25 ص
مقدمه :
بلایای طبیعی در طول زندگی بشر به فراوانی رخ داده اند . هر ساله هزاران نفر قربانی گردباد ، فوران آتشفشان ، سیل ، خشکسالی ، زلزله و حوادث مشابه آن میشوند . تنها مناطق معدودی در جهان از خطراتی که به فاجعه منجر میشوند ، مصون هستند . حتی در مکانهایی که شرایط زمین ساختی بسیار با ثبات بنظر میرسد ، زلزله بوقوع می پیوندد .گردبادها دورترین مناطق را درمی نوردند و سیلابهای ناگهانی حتی خشکترین بیابانها را نیز مورد تاخت و تاز قرار می دهند .
متأسفانه کشورهای در حال توسعه ، بیش از همه از اثر بلا های طبیعی رنج میبرند . اغلب این کشورها فاقد سیستم هشدار دهنده بوده ، سازمانهای دفاع غیر نظامی آنها نیاز به تقویت داشته و اقتصاد شکننده شان به آنها توانایی کافی برای ایستادگی در مقابل بار عظیم مالی خسارات ناشی از فاجعه را نمیدهد .
باید توجه داشته باشیم که یک حادثه طبیعی ناگوار زمانی تبدیل به یک بلای طبیعی می شود که موجب تحمیل تلفات و خساراتی به جوامع و فعالیتهای انسانی گردد . بلا های طبیعی علاوه بر داشتن اجزای تشکیل دهنده ای که علوم طبیعی به آن میپردازند دارای جنبه های اجتماعی قدرتمندی نیز هستند . اگر چه نمیتوان از وقوع آنها جلوگیری کرد ولی میتوان آثار و عواقب فاجعه آمیز آنها را به کمک برنامه ریزیهای قبلی و آمادگی برای انجام اقدامات اضطراری کاهش داد .
امروزه انسان با بهره گیری از فن آوریهای موجود و نیز با شناخت بیشتر از محیط اطراف خود توانسته است از ابعاد روزافزون خسارات ناشی از بلایای طبیعی و جوی مانند : طوفان ، سیل ، یخبندان ، آتش سوزی جنگل ها و خشکسالی بکاهد . این روند البته به دلایل مختلف و از جمله عدم آگاهی از زمان وقوع آنها با توقف هایی نیز روبرو بوده است .
در حال حاضر سازمان هواشناسی کشور با ایجاد سیستم های پایش ، پیش بینی و صدور اخطاریه درمقیاس های زمانی کوتاه و بلند مدت ، توانسته است نقش موثر خود را در کاهش خسارات به منصه ظهور رساند . این سازمان همچنین در بسیاری از پروژه های تحقیقاتی ـ کاربردی با موضوع کاهش اثرات بلایای طبیعی ، حضوری فعال داشته است .
بلایای طبیعی چیست ؟
زمین اتمسفر و اقیانوسها به طور پیوسته در حال حرکتند ، پوسته زمین از صفحاتی تشکیل شده که بر روی مواد ماگما شناور میباشند و سرعت حرکت آنها فقط در مقیاس زمانی زمین شناسی قابل توجه است . در امتداد رشته های میان اقیانوسی ، پوسته زمین شکسته و باز شده و سپس مجدداً توسط بالا آمدن مواد مذاب بسته میشود ، به این طریق پوسته جدید تشکیل شده و صفحات اقیانوسی به اطراف انده میشوند ، در چنین نقاطی بیشترین آتشفشانها تشکیل شده و زلزله اتفاق میافتد .
جریانهای اتمسفری با سرعتهای مختلف و در طی مقیاسهای زمانی متفاوت در حال حرکت بوده و در طی مسیر خود از کوهها و دره ها توسط فرایندهای ترمودینامیکی تاثیر میپذیرند .حرکات چرخشی و گردابی شکل بوسیله بادهای شدید شکل گرفته و سیکلون حاره ای آب در دریا را به صورت امواج بر روی سواحل کم ارتفاع ریخته و آنها را به زیر آب میبرد .
در اثر برخورد توده های هوا یا تراکم ارتفاع آب ، بارش اتفاق می افتد ولی این بارش گاهی با شدت زیاد ، سیل ، فرسایش سطحی و زمین لغزه ها را به وجود میآورد و یا اینکه نقاط دیگری به علت فقدان بارش با خشکسالی مواجه میگردد . زمین سیاره ای فعال و پر حرکت بوده و بیشتر رویدادهای طبیعی دامنه وسیعی از تغییرات را در طی زمان در استفاده از انرژی و مواد نشان میدهد . در نهایت این گونه رفتارهای طبیعت وقایع شدید طبیعی میباشند ولی این وقایع شدید طبیعی هنگامیکه برای انسان و محیط نتایج جدی و خطرناکی را از نظر آسیب دیدگی ، مرگ و یا تخریب محیط بوجود بیاورند تبدیل به بلای طبیعی میگردند. بنا به تعریف بلایای طبیعی : به آن دسته از پدیده هایی گفته میشود که انرژی فوق العاده زیادی در مدت زمان کوتاهی آزاد شود و خسارت و ویرانی را برای انسانها به بار آورد . به عبارت بهتر بلاهای طبیعی با سه مشخصه زیر تعریف می گردند :
1- پدیده شدیدی اتفاق افتد یا به عبارتی : ( حادثه طبیعی خیلی بزرگ اتفاق بیفتد) .
2- این پدیده طبیعی شدید در محل زندگی اتفاق افتد : ( در جایی که مردم بسیار زندگی میکنند) .
3- این پدیده طبیعی شدید با اثر ناگهانی و مخرب همراه است : ( مردم از حادثه شگفت زده میشوند زیرا حوادث، ناگهانی و یا ، زیاد است) . بنابراین به عنوان مثال وقوع یک زلزله شدید در یک نقطه بیایانی دور افتاده و فاقد سکنه یک واقعه طبیعی شدید است که فقط از لحاظ زلزله شناسی قابل توجه است ، در حالیکه یک حادثه کوچک در یک شهر بویژه اگر شرایط ایمنی در آن ضعیف باشد قادر است خطر عظیمی به وجود آورد . انسان در معرض اینگونه نیروهای طبیعی است به طوریکه سعی دارد از مکانهایی که مکرراً تحت تأثیر چنین وقایعی هستند اجتناب نماید و یا حداقل در جستجوی پناهگاهی در این مکانهای ناامن است ولی انسان همیشه آگاه از حوادث طبیعی نیست و یا بعلت وجود سکون طولانی بین این وقایع ، احساس امنیت میکند لذا سکونتها و مکانها ی صنعتی و نظایر آن را در نواحی متعدد بلایای طبیعی مستقر میسازد بطوریکه اگر عملا این وقایع اتفاق بیفتد ، انسان بدون هیج کمکی در معرض گرفتار شدن این قدرتها است.
بلایای طبیعی قادرند عمیقا ساختارها را تحت تأثیر قرار دهند ، بطوریکه جوامع کنترل یافته را در عرض چند دقیقه نابود سازند به ساختمانها آسیب رسانده و بناهایی را که به لحاظ قدمت ارزشمند است تخریب نمایند .
بازسازی این مناطق نیروی انسانی زیاد و فعال شدن منابع طبیعی را طلب مینماید که در این راستا برنامه ریزیهای ملی و حمایتهای بین المللی و وامهای منابع خارجی نقش عمده ای را در جهت تجدید ساختار این جوامع ایفا مینمایند .
هفته کاهش اثرات بلایای طبیعی
مجمع عمومی سازمان ملل متحد در 22 دسامبر 1989 میلادی با تصویب قطعنامه ای، دومین چهارشنبه ماه اکتبر میلادی را «روز جهانی کاهش اثرات بلایای طبیعی» نامگذاری کرد.
در جهان برای کاهش اثرات بلایای طبیعی روزی را به این عنوان اختصاص دادند و در جهت رفع و کاهش هرگونه بلای طبیعی کوشش می کنند. بهترین راه در این امر آموزش به مردم مخصوصاً دانش آموزان است.
لزوم آموزش کودکان به عنوان آسیب پذیرترین قشر به هنگام رخداد بلایای طبیعی، آشنایی، هشدار و رویارویی با خطرات آن امری ضروری به شمار می آید. آموزش به کودکان و نوجوانان به عنوان آینده سازان فردا بهترین و اصولی ترین روش برای کاهش اثرات رخداد های طبیعی است. در کنار آن مقاوم سازی مدارس و ساختمان های آموزشی نیز لازم است.
برنامههای هفته کاهش اثرات بلایای طبیعی به طور هماهنگ و سراسری در سطح تمامی استانها از روز چهارشنبه(18/07/1386) اجرا میشود.
هفته کاهش بلایای طبیعی با محوریت "معنویت، آموزش، پیشگیری" در کاهش اثرات بلایای طبیعی از روز چهارشنبه هفته جاری به مدت یک هفته برگزار خواهد شد.
ستاد حوادث وسوانح غیر مترقبه وزارت کشور از استانداران و روسای ستاد حوادث استانها خواسته است در جهت اجرای برنامههای ویژه هفته کاهش بلایای طبیعی برنامه ریزی و اقدام کنند.
اسامی روزهای هفته کاهش اثرات بلایای طبیعی:
ستاد حوادث غیر مترقبه کشور اسامی روزهای هفته کاهش اثرات بلایای طبیعی را اعلام کرد.
هفته کاهش اثرات بلایای طبیعی از 18 تا 25 مهر ماه در سراسر کشور برگزار میشود.
بر این اساس روز چهارشنبه 18 مهر ماه به نام "مدیریت بحران، تعاملات بین المللی "،
پنج شنبه 19 مهر ماه به نام" مدیریت بحران، پیشگیری و پیش آگاهی"،
جمعه 20 مهر ماه به نام "مدیریت بحران ، معنویت و مکارم اخلاقی "
و شنبه 21 مهر ماه به نام " مدیریت بحران، زلزله، پدیدههای جوی و اقلیمی" نامگذاری شده است.
همچنین روزیکشنبه 22 مهر ماه به عنوان" مدیریت بحران، ایمنی واستاندارد"،
روز دوشنبه 23 مهر ماه به عنوان" مدیریت بحران، امداد و نجات، سلامت و نیروهای مسلح"،
روز سهشنبه 24 مهر ماه به عنوان "مدیریت بحران، آموزش و رسانه ها"
و روز چهارشنبه 25 مهر ماه به عنوان "مدیریت بحران، بسیج، تشکلهای مردمی و بانوان " نامگذاری شده است.
کارگروه ستاد حوادث غیر مترقبه کشور درسطح وزارتخانهها، دفاتر بینالمللی مستقر در سطح کشور، مراکز علمی، پژوهشی و تحقیقاتی مرتبط با این ستاد، تشکلهای مردم نهاد، نیروی مقاومت بسیج و در سطح استانها تشکیل شده است.
فهرست مطالب
عنوان
صفحه
پیشگفتار
هفته کاهش اثرات بلایای طبیعی
1
اسامی روزهای کاهش بلایای طبیعی
2
کاهش اثرات بلایای طبیعی در مدارس
3
حوادث طبیعی ، راههای پیشگیری و کاهش خسارات
5
طبقه بندی بلایای طبیعی
7
پیش اگاهی
8
افزایش خسارات
9
روشهای پیش بینی وپیشگیری
11
بحران
12
منابع
14
33 ص
مقدمه :
بلایای طبیعی در طول زندگی بشر به فراوانی رخ داده اند . هر ساله هزاران نفر قربانی گردباد ، فوران آتشفشان ، سیل ، خشکسالی ، زلزله و حوادث مشابه آن میشوند . تنها مناطق معدودی در جهان از خطراتی که به فاجعه منجر میشوند ، مصون هستند . حتی در مکانهایی که شرایط زمین ساختی بسیار با ثبات بنظر میرسد ، زلزله بوقوع می پیوندد .گردبادها دورترین مناطق را درمی نوردند و سیلابهای ناگهانی حتی خشکترین بیابانها را نیز مورد تاخت و تاز قرار می دهند .
متأسفانه کشورهای در حال توسعه ، بیش از همه از اثر بلا های طبیعی رنج میبرند . اغلب این کشورها فاقد سیستم هشدار دهنده بوده ، سازمانهای دفاع غیر نظامی آنها نیاز به تقویت داشته و اقتصاد شکننده شان به آنها توانایی کافی برای ایستادگی در مقابل بار عظیم مالی خسارات ناشی از فاجعه را نمیدهد .
باید توجه داشته باشیم که یک حادثه طبیعی ناگوار زمانی تبدیل به یک بلای طبیعی می شود که موجب تحمیل تلفات و خساراتی به جوامع و فعالیتهای انسانی گردد . بلا های طبیعی علاوه بر داشتن اجزای تشکیل دهنده ای که علوم طبیعی به آن میپردازند دارای جنبه های اجتماعی قدرتمندی نیز هستند . اگر چه نمیتوان از وقوع آنها جلوگیری کرد ولی میتوان آثار و عواقب فاجعه آمیز آنها را به کمک برنامه ریزیهای قبلی و آمادگی برای انجام اقدامات اضطراری کاهش داد .
امروزه انسان با بهره گیری از فن آوریهای موجود و نیز با شناخت بیشتر از محیط اطراف خود توانسته است از ابعاد روزافزون خسارات ناشی از بلایای طبیعی و جوی مانند : طوفان ، سیل ، یخبندان ، آتش سوزی جنگل ها و خشکسالی بکاهد . این روند البته به دلایل مختلف و از جمله عدم آگاهی از زمان وقوع آنها با توقف هایی نیز روبرو بوده است .
در حال حاضر سازمان هواشناسی کشور با ایجاد سیستم های پایش ، پیش بینی و صدور اخطاریه درمقیاس های زمانی کوتاه و بلند مدت ، توانسته است نقش موثر خود را در کاهش خسارات به منصه ظهور رساند . این سازمان همچنین در بسیاری از پروژه های تحقیقاتی ـ کاربردی با موضوع کاهش اثرات بلایای طبیعی ، حضوری فعال داشته است .
بلایای طبیعی چیست ؟
زمین اتمسفر و اقیانوسها به طور پیوسته در حال حرکتند ، پوسته زمین از صفحاتی تشکیل شده که بر روی مواد ماگما شناور میباشند و سرعت حرکت آنها فقط در مقیاس زمانی زمین شناسی قابل توجه است . در امتداد رشته های میان اقیانوسی ، پوسته زمین شکسته و باز شده و سپس مجدداً توسط بالا آمدن مواد مذاب بسته میشود ، به این طریق پوسته جدید تشکیل شده و صفحات اقیانوسی به اطراف انده میشوند ، در چنین نقاطی بیشترین آتشفشانها تشکیل شده و زلزله اتفاق میافتد .
80% تلفات زلزله درجهان مربوط به 6 کشور است، که ایران در زمره آنها است.
اهداف ویژه :
3 – شناخت مکانیزم برنامه ریزی مدیریت بلایا، درکشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا
5- شناخت تربیت نیروی انسانی مدیریت بلایا، درکشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا
6 – شناخت شیوه اجرای مدیریت بلایا ، در کشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا
7 – شناخت مقولات پایش و ارزیابی مدیریت بلایا، در کشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا
8 – شناخت مکانیزم مدیریت بلایا، در شرایط فعلی ایران
9 – تدوین نهایی الگوی مدیریت بلایا برای ایران
دانلود پایان نامه رشته جغرافیا بلایای طبیعی با فرمت ورد و قابل ویرایش تعداد صفحات 120
دانلود پایان نامه آماده
تاریخچه
مرور وقایع گذشته و آمارهای بهداشتی در طول 20 سال گذشته نشان می دهد که بلایای طبیعی باعث مرگ بیش از سه میلیون و حداقل 800 میلیون نفر زخمی در جهان شده است. تنها طی سال های 1996-1997 میلادی خسارت های ناشی از بلایای عظیم به بیش از 400 میلیارد دلار رسیده و این در حالیست که در دهه قبل میزان خسارت 147 میلیارد ، در دو دهه قبل ، یکصد میلیارد دلار گزارش شده است و در سه دهه گذشته میزان وقوع بلایا 3 برابر و زیان های مالی ناشی از آن ها 8 برابر شده است.
ایران جزء 10 کشور بلاخیز جهان است و 90 درصد جمعیت کشور در معرض خطرات ناشی از سیل و زلزله قرار دارند. بلایای طبیعی تنها در هفت سال گذشته بیش از 2157 میلیارد ریال خسارت به کشور ما وارد نموده است و کشور ما را از نظر آمار و وقوع حوادث طبیعی در مقام ششم جهانی قرار داده است. در 90 سال اخیر بیش از 120 هزار نفر از مردم ایران بر اثر وقوع بلایای طبیعی کشته شده اند که از این تعداد 76 درصد بر اثرزلزله ، 13 درصد براثر سیل و 11 درصد بر اثر سایر بلایای طبیعی جان خود را از دست داده اند.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
تاریخچه......................................................................................................................................1
بلایا............................................................................................................................................3
مهم ترین آثار بلایا بر محیط.....................................................................................................3
انواع بلاها..................................................................................................................................4
بلاهای طبیعی............................................................................................................................4
بلاهای ساخت بشر...............................................................................................6
بلایای فنی...........................................................................................................6
تعیین اهمیت هر بلا..............................................................................................6
معرفی آمادگی بخش بهداشت و درمان در برابر بلایا وشرایط اضطراری...................7
فرایند آمادگی......................................................................................................7
اقدامات پیش از وقوع بلا.....................................................................................8
اقدامات هنگام وقوع بلا.......................................................................................9
اقدامات پس از قوع بلا.......................................................................................10
راهنمای برنامه خانوادگی مقابله با حوادث............................................................11
مرکز اعلام خطر و اهداف آن..............................................................................13
آموزش عمومی..................................................................................................16
آموزش بهداشت در مراحل مختلف بروز بلایای طبیعی.........................................17
راهکار های لازم جهت افزایش سطح آگاهی ارائه دهندگان خدمات ......................18
فعالیت های علمی جهت افزایش سطح آگاهی......................................................18
برنامه مقابله با بلایای طبیعی................................................................................20
تشکیلات مسئول ملی........................................................................................20
هماهنگی..........................................................................................................22
برنامه ریزی......................................................................................................25
سازماندهی.......................................................................................................26
وظایف ستاد پیشگیری و بازسازی حوادث غیر مترقبه..........................................27
وظایف سازمان ها و نهاد ها به تفکیک...............................................................29
شرح وظایف کمیته فرعی بهداشت و درمان کاهش اثرات بلایای طبیعی...............32
مدیریت بخش بهداشت....................................................................................33
سازمان های بین المللی.....................................................................................34
آشنایی با نهضت جهانی صلیب سرخ و هلال احمر.............................................34
سازمان ملل ( UN )........................................................................................35
برنامه توسعه سازمان ملل متحد UNDP...........................................................36
دفتر کمیسر عالی سازمان ملل برای پناهندگان......................................................37
صندوق بین الملل سازمان ملل متحد برای کودکان UNICEF............................37
سازمان خوارو بار و کشاورزی FAO................................................................37
سازمان آموزش علمی و فرهنگی ملل متحد UNESCO....................................38
سازمان بین المللی هواشناسی.............................................................................38
سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری.................................................................38
صندوق بین المللی پول.....................................................................................39
سازمان های غیر دولتی......................................................................................39
واحدهای دولتی امداد........................................................................................40
مؤسسات بین المللی دو جانبه یا چند جانبه..........................................................40
امداد رسانی نیروهای دولتی وجمعیت های داوطلب.............................................41
جابجایی جمعیت..............................................................................................43
تخلیه...............................................................................................................43
حمل و نقل......................................................................................................44
اسکان آوارگان و بهداشت اردوگاه ها.................................................................44
چادر و انواع آن................................................................................................46
ویژگی های چادر.............................................................................................46
انتخاب موقعیت اردوگاه ها...............................................................................47
طراحی اردوگاه ها............................................................................................48
کمبود و آلودگی آب در مناطق بلارده.................................................................49
اهمیت آب از نظر بهداشت...............................................................................49
نقش آب در اشاعه بیماری.................................................................................50
ترتیب اولویت بندی تأمین آب در شرایط اضطراری............................................52
آب مورد نیاز....................................................................................................53
کیفیت آب.......................................................................................................54
طی دوره تخلیه................................................................................................54
گندزدایی آب..................................................................................................54
ید زنی............................................................................................................54
جوشاندن.........................................................................................................55
کلرزنی............................................................................................................55
تأمین یخ..........................................................................................................57
ذخیره آب........................................................................................................57
تجهیزات لازم برای تأمین آب...........................................................................58
دفع غیر بهداشتی مدفوع در شرایط بحران..........................................................58
عدم وجود شبکه جمع آوری فاضلاب...............................................................59
دفع فاضلاب....................................................................................................60
نکات مورد توجه در دفع مدفوع انسانی بوسیله توالت........................................60
دفع مواد زائد جامد..........................................................................................61
دفع لاشه حیوانی.............................................................................................63
نحوه دفع صحیح زباله در مناطق بلا زده............................................................63
پر کردن اراضی پست......................................................................................64
مبارزه و پیشگیری از بیماری ها به دنبال وقوع بلایای طبیعی...............................66
تیم های امداد بهداشتی....................................................................................68
جمع آوری و انتقال آسیب دیدگان و بیماران.....................................................68
شرایط انتخاب محل........................................................................................68
هدف از تعیین محل جمع آوری آسیب دیدگان.................................................69
نیروی انسانی در محل جمع آوری آسیب دیدگان..............................................70
پشتیبانی محل جمع اوری آسیب دیدگان...........................................................70
بیمارستان و درمانگاه صحرایی سیار..................................................................70
شرایطی که انتقال بیمار را ایجاب می کند..........................................................71
برنامه ریزی برای انتقال بیمار...........................................................................72
محافظت از بهیاران.........................................................................................72
انتخاب وسیله نقلیه.........................................................................................73
آماده سازی وسیله نقلیه برای انتقال بیمار..........................................................73
گندزدایی وسیله نقلیه پس از جابجایی.............................................................74
احتیاطات عمومی در کاربرد مواد گندزدا و ضدعفونی کننده ها..........................74
گندزداها و ضد عفونی کننده های شیمیایی......................................................75
پیشگیری و مبارزه با بیماری های روده ای از طریق بهسازی محیط...................78
گندزدایی موا آلوده........................................................................................79
بهسازی محیط در بیمارستان های صحرایی.....................................................80
کمک های اولیه............................................................................................80
صفات کمک دهنده.......................................................................................81
وظایف اصلی کمک دهنده.............................................................................81
وسایل مورد نیاز و ضروری در حوادث..........................................................82
مبارزه با جانوران موذی.................................................................................83
برنامه اجرایی مبارزه با جانوران موذی پس از وقوع بلا....................................84
فقدان غذا و آلودگی غذا در مناطق بلا زده......................................................88
تأمین بهداشت مواد غذایی در زمان بحران......................................................90
وظایف بخش بهداشت.................................................................................92
کنترل بهداشت مواد غذایی وارد شده به منطقه................................................93
شرایط نگهداری مواد غذایی در شرایط بحران................................................94
خدمات کفن و دفن......................................................................................94
وسایل و لوازمی که برای کفن و دفن مورد نیاز هستند....................................96
بهداشت روانی...........................................................................................97
آموزش بهسازی به قربانیان...........................................................................98
پیوست ها...................................................................................................100
منابع...........................................................................................................