پایان نامه مهندسی برق – الکترونیک: مطالعه ای بر تامین و نگهداری پیشگیرانه الکتریکی و برنامه تستینگ برای تجهیزات الکتریکی

اختصاصی از یارا فایل پایان نامه مهندسی برق – الکترونیک: مطالعه ای بر تامین و نگهداری پیشگیرانه الکتریکی و برنامه تستینگ برای تجهیزات الکتریکی دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)

تعداد صفحات:236

فهرست مطالب:
عنوان                                             صفحه
1-1مقدمه                                            1
1.2چرا تعمیرو آزمایش                                        2
1.3بازنگری تعمیر الکتریکی و استراتر‍ژی های آزمایشی                        2
1.3.1 عوامل تاثیر گذار در تصمیمات مربوط به بهینه سازی EPM                      19
1.3.2ملاکهای کلی یک EPM و یک برنامه آزمایشی موثر                        20
1.3.3صلاحیتهای پرسنل     EPM                                     22
1.3.4 بهینه سازی فواصل                                        23
1.3.5 روند نتایج آزمایش                                        24
1.3.6 روش ارزیابی افت سیستماتیک                                25
4.1 طراحی برنامه EPM                                         28
1.4.1 ملاحظات مدیریت تعمیر و نگهداری                            29
1.4.2 الزامات فنی                                        32
1.4.3 آنچه که برنامه EPM در بر می گیرد                                38
1.5 مروری کلی بر آزمایش و روش های آزمون                            43
1.5.1 انواع آزمایش ها                                        43
1.5.2 انواع روشهای آزمایش                                    45
1.6 مروری کلی بر نظر یه و عمل دی الکتریک                            50
1.6.1 خواص دی الکتریک ( عایق کاری )                                54
2-6-1 عایق کاری به عنوان یک خازن                                57
3-6-1 آزمایش های ولتاژ DC در برابر ولتاژ AC                            59
4-6-1 وجوهات خرابی عایق کاری                                62
7-1 مواد عایق کاری برای تجهیزات شبکه الکتریکی                        64
1-7-1 طبقات سفت ورقه ، مبله ولوله                                65
2-7-1 محصولات پلی استر شیشه ای                                65
3-7- 1 پرده ها و صفحات انعطاف پذیر                                65
4-7-1 دسته بندی های دمای عایق کاری                                74
8-1 دلایل تخریب عایق کاری و حالات خرابی تجهیزات الکتریکی                    76
1-8-1 حالات خرابی – تجهیزات شبکه الکتریکی                            81
9-1 تعمیر و نگهداری از دستگاههای حفاظتی و تاثیر آن بر روی خطرات انفجار جرقه        127
1-9-1 مبانی تعیمر و نگهداری و آ‍مایش دستگاههای حفاظتی                    128
2-9-1 آمارهای شکست                                        142
3-9-1 تحلیل خطر تشعشع                                    145
1-2 مقدمه                                            150
2-2 تست ولتاژ Dc عایق کاری                                    152
1-2-2 پدیده ی دی الکتریکی و قطبش سازی                            155
2-2-2 فواید و معایب آزمودن جریان مستقیم برق                            158
3-2 روش های آزمودن جریان متناوب برق                            159
1-3-2 آزمایش مختص مقاومت عایق بندی                            160
2-3-2 آزمایش ولتاژ فشار قوی                                    164
4-2 مبدل ها                                            166
1-4-2 اندزه گیری مقاومت  عایق بندی                                166
2-4-2 آزمایش جذب دی الکتریک                                174
3-4-2 آزمایش جریان مستقیم برق فشار قوی                            176
5-2 کابل ها و تجهیزات                                        181
1-5-2 تست اندازه گیری مقاومت عایق بندی                            181
2-5-2 آزمایش فشار مازاد جریان مستقیم برق                            187
3-5-2 ولتاژ در مقابل آ‍مایش زمان                                191
4-5-2 جریان تراوشی در مقابل ‍آمایش زمان                            194
5-5-2 نقش یابی نقصی پتانسیل افزون                                194
6-5-2 ‍آمایش تولید و اتصال افزایش پتانسیل DC                         194    
60-2 کلیدهای الکتریکی و مدار قاطع جریان برق                        197
1-6-2 ‍آمایش اندازه گیری مقاومت عایق بندی                        197
2-6-2 آزمایش فشار قوی DC                                 200    
3-6-2 ‍آزمایش اندازه گیری مقاومت تماسی مدار شکن ها                    202
7-2 موتورها و ژنراتورها                                    202
1-7-2 آزمایش مقاومت عایق بندی                            203
2-7-2 آزمایش اضافه ولتاژ DC                                  211
3-7-2 آزمایش ولتاژ در برابر جریان تراوش                        212
4-7-2 جریان تراوش در برابر ‍آمایش زمان                        213
8-2 برق گیرها                                        215
9-2 خازن ها                                        217
1-9-2 انجام ‍آزمایش هایی برای کنترل وضعیت  واحد خازن پیش از شروع فعالیت        217
2-9-2 انجام آ‍زمایش هایی برای کنترل وضعیت واحد خازن پس از شروع فعالیت        218
10-2 ارزیابی قرائت داده هایی آزمایش                            221
1-10-2 ملاک پذیرش برای عایق های مجاز                        222
11-2 اقدامات احتیاطی هنگام انجام آزمایش های DC                     226
نتایج                                            229
منابع                                            230
Abstrac                                         236




فهرست جداول :
عنوان                                             صفحه
جدول 1-1 ثابت دی الکتریک مواد عایق                                58
جدول 2-1 طبقه بندی حرارتی سیسم های عایق الکتریک                        75
جدول 3-1 علل افت الکتریک مبدل                                83
جدول 4-1 پراکندگی افت الکتریکی بر اساس کهنگی مبدل با سرعت 25MVA و بالاتر        84
جدول 5-1 حالت شکست ، عوامل ایجاد فشار، و تاثیرات ترانسفورماتورها                87
جدول 6-1 مروری کلی بر اجزاء آسیب دیده قطع کننده                        95
جدول 7-1 حالت شکست ، عوامل ایجاد فشار، و تاثیرات بر قطع کننده های مدار            99
جدول 8-1 حالت شکست ف عوامل ایجاد فشار، و تاثیرات رله های کلید اتصال با ولتاژ پایین    105
جدول 9-1 حالت شکست ، عوامل ایجاد فشار، و تاثیرات گذرگاه ، کلید اتصال با ولتاژ پایین        107
جدول 10-1 حالت شکست ، عوامل ایجاد فشار ، و تاثیرات کابل ها                114
جدول 11-1 متوسط طول عمر موتور الکتریکی                            126
جدول 12-1 حالت شکست ، عوامل ایجاد فشار، و تاثیرات دستگاه ها                126
جدول 2-2 مقادیر مقاومت عایق بندی نمونه برای ترانسفورماتورهای توزیع و قدرت            167
جدول 3-2 مقادیر تست عایق برای تعمیر و نگهداری روزمره ترانسفورماتورهای            175
جدول 4-2 فاکتورهای تبدیل برای آزمایشات DC Hi-pot                      189
جدول 5-2 ولتاژهای تست میدان کابل های با روکش محافظ 69 کیلو ولت ولتاژ سیستو        190
جدول 6-2 مقادیر ‍آزمایش تعمیر و نگهداری DC                            201
جدول 7-2 اتصالات تست مقاومت عایق                                209
جدول 8-2 آزمایشات میدانی با ولتاژ بالا از خازن AC به DC                     219        
جدول 9-2 حداقل مقدار مقاومت قابل قبول به 20MC برای جریان دار کردن
 بی خطر تجهیزات الکتریکی                                    222
جدول 10-2 ارزیابی قرائت داده های آزمایشی                            225
جدول 11-2 نمونه ارائه شده برای یک برق گیر ممکن است مانند زیر باشد                225
جدول 12-2 : نمونه ارائه شده برای یک ژنراتور احتمالاً به صورت زیر است                225
جدول 13-2 نمونه ای از مقادیر مقاومت عایق یک مبدل                        226
14-2 نمونه ای از DAR برای موتورها و ژنراتورها                        226
جدول 15-2 مقادیر نشان دهنده مقاومت برای تجهیزات الکتریکی                    227        



فهرست شکل ها
عنوان                                             صفحه
شکل 1-1کاربرد رایج از استراتژی تعمیر برای برنامه ی RCM                     8    
شکل 2-1 مثالی برای استفاده ی عملی تعمیرات و نگهداری فعال یک اتومبیل است            9
شکل 3-1 درخت منطق تصمیم گیری برای استراتژی تعمیر و نگهداری                10
شکل 4-1 نمونه ای از نمودار تک خطی یک سیستم توزیع برق                    33
شکل 5-1 نمونه ایی از نمودار تجهیزات الکتریکی (a ) ، کنترل اولیه (b ) و اتصالات داخلی (c )    34
شکل 6-1 (a )خازن هوایی صفحه  موازی (b ) خازن صفحه موازی ، مواد دی الکتریک        56
شکل 7-1 بازنمایی الکتریکی عایق کاری (a ) بی نقص و (b ) سودمند                58
شکل 8-1سیستم عایق نامی برای KV 10                                 63
شکل 9-1 سیستم عایق آلوده به آینده های هوا و آب                        63
شکل 10-1 شرحی از یک مبدل خراب : (a ) مرحله 1و 2 ، (b )مرحله (2)و (3 ) ،  (c ) مرحله آخر – آتش مبدل را فرا گرفتند                                        91
شکل 11-1 خسارت آتش گرفتن شکل در نتیجه گیری ناتوانی شکل در بر طرف کردن نارسایی    93
12-1 اجزاء اصلی یک قطع کننده مدار با در پوش پرسی دازنتیرل دی کی اجزا ء اصلی یک مدار قطع کننده با در پوش پرسی، موسسه آموزشی AVO ، شرکت دالاس ( تجدید نظر سال 2007 ، صفحه 14) (با کسب اجازه)                                                133
شکل 13-1مکاندیسو توان توان عملکرد قطع مدار DC چکش رسیوبری از ذیتزل. دی کی . نگهداری و تعمیر قطع کننده مدار ، مدل2 ، موسسه ی آموزشی آوو ، شرکت دالاس ، TX ( تجدید نظر در سال 2007 ، صفحه ی 34 ) ( با کسب اجازه )                                    137
شکل 1-14 مکانیز و عملیاتی انرژی ذخیره شده جریان هوا در قطع کننده مدار از نیتزل دی . کی . نگهداری قطع کننده جریان ، فصل 4 ، موسسه ی آموزشی آوو ، شرکت دالاس ، TX ( تجدید نظر در سال 2006 صفحه 18-4 ) ( با کسب اجاره )                                138
شکل 15-1 مکانیسم عملکرد سیم پیچی برق ( از نیترل دی . کی . تعمیر و نگهداری قطع کننده مدار ،قطع 1 ، موسسه آموزشی آوو ، شرکت دالاس ، TX ( تجدید نظر در سال 2006  ، صفحه ی 10-1 ) ( با کسب اجازه )                                                139
شکل 16-1 رله اولیه برای سیستو برق ( از نتیرل دی . کی . تعمیر و نگهداری رله های حفاظتی ، مدل 3 ، موسسه ی آموزشی  آوو ریا، شرکت دالاس ، TX ( تجدید نظر در سال صفحه ی 5 ) ( با کسب اجازه )                                                140
شکل 17-1 واحد جریان لحظه ای ( از نیترل دی . کی تعمیر و تعمیر و نگهداری رله های حفاظتی ، مدل 3 ، موسسه ی آموزشی  آوو ، شرکت دالاس ، TX ( تجدید نظر در سال صفحه 24) ( با کسب اجازه )    142
شکل 18-1 بر چسب مورد نظر 16-10 NEC ( از K ، D ، Neitzel ، کتاب های درسی مختلف ایمنی       الکتریکی ، بر چسب مورد نظر 16. 110 NEC انجمن آموزشی AVO ، با مجوز            149
شکل 19-1 بر چسب ارائه شده برای خطر تشعشع قوس ( از K ، ِ T Neitzel ، کتاب های درسی مختلف ایمنی الکتریکی ، بر چسب شده به رای تشعشع قوس ، انجمن آموزشی AVO با مجوز )        150
شکل 1-2 مدار الکتریکی عایق تحت تست ولتاژ DC                         153
شکل 2-2 جر یان های مختلف تراوشی به علت کاربرد ولتاژ  بالای DC در سیستم عایق کاری    156
شکل 3-2 (a ) مگا متر الکتریکی 5000 و (b ) دستگاه دی الکتر یک 15 کیلو ولت DC        160
شکل 4-2 تست اتصالات مقاومت مدار                                169
شکل 5-2 تست اتصالات مقاومت مدار در ترانسفورماتور 3 فاز                    171
شکل 6-2                                             177
شکل 7-2                                            184
شکل 8-2                                             191
شکل 9-2 نقاط فشار قوی جریان برق ولتاژ مرحله ای                        192
شکل 10-2 جریان تراوشی در مقایسه با زمان                            195
شکل 11-2 آزمایش فشار قوی برای کابل ها و دستگاه های مرتبط و دستگاه هایی که قرار است طی آزمایش ها اتصالشان قطع شود                                    195
شکل 12-1 نمونه ای از اتصال برای ازمایش مقاومت عایق بندی مدار قطع برق بر حالت مدار باز    198
شکل 13-2 آزمایش مقاومت عایق مدار انشعابی برای اتصال صفحه ی توزیع به زمین        199
شکل 14-2 نمونه ای از اتصال هنگام فعالیت برای دستگاه های همزمان                204
شکل 15-2 اتصالات آزمایشی  برای اندازه گیری مقاومت عایق سوئیچ میدانی            204
شکل 16-2 اتصال آزمایشی برای آزمایش کلی سوئیچ استاتور                    206
شکل 17-2 اتصال آزمایشی یک سیستم کلی برای موتور ها و ژانراتورها ، ( a ) سیستم ژانراتور (b ) موتور                                                207
شکل 18 -2 دیاگرام اتصال برای آزمایش مجزای سیستم استاتور                    208
شکل 19-2 اتصالات آزمایشی اضافه ولتاژ DC برای آرماتور دستگاه AC استاتور            212
شکل 20-2 اتصالات تست برق گیر (a )( اتصال تست پایه برای برق گیر (b ) تست برق گیر در مقدار بالا (c) تست برق گیر میانی ( d ) تست دکمه برق گیر                        216

 

چکیده :
فرسایش تجهیزات الکتریکی امری عادی می باشد و این فرآیند به محض نصب تجهیزات آغاز می شود.در صورتی که فرسایش تجهیزات کنترل نشود،می تواند موجب افت الکتریکی و عملکرد نامناسب شود.به علاوه ، تغییرات بار یا تناوب های مدار می تواند منجر به انتخاب نامناسب تجهیزات یا نصب دستگاه های محافظ یا دستگاه های گردش در مدارها شود. هدف نگهداری پیشگیرانه الکتریکی1(EPM) و برنامه آزمایش باید شناسایی این عوامل و فراهم آوری تجهیزاتی جهت اصلاح آنها باشد . با وجودیک برنامه EPM و آزمایش ، می توان خطرات بالقوه ای را که ممکن است موجب افت تجهیزات یا قطع دستگاه الکتریکی شوند کشف و برطرف کرد .

استراتژی های تعمیر ، تئوری دی الکتریک ، حالت های افت
و اثر تعمیر بر خطرات جرقه –برق
1.1. مقدمه
فرسودگی تجهیزات الکتریکی امری عادی می باشد و این فرآیند به محض نصب تجهیزات آغاز می شود.در صورتی که فرسایش تجهیزات کنترل نشود،می تواند موجب افت الکتریکی و عملکرد نامناسب شود.به علاوه ، تغییرات بار یا تناوب های مدار می تواند منجر به انتخاب نامناسب تجهیزات یا نصب دستگاه های محافظ یا دستگاه های گردش در مدارها شود. هدف نگهداری پیشگیرانه الکتریکی1(EPM) و برنامه آزمایش باید شناسایی این عوامل و فراهم آوری تجهیزاتی جهت اصلاح آنها باشد . با وجودیک برنامه EPM و آزمایش ، می توان خطرات بالقوه ای را که ممکن است موجب افت تجهیزات
 یا قطع دستگاه الکتریکی شوند کشف و برطرف کرد همچنین ، EPM نگهداری پیشگیرانه الکترونیکی
برنامه EPM خطراتی راکه ازافت تجهیزات دراثر تعمییرنادرست نشات می گیرندو زندگی افراد وتجهیزات را تهدید می کنند ، به حداقل می رساند.
 تجهیزاتی که به درستی تعمییر می شوند ، با کاهش افت های فاجعه آفرین زمان ازکارافتادگی کارخانه را کاهش می دهند. برای انجام عملیات موفقیت آمیز تجهیزات و وسایل الکتریکی ، نصب یک برنامه آزمایشی و تعمیری مؤثر بسیار ضروریست.
این برنامه میتواند با نصب یک بخش تعمیری یا با قرار داد کار با یک شرکت شریک در این کار اجرا شود. برنامه ی EPM باید شامل انجام بررسی ها و آزمایش های روزمره ودستگاه های سیستم مانند ترانزیسفورها ، کابل ها ، بریکر های مدار ، گروه های Switchgear و مشابه و همراه با تجهیزات مرتبط شامل سیم کشی کنترل ، دستگاه های محافظ ، تقویت کننده ی برق ، تجهیزات نظارتی و ابزارهای اندازه گیری باشد .
1.2 . چرا تعمیر و آزمایش
یک برنامه اجرایی و به خوبی سازمان یافته حادثه را کم میکند ،shutdown ها ( بستن های ) طراحی نشده را کاهش می دهد و زمان متوسط  بین افت های ( MTBF ) تجهیزات الکتریکی را طولانی می کند.
مزیت های EPM  را می توان به مزیت های مستقیم و غیر مستقیم گروهبندی کرد . مزیت های مستقیم شامل هزینه های کاهش یافته تعمیرات ، زمان استراحت کاهش یافته ی تجهیزات و ایمنی بالای پرسنل  می باشد . مزیت های غیر مستقیم می تواند مربوط به روحیه ی بالای کارفرمایان ، مهارت بهتر ، افزایش سودمندی  و کشف نقوص در سیستمی باشد که یا درون سیستم اصلی طراحی می شود یا با تغییرات بعدی ایجاد شده در سیستم حاصل می شود .  
1-3. بازنگری تعمیر الکتریکی و استراتژی های آزمایشی
بیشتر ماهیت تعمیر مانع PM))تجهیزات الکتریکی موثر( PM ) می تواند با چهار اصل زیر خلاصه شود.
•    آن را خشک نگه دارید
•    آن را تمیز نگه دارید
•    آن را خنک نگه دارید
•    آن را محکم نگه دارید
مخصوصا اکثر تجهیزات قدرت و تجهیزات کنترل در برابر یک تعداد کم از مکانیزم های کاهش ،حساس هستند و هدف بیشتر فعالیت های EPM جلوگیری از آن ها ، کند ساختن آن ها یا کم کردن تأثیرات آن ها می باشد .
تعدادی روش سنتی برای تعمیر الکتریکی مانند دوام در برابر افت ( RTF ) ، تعمیر در صورت لزوم، انجام تعمیر در جدول های ثابت زمانی و تعمیر پیش بینی شده که هرکدام در بخش های زیر خلاصه می شوند وجود دارد . تعمیر قابل اعتماد ( RCM ) حائز اهمیت است زیرا استحکام استراتژی های تعمیر واکنش دار (راکتیو) ، مانع ( جلوگیری کننده) ، پیش بینی کننده و پرو اکتیو را ترکیب می کند .
روش RCM برای تجهیزات الکتریکی ،به صورت جزئی تر نسبت به دیگر استراتژی های تعمیر توضیح داده می شود زیرا  RCMیک برنامه ی تعمیر انتخابی می باشد. در هر حال ، بیشتر فواید نیرو و ساخت کارخانه ها و مالکان تسهیلات کارخانه از ترکیب این برنامه ها استفاده می کنند . تصمیم پذیرفتن یک روش به طور گسترده به طرح نهائی سیستم و تجهیزات بستگی دارد .
RTF
در این روش ، EPM  در هر جز اصلا اجرا نمی شود . تجهیزات انحطاط یافته فقط زمانی تعمیر یا تعویض می شوند که تأثیر انحطاط بر روی بازده فرآیند غیر قابل پذیرش باشد . (که برای بیشتر انواع تجهیزات قدرت با ناتوانی فاجعه  بار همراه است ) .
در این روش هیچ تلاشی برای بازرسی اجرا یا برگرداندن افت انجام نشده و خطرات مربوط به افت نهایی پذیرفته می شوند. به علت اعتبار بالای تجهیزات قدرت نصب شده در یک محیط بی خطر ، روش RTF اغلب اعتبار و سودمندی رضایت بخشی را در کاربر دهای غیر بحرانی فراهم می کند
سازمان های کوچکی که کارمندانی برای تعمیرات ندارند اغلب از این روش استفاده می کنند و سازمان های بزرگتر و در سطح بالاتر در ساخت بخش نیز به طور فراوان از  RTF برای سیستم ها و تجهیزات غیرالکتریکی استفاده می کنند.
بازرسی و سرویس در هنگام ضرورت
این شیوه پیشرفته تر از RTF می باشد که در آن عملیات کارخانه یا پرسنل تعمیر، تجهیزات الکتریکی را در یک جدول مقرر (اغلب در طول مراحل مقرر کارخانه) بازرسی می کند. با توجه به این شیوه، افت های اولیه معمولا قبل از اینکه فاجعه انگیز شوند اصلاح می شوند. مخصوصا در صورتی که فشار یک افت غیر قابل پذیرش باشد و بازرسی اجرا برای پیش بینی افت های آینده وجود داشته باشد. بسیاری کارخانه های صنعتی از این شیوه استفاده می کند و آن را رضایت بخش می دانند.
تعمیر بر مبنای زمان
استراتژی تعمیر بر مبنای زمان  ( TBM ) به عنوان PM زمانبندی شده نیز شناخته می شود. در این شیوه ، فعالیت های EPM ساخته شده در فواصل ثابت زمانی ، ساعت های عملیات یا دوره های عملیات انجام می شوند .
هر دو شیوه و زمان بندی ها معمولا بر اساس پیشنهادات سازنده ها یا استاندارد های صنعت می باشند . در حالی که شیوه EPM زمانبندی شده اطمینان می دهد که تجهیزات به طور دوره ای مورد توجه قرار می گیرند ،اما EPM به دلیل ایمنی یا اهمیت سودمندی برتری نمی یابد زیرا کاربرد منابع محدود EPM را جبران نمی کند یا ازآموخته های بدست آمده از کارخانه و تجربیات صنعتی سود نمی برد . EPM زمانبندی شده به  طور رایج اصلی ترین روش در میان اپراتورهای نسبتا سطح بالای کارخانه ها می باشد که در آن ها سودمندی و ایمنی یک مفهوم جدی است.
تعمیر بر اساس وضعیت
استراتژی تعمیر بر اساس وضعیت   (CBM) تعمیر پیش بینی شده نیز نامیده می شود . CBMتعمیم یافته¬ی استراتژی TBM می باشد و از روش های آزمایشی برنامه ریزی شده برای تشخیص وضعیت تجهیزات استفاده می کند. CBM از وظایف طراحی شده تعمیرات استفاده می کند که بر اساس پیشینه عملیات قبلی تجهیزات و روند اطلاعات تعمیرات می باشد. این روش  زمانی مؤثر است که با یک برنامه PM ترکیب شود زیرا در این صورت  EPM را بر اساس اهمیت تجهیزات ، سودمندی ، منابع یا درسهای فراگرفته شده از تجربه برتری می دهد.
RCM
RCM یک استراتژی تعمیر می باشد و در جایی به کار می رود که وضعیت تجهیزات، اهمیت، سابقه ی افت و هزینه ی دوره برای توسعه ی روش های تعمیر مؤثرتر برای هر سیستم، زیر سیستم و مؤلفه ها یکی می شوند.
فرآیند RCM، تردید در مورد اعتبار عملیاتی تجهیزات را، با کنترل خطر از طریق بررسی دوره ای وضعیت تجهیزات کاهش می دهد. با استفاده از ابزار مناسب، توانایی برای تعیین وضعیت کنونی تجهیزات ، تغییرات از مسیر اصلی و کاهش افت و محدودیت ها به آسانی تعیین می شوند.
این کار به کارمند تعمیرات و عملیات اجازه می دهد تا خطر مربوط به عملیات پی در پی یا تأخیر به خاطر  تعمیر را بسنجد و علت احتمالی مشکل را در سطح جرئی مشخص کند . در اکثر موارد، آزمایش کردن وضعیت طراحی شده می باشد واجازه می دهد سنجش وضعیت تجهیزات با عملیات تجهیزات تحت شرایط بارگیری معمولی انجام شود.
مفهوم RCM به طور قابل ملاحظه در مواقعی به کار می رود که شخصی از آن برای سهولت تعمیر استفاده کند همچنین یک عقیده وجود داشت که چون قسمت های مکانیکی در طول زمان از بین می روند.عمر تجهیزات مستقیما وابسته به دوره ی عملیات می باشد.این عقیده وجود داشت که در بیشتر دوره هایی که تجهیزات پیاده می کنند بهتر است که از آنها در برابر افت محافظت شود . صنعت ، PM را برای در بر گرفتن همه چیز گسترش داد .
در سال 1970 ، صنعت هواپیمائی کشف کرد نمی توان از بسیاری از انواع افت ها صرف نظر از شدت تعمیر جلوگیری کرد . تجزیه و تحلیل آماری اطلاعات افت نشان داد که PM در کنترل روش های افت بی اثر بوده و برای بسیاری از بخش ها روش های افت با مصرف افزایش یافته ی عملیاتی افزایش نیافت.
در سال 1980 شکل های جدید دستگاههای بازرسی وضعیت به بازار آمدند و با میکروپروسسورها وعلم جدید رایانه ای همزمان شد. تئوری RCM توسط ناوگان زیر دریایی نیروی دریایی امریکا اصلاح و پذیرفته شد . نشان داده شد که در بسیاری از موارد بازدید زمان بندی شده ، سرعت کلی افت با ارائه احتمال جدید مرگ و میر کودکان در یک سیستم ثابت افزایش می یابد .
آنچه که استنتاج شده این است که یک برنامه مکمل –شدید وموثر– کاربردهای مناسب تری بر اساس مراتب افت ، احتمال افت ، اطلاعات تاریخی و میزان خطری که متحمل می شود ، دارد . RCM شدید در مفهوم اصلی اش ، اعتماد قوی به روش های جزئی افت و بررسی های تأثیرات ؛ احتمالات محاسبه شده ی ریاضیاتی افت ؛ توسعه ی نمونه و جمع آوری اطلاعات تاریخی را در بر می گیرد . RCM دانش جزئی تری را در مورد یک سیستم معین و اجزا و مدارک جزئی تری فراهم می آورد. به علت جزئیات قرار گرفته در آن ، کار بسیار گسترده ، وقت گیر و به طور مقایسه ای پر هزینه  می باشد . کاربرد های مناسب تر RCM زمانی می باشند که اثر افت منجر به یک خطر فاجعه بار برای ایمنی و سلامتی پرسنل ،و برای  محیط می شود و یا می تواند منجر به افت کامل اقتصاد یک سازمان شود .
مدیران کارخانه یک روش RCM ساده و مؤثری را پذیرفتند که مزیت ها را در حالی تشخیص می دهد که می داند سیستم های الکتریکی و مکانیکی ساختمان، خطر فاجعه باری در فرآیند RCM دارد. RCM ساده و مؤثر، سیتم ها و مؤلفه ها را به منظور اهمیت هدف قرار می دهد . همچنین به شدت به وظایف بر اساس وضعیت متکی می باشد و وظایف تعمیر با مقادیر پائین را با همدیگر بر اساس ورودی پرسنل عملیات ها و تعمیر و اطلاعات تاریخی حذف می کند . که این تجزیه و تحلیل گسترده را به نام یافتن مسئله های پرهزینه آشکار ، کم می کند و بر اساس موفقیت های اخیر سرمایه جمع آوری می کند و سپس خروجی را در یک مدل پی در پی (متوالی) گسترش می دهد .

طرح توجیهی احداث گلخانه برای تولید محصولات گلخانه ای

اختصاصی از یارا فایل طرح توجیهی احداث گلخانه برای تولید محصولات گلخانه ای دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:20

فهرست مطالب:

خلاصه طرح:
مقدمه
اهداف طرح:
مختصات طرح:
تشریح فنی طرح:
شرح عملیات جنبی
-    محاسبه سود و در آکد
محاسبه قیمت تمام شده محصول:
سود زیان طرح:
نتیجه گیری:

خلاصه طرح:
-    طرح احداث گلخانه تولید خیار هندوانه مکعبی و گلهای تزئینی گلخانه ای در سطح 5000 متر مربع
-     محل اجرا، استان قزوین- شهرستان آبیک- روستای قره قباد
-     زمین محل اجرای طرح: یک قطعه زمین از پلاک 41 اصلی واقع در بخش 15 به مساحت پنجهزار متر مربع بصورت استیجاری از اداره کل اوقاف و امور خیریه استان قزوین
-    منبع تأمین آب: احداث یک حلقه چاه نیمه عمیق
-    سرمایه گذاری مورد نیاز اجرا و بهره برداری طرح:    3/1821 میلیون ریال
-    سرمایه گذاری ثابت                    119/1318 میلیون ریال
-    سرمایه گذاری جاری                    183/503 میلیون ریال
-    منابع مالی تأمین سرمایه:
تسهیلات بانکی: 75 درصد معادل                 9/1365 میلیون ریال
سرمایه گذاری متقاضی طرح:25% معادل            3/455 میلیون ریال
-    پیش بینی تولید سالیانه: 240 تن محصول خیار در دو دور کشت
-    پیش بینی درآمد سالیانه: 600 میلیون ریال
-    پیش بینی سود (زیان) طرح: 5/274 میلیون ریال در سال
-    سرانه سرمایه گذاری ثابت طرح:        119829
-    -سرانه سرمایه گذاری کل طرح:        2/145704
-    نرخ بازده سرمایه:                22%
-    دوره برگشت سرمایه:            6/3 سال
-    اشتغال زائی طرح:                 12 نفر نیروی ثابت و دائم
-    مجری طرح:                جعفرانیالو دوقوز
-    کارشناسی تهیه کننده طرح         سید حمزه میر سلیمی
 
مقدمه
با مهاجرت سریع روستائیان به شهرها و افزایش پدیده شهرنشینی، در نتیجه صنعتی شدن شهرها آلودگی هوا افزایش یافته است. این پدیده مخصوص کشور خاصی نیست بطوریکه موضوع در سازمان ملل متحد مطرح شده و این سازمان از کشورهای مختلف جهان جهت مبارزه با آن استمداد نحوه است در کشور ما نیز بر اساس آمارهای موجود به خصوص در سالهای اولیه پس از پیروزی انقلاب اسلامی حدود دو میلیون هکتار از جنگلهای شمال ایران نابوده شده است.
در شهرهای مختلف نیز ساخت و ساز زمینهای مزروعی و تبدیل آن به آپارتمان ها و جاده های آسفالته و غیره به این مفصل دامن زده است.
بدیهی است مبارزه با رشد این پدیده افزایش سطح فضای نسبی که هم چون ریه برای انسان موجب بازگشت حیات به شهرها می شود را می طلبد.
با مطالعه وضع زندگی مردم در شهرهائی چون بابل که مربوط به پانصد سال قبل از میلاد مسیح می باشد به این نتیجه می رسیم که پیشینیان ما نیز به موضوع حیاتی بودن توسعه فضای سبز و تولیدات کشاورزی توجه خاصی داشته اند.
مبحث تولید در مقوله و توسعه به دلیل ایفای نقش محوری از اهمیت خاصی برخوردار است با پیدایش انقلاب صنعتی عصر تازه ای برای تمدن بشری بوجود آمده است این نقطه عطف در تاریخ بشری تنها در پرتو توانائی انسان در به کار گرفتن عوامل تولید پدید آمده است.
پیشرفت چشمگیری که در تولیدات بخش کشاورزی همراه با صنعت در کشورهای توسعه یافته و صنعتی روی داده و ضمن رفع نیازهای داخلی و بالا بردن توان صادرات کشور تقویت بخش های بنیادی جامعه را نیز در پی داشته است.
از جمله دستاوردهای این پیشرفت می توان اشتغال در سطح مطلوب، کاهش نسبی فقر و تویع عادلانه تر درآمد استفاده بهینه از منابع و عوامل تولید و افزایش بهره وری نام برد.
برای دستیابی به هدف های توسعه با شناسائی درست و تخصیص بهینه و بکارگیری مطلوب منابع و عوامل تولید در بخش های مختلف اقتصادی به ویژه کشاورزی یکی از راه کارهای اصولی و بنیادی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک جهان با محدودیت منابع آبی روبروست می باشد در صورتی که این منابع استفاده نشود بهره برداری از آنها ناکار آمد خواهد بود.

دانلود پایان نامه نیروگاهها و رآکتورهای هسته ای

اختصاصی از یارا فایل دانلود پایان نامه نیروگاهها و رآکتورهای هسته ای دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:80

فهرست مطالب:
 عنوان                                                                                      صفحه
مقدمه     1
فصل اول: مبانی راکتورهای هسته ای
بخش اول: فیزیک اتمی و هسته ای:
            اتم و هسته:    5
            ایزوتوپ ها:    5
           واکنشهای هسته ای     6
           واکنش زنجیره ای    8
           دسته بندی انواع راکتورها:    9
           چرخة نوترون در راکتورهای حرارتی:    10
بخش دوم: اصول فیزیکی ساختمان راکتورهای هسته ای:
          تولید برق:    13
          راکتورهای برق هسته ای:    16
          راکتورهای آب سبک:    17
          راکتورهای آب تحت فشار    21
          راکتورهای آب جوشان:    24
          راکتورهای آب سنگین:    25
          راکتور کاندور:    25
          راکتور آب سنگین مولد بخار:    26
       راکتور کند شونده با گرافیت:    26
       راکتورهای ماگنوس:    27
       راکتور پیشرفت خنک شونده با گاز     30
       راکتورهای سریع زاینده:    30
عنوان                                                                                      صفحه
فصل دوم: مبانی نیروگاههای هسته ای:
      نیروگاه هسته ای:    33
      راکتور هسته ای:    35
      انرژی هسته ای:    38
فصل سوم: کنترل راکتور
بخش اول: اثرهای سیستم کنترل راکتور
      شکل زهر کنترل:    42
      سیستم های کنترل در راکتور    47
      بحرانی کردن راکتور    49
بخش دوم:  کارگردانی راکتورها
      زهرهای حاصل از شکافت:    51
      تشکیل محصولات شکافت:     53

فصل چهارم: ایمنی هسته ای و حفاظت در برابر تابش:
     ایمنی هسته ای:     55
     حفاظت در برابر تابش    56
فصل پنجم: مواد مورد نیاز در راکتورهای هسته ای:
بخش اول: سوخت:
     اورانیوم:    60
    پلوتونیوم:    60
   بخش دوم:
   سوخت هسته ای:    62
   غنی سازی اورانیوم:    62
عنوان                                                                                      صفحه
    آبشار     63
   فاکتور جداسازی:    63
   قدرت جداسازی:    64
بخش سوم :
   روش های غنی‌سازی :     65
   روش الکترومغناطیسی:     65
   روش  پخش گازی:    66
   روش سانتریفوژ:    69
   فرایند جت:    70
   روش غنی سازی با لیزر:    71
   هزینة غنی سازی:    72
   ذخایر جهانی اورانیوم:     75
فصل آخر: نتیجه گیری
منابع و مأخذ
اصطلاحات انگلیسی

مقدمه:
برنامه استفاده از انرژی هسته‌ برای تولید برق در ایران در سال 1353 آغاز شد و پس از مشکلات ناشی از جنگ تحمیلی، لزوم بازنگری برنامه های قبلی و مسائل اقتصادی که کشور ما با آن روبرو است دوباره در صدر برنامه های دولت قرار گرفته است. از طرف دیگر استفاده از انرژی هسته ای در جهان و ساخت نیروگاههای هسته ای در 40 سال گذشته بطور پیوسته ادامه داشته و در حال حاضر 17% از انرژی برق در جهان از انرژی هسته ای تأمین می شود. کشورهای در حال توسعه، چه آنهایی که منبع انرژی دیگری در اختیار ندارند و چه کشورهایی که همراه با منابع دیگر می خواهند از این تکنولوژی جدید نیز برای تولید انرژی برق استفاده کنند، با مسائل خاصی مواجه هستند. کمبود سرمایه، فقدان نیروی انسانی کاردان، ضعف ارگان های تشکیلاتی و مقرراتی، عدم آمادگی صنایع محلی برای مشارکت و بالاخره موضوعات سیاسی در رابطه با انتقال دانش فنی و نظام منع گسترش سلاح هسته ای مهمترین موضوعات در رابطه با ساخت و بهره برداری از نیروگاههای هسته ای است.
پیش بینی مصرف برق، لزوم توسعة وسیع ظرفیت تولید موجود را نشان می دهد با توجه به اهمیت ذخیرة انرژی و بهبود بازدهی استفاده از آن، انرژی هسته ای به عنوان گزینه ای اجتناب ناپذیر با نقشی مهم در برآوردن نیاز آیندة انرژی برق در جهان تجلی می کند.
نیازهای فزایندة جهان به انرژی همراه با مسایل محیطی ناشی از گسترش روزافزون باکارگیری منابع سوخت فسیلی و نیز کاهش سریع این منابع، عواملی هستند که احتمالاً خط مشی های آتی انرژی در کشورهای عضو آژانس را تحت تأثیر قرار خواهند داد.
در منابع انگلیسی زبان بخصوص آمریکایی عبارت nuclear power یا قدرت هسته‌ای بجای انرژی هسته ای بکار می رود. چون معنای واقعی این عبارت انرژی هسته ای است و در ایران نیز رایج تر است، در این جا عبارت nuclear power به عبارت انرژی هسته ای بکار می رود.

بخش اول : فیزیک اتمی و هسته ای
- واکنشهای هسته ای، پرتوزایی و ...
این نوشته ها و اطلاعات پیرامون نظریه و نحوة کار رآکتورهای هسته می باشند.        





  ساختمان اتم
 
اتم و هسته:
اتمهای تمام عناصر که زمانی که تصور می شد ذرات بنیادی طبیعت باشند، متشکل از سه ذره بنیادی ترپروتون، نوترون، و الکترون اند. آرایش این ذرات در درون اتم، به ویژه تعداد پروتون ها و الکترون ها، ماهیت شیمیایی عنصر را تعیین می کند. اتم از هسته ای تشکیل شده است، که تمام پروتون های با بار مثبت و نوترون های بدون بار در آن گرد هم آمده اند، و تعدادی الکترون با بار منفی، در مدارهایی حول آن می‌چرخند.
ایزوتوپ ها:
اتمهایی که دارای عدد اتمی، Z، یکسان ولی عدد نوترونی متفاوت N می باشند، ایزوتوپ های عنصر با عدد اتمی z، نامیده می شوند، تمام عناصر دارای تعدادی ایزوتوپ هستند، و در مواردی این تعداد به 20، یا بیشتر می رسد. عناصر طبیعی هر کدام دارای یک یا چند ایزوتوپ پایدار هستند که به طور طبیعی یافت می شوند و سایر ایزوتوپ ها که پرتوزا یا ناپایدار هستند را می توان به روشهای مصنوعی تولید کرد.
خواص شیمیایی ایزوتوپ های مختلف یک عنصر شبه هم است، که عجیب هم نیست زیرا پیوندهای شیمیایی بین الکترون ها برقرار اند.
به عنوان مثال علامت   ایزوتوپی از اکسیژن را نشان می دهد که هستة آن دارای 8 پروتون و 8 نوترون است. هستةآن دارای 8 پروتون و 8 نوترون است. هستة ایزوتوپ   دارای 8 پروتون و 9 نوترون است.
هیدروژن عنصر مهمی در مهندسی هسته ای است. هیدروژن طبیعی متشکل از دو ایزوتوپ، 985 و 99 درصد   و 015/0 درصد  ، موسوم به هیدروژن سنگین یا دو تریم، است. ایزوتوپ سومی از هیدروژن به نام تریتیم هم وجود دارد که پرتوزاست.
واکنشهای هسته ای:
تعداد واکنشهای هسته ای ممکن بسیار زیاد است، اما فقط تعداد کمی از آنها مورد توجه ما هستند. این واکنشها توسط بر هم کنش ذرات سبک از قبیل نوترون ها، پروتون ها یا دوترون ها (هسته های دوتریم)، یا تابش گاما با هسته های اتمی پدید می آیند به عنون مثال، می توان واکنشی را در نظر گرفت که در مهندسی هسته از اهمیت زیادی برخوردار است و از بر هم کنش بین نوترون های انرژی- پایین و بور 10 نتیجه می شود:
 
چهار قانون بنیادی بر کلیة واکنشهای هسته ای حاکم است:
1- بقای نوکلئون ها. تعداد کل نوکلئون ها قبل و بعد از واکنش ثابت است.
2- بقای بار الکتریکی، حاصل جمع بارهای کل ذرات قبل و بعد از واکنش یکسان است.
3- بقای تکانة خطی، چون در حین انجام واکنش هیچ نیروی خارجی اعمال نمی‌شود، تکانة ذرات قبل و بعد از واکنش ثابت است.
4- بقای جرم و انرژی، اصل انیشتین نافذ است، و هر اتلاف جرمی در طی واکنش توأم با آزاد شدن انرژی است، یا بالعکس. حاصل جمع جرم و انرژی قبل و بعد از واکنش ثابت است.

مقاله خوش سلیقه ای در انتخاب همسر

اختصاصی از یارا فایل مقاله خوش سلیقه ای در انتخاب همسر دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:55

فهرست مطالب:

بخش اول / مفهوم تشبیه
 بخش دوم /وجه شبه اول : میزان پوشش
بخش سوم / وجه شبه دوم : میزان حفاظت
بخش چهارم / وجه شبه سوم : اندازه لباس
نتیجه گیری :
بخش پنجم / وجه شبه چهارم : نمای ظاهری
بخش ششم/ وجه شبه پنجم : میزان علاقمندی
بخش هفتم / عالیترین لباس : لباس التّقوی ذلک خیر ( اعراف /26 ) لباس تقوی نیکوترین جامه است .
پاورقیها

بخش اول / مفهوم تشبیه

(( تلک الامثال نضربها للنّاس لعلّهم یتفکّرون ))

این مثالها را برای مردم میزنیم باشد که تفکر کنند .

روابطی که انسانها با هم دارند از لحاظ کمیت و کیفیت متفاوت است ، مثلاً روابط دو عضو خانواده ، دو عضو فامیل ، دو دوست ، دو همکار ، دو همسایه و … از جنبه های مختلف کیفی و کمی در یک حد و اندازه نیستند ، اما بالاترین و آخرین حد روابط چه از لحاظ کمی و چه از لحاظ کیفی بین دو فرد از دو جنس مخالف ، تحت عنوان زن و شوهر بوجود می آید . تنوع و گستردگی روابط میان آن دو قابل مقایسه با هیچکدام از روابط دیگر نیست ، هم از لحاظ میزان وقتی که با هم صرف می کنند که در بالاترین حد است و هم از لحاظ میزان فعالیت و تلاشی که برای یکدیگر دارند که در منتهی درجه است و هم از لحاظ میزان نزدیکی و انسی که با یکدیگر دارند که در اوج قرب به یکدیگر هستند و هم از لحاظ میزان نیازی که طرفین به یکدیگر دارند که آنهم در حد بیشترین احتیاج است و همینطور از جنبه های دیگر .

از اینرو شباهتی فراوان بین نسبتی که همسران با هم دارند بانسبتی که انسان با لباس خویش دارد احساس می شود و این یکی از معارف بلند قرآنی است که حضرت حق ـ جلّ و علا ـ آن را در قالب یک تشبیه ساده بیان نموده است .

از لحاظ میزان همراهی که همسران با یکدیگر دارند مثل لباس است که همیشه و همه جا با انسان است ، از لحاظ میزان نزدیکی همسران به یکدیگر که شبیه نزدیکی بدن به لباس است ، از لحاظ میزان تلاش و فعالیت طرفین برای یکدیگر که دقیقاً مثل لباس انسان است که هم انسان حافظ لباسش است و هم لباس حافظ انسان ، از لحاظ میزان احتیاجی که همسران به یکدیگر دارند دقیقاً مثل نیاز انسان به لباس است و …

اما هر تشبیهی از جهاتی تقریب کنندة دو چیز به یکدیگر هست اما در عین حال دور کنندة همان دو چیز از یکدیگر نیز می باشد و در اینجا لازم است بین تشابه با تساوی  تمایز قائل شد . مثلاً وقتی می گوئیم فلانی مثل شیر است منظور بیان شجاعت و تهور و بی باکی فرد است نه تساوی تمام خصوصیات آن فرد با شیر . بنابراین از جملة فلانی مثل شیر است یقیناً منظورمان این نیست که وی به هر حیوان و آدمیزادی که برسد آن را تکه تکه می کند و زنده زنده می خورد ، چرا که قبلاً قبول کرده ایم که فلانی ، انسان است نه حیوان ، آن هم حیوان خونخواری مثل شیر .

بنابراین وقتی می گوئیم همسر مثل لباس است ، انسان بودن انسان با تمامی ابعاد آن ( حیات ، شعور ، تحرک، قوة اختیار ،  قوای فکری و جسمی و … ) فدای خصوصیات ذاتی لباس ( از قبیل ماده بودن ، بی جان بودن و … ) نمی شود ، بلکه منظور انضمام برخی خصوصیات لباس به خصوصیات همسر است نه تساوی دانستن همسر با لباس ، چرا که اگر اینطور باشد خیلی راحت می توانیم از این تشبیه استنتاج کنیم که : 1ـ ما چون لباسهای متعددی داریم ( اعم از آنکه استفاده می کنیم یا نمی کنیم ) همسران متعددی (به هر مقدار ممکن ) می توانیم داشته باشیم . 2ـ چون در پوشیدن لباس ، ملاک دوست داشتن و خوش آمدن است و هر وقتی از لباسی خوشمان نیامد می توانیم آن را دور بیندازیم ، از همسر نیز وقتی خوشمان نیامد می توانیم او را از خود دور کنیم 3ـ چون بخشیدن یا قرض دادن یا فروش لباس هیچ اشکالی ندارد بخشیدن یا قرض دادن یا فروش همسر نیز هیچ اشکالی ندارد و همچنین چون هر کاری را می توانیم با لباس انجام دهیم پس با همسر نیز می توانیم انجام دهیم و …

نتیجتاً در هر تشبیهی خصوصیات ضروری وجودی و مستقل هر چیز حفظ می شود و تنها برای تقریب به ذهن برخی خصوصیات ( و نه تمامی خصوصیات ) شبیه برخی خصوصیات چیز دیگر ذکر می شود ، در تشبیه همسر به لباس نیز ، علاوه بر آنکه جایگاه و اهمیت همسران و روابط مختلف حقوقی ، عاطفی و … همسران با یکدیگر به جای خود محفوظ هست ، جهت تبیین و تشریح آسانتر برخی مسائل از این تشبیه استفاده های معقول و کاربردی اما منطقی و مستدل می شود ، در ادامة کلام ، دربارة برخی خصوصیات مشترک بین همسر و لباس که از آن بعنوان وجه شبه ( یعنی شباهت از جنبة … ) یاد می کنیم خواهد آمد .

 بخش دوم /وجه شبه اول : میزان پوشش

(( لباسها یم ، ناموزونیهای قسمتهای مختلف اندامم را از نگاه دیگران محفوظ می دارد و به آن مجموعة ناهماهنگ اجازه می دهد تا به عنوان یک شخص ظاهر شود )) .  

دانلود تحقیق ساختار نظام قدرت منطقه ای در آفریقا

اختصاصی از یارا فایل دانلود تحقیق ساختار نظام قدرت منطقه ای در آفریقا دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:19

فهرست مطالب:

چکیده :
مقدمه:
روش تحقیق:
تحلیل یافته های تحقیق:
بررسی و رتبه بندی کشورها براساس عوامل هفتگانه:
رتبه بندی کشورهای آفریقایی بر اساس عوامل هفتگانه مولّد قدرت ملّی
نتیجه گیری:
پیشنهادی برای الگوی رابطه جمهوری اسلامی ایران با آفریقا          
منابع

چکیده :
      شناخت و تعیین کشورهای کانونی و پیرامونی در مناطق مختلف جغرافیایی کمک شایانی برای بررسی و آگاهی از ساختار نظام قدرت منطقه ای می کند. برای شناخت اینگونه کشورها نیاز به رده بندی بر اساس قدرت ملّی آنها می باشد. با تعیین سطح و وزن ژئوپلیتیکی هر یک از کشورها می توان سطوح قدرت ملّی آنها را مورد سنجش قرار داد. سنجش قدرت ملّی کشورها مستلزم ارزیابی و محاسبه مؤلّفه ها و عوامل مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، سرزمینی، نظامی، فرهنگی و علمی کشورها می باشد که محاسبه مجموع امتیازات عوامل مذکور نشانگر میزان و سطح قدرت ملّی و تعیین جایگاه آنها در میان کشورها و در سطح منطقه ای و قاره ای می باشد. شناخت و درک اهمیت قاره آفریقا در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی، سرزمینی و ..... در بدو ورود به هزاره سوّم و بذل توجّه به کشورهای محوری و قطب آن، کمک مؤثّری در تدوین برنامه های کارآمد در زمینه های مختلف هر یک از کشورها از جمله جمهوری اسلامی ایران نموده و میزان موفّقیت، صرفه جویی در وقت و هزینه ها و رسیدن به اهداف را محقق خواهد نمود. مقاله حاضر ضمن برشماری پتانسیلها و عوامل مهم ژئوپلیتیکی تأثیرگذار در جایگاه هر یک از کشورها، سعی در شناخت کشورهای مهم و مؤثّر در سطوح منطقه ای و قاره ای آفریقا دارد.         


واژگان کلیدی:   ژئوپلیتیک – آفریفا – قدرت منطقه ای – روابط بین الملل – نظام قدرت

مقدمه:
       قاره آفریقا با دارا بودن 54 کشور با ویژگیهای متفاوت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، طبیـعی و غیـره نمونه های بارز و پیچیده ای از رقابتها، کنشها و واکنشها، جستجوی ایفای نقش محلی، منطقه ای و قاره ای توسط کشورها را در میان قاره های جهان ارائه می دهد. اگر چه ریشه ها و ردپاهای این مسائل را به خوبی می توان در دوران استعمار و آثار و عملکرد آن در قاره فوق یافت ولی درک اهمّیت قاره آفریقا از سوی قدرتها و سایر کشورهای جهان و به تبع آن علاقه مندی به برقراری روابط و بهره مندی هرچه بیشتر از مزایا و پتانسیلهای مختلف آفریقا از سوی آنها، تلاش کشورهای مختلف قاره برای کسب هرچه بیشتر قدرت در سطوح مختلف را سبب گشته و خود بر پیچیدگی و وخامت این رقابتها می افزاید. بطوری که میزان کسب قدرت و افزایش وزن و منزلت ژئوپلیتیکی کشورها، اقتدار، تأثیر گذاری، منافع بیشتر و گسترش حوزه نفوذ در ابعاد مختلف اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و در مقیاسهای منطقه ای و قاره ای برای آنها در بر خواهد داشت. از سوی دیگر برای کشورهای سایر قاره ها که در پی تنظیم و بسط روابط با کشور های آفریقا بوده و بخش عمده ای از منافع ملّی خود را در این قاره می جویند با مسئله و مشکل اولویت بندی و درجه بندی این کشورها در سیاست خارجی خود مواجه می باشند. از آنجا که عنصر قدرت در کیفیت شکل دهی به تعاملات دولتها در جهان کنونی بویژه در قاره آفریقا نقش عمده ای را ایفا می کند، مقاله حاضر در پی شناخت ساختار  نظام قدرت منطقه ای در آفریقا می باشد.
      با روی آوری و اقبال کشورهای مختلف جهان برای شکل دادن به نظامهای منطقه ای، مفاهیم، دیدگاهها و الگوهایی درباره نحوه شکل گیری قدرت در این نظامها مطرح گردیده است. اگرچه کیفیات رفتاری و نحوه تعاملات آنها با یکدیگر از اهمّیت قابل توجّه ای برخوردار است امّا تعیین و سطح بندی قدرتهای درجه 1، درجه 2 و ..... منطقه ای خود کمک شایانی به بررسی دیدگاهها و الگوهای فوق می نماید. روش تعیین و سطح بندی قدرتهای منطقه، مستلزم شناخت کشورهای کانونی و پیرامونی می باشد. برای شناخت سطوح قدرت کشورها در یک رابطه سلسله مراتبی، سنجش وزن ژئوپلیتیکی و قدرت ملّی آنها ضروری است. دولتی که بیشترین وزن را داشته باشد قدرت تراز اوّل منطقه محسوب می شود که در جایگاه رهبری و کنترل منطقه ای قرار گرفته و در امور منطقه اعمال نفوذ می کند. سطوح پایین تر قدرت جانب احتیاط را رعایت کرده و با توجّه به این واقعیت روابط خود را با او تنظیم می کنند.(حافظ نیا، کاویانی، 1383 : 81).
      اگر چه در خصوص موضوع تحقیق نظریه ها و تئوریهای مستقل و مستقیمی ارائه نگردیده است ولی به لحاظ ساختاری و پایه ای، چهارچوبهای نظری و تئوریکی متعدد و مستدلی در ارتباط با سلسله مراتب قدرت، حوزه های نفوذ، مرکز و پیرامون و … .. وجود دارد که می توان به موارد زیر اشاره کرد:
      فردریک راتزل(1904- 1844) به نقش دو عامل وسعت و موقعیت کشورها در سیاست و قدرت آنها پرداخته و برای رشد فضای کشورها قوانین وضوابطی را مطرح کرد که به قوانین هفتگانه معروفند.(حافظ نیا، 1379 :229)
      سائل بی کوهن، جغرافیدان معاصر آمریکایی، نظریه سیستم ژئوپلیتیک جهانی را در دو بعد توزیع قدرت و ساختار فضایی ارائه داد و سیستم ژئوپلیتیک جهانی را بر پایه موقعیت و قدرت کشورها درنظام جهانی تبیین کرد. وی عواملی را که بر قدرت و نقش هر یک از اجزاء سیستم، نظیر دولتها و کشورها، تاثیر می گذارند، اینگونه بر می شمارد:
1- عوامل و تحولات داخلی، نظیر ساخت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و فن آوری.
2- عوامل خارجی، تجارت خارجی، روابط سیاسی، پایگاههای نظامی، هم پیمانان خارجی، مسئله مهاجرت و … .. که به توسعه و کنش متقابل بین کشورها و دولتها و همبستگی آنها به عنوان اجزاء سیستم کمک می کند.
3- نیروهای داخلی که در خارج حضور دارند.            
      کوهن تجزیه سیستمهای درون گرا را ناشی از افزایش درجه انتروپی (حجم ارتباطات کمتر) آنها می داند. وی بر اساس الگوی درجه انتروپی، کشورهای جهان را در سال 1991م.سطح بندی نموده است و برخی را با کمترین درجه نظیر آمریکای شمالی و برخی را با بیشترین درجه انتروپی نظیر آفریقای جنوب صحرا و یا آمریکای جنوبی می داند. الگوی او بر اساس ده عامل،میزان پس انداز، تولید کشاورزی، تولید صنعتی، صادرات، تحقیقات توسعه ای، تعداد دانشمندان، مهندسان، کاهش دیون و بدهیهای خارجی، مبادله علمی، تعداد اختراعات و در چهار سطح تشکیل می دهد. شامل: سطح خیلی بالا، بالا، متوسط و سطح پایین.(حافظ نیا، 1379 :  6-335).
او معتقد است کشورهای جهان را از حیث سطوح قدرت در پنج گروه می توان دسته بندی کرد:
1- قدرتهای درجه اول که در یک بعد یا تمام ابعاد در سطح جهان عمل می کنند، شامل: آمریکا، اروپا، روسیه، چین، ژاپن.
2- قدرتهای درجه دوم که در سطح یک منطقه جغرافیایی عمل می کنند ودارای ابعاد زیر هستند:         
- تلاش می کنند خود را به عنوان هسته و مرکز منطقه مطرح کنند.
- از جهت اقتصادی و ارتباطی تلاش می کنند به گره مواصلاتی و مرکز منطقه تبدیل شوند.
- نفوذ نظامی را در منطقه دنبال می کنند.
- تلاش می کنند جلوی قدرتهای جهانی در آن منطقه را بگیرند.
- خواستهای برتری جویانه در کل منطقه دارند، هرچند توفیق زیادی را به همراه نداشته باشد.
3- قدرتهای درجه سوم، کشورهایی هستند که در حوزه های کوچکتری در منطقه ژئوپلیتیکی با هم رقابت دارند. این رقابتها در زمینه های ایدئولوژیکی و سیاسی یا در اختیار گرفتن منابع منطقه است اما این کشورها به علت قلت تواناییهای اقتصادی، جمعیتی یا نظامی قادر به رقابت با قدرتهای درجه دوم نیستند.
4- قدرتهای درجه چهارم، تنها در جهت تاثیرگذاری بر همسایگان خود تلاش می کنند.
5- قدرتهای درجه پنجم، کشورهایی هسـتند که حوزه نفوذشان صرفاً در محدوده جغرافیایی خودشـان اسـت.(Cohen , 1994 : 26-27 )
      ساموئل هانتینگتون(1999) معتقد اسـت که سیاستهای جهانی همواره پیرامون قدرت و مبارزه برای کسب قدرت دور می زند. او چهار نوع سیستم قدرت جهانی را مورد بحت قرار می دهد:
1 – سیستم تک قطبی، که یک ابرقدرت و بسیاری قدرتهای ناچیز دیگر وجود دارند و از قدرتهای عمده حائز اهمیت خبری نیسـت. در نتیـجه آن ابرقدرت به طور مؤثری مسائل مهم بین المللی را به تنهایی حل و فصل می کند و هیچ مجموعه ای از سایر کشورها قدرت آن را ندارند که مانع اقدامات آن بشوند.
2- سـیستم دو قطبی، مانند دوران جنگ ســرد که دو ابر قدرت وجود داشــت و روابط بین آنها در سیاستهای بین المللی نقش اساسی ایفا می کرد.
3 – سیستم چند قطبی که چندین قدرت عمده با توان تقریباً مساوی وجود دارد و بر اساس الگوهای متغیر با یکدیگر همکاری و رقابت می کنند.