لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 21
پیدایش آق قو یونلو ها :
در اوایل قرن 15 میلادی ( قرن نهم هجری ) در نتیــجه ضعف تیموریان ، کشور ایران به دست 2 قبیلــه ترکمن
آق قو یو نلو و قره قویونلو افتاد که نزدیک یک صد سال با یکدیگر در حال جنگ و منازعه بودند. 1
قرا قویونلو به معنای « دارندگان گوسفند سیاه » می باشند ، آق قویونلو به معنای « دارندگان گوسفند ان سفید » آمده است ، علامت و نشانه های سلسله ای این دو اتحادیه بر روی سکّه ها ، اسناد و سنگ قبر ها هیچ ارتباط روشنگرانه با اسمهایشان ندارند. * 2
آنچه در مورد وجه تسمیه این دو قبیله در کتاب حکومت ترکمانان قراقویونلو و آق قویونلو در ایران آمده این است که در زندگیو اقتصاد این قبایل گوسفند نقش حیاتی داشته بر روی سنگ قبر های خود نماد این گوسفند را حک می کردند و شکل آنرا بر روی سنگها حجاری کرده اند,2 کلمه متضاد(آق_قره)شاید به دلیل نشان دادن اختلافات میان خود بکار می برده اند.
در این مقاله اختصاصا به دوره و حکومت آق قویونلو ها پرداخته می شود ، « اینان اتحادیه قبایل ترکمانی بودند که در منطقه دیار بکر و پس از دوره مغول در قرن 14 میلادی ( قرن هشتم هجری ) پدید آمد و تا حدود سال 908 هجری مقارن با 1502 میلادی دوام آورد . آق قویونلو ها که ابتدا به صورت قبیله ای زندگی می کردند کم کم اماراتی تشکیل دادند و به مقام سلطانی رسیدند و سپس با تشکیل اتحادیه قبایل ترکمان ، رفته رفته امپراطوری نسبتا بزرگی را به وجود آوردند » 3
« بعد از اینکه اوزون حسن بر قراقویونلو ها غلبه پیدا کرد برخی از طوایف ایل بزگ افشار و طوایف قاجار که از قراقویونلو ها اطاعت می کردند به ایل آق قویونلو پیوستند بعد ها برخی از طوایف ایل ذوالقدر نیز به جرگه متحدان آق قویونلو ملحق شدند و اتحادیه بزرگی از ترکمانان آق قویونلو بوجود آمد » 4
نسبت آق قویونلو ها را به با یندر خان می رسانند ، بایندر در فهرست قبایل رشید الدین به یکی از قبیله های بیست و چهارگانه اوغوز ها اطلاق شده است ، در کتاب دده قورقود ( حماسه ترکی ضبط شده در حدود 1400 م ) نام یکی از حکام اوغوز بایندر می باشد که وی را خان خانان می نامند » 5
«در منابع بایندر و یا بایندر به مترادف با آق قویونلو به کار رفته است : به هر حال نام ایل بایندر در سدة هشتم
*بر روی آثار باقیمانده از آن دوران این مطلب صدق می کند «پرچم سفید اوزون حسن که در جنگ اتلق بلی ( در سال 878 ه . ق ) بدست سلطان محمد فاتح افتاده ، و در حال حاضر در موزة کاخ توپقاپی نگهداری می شود ،شکل گوسفند دیده نمی شود .
** بایندر در لغت به معنی متمکن و مالدار آمده است و از آنجا که آق قویونلوها ثروت و مکنت فراوان داشتند به بایندر یان مشهور شدند .7
/ چهاردهم در آسیای صغیر سر زبانها افتاده است . اسمهای بعضی از جایهای آناتولی مرکزی که بایستی با زمان فتوحات اوغوز رابطه داشته باشد ، این فرضیه را پیش می کشد که بایندریها در فتح آسیای صغیر به دست سلجوقیان شرکت داشته اند . ایل بایندر پس از سقوط سلسلة آق قویونلو در تریپولی و حلب و نیز در جنوب سیلواس اسکان گزیدند 6 »
آ قویونلوها در ناحیه ای که مرکز آن دیار بکر بود و زیر سایة فعالیت و کاردانی رهبرشان قرا عثمان بیک ، حکومتی را بنیاد نهادند . آق قویونلوها رفته رفته با ترکمنهای حلب و ناحیة مرعش و ایل ذوالقدر متحد شدن و بدین ترتیب بسیاری از حکام محلی را توانستند از میان بردارند و یا برخی از آنان را مطیع خود سازند .8 »
بعد از اینکه قره عثمان با تیمور در جهت سرکوبی قره قویونلوها همکاری نمود تیمور بعد از پیروزی و هنگام ترک آسیای صغیر ، قره عثمان را به امارت تمامی نواحی دیار بکر منسوب ساخت و قدرت آق قویونلوها از اینجا آغاز شد . عثمان بیک وقتی به دیاربکر رسید موفق شد طوایفی را که در اطراف برادرانش گرد آمده بودند به طرف خود جلب کند و بدین ترتیب دولت آق قویونلو را در این شهر بنیان گذارد .
کم کم تبدیل به حکومت قدرتمندی شد و توانستند با وجود منازعات و اختلاف داخلی و خانوادگی تا 917 هجری (1508 میلادی ) به عمر خود ادامه دهند اما سرانجام به دست شاه اسماعیل صفوی از میان رفت.
اوج قدرت و عظمت آق قویونلوها به دوران اوزون حسن مربوط می شود که در پهنة سیاسی آن روزگار به صورت قدرتی برتر ظهور کردند . دولت عثمانی بعد از فتح استامبول به دست سلطان محمد فاتح یک خطر جدی برای کشورهای اروپائی محسوب شد .* پس درصدد برآمدند تا در شرق با کشوری که توان مقابله با این قدرت عظیم را دارد دست دوستی و اتحاد دراز کنند و بهترین قدرت ، قدرت آق قویونلوها ( اوزون حسن ) بود . از جمله دولتهایی که خواستار اتحاد با ایران بود دولت ونیز از کشور ایتالیا بود ه که به دلیل تجارت با مشرق وادویه از لحاظ ثروت کشوری غنی بود 9 » اینان همواره سعی کردند تا با مقدمات و تحریکاتی آٌ قویونلوها را به جنگ با دولت عثمانی وادارند تا عثمانیها از اروپائیها غافل شوند .
* همانطور که تیمور برای کشورهای آسیایی مسئله ساز بود ، دولت عثمانی نیز برای کشورهای اروپایی خطر آفرین گشته بود . با این تفاوت که ثبات و دوام و تحرک امپراتوری عثمانی نقطة مقابل دولت مستعجل تیموری بود.
در طول 2 قرن سفیران زیادی بین دولت ونیز و ایران دائماً در رفت و آمد بودند و همیشه سعیشان این بود که در جنگ با ترکان متحد شوند در این بین زنان بی تأثیر نبودند . در زمان جنگهای اوزون حسن که توسط کاترینوزنو و خویشاوند سببی او وجوزوفا بار بارو تشکیل شده بود نقش دسپیناخاتون شاهزادة طراپوزانی مسیحی مهم بوده است که در قسمتهای بعد مفصل تر بیان می شود .9 » و بر اساس نوشته های این سفرا به جایگاه و مقام زن در اجتماع نیز پرداخته می شود .
زن در میان ترکمانان مانند زنان دوره های بعدی نبود که محدود به حرامسرا باشند به دلیل ساختار ایلی و قبیله ای ترکان ، زنان همراه مردان در تأمین معاش و . . . نقش کلیدی داشتند و از آزادی عمل بیشتری برخوردار بودند که این مسئله در دوران بعد که موفق به تشکیل حکومت می شوند بی تأثیر نبوده است .
« در فرهنگ ایلی ، زنان به دلیل کارکرد اقتصادیشان ، نقش و منزلت مهمی در اجتماع دارند . در فرهنگ قبیله ای ترکمانان نیز ، زنان کارکرد مؤثر خود را نه تنها به عنوان یک عنصر فعال اقتصادی و اجتماعی حفظ کرده بودند ، خاتونان دربار و سوگلیهای سلطان حوزة فعالیت خود را از حوزة مسایل اجتماعی و اقتصادی به مسائل سیاسی و دیپلماتیک گسترش داده بودند : به عبارت دیگر خاتونان سلطان بر خلاف بسیاری از زنان حرامسرا به ایفای نقش به عنوان عناصر پشت پرده اکتفا نکرده ، کارکرد خود را به مسائل سیاسی علنی نیز کشانده بودند به نظر می رسد هر چه عشایر از زندگی ساده و بی پیرایة چادرنشینی دور شدند و به زندگی یکجانشینی و شهری گراییدند ، نقش و منزلت آنان نیز کاهش یافت و به حرامسرا و اندرون محدود شد .. مقایسة اجمالی زنان مغولها و ممالیک مصر با زنان ترکمانان و دیوانیان این نکته را اثبات می کند .11 »
«زنان ترک موقعیت و منزلتی تقریباً با مردان داشتند حجاب و حرامسرا برای آنان مفهومی نداشت ، آنان در کارهای سیاسی نقش مؤثری را بازی می کردند 12 »
زنان ترک تاتار آزادی عمل داشتند ، بی پرده حرکت می کردند ، حرم و پرده نشینی میان زنان تاتار معمول نبود زنان با مردان خود بر پشت زین می نشستند و در سفره های جنگی زیارت مکه و گردش همراه آنان بودند ، حق مالکیت داشتند ، همپای جنگجویان به میدان می آمدند و در جشن ها و شادیها با شوهران شرکت می کردند 13 »
تحقیق درباره ی سمینار تاریخ
