کودکان متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر
گاهی اتفاق میافتد با وجود این که مرد از نظر جسمی سالم است باین معنی که قادر است اسپرماتوزوئید در بدن خود تولید کند و این مواد تولید شده قدرت بارور کردن و حامل نمودن زن را دارد امّا بنابر عللی نظیر ابتلاء مرد به مرض عنن و یا انزال سریع در مرد یا بعلت نواقص موجود در آلات تناسلی مرد و یا عیوب موجود در ساختمان مهبل یا زهدان زن حامل شدن وی در حالت طبیعی و از طریق مواقعه امکانپذیر نمیباشد که در این صورت به کمک دانش پزشکی و وسایل مصنوعی اسپرماتوزوئید از شوهر گرفته و با آماده سازی آن در موقعیت مناسب به زن تلقیح میگردد و بنابراین در این تلقیح موادی غیر از اسپرماتوزوئید شوهر که ماده اصلی و سازنده باشد وجود ندارد و فقط اسپرم شوهر با تخمک زن با وسایل مصنوعی ترکیب و جنین بوجود میآید. که این امر به دو صورت زیر امکانپذیر است:
- لقاح اسپرم و تخمک متعلق به زن و شوهر دررحم همسر (IUI) و (GIFT)
- تلقیح مصنوعی اسپرم و تخمک یا لقاح به طریق خارج رحم در محیط آزمایشگاه
1. جواز یا حرمت تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر
همان طور که پیشتر نیز عنوان شد، تلقیح مصنوعی کاملاً جدید و به روز است. لاجرم یافتن نظراتی پیرامون آن در کتاب و سنت و کتب فقهی قدیمی امکانپذیر نیست. بنابراین بایستی نظرات گوناگونی را که علمای متأخر در این باره اظهار داشته اند مورد بحث و بررسی قرار داد. که در این بخش نیز ما به صورت جداگانه به بررسی نظرات فقهای امامیه و اهل سنت خواهیم پرداخت.
1-2. نظرات فقهای امامیه 1-2-1. جواز لقاح مصنوعی با اسپرم شوهر
در فقه امامیه بسیاری از مراجع تقلید و فقهای اسلام در زمینه حلّیت لقاح مصنوعی با اسپرم شوهر و آثار شرعی و حقوقی آن در دوره معاصر اظهارنظر کردهاند که در همین راستا به نظرات عدهای از مراجع تقلید و علمای فقه بشرح زیر استناد میگردد.
1- حضرت آیتالعظمی شیخ یوسف صانعی در مسئله 110 مربوط به تلقیح مصنوعی چنین اظهارنظر فرمودند: «باردار نمودن مصنوعی زن به نطفه شوهر جایز است البته باید از مقدمات حرام پرهیز شود مثل آنکه تلقیح کننده نامحرم نباشد و هر چند این گونه اعمال موجب حرام شدن نطفه و فرزند نمی باشد چون مربوط به مقدمات است و خود مقدمات حرام است و فرزند متعلق به زن و مرد صاحب نطفه میباشد و همۀ احکام فرزند را داراست» و در مسئله 114 چنین فرمودند «هر گاه تخمدان زن قدرت آزاد کردن و وارد کرن تخمک به داخل لوله را نداشته باشد در این صورت جایز است که با عمل جراحی تخمک را از شکم بیرون آورده و در خارج آن را با اسپرم شوهر مخلوط نموده و سپس به رحم زن وارد نمایند.» (صانعی، ی.، استفتائات پزشکی، 1378: 60-59)
2- مرحوم آیتالعظمی گلپایگانی در استفتائاتی که در این زمینه به عمل آمده چنین اظهارنظر نمودهاند:
«مستفاد از ادله شرعیه نطفه مرد در رحم حلیله خود قرار بگیرد جایز است و اولاد ملحق به مرد و حلیله است و توارث از طرفین ثابت است...». (به نقل از امامی، اَ.، مطالعه تطبیقی نسب در حقوق ایران و فرانسه، 1349: 362)
3- حضرت آیتالله محمد یزدی: «به سبب ضعف یکی از زن و مرد یا هر دوی آنها، بدست آوردن ترکیب از آمیزش حلال ممکن نبوده؛ پس ماده لازم از زن و شوهر گرفته شده و سپس در لوله آزمایش ترکیبی از آنها ایجاد گردیده و در رحم کاشته شده است. در این جا هیچ اشکال و شبهه ای در جایز بودن وجود ندارد؛ چه، نه هیچ عنوان از عنوان های حرام از قبیل زنا یا ریختن نطفه در رحم حرام و... بر این کار صدق میکند و نه این کار با پاکدامنی و نگاه داشتن دامن و سفارشهایی از این دست که در روایات آمده، ناسازگاری دارد، تلقیح جزء گرفته شده از مرد در جزء به وجود آمده در رحم زن، در خارج رحم نیز همین حکم را دارد و جایز است و به همان دلیل که گفتیم در آن اشکالی نیست». (یزدی، م.، باروریهای مصنوعی و حکم فقهی آن، 1380: 69)
4- آیتالله محمد مؤمن: «حالتی که منی مرد به وسیله لوله لقاح در مهبل همسر وی تزریق شود اشکالی ندارد، به شرط آن که در گرفتن منی از مرد، جهات شرعی رعایت شود و...
دلیل جایز بودن این گونه باروری، آن است که نطفه از منی و تخمک زوجین بسته شده و تنها لقاح از راه معمول نبوده است و دلیلی بر حرام بودن این شیوه لقاح، وجود ندارد و نیز اصل برائت شرعی و عقلی، بر جایز بودن آن دلالت دارد» (مؤمن، م.، سخنی درباره تلقیح، 1380: 45)
5- حضرت آیتالله سید محمد صادق روحانی در زمینه تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر نظر بر مشروعیت این عمل دارند و چنین فرمودند: «ان کان التلقیح بماء الرجل لزوجه – کان ذالک عملاً مشروعاً علی ما استقف علیه...» (به نقل از امامی، اَ.، مطالعه تطبیقی نسب در حقوق ایران و فرانسه، 1349: 362)
6- آیتالله خوئی: «تلقیح زن به نطفه شوهرش جایز است، بلی اگر عمل توسط غیر شوهر انجام شود و در اثر آن مس یا نظر به آلات تناسلی زن لازم آید، جایز نخواهد بود...». (خوئی، س اَ.، مستحدثات المسائل، 1401 ق: 43-42)
7- آیتالله خمینی(ره) نیز در تحریرالوسیله به جواز این عمل فتوی دادهاند مگر این که مقدمات خارجی ماند تماس مرد اجنبی با زن اجنبی موجب حرمت آن گردد. (موسوی خمینی، س ر. تحریر الوسیله، 1372: 621)
8- حضرت آیتالله جعفر سبحانی: «تلقیح نطفه زوج به زوجه، که با رعایت موازین شرعی به هنگام تلقیح کاملاً بی اشکال است.»
از دیگر حضراتی که به حلیت و جواز عمل مزبور فتوا دادهاند میتوان به اسامی ذیل اشاره کرد:
1- حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ محمد تقی بهجت دامت برکاته العالیه
2- حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ محمد فاضل لنکرانی “دامت برکاته العالیه”
3- حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ جواد تبریزی دامت برکاته العالیه
4- حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ سید محمد سعید حکیم دامت برکاته العالیه
5- محضر مبارک رهبر بزرگوار حضرت مستطاب آیت الله العظمی حاج سید علی خامنهای دام ظله علی رئوس المسلمین
6- حضرت آیت الله العظمی حاج سید علی سیستانی “دامت برکاته العالیه”
7- حضرت آیت الله العظمی حاج سید محمد شاهرودی “دامت برکاته العالیه”
8- حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ ناصر مکارم شیرازی “دامت برکاته العالیه”
9- حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ حسینعلی منتظری “دامت برکاته العالیه”
10- حضرت آیت الله العظمی موسوی اردبیلی “دامت برکاته العالیه”
11- حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ حسین نوری همدانی “دامت برکاته العالیه”
(صمدی اهری، م ه.، وضع حقوقی ناشی از تلقیح مصنوعی در حقوق ایران و اسلام، 1382: 47-30)
در خصوص فرض ما یعنی «تلقیح مصنوعی زن با اسپرم شوهر» با نگرش کلی به فتاوای صادره و با جمع بندی آراء بدست آمده به نظر میرسد این عمل چه در رحم زن انجام پذیرد و چه در محیط آزمایشگاه، بلا اشکال میباشد و اگر گروهی جواز به کارگیری این روش را مورد تردید قرار دادهاند، احتمالاً به جهت بیم از ارتکاب پارهای مقدمات حرام نظیر اخذ تخمک از زن توسط نامحرم و یا اخذ اسپرم به روش غیرمجاز بوده است والا هیچ دلیلی بر حرمت اصل عمل به نظر نمیرسد. (جعفر زاده، م ق.، در آمدی بر مسائل فقهی و حقوقی تلقیح مصنوعی، 1376: 3)
جامعه بشری دائماً در حال تغییر و تحول است. روز به روز مسائل جدیدی پیش می آید که از جنبه های مخلف نیاز به بررسی و پژوهش دارد.
علم حقوق نیز ناگزیر است تا همزمان با این تحولات، توسعه یابد تا جوابگوی نیازهای جامعه باشد چون در غیر اینصورت مشکلات عدیده ای بر سر راه جامعه قرار می گیرد. لذا فقدان قانون در مورد مسائل جدید منجر به هرج و مرج می گردد. یکی از مسائل جدید که از جنبه های مختلف قابل بررسی است تا مسئاله روشهای جدید باروری به طریقه مصنوعی می باشد. مسئاله تلقیح مصنوعی ابتداءاً در مورد گیاهان و حیوانات انجام شد و کم کم در مورد انسان هم انجام شد و نتایج مثبتی داشت. تلقیح مصنوعی می تواند باعث حل مشکلات بسیاری از خانواده ها شود که از نعمت داشتن فرزند محروم اند. ولی البته همچون دیگر مسائل جدید، باعث نگرانی ها و مخلفت هایی هم شده است. این مسئاله فقط از جنبه حقوقی اهمیت ندارد و چه بسا جنبه های اخلاقی و اجتماعی آن مهمتر از جنبه حقوقی آن باشد. مسائلی همچون ترکیب اسپرم با تخمک در خارج از رحم، انتقال جنین زوجین به رحم زن ثالث، ترکیب اسپرم مرد وزن بیگانه، پرورش جنین در لوله آزمایشگاه، اهداء تخمک/ جنین و ..... سئوالات بیشماری را ایجاد می کند.
تلقیح مصنوعی انواع گوناگونی دارد: از جمله تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر، تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه، حالت مادر جانشین و حالت اهداء تخمک / جنین: که مادر این نوشته به بررسی تلقیح با اسپرم شوهر و با اسپرم بیگانه و حالت مادر جانشین پرداخته ایم و بحث اهداء تخمک/ جنین را مورد بررسی قرار نداده ایم.
دراین نوشته، آنچه بیشتر مورد توجه است، بررسی مشروعیت یا عدم مشروطیت طرق تلقیح مصنوعی و بررسی نسب و آثار آن از جمله ارث طفل حاصل از این طرق است. به این معنا که طفل حاصل از طرق تلقیح مصنوعی به چه کس یا کسانی ملحق می شود و آثار این الحاق چیست؟
و همچنین نظرات فقهاء و حقوقدانان را مورد بررسی قرار داده ایم.
مقدمه
فصل اول- تعاریف و کلیات
تعریف مسأله و موضوع تحقیق
سئوالات اصلی تحقیق
فرضیه های تحقیق
اهداف تحقیق
اهمیت تحقیق
روش تحقیق و شیوه گرد آوری مطالب
فصل دوم- تاریخچه تلقیح مصنوعی
فصل سوم- تلقیح مصنوعی
مبحث اول- تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر
گفتارنخست- جواز یا حرمت تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر
گفتار دوم- آثار مالی و غیر مالی نسب ناشی از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر
بند اول- آثار مالی
الف) توارث
ب) نفقه
ج) سایر آثارمالی
بند دوم- آثار غیر مالی
الف)حرمت نکاح
ب) حضانت
ج) تربیت
د) ولایت
مبحث دوم- تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه
گفتار نخست- وضع حقوقی - فقهی ( جواز یا حرمت) تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه
گفتار دوم- دلایل مخالفان و موافقان این روش
1- اطلاق و عموم پاره ای از آیات قرآن
2- اطلاق و عموم پاره ای از روایات
3- مقتضای قاعده احتیاط
گفتار سوم- نسب ناشی از لقاح مصنوعی با اسپرم بیگانه
بند اول- نسب ناشی از لقاح به شبهه با اسپرم اجنبی
بند دوم- نسب طفل ناشی از لقاح عمدی با اسپرم غیر شوهر(اجنبی)
1-قائلین به عدم ثبوت نسب
2- قائلین به ثبوت نسب
الف) رابطه طفل با زوج ( شوهر زن)
ب) رابطه طفل با زوجه (مادر)
ج) رابطه طفل با صاحب آب
فصل چهارم- مادر جانشین
مبحث اول- قرارداد مادر جانشین
گفتار اول- تعریف قرارداد مادر جانشین
گفتار دوم- نظرات مخالفان و موافقان
مبحث دوم- وضعیت فقهی حالت مادر جانشین
گفتار اول- لقاح داخل رحمی
بند اول- حالت جانشینی در بارداری
بند دوم- حالت جانشینی با باروری مصنوعی
گفتار دوم- لقاح خارجی رحمی
بند اول- فراهم کردن زمینه لقاح بین اسپرم و تخمک در آزمایشگاه
بند دوم- انتقال جنین تشکیل شده به رحم مادر جانشین
مبحث سوم- نسب در حالت مادر جانشین
مبحث چهارم- مادر کیست؟
گفتار اول- حالت جانشینی در بارداری
گفتار دوم- حالت جانشینی با باروری مصنوعی
مبحث پنجم- آثار نسب
گفتار اول-حرمت نکاح
گفتار دوم-حضانت
گفتار سوم- ولایت قهری
گفتار چهارم- الزام به انفاق
بند اول- انفاق بین کودک و صاحب اسپرم
بند دوم- انفاق بین کودک و صاحب رحم اجاره ای
گفتار پنجم- توارث
بند اول- توارث بین صاحب اسپرم و کودک
بند دوم- توارث بین طفل و صاحب تخمک
بند سوم- توارث بین طفل و صاحب رحم اجاره ای
نتیجه گیری کلی
شامل 55 صفحه فایل word
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:112
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
مقدمه 1
بخش اول : کلیات
فصل اول: تعاریف 6
مبحث اول : تعریف تلقیح و انواع آن 6
گفتار اول: تعریف تلقیح مصنوعی 6
گفتار دوم : انواع تلقیح مصنوعی 6
فصل دوم: تاریخچه و سیر قانونی 8
مبحث اول : تاریخچه 8
مبحث دوم: سیر قانونی 10
فصل سوم: مسائل پزشکی لقاح طبیعی و تلقیح مصنوعی 14
مبحث اول : مسائل پزشکی لقاح طبیعی 14
مبحث دوم: مسائل پزشکی لقاح خارج رحمی (تلقیح مصنوعی) 18
مبحث سوم: تلقیح اسپرم 18
گفتار اول: تلقیح اسپرم به داخل رحم (IUI) با استفاده از اسپرم همسر 18
گفتار دوم: انتقال تزریق تخمک (GIFT) 19
گفتار سوم: انتقال تخمک بارور شده یا زایگوت (ZIFT) 19
گفتار چهارم : روش باروری آزمایشگاهی یا انتقال رویان (IVF-EI) 19
بخش دوم : تلقیح مصنوعی
فصل اول: مباحث فقهی تلقیح مصنوعی 23
فصل دوم : تلقیح مصنوعی و حقوق موضوعه 28
مبحث اول: تلقیح مصنوعی و حقوق جزا 28
مبحث دوم: وضعیت حقوقی اطفال ناشی از لقاح مصنوعی 33
گفتار اول: ماهیت نسب 33
گفتار دوم: راههای اثبات نسب مشروع یا مشروع کردن نسب 46
مبحث سوم: تلقیح مصنوعی و قانون مدنی 53
مبحث چهارم: حضانت طفل ناشی از تلقیح مصنوعی 57
فصل سوم : قاعدة فراش در حقوق امامیه 63
مبحث اول: نسب طفل حاصل از لقاح مصنوعی به وسیلة اسپرم شوهر 63
مبحث دوم: نسب طفل حاصل از لقاح مصنوعی به وسیلة اسپرم مرد اجنبی 65
فصل چهارم: وضع حقوقی اطفال ناشی از تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه 67
مبحث اول: رابطة طفل ناشی از لقاح مصنوعی با مادر طبیعی خود (زن ملقوحه) 67
مبحث دوم: رابطة طفل با صاحب نطفه 68
گفتار اول: ثبت تولد طفل 68
گفتار دوم: حق طفل برای دانستن نسب خود 69
گفتار سوم: حق طفل در اقامه دعوی مسئولیت مدنی 70
گفتار چهارم: مسئولیت مدنی پزشک در مقابل طفل 71
مبحث سوم: رابطة طفل با شوهر زن 72
بخش سوم: اهداء تخمک یا جنین و اجاره رحم (مادر جانشین)
فصل اول : اهداء تخمک یا جنین 74
مبحث اول : مسائل پزشکی اهداء تخمک یا جنین 74
مبحث دوم: مسائل فقهی انتقال تخمک یا جنین 78
مبحث سوم: مسائل حقوقی انتقال جنین 81
فصل دوم: اجاره رحم یا مادر جانشین 94
مبحث اول : مسائل پزشکی اجارة رحم یا مادر جانشین 94
مبحث دوم: مسائل فقهی اجاره رحم یا مادر جانشین 96
مبحث سوم: مسائل حقوقی اجارة رحم یا مادر جانشین 98
گفتاراول : وضعیت حقوقی طفل ناشی از رحم اجاره ای یا مادر جانشین 101
بند 1: رابطة طفل با زن اجاره ای 101
بند2: رابطة طفل و شوهر زن اجیر 102
بند3: رابطة حقوقی طفل با صاحبان جنین (اسپرم و تخمک) 102
گفتاردوم: وضعیت حقوقی مادر جانشین یا اجاره ای 103
بند1 : حالتی که صاحب تخمک، صاحب رحم اجاره ای نیز باشد 103
بند2 : حالتی که فقط رحم اجاره داده می شود 103
نتیجه و پیشنهاد 105
فهرست منابع 107
چکیدة انگلیسی 109
چکیده
تلقیح مصنوعی در برابر لقاح طبیعی و عبارت است از ترکیب اسپرم مرد و تخمک زن - خواه زوج و زوجه خواه بیگانه – جهت انعقاد و بارور نمودن نطفه با هر وسیله ای غیر از مقاربت، این ترکیب یا در رحم صورت می پذیرد یا در خارج رحم. در حالت کلی، از نظر شرع مقدس ، در انجام عمل لقاح مصنوعی باید از انجام مقدمات بصورتی که ممنوع اعلام شده، اجتناب کرد. از قبیل تماس نامحرم یا نگاه و غیره .
با توجه به این دو روش (لقاح درون رحمی یا خارج رحمی) بالغ بر بیست صورت تلقیح مصنوعی وجود دارد. هر چند بصورت کلی حکم شرعی هیچ کدام از این صورتها در فقه نیامده، لکن پس از بررسی های طولانی و دقیق توسط فقها برخی از این صور بدون ایراد شرعی قابل اجرا هستند و برخی که نیاز به بحث بیشتری بوده و محل اختلاف شدید هست یا ممنوع اعلام شده و یا در آن احتیاط صورت گرفته مثل لقاح مصنوعی با اسپرم مرد بیگانه. هر چند تعداد اندکی از فقها آن را بدون ایراد تجویز کرده اند. ولی چون در هر یک از این صور باید اجماع آراء فقها و شورای محترم نگهبان موافقت خود را اعلام کنند هنوز تا تدوین قانونی خاصی در زمینة صور ممنوعه فاصله داریم.
موافقت بخشی از تلقیح مصنوعی بنام انتقال جنین ناشی از زن و شوهر رسمی جهت اهداء به زوجین نابارور بعد از سالها ضمن قانونی بنام « قانون نحوة اهدای جنین به زوجهای نابارور» سال 1382 تصویب و در اواخر سال 1383 همراه آیین نامه به قوة قضائیه ابلاغ و قابل اجرا گردید.
بخش سوم تلقیح مصنوعی بنام «اجاره رحم» که در آن جنین ناشی از زن و شوهر قانونی جهت پرورش در رحم زن ثالثی بنام «مادر واسطه» و تنها به دلیل اشکال در رحم زوجه صاحب جنین منتقل می شود، هنوز مورد اختلاف فقها و حقوقدانان است ولی بازگشت زمان طولانی مراکز ناباروری منتظرند که هر چه سریع تر مشکل ناباروری این دسته از زوج ها با تصویب قانون مرتفع گردد.
فصل اول: تعاریف
مبحث اول : تعریف تلقیح و انواع آن
گفتار اول : تعریف تلقیح مصنوعی
تلقیح مصنوعی اصطلاحاً عبارت است از داخل کردن نطفه مرد در رحم زن بوسیلة آلات پزشکی یا هر وسیله دیگری غیر از مقاربت و نزدیکی .
لقاح، در لغت آبستن شدن (صفی پور، ع، منتهی الارب – تاج المصادر: لقاح (اللقح آبستن شدن )) (Fecundatiende chamean) و تلقیح (همان- تلقیح: آبستن کردن باد درخت را) نیز به معنی آبستن کردن است. همانطور که ملاحظه می شود معنی اصطلاحی تلقیح از معنی لغوی آن چندان دور نگردیده است؛ بدین معنا که لقاح مصنوعی عبارتست از آبستن شدن زن بوسیلة تزریق اسپرماتوزوئید مرد به رحم زن به کمک وسایل پزشکی و آلات مصنوعی بدون انجام عمل مقاربت و نزدیکی .
گفتار دوم : انواع تلقیح مصنوعی
تلقیح مصنوعی ممکن است با نطفه و اسپرماتوزوئید شوهر انجام گیرد که به آن تلقیح مصنوعی هرمولوگ (Artificial Inseminution With Husband Semen) (AIH) گویند و همچنین امکان دارد عمل تلقیح بوسیله نطفه بیگانه تحقق یابد که به آن تلقیح مصنوعی هترولوگ (Artificial Inseminution With a Donorscmen ) گویند. تلقیح منی هومولوگ هنگامی ضرورت پیدا می کند که شوهر دارای قابلیت باروری طبیعی بوده ولی به علت چاقی یا نقص آلت مردانه نتواند موقع انزال، منی خود را روی گردن رحم بریزد و تلقیح منی هترولوگ در مواردی مناسب است که ثابت شود ناباروری شوهر غیر قابل درمان است. بنابراین لقاح مصنوعی بر دو قسم کلی از نظر پزشکی است و این دو قسم کلی خود زیر مجموعه ها و شقوق مختلفی دارد که به مرور احکام آنها را مورد بررسی و مطالعه قرار خواهیم داد.
اهدای تخمک – به عنوان یکی از روشهای درمان ناباروری با سابقه رسمی حدود ۵ سال به ادعای بسیاری از کارشناسان توانسته با اهدای فرزند به زوجهای نابارور موجب تحقق رؤیای شیرین بچه دار شدن شود. گرچه غالب اهداء کنندگان در ایران برای تأمین یک منبع مالی تن به این کار می دهند ولی در حقیقت این تجارت می تواند خطرناک باشد پس چه بسیار خوب است با کنترل این روش، تجارت تخمک را مانع شد و در عوض با تبلیغات صحیح جامعه را تشویق کنند که تخمک را دواطلبانه و انسان دوستانه اهداء کنند. نداشتن مادر زادی تخمدان، نارسایی زودرس تخمدان ، جراحی و شیمی درمانی، امکان انتقال بیماری ژنتیکی از طریق تخمک خود به نوزاد، سقط جنین مکرر، عدم موفقیت در سیکلهای مکرر لقاح خارج رحم و افزایش سن از جمله مواردی است که این روش درمانی برای آن توصیه می شود.
دانلود پایان نامه آماده
دانلود پایان نامه رشته الهیات و فقه تلقیح مصنوعی از دیدگاه اهل سنت با فرمت ورد و قابل ویرایش تعدادصفحات 151
مقدمه
جواز یا عدم جواز تلقیح مصنوعی در اینکه مداوای عقیم مثل سایر امراض، نزد مسلمین مستب است، اختلافی نیست و دلیل آن احادیثی از پیامبر (ص) است. عربی نزد پیامبر آمد و گفت: «یا رسول الله الا نتداوی؟ قال نعم یا عبادالله به تداوا فان الله لم یضع داء الا وضع له شفاء او قال دواء الا داء واحداً، قالو یا رسول الله و ما هو؟ قال الهرم» «هیچ مرضی خدا قرار نداد، مگر اینکه شفاء یا دوای آن را نازل کرد». در مورد لقاح اسپرم مرد در رحم همسرش به غیر جماع، شافعیه و حنفیه قائل به اباحه هستند و آن را حلال می دانند و شاغفعیه احکام فقهیه مختلفی را مثل وجوب عده در بعضی از صور ثبوت نسب، بر آن مترتب می کنند. بسیاری از فقهای محدثین استفاده از طریقه تلقیح مصنوعی را اعم از داخلی (وارد کردن اسپرم مرد در فرج زن) و خارجی (انجام عمل لقاح خارج از رحم زن و منتقل کردن نطقه در رحم زن تا محل تکوین جنین) با اشکال مختلف آن، در صورتی که منجر به علاج عقیم بودن زوجین شود مباح می دانند، به شرطی که احتیاطات لازم در رابطه با مقدمات آن مراعات شود و این عمل توسط مرد اجنبی انجام نشود. مگر ضرورت اقتضا کند که در این صورت کسانی که شایستگی مداخله در این امر را دارند به ترتیب اولویت زن پزشک مسلمان، زن پزشک غیرمسلمان، مرد پزشک مسلمان و مرد پزشک غیرمسلمان که در علم طبابت مورد اطمینان باشند، هستند. در بین مسلمانان، هیئت مشاوره ی اسلامی مصر، شاید اولین مجمع افتایی باشد که در پی فتاوای صریح « علامه شیخ محمود شلتوت» (رض) – فوت 1963 م- در کتاب «الفتاوِِی» دربارهی تلقیح اظهار نظر نمود. این هیت در 23 مارس 198 م، در اولین نظریه ی رسمی در باره ی تکنیک های مختلف تلقیح(یعنی GIFT,ZIFT-AID-AIH) اظهار داشت«تلقیح اسپرم غیرشوهر به رحم زن، به هر صورتی که باشد حرام است و اگر این کار با علم و آگاهی انجام شود، رابطه ی نامشروع و زنای محصنه است». پنج سال پس از این اظهار نظر، شورای اتحاد اسلامی مصر، در ژانویه 1985م، به مناسبت زمینه سازی عده ای از متخصصان تحصیل کرده در اروپا، که به منظور مشروعیت دادن به اینگونه کارها، قصد داشتند قانونگذاران را تحت تأثیر قرار داده و زمینه ی تصویب برخی قوانین را در این مورد فراهم نمایند، اظهار نامه ای صاد رو در آن حکم شرعی روش های مختلف تلقیح را به تفکیک بیان کرده و مجدداً بر نظریه ی هیئت مشاوره ی اسلامی مصر تأکید نمودند. در کویت، سازمان اسلامی علوم پزشکی ، در سال 182 م، به اتفاق آرا چنین اظهار نظر نمود: «تلقیح اسپرم غیرشوهر در رحم زن بیگانه، چه شوهر داشته باشد یا نداشته باشد و چه شوهر به این امر راضی باشد یا نباشد مطلقاً حرام است». در عربستان مجمع فقه اسلامی مکه، در سال 1983م، پس از برگزاری یک سمینار تخصصی، نظریه ای مشابه نظریه ی سازمان اسلامی علوم پزشکی کویت صادر نمود و تلقیح اسپرم غیرشوهر را مطلقاً حرام و نامشروع دانست. شورای مجمع فقه اسلامی سازمان کنفرانس اسلامی، به دنبال سؤال های مکرر درباره ی انتقال اسپرم اجنبی، بالاخره در اجلاسیه ی ماه اکتبر 1986 م در عمان پایتخت اردن، مصوبه ای به شماره ی 16/4د3 صادر نمود. این مصوبه که به اتفاق آرای نمایندگان فقهی تمام کشورهای اسلامی به تصویب رسید، حکم شرعی و اسالمی تمام روش های تلقیح بیان شده و تلقیح اسپرم غیرشوهر را به هر صورت که باشد، حرام اعلام کرد پس از صدور این مصوبه، در محافل علمی و تخصصی جهان، نظریه ی مذکور به عنوان نظر اسلامی پذیرفته و مورد توجه بوده است.
بخشی از متن اصلی :
فهرست مطالب
مقدمه
فصل اول- تعاریف و کلیات
تعریف مسأله و موضوع تحقیق
سئوالات اصلی تحقیق
فرضیه های تحقیق
اهداف تحقیق
اهمیت تحقیق
روش تحقیق و شیوه گرد آوری مطالب
فصل دوم- تاریخچه تلقیح مصنوعی
فصل سوم- تلقیح مصنوعی
مبحث اول- تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر
گفتارنخست- جواز یا حرمت تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر
گفتار دوم- آثار مالی و غیر مالی نسب ناشی از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر
بند اول- آثار مالی
الف) توارث
ب) نفقه
ج) سایر آثارمالی
بند دوم- آثار غیر مالی
الف)حرمت نکاح
ب) حضانت
ج) تربیت
د) ولایت
مبحث دوم- تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه
گفتار نخست- وضع حقوقی - فقهی (جواز یا حرمت) تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه
گفتار دوم- دلایل مخالفان و موافقان این روش
1- اطلاق و عموم پاره ای از آیات قرآن
2- اطلاق و عموم پاره ای از روایات
3- مقتضای قاعده احتیاط
گفتار سوم- نسب ناشی از لقاح مصنوعی با اسپرم بیگانه
بند اول- نسب ناشی از لقاح به شبهه با اسپرم اجنبی
بند دوم- نسب طفل ناشی از لقاح عمدی با اسپرم غیر شوهر(اجنبی)
1-قائلین به عدم ثبوت نسب
2- قائلین به ثبوت نسب
الف) رابطه طفل با زوج ( شوهر زن)
ب) رابطه طفل با زوجه (مادر)
ج) رابطه طفل با صاحب آب
فصل چهارم- مادر جانشین
مبحث اول- قرارداد مادر جانشین
گفتار اول- تعریف قرارداد مادر جانشین
گفتار دوم- نظرات مخالفان و موافقان
مبحث دوم- وضعیت فقهی حالت مادر جانشین
گفتار اول- لقاح داخل رحمی
بند اول- حالت جانشینی در بارداری
بند دوم- حالت جانشینی با باروری مصنوعی
گفتار دوم- لقاح خارجی رحمی
بند اول- فراهم کردن زمینه لقاح بین اسپرم و تخمک در آزمایشگاه
بند دوم- انتقال جنین تشکیل شده به رحم مادر جانشین
مبحث سوم- نسب در حالت مادر جانشین
مبحث چهارم- مادر کیست؟
گفتار اول- حالت جانشینی در بارداری
گفتار دوم- حالت جانشینی با باروری مصنوعی
مبحث پنجم- آثار نسب
گفتار اول-حرمت نکاح
گفتار دوم-حضانت
گفتار سوم- ولایت قهری
گفتار چهارم- الزام به انفاق
بند اول- انفاق بین کودک و صاحب اسپرم
بند دوم- انفاق بین کودک و صاحب رحم اجاره ای
گفتار پنجم- توارث
بند اول- توارث بین صاحب اسپرم و کودک
بند دوم- توارث بین طفل و صاحب تخمک
بند سوم- توارث بین طفل و صاحب رحم اجاره ای
نتیجه گیری کلی
مقدمه
جامعه بشری دائماً در حال تغییر و تحول است. روز به روز مسائل جدیدی پیش می آید که از جنبه های مخلف نیاز به بررسی و پژوهش دارد.
علم حقوق نیز ناگزیر است تا همزمان با این تحولات، توسعه یابد تا جوابگوی نیازهای جامعه باشد چون در غیر اینصورت مشکلات عدیده ای بر سر راه جامعه قرار می گیرد. لذا فقدان قانون در مورد مسائل جدید منجر به هرج و مرج می گردد. یکی از مسائل جدید که از جنبه های مختلف قابل بررسی است تا مسئاله روشهای جدید باروری به طریقه مصنوعی می باشد. مسئاله تلقیح مصنوعی ابتداءاً در مورد گیاهان و حیوانات انجام شد و کم کم در مورد انسان هم انجام شد و نتایج مثبتی داشت. تلقیح مصنوعی می تواند باعث حل مشکلات بسیاری از خانواده ها شود که از نعمت داشتن فرزند محروم اند. ولی البته همچون دیگر مسائل جدید، باعث نگرانی ها و مخلفت هایی هم شده است. این مسئاله فقط از جنبه حقوقی اهمیت ندارد و چه بسا جنبه های اخلاقی و اجتماعی آن مهمتر از جنبه حقوقی آن باشد. مسائلی همچون ترکیب اسپرم با تخمک در خارج از رحم، انتقال جنین زوجین به رحم زن ثالث، ترکیب اسپرم مرد وزن بیگانه، پرورش جنین در لوله آزمایشگاه، اهداء تخمک/ جنین و ..... سئوالات بیشماری را ایجاد می کند.
تلقیح مصنوعی انواع گوناگونی دارد: از جمله تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر، تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه، حالت مادر جانشین و حالت اهداء تخمک / جنین: که مادر این نوشته به بررسی تلقیح با اسپرم شوهر و با اسپرم بیگانه و حالت مادر جانشین پرداخته ایم و بحث اهداء تخمک/ جنین را مورد بررسی قرار نداده ایم.
این فایل به همراه چکیده ، فهرست مطالب ، متن اصلی و منابع تحقیق با فرمت word ، قابل ویرایش در اختیار شما قرار میگیرد.
تعداد صفحات :57