دانلود پایان نامه ارزیابی فرایند تدوین طرح جامع راهبردی- ساختاری شهر تهران
چکیده پژوهش
ارزیابی طرح ها و برنامه های استراتژیک برای دستیابی به نقاط ضعف و قوت جهت تلاش برای رفع یا تقویت قوت و ضعف های احتمالی، همواره یکی از مهمترین فعالیت های اصلی فرایند برنامه ریزی استراتژیک محسوب می گردد. از طرف دیگر ارزیابی برنامه های استراتژیک نشاندهنده ی کارایی و اثربخشی فرایند برنامهریزی است.
طرح جامع راهبردی ساختاری شهر تهران که در سال 1386 تهیه و تدوین گردید نمونه ای از طرح های استراتژیک شهری است که دارای قوت و ضعف های خاص خود است. از آنجا که این طرح در نوع خود نسبت به طرح های پیشین شهری دارای نوآوری هایی است، لذا ارزیابی روند تهیه این طرح می تواند اطلاعات حائز اهمیتی از قوت ها و ضعف های فرایند طی شده ارائه کند که این اطلاعات جهت برنامه ریزی های آتی بسیار ارزشمند خواهد بود.
پژوهش پیش رو با هدف شناسایی مدل برنامه ریزی استراتژیک طرح جامع راهبردی ساختاری شهر تهران و ارزیابی فرایند طی شده جهت تدوین این طرح، تلاش دارد میزان توجه به دانش برنامه ریزی استراتژیک در روند تهیه طرح جامع شهر تهران را ارزیابی نموده و نقاط مثبت و منفی موجود در این فرایند را مشخص سازد.
بدین منظور در ابتدا با بررسی ادبیات مربوطه، 22 مدل برنامه ریزی استراتژیک مورد ارزیابی قرار گرفته و مدل مرجعی استخراج گردید تا در گام بعدی میزان تطابق این مدل با مدل طی شده در طرح جامع شهر تهران سنجیده شود. در گام بعدی اسناد استراتژیک طرح جامع شهر تهران مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. این تجزیه و تحلیل با استفاده از روش تحلیل تم صورت پذیرفت. در گام سوم پژوهش، پژوهشگر به مصاحبه نیمه ساخت یافته با گروهی از کارشناسان تدوین کننده طرح، مهندسان مشاور دخیل در تهیه طرح و مطلعین و منتقدین این فرایند اقدام نمود و پس از پیاده سازی، این داده ها نیز با استفاده از روش تحلیل تم مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
تحلیل تم های بدست آمده از دو گام اخیر بیانگر این نکته بود که در روند تهیه طرح جامع شهر تهران توجه حداقلی به دانش برنامه ریزی استراتژیک و مدل های رایج برنامه ریزی استراتژیک شده است. همچنین این نکته قابل برداشت بود که میزان تطابق فرایند برنامه ریزی استراتژیک شهر تهران با فرایند اشاره شده در مدل مرجع حداقلی بود.
از نقاط قوت عمده این فرایند می توان به نوآوری، گروه مطالعاتی منسجم و نهادسازی مناسب اشاره کرد و در مقابل، عدم پشتیبانی قانونی، کم توجهی به مدیریت و تفکر استراتژیک، ضعف روشی تدوین چشم اندازها، وابستگی نهادی، عدم مشارکت پذیری و کم توجهی به شرایط بومی شهر تهران از عمده ترین نقاط ضعف این فرایند محسوب می گردد.
فهرست مطالب
فصل اول کلیات پژوهش... 13
1-3 - اهمیت و ضرورت انجام تحقیق.. 3
1-4- اهداف، سوالات و فرضیه های پژوهش... 4
1-4-1- اهداف پژوهش (علمی، کاربردی و ...) 4
1-5-2- روش گردآوری اطلاعات و دادهها: 5
1-5-3- جامعه آماری، روش نمونهگیری و حجم نمونه. 6
1-6 - دوره های زمانی انجام تحقیق.. 6
1-7 واژگان و اصطلاحات تخصصی.. 6
1-7-1 برنامه ریزی استراتژیک... 6
1-7-3 مدل های برنامه ریزی استراتژیک... 6
1-7-4 طرح جامع راهبردی ساختاری شهر تهران.. 7
فصل دوم ادبیات پژوهش... 9
2-3-2-1 راهبرد های مدبرانه. 12
2-3-2-2- راهبرد های اضطراری.. 12
2-3-2-3- راهبرد های از پیش طراحی شده 13
2-3-2-4- راهبرد های کارآفرین.. 13
2-3-2-5- راهبرد های ایدئولوژیکی.. 13
2-3-2-7- راهبرد های فرآیندی.. 14
2-3-2-8- راهبرد های منفصل.. 14
2-3-2-9- راهبرد های اجماعی.. 14
2-3-2-10- راهبرد های تحمیلی.. 14
2-4-2 رویکردها و دیدگاه های برنامه ریزی راهبردی.. 15
2-4-2-1- رویکرد فرآیند پایه برنامه ریزی راهبردی.. 16
2-4-2-2- رویکرد مبتنی بر منابع(RBP) 16
2-4-2-3- رویکرد برنامه ریزی بر مبنای ارزش افزوده 17
2-4-2-4- رویکرد برنامه ریزی بر مبنای ارزش های مدیریتی.. 17
2-4-2-5- رویکرد برنامه ریزی بر مبنای هدف.. 18
2-4-2-6- رویکرد برنامه ریزی خودسازمانده 18
2-4-2-7- رویکرد برنامه ریزی مبتنی بر سناریوپردازی.. 18
2-4-2-8- رویکرد برنامه ریزی افزون گرایی منطقی.. 19
2-5 جایگاه برنامه ریزی راهبردی در انواع روش های برنامه ریزی شهری.. 19
2-5-1 برنامه ریزی راهبردی شهری.. 20
2-6 مدل های فرآیندی برنامه ریزی راهبردی.. 22
2-6-1- مدل شماره 1؛ هریسون و جان.. 23
2-6-2 مدل شماره 2؛ علیاحمدی.. 24
2-6-7 مدل شماره 7؛ بومن و اش... 29
2-6-8 مدل شماره 8؛ هرینگتون برایس.... 30
2-6-9 مدل شماره 9؛ هیل و جونز. 31
2-6-10 مدل شماره 10؛ سیرتو و پیتر. 32
2-6-11 مدل شماره 11؛ ال بیرس... 33
2-6-12 مدل شماره 12؛ تامپسون.. 34
2-6-13 مدل شماره 13 ؛ دیسون و اوبرین.. 35
2-6-14 مدل شماره 14؛ برایسون.. 36
2-6-15 مدل شماره 15؛ گلوییک... 37
2-6-18 مدل شماره 18؛ فرد آر دیوید. 40
2-6-19 مدل شماره 19؛ ریچارد ال دفت... 41
2-6-20 مدل شماره20 ؛ پیرس و رابینسون.. 42
2-6-21 مدل شماره 21؛ هاکس.... 43
2-6-22 مدل شماره 22 ؛ جی آر جنتی.. 44
2-8 مدل مرجع استخراج شده از مدل های مورد بررسی در پژوهش... 49
فصل سوم روش شناسی پژوهش... 59
3-3-3 مطالعه موردی اکتشافی.. 62
3-4 روشهای جمعآوری اطلاعات.. 62
3-6-1 پایایی (قابلیت اعتماد) مصاحبه. 66
3-6-2 پایایی در تحلیل محتوا 66
3-6-3 محاسبه پایایی بین دو کدگذار 66
3-7-2 نمونهی آماری و روش محاسبهی حجم نمونه. 67
3-8 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 68
3-8-2 مراحل تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از روش تحلیل تِم. 69
فصل چهارم تجزیه و تحلیل یافتهها 73
4-2 بررسی طرح جامع راهبردی- ساختاری شهر تهران. 74
4-3 تعیین مراحل برنامه ریزی استراتژیک طی شده در تهیه طرح جامع تهران. 76
4-3-1 تم های نوع A : ارزیابی وضعیت فعلی.. 77
4-3-1-1 تم A-1: بررسی وضعیت فعلی شهر تهران.. 77
4-3-1-2 تم A-2 : جایگاه شهر تهران در نظام کشور 78
4-3-2 تم های نوع B: ارزیابی محیطی/ تحلیل محیط داخلی.. 79
4-3-2-1 تم B-1: وضعیت شهر تهران.. 80
4-3-2-2 تم 2B- : جایگاه شهر تهران.. 80
4-3-2-4 تم 4B-: نقاط قوت شهر تهران: 82
4-3-2-5 تم B-5: نقاط ضعف شهر تهران: 84
4-3-3 تم های نوع C: ارزیابی محیطی/ تحلیل محیط خارجی.. 88
4-3-3-1 تم C-1: جایگاه شهر تهران.. 88
4-3-3-3 تم C-3: فرصت های پیش روی شهر تهران.. 89
4-3-3-4 تم C-4: تهدیدهای پیش روی شهر تهران.. 90
4-3-4 تم های نوع D: ترسیم مسیر استراتژیک... 92
4-3-4-1 تم D-1: چشم اندازهای شهر تهران.. 92
4-3-4-2 تم D-2: هدف گذاری های شهر تهران.. 93
4-3-5 تم های نوع E: راهبردها و استراتژی ها 95
4-3-5-1 تم E-1: راهبردهای سطح فراملی و منطقه ای شهر تهران: 95
4-3-5-2 تم E-2: راهبردهای سطح ملی شهر تهران: 95
4-3-5-3 تمE-3 : راهبردهای سطح محلی شهر تهران: 96
4-3-5-4 تم E-4: راهبردهای سطح عملیاتی شهر تهران: 99
4-3-6 تم های نوع F: الزامات پیاده سازی موثر. 99
4-3-6-1 تم F-1: الزامات عملکردی طرح جامع تهران.. 100
4-3-6-2 تم F-2: الزامات ساختاری طرح جامع تهران.. 101
4-3-7 تم های نوع G :پیاده سازی و کنترل استراتژی.. 102
4-3-7-1 تم G-1: تمهیدات مالی طرح جامع شهر تهران.. 102
4-3-7-2 تم G-2: تمهیدات اجرایی طرح جامع شهر تهران: 103
4-3-7-3 تم G-3: سازوکارهای کنترل، ارزیابی و بازخورد در طرح جامع شهر تهران.. 104
4-4 تم های نوع H تم های حاصل از مصاحبه. 108
4-4-1 تم H-1: مدل؛ تفکر استراتژیک؛ روش شناسی(ضعف ها و قوت ها)؛ رویکرد. 108
4-4-2 تم H-2: تحلیل محیطی.. 110
4-4-3 تم H-3: راهبردها و چشم اندازها 110
4-4-4 تم H-4: ساختار و الزامات.. 111
4-4-5 تم H-5: پیاده سازی.. 113
4-4-6 تم H-6: کنترل و ارزیابی.. 113
4-4-7 تم H-7: قوت و ضعف های کلی.. 114
فصل پنجم نتیجه گیری، جمع بندی و پیشنهادات.. 118
5-2 پاسخ به سوالات پژوهش... 119
5-5 پیشنهادات برای پژوهشات آتی.. 127