طرح مسئله:
صورت مسئله: یافتن ایمنترین مسیر بین دو نقطه از نظر نرخ تصادفات با استفاده از الگوریتم های مسیریابی
شرح مسئله:
موضوع مطرح شده در این پژوهش که یکی از عمدهترین مسائل طرح در حمل و نقل شهری محسوب میشود به بررسی و شرح عوامل مؤثر در ایجاد تصادفات و نیز راههکارهای ارائه شده در جهت رفع و بهبود این عامل میپردازد.
در این پژوهش منظور از ایمنترین مسیر عبارت است از مسیر بهینهای که در آن نرخ تصادفات نسبت به سایر مسیرها حداقل باشد.
رسیده به هدف مذکور نیازمند داشتن اطلاعات جامعی در زمینهی تصادفات و علل آن و نیز الگوریتمهای مسیریابی میباشد.
در راستای این امر اقدام به جمعآوری اطلاعات مربوط به عوامل مؤثر در تصادفات از قبیل عوامل انسانی، راه، محیط، و وسیلهی نقلیه و نیز مقایسهی آنها همچنین شناسایی عوامل و مکانهای حادثهخیز گردیده است. که به علت گستردگی پارامترهای مؤثر در تصادفات تنها به دو موضوع تقاطعهای چراغدار و نیز اثر انحراف راه در تصادفات توجه شده است. اطلاعات جمعآوری شده در واقع پیشنیاز استفاده از الگوریتمهای مسیریابی برای رسیدن به ایمنترین مسیر از منظر نرخ تصادفات خواهد بود.
که بعد از بررسی چند الگوریتم مرسوم در مسیریابی مناسبترین الگوریتم برای مدل سازی مسیر مورد نظر انتخاب گردید.
اهمیت موضوع:
تعریف تصادفات:
تصادف پدیدهای است نادر، تصادفی، با عوامل و فاکتورهای مختلف که بوسیله موقعیتی که در آن یک یا چند نفر در مقابله با محیط اطراف خود دچار ضرر و زیان میشوند، بیان میشود.
(United kingdom, Accident Investigational Manual 1986)
تصادف به عنوان واژهای برای رخدادی که در آن یک یا چند وسیله نقلیه شرکت دارند و منجر به خسارتهای مالی، زخم یا مرگ میشود مورد قبول میباشد. اصطلاح تصادف برای رخداد اتفاقی (راندم) که هیچ دلیل واضحی ندارد، غیر از اینکه باید اتفاق میافتد، بکار میرود.
در سالهای اخیر اداره ملی ایمنی راه آمریکا (National Highway Traffic Safety Administration) واژه تصادم (Crash) را به عنوان واژه جایگزین برای تصادف پیشنهاد کرده است. به دلیل اینکه تصادم برای برخوردی که میتوان از آن جلوگیری کرد یا با اصلاح رفتار راننده، طراحی وسیله نقلیه، هندسه راه یا محیط اطراف آنرا به حداقل رساند، بکار میرود. البته کلمه تصادم معمولا برای حوادث ترافیکی و راه بکار میرود.
اهمیت مطالعه تصادفات:
با مطالعه تصادفات مختلف میتوان لیستی از عوامل مؤثر در رخداد تصادفات حمل و نقلی تهیه کرد، با تعریف و توصیف فاکتورهای دخیل در تصادفات میتوان سیستم حمل و نقل را بهبود بخشید تا در آینده با کاهش و به حداقل رساندن عوامل ایجاد تصادف، سیستم حمل و نقل ایمنتری ایجاد کرد.
مرگ و میر و خسارات جانبی ناشی از تصادفات یکی از عوامل ناگوار حمل و نقل جدید برای جامعه میباشد. هر سال بیش از 60000 نفر در تصادفات حمل و نقل در ایالات متحده جان خود را از دست میدهند، تقریباً 90 درصد مرگ و میرها مربوط به بزرگراهاست. یک شمای تخمینی از توزیع نرخ مرگ و میر در میان روشهای حمل و نقل در ایالات متحده بر مبنای 100 میلیون مسافر - مایل در جدول 1-1 داده شده است
(Morlak 1978)
جدول 1-1: نرخ مرگ و میر بر مبنای 100 میلیون مسافر – مایل در شبکه حمل و نقل ایالات متحده
روش حمل و نقل
نرخ
اتومبیلها و تاکسیها
موتور سیکلتها
حمل و نقل عمومی محلی
اتوبوسها
راهآهن
شرکت حمل و نقل هوایی داخلی
حمل و نقل آبی
90/1
00/17
16/0
19/0
53/0
13/0
NA
NA : نبود اطلاعات
منبع: 1974 , TAA
بررسی و توضیح مسأله ایمنی کار سادهای نیست چرا که عوامل بسیاری از جمله مهندسی، آموزش و اجرای قانون و بسیاری مسائل دیگر که در طی فصول مربوطه تا حدودی شرح داده خواهند شد، در آن مؤثر هستند.
جدا از اینکه هر فردی از چه زاویة دیدی به زیانهای ناشی از تصادف نظر میافکند، هزینة حاصل از آن برای جامعه به قدری زیاد است که نمیتوان آن را بعنوان بخشی از هزینهها زندگی معمول دانست.
از آمار میتوان برای تشخیص مناطقی که نیاز به بهبود دارند استفاده کرد. بررسی تجربه تصادف از روی نوع تصادف اولین نشانهای است، که مشخص میکند کدام نقطه نیاز به تدبیر ایمنی دارد. اطلاعات مربوط به سال 1978 در مورد تصادفات مرگبار رایج در ایالات متحده در جدول 2-1 ارائه شده است.
جدول2-1: تصادفات مرگبار در ایالات متحده
نوع تصادف
درصدی از کل مرگ و میر
تصادفات عابر پیاده با وسیله نقلیه
18
تصادفات خودرو با خودرو
44
تصادفات شاخ به شاخ
11
تصادفات از عقب زدن
6
تصادفات تحت زاویه زدن
19
تصادفات از بغل زدن
8
تصادفات با مانع ثابت
2
چرخش و واژگون شدن در جاده
7
از دست دادن کنترل
8/26
تصادفات دوچرخه با خودرو
2
دیگر موارد
2/0
منبع (NSC , 1979)
تعداد اندکی از مردم تصور میکنند که طراح تأثیر مستقیم یا اساسی روی ایمنی سیستم راهها دارد. در حالیکه ایمنی ممکن است بوسیله تصمیمات اتخاذ شده از روند طراحی شروع یا تمام شود، برای مثال، طراح در مقابل طرح شبکه خیابان مسئولیتی را بعهده میگیرد. همچنین طراحان وظیفه تعیین و کنترل سیستمهای کاربری زمین را نیز به عهده میگیرند. بدون تردید، توزیع و تراکم کاربری زمین به مقدرا زیادی به تراکم ترافیک و درنتیجه به ایمنی راه یا تقاطع خاص بستگی دارد. به هر ترتیب، طرح هندسی،روش اجرائی فرایند برنامهریزی است. این نقطهای است که در آن طرحهای محسم شده توسط طرح دارای بعد میشود. مسلزمات طراحی و همچنین بهرهبرداری باید در مرحله برنامهریزی گنجانده شود.
ایمنی تجهیزات به مقدار زیادی بستگی به این دارد که طراح تا چه حد به طور صحیح از فنآوری موجود بهرهبرداری میکند و چقدر به معیار ایمنی اولویت میدهد.
مشکلات طرح هندسی جادهها و نقاط حادثهخیز غالباً توسط مامورین اجرا شناسایی میشوند. با وجود یک رابطه خوب کاری بین مهندسی و اجرا، بسیاری از مناطق مشکلساز قبل از رخ دادن تصادفات عمده قابل اصلاح و تشخیص میباشند.
1)کشتهها:
در طی جنگ جهانی دوم تعداد کشتهها سالانه 24000 نفر بود در حالیکه در نمودار تعداد کشتههای ایالات متحده (شکل3-1/ تعداد کشتهها در اثر تصادف تا سال 1972، با 54600 کشته، پیوسته افزایش داشته است. افت و کاهش ناگهانی تعداد کشتهها در سال 1974 درواقع بواسطه بحران انرژی میباشد که باعث شد در ایالات متحده محدودیت سرعت 90 کیلومتر در ساعت اجرا شود. دیگر فاکتورهایی که باعث کاهش میزان تصادفات شده است عبارتند از کاهش در میزان سفرها، بهبود ویژگیهای ایمنی وسایل نقلیه، تلاش مستمر برای رفع موانع و مناطق خطرناک فیزیکی از کنارههای راه.
در طول دو دهه گذشته میزان کشتههای سالانه بین 39200 و 51100 نفر متغیر بوده است، میزان کشتهها در سال 1994، 40700 نفر میباشد. میزان مرگ و میر بر اساس سفر انجام شده رد طول 65 سال گذشته بطور پیوسته کاهش داشته است. در سال 1994 این مقدار 1/1 کشته در 100 میلایون وسیله نقلیه کیلومتر میباشد.
در سال 1994 اداره ایمنی ترافیک راههای ملی آمریکا (National Highway Traffic Safety Administration) نرخ مرگ و میر را برای 100 هزار راننده دارای گواهینامه برابر 2/23 و برای 100 هزار وسیله نقلیه ثبت شده برابر 1/21 گزارش کرد.
در سال 1994 میزان کشتهها در اثر برخورد چند وسیله نقلیه به هم برابر 17600، برخورد یک وسیله نقلیه (برخورد با اشیاءثابت یا برخورد گردشی) 16000 کشته و تصادفات منجر به مرگ با دخالت عابر پیاده 5500 کشته میباشد. 1500 کشته باقیمانده رد اثر برخورد با قطار، دوچرخه و حیوانات بوده است.