعیت تحصیلی جوانان ناشی شده است. در سایه عدم موفقیت تحصیلی است که در دختران نوعی احساس حقارت و سرخوردگی به وجود آمده که در نتیجه آن دست به فرار از خانه، ناهنجاری های اجتماعی و غیره می زنند. آنان با این کار می خواهند به نوعی آن شکست تحصیلی را جبران نمایند.
شکی نیست که تلاش برای موفقیت و پیشرفت تحصیلی از نظر فردی و اجتماعی امری لازم است؛ زیرا هر فرد در جامعه حق دارد که در حد استعداد خود از مواهب و امکانات آموزشی برخوردار شود. از آن گذشته از اتلاف هزینه های به کار رفته برای آموزش و پرورش جلوگیری کرده، جامعه را از استعدادها و توانائیهای یکایک افراد برخوردار می سازد.
از آنجائیکه برنامه های زندگانی فعلی و آتی اعضای هر جامعه،  ملاک و معیار سنجش کمیت و کیفیت تأمین و رفاه اجتماعی است  اگر برنامه تامین اجتماعی به معنی آن در یک جامعه اجرا شود، اقتدار و قدرت واقعی افراد را به دنبال خواهد داشت (آراسته خو 1374:25 و 24).  کشورایران در دوران گذر به سوی توسعه یافتگی مخصوصا در سالهای بعد از جنگ، نابرابریهای اقتصادی بزرگی را در داخل تجربه کرده و می کند. از طرفی همگام بابیانات وتحقیقات جمعیت شناسان، رشد جمعیت بالا و بی سابقه نیز در فاصله سالهای 1355 تا 1365 بر مشکلات اقتصادی و اجتماعی خانواده ها در سطح خرد و کلان افزوده است.  با عنایت به اینگونه مسائل، تحقیق حاضر به دنبال تعیین نوع رابطه و میزان تأثیر احتمالی پارامترهای رفاه خانواده بر موفقیت تحصیلی دانش آموزان می باشد.
با عنایت به اینگونه مسائل، تحقیق حاضر به دنبال تعیین رابطه و میزان تأثیر احتمالی پرامترهای رفاه خانواده بر موفقیت تحصیلی دانش آموزان می باشد. بر این اساس در سطح جامعه مورد مطالعه که شامل دو منطقه( 1و 17) از شهر تهران می باشد، سعی در تبیین و بررسی تأثیر رفاه خانواده به عنوان متغیر مستقل بر موفقیت تحصیلی به عنوان متغیر وابسته داریم.

ضرورت و اهمیت تحقیق:
توجه به رفاه در هر جامعه ای از سوی سیاست گذاران وبرنامه ریزان و محققین امری لازم و مهم می باشد. چرا که بقاء هر دولت و حکومتی بستگی به این امر مهم دارد. از سوی دیگر، جامعه ای که خواهان رشد و ترقی می باشد، می بایست به ایجاد و گسترش رفاه در جامعه توجهی خاص مبذول نماید چرا که این شاخص مهم، تأثیر عمده ای بر عوامل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می گذارد و عدم توجه به آن پیامد های نامطلوبی در بر خواهد داشت.
رفاه اجتماعی نیروی محرکه یا پیش شرط، زمینه ساز و در عین حال هدف نهایی توسعه است. برنامه های رفاه اجتماعی نتیجه رویکرد برنامه های توسعه بر نیروی انسانی است. مفهوم توسعه اجتماعی معطوف به سؤالاتی درباره ارضاء نیازهای انسانی و افزایش کیفیت زندگی است که در نهایت به یک تعادل میان اهداف اقتصادی و فرهنگی برسد(دیوب 1377: 90) این امر میسر نیست مگر اینکه از یک طرف برای توسعه ظرفیت و توانایی، مردم در کار و تلاش برای رفاه خود و جامعه بکوشند و از طرف دیگر در جهت تغییر اصلاح یا توسعه نهادهای جامعه حرکت کنند بطوریکه نیازهای بشر در همه سطوح از طریق روند ارتقاء روابط میان مردم و نهادهای اجتماعی – اقتصادی برآورده شود( همان: 94).
خانواده دارای نقش مهم و حیاتی در ترسیم آینده تحصیلی و شغلی فرزندان است و کیفیت تحصیلی هر یک از فرزندان تا حد زیادی به میزان برخورداری خانواده از مذاهب و امکانات اقتصادی و اجتماعی بستگی دارد و آنچه مسلم است، اینست که پارامترهای مختلف مربوط به خانواده به یک اندازه در رشد و پرورش دانش آموزان نقش ندارند. از این عوامل گوناگون اقتصادی و اجتماعی خانواده ها؛ محل سکونت خانوار، کیفیت مسکن، ، میزان تحصیلات والدین، شغل والدین، احساس امنیت، تغذیه، اوقات فراغت، وسایل رفاهی موجود در منزل، بهداشت خانوار بیشترین میزان تأثیر را بر بخت بهره مندی فرزندان از تحصیل داشته است.
بررسی وضعیت رفاهی خانواده و تاثیر آن بر موفقیت تحصیلی دانش آموزان می تواند به برنامه ریزان و سیاستگزاران کمک شایانی کند که شرایط اجتماعی جامعه خود را در برنامه های خود مورد توجه بیشتر قرار بدهند. هر تلاشی که جهت ارتقاء سطح رفاه در خانواده ها صورت گیرد نتایج مثبت روانی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خواهد داشت که کل جامعه از آن منتفع خواهد شد. چنانچه قبلا عنوان شد در یک نظام جامع تامین اجتماعی، راهبردها و فعالیت های جامع برای حفظ سطح درآمد فرد یا خانواده و نهایتا ارتقای سطح رفاه عمومی آنان مورد توجه است.
اهداف تحقیق:
در مطالعات گوناگونی که در زمینه موفقیت و عدم موفقیت تحصیلی صورت گرفته، همواره ارتباط معنی داری بین عوامل مؤثر بر موفقیت و عدم موفقیت تحصیلی با زمینه های خانوادگی، فردی، آموزشی یافت شده است. بر طبق این مطالعات عواملی چون شغل والدین، تحصیلات والدین، کیفیت مسکن، در آمد خانواده، بهداشت، امنیت روانی، هوش، علاقه به تحصیل، میزان ساعات مطالعه، روش تدریس معلم، تراکم کلاسها و ... یافت شده است. اما با توجه به موضوع تحقیق، از میان عوامل گوناگون مؤثر بر موفقیت تحصیلی، هدف اصلی این تحقیق بررسی تأثیر  رفاه خانواده بر موفقیت تحصیلی دانش آموزان دختر سال سوم مقطع متوسطه است. به تبع این هدف اصلی، اهداف فرعی زیر نیز در این تحقیق دنبال می شود:
-    بررسی و توصیف علمی تأثیر شاخصهای رفاهی بر موفقیت تحصیلی
-    تبیین علمی تأثیر شاخصهای رفاهی بر موفقیت تحصیلی
-    ارائه راهکارهای لازم جهت بهبود پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در منطقه مورد مطالعه