پایان نامه بهبود چیدمان خط تولید کارخانه شرق جامه با استفاده از شبیه سازی سیستمهای صف

اختصاصی از یارا فایل پایان نامه بهبود چیدمان خط تولید کارخانه شرق جامه با استفاده از شبیه سازی سیستمهای صف دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت:word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:210

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد(M.A)

مقدمه:

« همه ما ناراحتی انتظار کشیدن در صف را تجربه کرده ایم. متأسفانه این پدیده با افزایش تراکم جمعیت و شهری شدن روز افزون جامعه بیش از پیش گسترش می‌یابد. در تراکم ترافیک و یا برای پرداخت عوارض راه، در اتومبیلمان به انتظار می‌نشینیم. در فروشگاههای بزرگ برای پرداخت بهای اقلامی که انتخاب کرده ایم در صف به انتظار می‌ایستیم. در آرایشگاهها، در سالنهای زیبایی در صف به انتظار می مانیم. در اداره پست به صف می ایستیم و قس علی هذا. ما به عنوان متقاضی عموماً این گونه انتظار کشیدن را دوست نداریم. مدیران مؤسساتی که ما در صفهای آنان نوبت گرفته‌ایم نیز انتظار کشیدن ما را دوست ندارند، زیرا ممکن است این صفها برای آنان هزینه‌هایی داشته باشد. پس چرا باید انتظار کشید؟ پاسخ این سؤال نسبتاً ساده است. زیرا درخواست سرویس، بیش از امکانات سرویس دهی است. چرا چنین است؟ ممکن است دلایل زیادی موجود باشد. مثلاً ممکن است سرویس دهندگان موجود کم باشند. ممکن است فراهم کردن سطحی از سرویس تا حد جلوگیری از تشکیل صف انتظار، از نظر اقتصادی غیر عملی باشد و یا ممکن است فضای لازم برای سرویسی که می توان ارائه داد محدود باشد. معمولاً این محدودیتها را می توان با صرف هزینه از میان برداشت. برای دانستن اندازه سرویسی که باید موجود باشد احتیاج به دانستن پاسخ سؤالهایی نظیر سؤالهای زیر است.

«چه مدت متقاضی باید انتظار بکشد؟» و یا «چند متقاضی در صف خواهند بود؟» نظریه صف سعی دارد که به این قبیل سؤالها بر اساس تحلیل ریاضی مبسوط پاسخ دهد. یک سیستم صف‌بندی را می توان چنین توصیف کرد که متقاضیان برای اخذ سرویس مراجعه      می کنند، اگر ارائه سرویس بلافاصله مقدور نباشد منتظر می‌مانند و بعد از اخذ سرویس سیستم را ترک می‌کنند.»(شاهکار ، ۱۳۷۲، ۸-۷)

در این قسمت به ارائه دلایلی برای استفاده از شبیه سازی به عنوان ابزاری جهت تجزیه و تحلیل سیستم های صف می پردازیم. اولین سؤالی که به نظر می رسد این است که چرا می‌بایست سیستم های صف را شبیه سازی کرد؟ در جواب باید گفت که معمولاً اگر بتوان سیستمی را مدلسازی ریاضی نمود آنرا شبیه سازی نمی‌کنند. هنگامیکه سیستم مورد نظر پیچیده بود و شامل عناصر متقابل الاثر زیادی باشد، تجزیه و تحلیل ریاضی سیستم ممکن است خارج از تواناییهای تحلیلگر باشد، اما از آنجائیکه شبیه سازی معمولاً توانایی تجزیه و تحلیل هر سیستمی را دارد پیچیدگی سیستم مسئله لاینحلی نخواهد بود. بنابراین مهمترین فایده شبیه سازی این است که از مدلهای شبیه سازی می‌توان برای تنوع وسیعی از مسائل از جمله سیستمهای پیچیده ای که مدلسازی ریاضی آنها مناسب نباشد استفاده نمود.

دومین نکته مهم آن است که معمولاً ساخت یک مدل شبیه سازی احتیاج به تجربه کمتری در ریاضیات و تئوری احتمالات در مقایسه با میزان مورد نیاز برای تحلیل مشابهی از طریق مدلسازی ریاضی دارد. لذا آسانی استفاده از شبیه سازی را می‌توان جزء نکات مثبت آن به شمار آورد که همین آسانی استفاده بعضی مواقع می‌تواند زیان آور باشد، مثلاً بعضی از تحلیلگران حتی در جایی که تکنیکهای ریاضی به آسانی قابل استفاده هستند، استفاده از شبیه‌سازی را ترجیح می‌دهند.
(ایروانی، ۱۳۷۲، ۴۴۶- ۴۴۵)

۱-۱- بیان مسئله تحقیق

در دنیای امروز با توجه به پیشرفت تکنولوژی، سازمانها در تلاش هستند که از رقبا پیشی بگیرند و این جز با برنامه ریزی دقیق و به کارگیری صحیح منابع و امکانات امکان پذیر نیست. بنابراین مدیران با توجه به پیچیدگی سیستمها، باید با استفاده از ابزارهای مناسب مانند برنامه ریزی خطی، برنامه ریزی پویا، برنامه ریزی اعداد صحیح، شبیه سازی، تئوری صف و … که برای تحلیل سیستم های وجود دارند، برنامه‌ریزی صحیحی انجام داده و از به هدر رفتن منابع جلوگیری کنند.

تمامی روشهای فوق به جز شبیه سازی سعی در ساده سازی سیستم دارند و قادر نیستند بسیاری از روابط پیچیده و عوامل تصادفی سیستم واقعی را در نظر بگیرند و دقت تحلیل سیستم را پایین می آورند و مدلسازی نیز به روشهای فوق بسیار مشکل است. بنابراین شبیه سازی را می‌توان یکی از پرقدرت ترین ابزارهای تحلیل موجود برای افراد مسئول طراحی و بهره برداری از فرآیندها دانست.

مدیریت باید در مورد نوع تجهیزات مورد لزوم، میزان خروجی قابل قبول، استفاده از انواع مواد بین ایستگاهها، ثابت یا انعطاف پذیر بودن خط تصمیم گیری نماید. با استفاده از شبیه سازی در برنامه ریزی تولید می توان مدیران و سازمانها را در دسترسی به اهداف از پیش تعیین شده یاری نمود. خط تولید کارخانه شرق جامه یزد به سه بخش اصلی برش، دوخت و شست تقسیم شده است. کارخانه در قسمت برش به دلیل بهره‌مندی از دستگاههای بسیار پیشرفته با حجم بسیار بالا با مشکل خاصی مواجه نمی‌باشد. بخشهای دوخت و شست با مشکلاتی در هنگام تولید مواجه می‌شوند.

بنابراین مسئله در این تحقیق، بالانس تجهیزات تولیدی، شناسایی گلوگاهها و بهبود چیدمان خط تولید با استفاده از شبیه سازی می باشد.

۱-۲- اهداف تحقیق

سازمانها برای رسیدن به اهداف خود نیاز به برنامه ریزی دقیق و سریع دارند و با توجه به اینکه یکی از کاربردهای علم شبیه سازی برنامه ریزی تولید می‌باشد، آشنایی مدیران با این علم ضروری به نظر می رسد. علم یا به تعبیری هنر شبیه‌سازی در بسیاری از مسائل از جمله: برنامه ریزی تولید، تخصیص منابع، کنترل موجودی، مسائل مالی، تبلیغات، حمل و نقل، تعمیرات و نگهداری کارایی خود را نشان داده است.

در این پژوهش سعی بر این است که برنامه ریزی تولید را از طریق شبیه سازی انجام دهیم تا با این روش و تخصیص منابع به طور صحیح و به کارگیری ظرفیتها به اهداف زیر دست یابیم:

1. افزایش میزان تولید
2. شناسایی گلوگاههای سیستم
3. بالانس تجهیزات تولید
4. کاهش مدت زمان بیکاری اپراتورها
5. شناسایی عملکرد سیستم در برابر تغییر پارامترهای تجهیزات و یا روش های تولید و آزمون جایگزینهای مختلف.
6. کاهش هزینه
7. کاهش متوسط زمان انتظار تولید محصول

۱-۳- اهمیت موضوع تحقیق و انگیزش انتخاب آن

خط تولید کارخانه شرق جامه به سه واحد اصلی برش، دوخت و شست تقسیم شده است. کارخانه در قسمت برش به علت بهره گیری از دستگاه بسیار پیشرفته با حجم کار بسیار بالا با مشکل خاصی روبرو نیست و حتی این توانایی را دارد تا سه برابر ظرفیت فعلی خود را پاسخگو باشد. در واحد شست به علت زمانبر بودن فعالیتها، وجود تنوع کاری و انجام بسیاری از عملیات به صورت دستی صف بوجود می آید و محصولات با سرعت مناسب تکمیل نمی شوند.

مشکل اصلی خط تولید قسمت دوخت می باشد. به دلیل وجود تنوع بسیار بالا و گوناگونی فعالیتهایی که بر روی یک واحد محصول در جریان ساخت انجام می‌گیرد خط تولید با مشکل مواجه می شود. در قسمت دوخت روزانه شاهد تولید چندین مدل هستیم که معمولاً ترتیب عملیات آنها با یکدیگر متفاوت است و از یک چیدمان ثابت تبعیت نمی‌کند.

از آنجا که اینجانب در این واحد مشغول به فعالیت هستم و مدیریت مایل به استفاده از روشهای علمی به خصوص شبیه سازی برای بهبود چیدمان خط تولید و افزایش میزان تولید با تجهیزات فعلی است، موضوع پایان نامه خود را بهبود چیدمان خط تولید کارخانه شرق جامه با استفاده از شبیه سازی انتخاب کردم.

فهرست مطالب:

فصل اول : کلیات طرح ………………………………………………………………………………. ۱

مقدمه ……………………………………………………………………………………………………….. ۲

1. بیان مسئله تحقیق ………………………………………………………………………………… ۳
2. اهداف تحقیق ………………………………………………………………………………………. ۴
3. اهمیت موضوع تحقیق و انگیزش انتخاب آن ……………………………………………. ۴
4. فرضیه تحقیق ……………………………………………………………………………………… ۵
5. مدل تحقیق ………………………………………………………………………………………….. ۵
6. واژه‌های کلیدی و تعاریف عملیاتی متغیرها …………………………………………….. ۶
7. روش تحقیق ……………………………………………………………………………………….. ۶
8.  قلمرو تحقیق ………………………………………………………………………………………. ۷
9. جمع آوری اطلاعات …………………………………………………………………………….. ۷
10. محدودیتها و مشکلات تحقیق ………………………………………………………………. ۸
11. مراحل انجام تحقیق ……………………………………………………………………………. ۸

فصل دوم : مطالعات نظری ……………………………………………………………………… ۱۰

۲-۱-۱ برنامه ریزی تولید ………………………………………………………………………… ۱۱

۲-۱-۲ تعادل خط تولید ……………………………………………………………………………. ۱۱

۲-۱-۳ اطلاعاتی که برای تعادل خط تولید نیاز است …………………………………… ۱۲

۲-۱-۴ ذخیره موجودیهای میان فرآیند ……………………………………………………… ۱۳

۲-۱-۵ تعادل خط تولید (‌مونتاژ) ……………………………………………………………….. ۱۴

۲-۱-۶ تعیین تعداد بهینه ایستگاه‌های کاری ……………………………………………….. ۱۴

۲-۱-۷ تقدم و تأخر عملیات ……………………………………………………………………… ۱۵

۲-۲-۱ تئوری صف ………………………………………………………………………………… ۱۶

۲-۲- ۲ تاریخچه …………………………………………………………………………………….. ۱۷

۲-۲-۳ برخی از کابردهای گوناگون تئوری صف ……………………………………….. ۱۷

۲-۲-۴ مشخصه‌های فرآیند صف بندی………………………………………………………. ۱۸

۲-۲-۴- ۱ الگوی ورود متقاضیان …………………………………………………………….. ۱۹

۲-۲-۴-۲ الگوی خدمت دهی ……………………………………………………………………. ۲۰

۲-۲-۴-۳ تعداد خدمت دهندگان (‌کانالهای خدمت ) ……………………………………… ۲۰

۲-۲-۴-۴ ظرفیت صف ( گنجایش سیستم ) ………………………………………………… ۲۱

۲-۲-۴-۵ جمعیت مشتریان بالقوه ……………………………………………………………… ۲۱

۲-۲-۴-۶ نظم سیستم ……………………………………………………………………………… ۲۱

۲-۲-۴-۷ مراحل خدمت …………………………………………………………………………… ۲۲

۲-۲-۵ نحوه نمایش یک سیستم صف ………………………………………………………… ۲۲

۲-۲-۶ معیارهای ارزیابی یک سیستم صف ……………………………………………….. ۲۳

۲-۲-۷ فرایند تولد و مرگ…………………………………………………………………………. ۲۴

۲-۲-۷-۱ مدل M/M/1…………………………………………………………………………….. 26

۲-۲-۷-۲ مدل M/M/C……………………………………………………………………………. 26

۲-۲-۷-۳ مدل M/M/C/K……………………………………………………………………….. 27

۲-۲-۷-۴ مدل M/M/C/C……………………………………………………………………….. 27

۲-۲-۷-۵ مدل …………………………………………………………………………. ۲۷

۲-۲-۷-۶ مدل M/M/C/K/M………………………………………………………………….. 27

۲-۲-۸ مدلهای مارکوفی صف ………………………………………………………………….. ۲۸

۲-۲-۸-۱ مدل باورود گروهی M(x)/M/1…………………………………………………… 29

۲-۲-۸-۲ مدل با خدمت دهی گروهی ………………………………………………………… ۲۹

۲-۲-۸-۳ مدلهای ارلنگ …………………………………………………………………………… ۳۰

۲-۲-۸-۳-۱ مدلهای M/EK/1…………………………………………………………………… 30

۲-۲-۸-۳-۲ مدل EK/M1………………………………………………………………………… 30

۲-۲-۸-۴ مدل M/HE2/1…………………………………………………………………………. 31

۲-۲-۸-۵ نظام اولویت …………………………………………………………………………….. ۳۱

۲-۲-۹-۱ شبکه‌های صف ………………………………………………………………………… ۳۲

۲-۲-۹-۲ شبکه‌های جکسون ……………………………………………………………………. ۳۳

۲-۲-۹-۲-۱ شبکه‌ صفهای سیکلی ……………………………………………………………. ۳۳

۲-۲-۹-۲-۲ سیستمهای سری صف …………………………………………………………. ۳۴

۲-۲-۹-۲-۳ شبکه‌های باز جکسون ………………………………………………………….. ۳۵

۲-۳ مدلهای آماری سودمند …………………………………………………………………….. ۳۵

۲-۳-۱ توزیع برنولی ……………………………………………………………………………….. ۳۶

۲-۳-۲ توزیع دو جمله‌ای …………………………………………………………………………. ۳۶

۲-۳-۳ توزیع دو جمله‌ای منفی …………………………………………………………………. ۳۶

۲-۳-۴ توزیع هندسی ………………………………………………………………………………. ۳۷

۲-۳-۵ توزیع چند جمله‌ای ……………………………………………………………………….. ۳۷

۲-۳-۶ توزیع پواسون ……………………………………………………………………………… ۳۷

۲-۳-۷ توزیع یکنواخت …………………………………………………………………………….. ۳۸

۲-۳-۸ توزیع نمایی …………………………………………………………………………………. ۳۸

۲-۳-۹ توزیع نرمال ………………………………………………………………………………… ۳۸

۲-۳-۱۰ توزیع گاما …………………………………………………………………………………. ۳۹

۲-۳-۱۱ توزیع بتا …………………………………………………………………………………… ۴۰

۲-۳-۱۲ توزیع لاجستیک ………………………………………………………………………….. ۴۰

۲-۳-۱۳ توزیع مثلثی ……………………………………………………………………………….. ۴۱

۲-۳-۱۴ توزیع ارلنگ ………………………………………………………………………………. ۴۱

۲-۳-۱۵ توزیع ویبل ………………………………….. …………………………………………………۴۲

۲-۴ آزمونهای برازندگی ………………………………………………………………………….. ۴۳

۲-۴-۱ آزمون مربع کای …………………………………………………………………………. ۴۳

۲-۴-۲ آزمون برازندگی کولموگروف – اسمیرنف ……………………………………… ۴۴

۲-۵ تصمیم گیریهای چند معیاره ………………………………………………………………. ۴۵

۲-۵-۱ روش تاپسیس ……………………………………………………………………………… ۴۶

۲-۶-۱ تاریخچه شبیه سازی ……………………………………………………………………. ۴۸

۲-۶-۲ مقدمه‌ای بر شبیه سازی ……………………………………………………………….. ۴۸

۲-۶-۳ مزایا و معایب شبیه سازی ……………………………………………………………. ۴۹

۲-۶-۴ زمینه کاربرد ……………………………………………………………………………….. ۵۰

۲-۶-۵ سیستمها و پیرامون سیستم …………………………………………………………… ۵۱

۲-۶-۶ اجزای سیستم ……………………………………………………………………………… ۵۱

۲-۶-۷ سیستمهای گسسته و پیوسته ………………………………………………………… ۵۲

۲-۶-۸ مدل سیستم …………………………………………………………………………………. ۵۳

۲-۶-۹ هنر مدلسازی ………………………………………………………………………………. ۵۳

۲-۶-۱۰ انواع مدلها …………………………………………………………………………………. ۵۴

۲-۶-۱۱ شبیه سازی سیستمهای گسسته – پیشامد……………………………………… ۵۵

۲-۶-۱۲ جاذبه‌های شبیه سازی به عنوان ابزار تجزیه و تحلیل مسئله …………… ۵۵

۲-۶-۱۳ گامهای اساسی در بررسی مبتنی بر شبیه سازی …………………………… ۵۷

۲-۶-۱۴ نقل قولهای مشهور شبیه سازی …………………………………………………… ۶۱

۲-۷ تاریخچه شرکت شرق جامه……………………………………………………………….. ۶۲

۲-۸ پیشینه تحقیق …………………………………………………………………………………… ۶۴

۲-۸-۱ تخمین ماکزیمم طول صف با استفاده از شبیه سازی ……………………….. ۶۴

۲-۸-۲ مدلسازی و شبیه سازی فرآیند تولید کارخانه روغن نبانی گلناز کرمان ۶۴

۲-۸-۳ مدیریت صف در درمانگاه با استفاده از شبیه سازی ……………………….. ۶۵

۲-۸-۴ استفاده از شبیه سازی در رستوران ……………………………………………… ۶۵

۲-۸-۵ استفاده از الگوریتم ژنتیک برای حل مشکلات چیدمان تجهیزات …………. ۶۵

فصل سوم : مدل سازی تحقیق …………………………………………………………………. ۶۶

۳-۱ معرفی کارخانه ………………………………………………………………………………… ۶۷

۳-۱-۱ واحد برش …………………………………………………………………………………… ۶۷

۳-۱-۲ واحد دوخت ………………………………………………………………………………… ۶۷

۳-۱-۳ واحد شست …………………………………………………………………………………. ۶۸

۳-۲ نمونه‌گیری و توزیعهای نمونه‌گیری ……………………………………………………. ۶۸

۳-۲-۱تعیین اندازه نمونه …………………………………………………………………………. ۷۰

۳-۲-۲ تعیین توزیع حاکم بر هر یک از دستگاهها ……………………………………….. ۷۱

۳-۳ ایجاد ، آزمایش و تعیین اعتبار مدل ……………………………………………………. ۷۱

۳-۳-۱ تعیین اعتبار مدل و تطبیق با سیستم واقعی ……………………………………… ۷۳

۳-۳-۲ تعیین اعتبار تبدیلهای ورودی به خروجی مدل …………………………………. ۷۳

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل یافته‌های تحقیق ………………………………………….. ۷۵

۴-۱ بررسی واحد برش …………………………………………………………………………… ۷۶

۴-۱-۲-۱ تعیین چیدمان موجود در واحد دوخت ………………………………………… ۷۷

۴-۱-۲-۲ آشنایی مختصر با ماشین آلات واحد دوزندگی ……………………………. ۸۰

۴-۱-۳ بررسی فرآیند تولید در واحد شست ………………………………………………. ۸۳

۴-۲-۱ شبیه سازی خط تولید …………………………………………………………………… ۸۴

۴-۲-۲ عناصرمورد استفاده در مدل …………………………………………………………. ۸۵

۴-۲-۳ زمان سنجی ………………………………………………………………………………… ۸۶

۴-۲-۴واحد بازرسی ……………………………………………………………………………….. ۸۹

۴-۲-۵ شرایط شروع شبیه سازی …………………………………………………………….. ۸۹

۴-۲-۶ تعیین اعتبار مدل ………………………………………………………………………….. ۸۹

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات …………………………………………………….. ۹۲

۵-۱ انجام آزمایشها و ثبت نتایج ……………………………………………………………….. ۹۳

۵-۲ انتخاب شاخصها ………………………………………………………………………………. ۹۳

۵-۲-۱ شاخص هزینه ……………………………………………………………………………… ۹۳

۵-۲-۲ شاخص تعداد تولید ………………………………………………………………………. ۹۴

۵-۲-۳ شاخص ضریب بهره‌وری ……………………………………………………………… ۹۴

۵-۲-۴ شاخص متوسط زمان انتظار …………………………………………………………. ۹۴

۵-۳ بررسی نتایج مدل واقعی و مدلهای اصلاحی بعدی ……………………………….. ۹۵

۵-۳-۱ مدل شماره ۱( مدل واقعی ) …………………………………………………………… ۹۵

۵-۳-۲ مدل شماره ۲٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫ ۹۸

۵-۳-۳ مدل شماره ۳٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫ ۹۹

۵-۳-۴ مدل شماره ۴٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫ ۱۰۰

۵-۳-۵ مدل شماره ۵٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫ ۱۰۱

۵-۳-۶ مدل شماره ۶ …………………………………………………………………………….. ۱۰۲

۵-۳-۷ مدل شماره ۷٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫ ۱۰۳

۵-۳-۸ مدل شماره ۸٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫ ۱۰۴

۵-۳-۹ مدل شماره ۹ …………………………………………………………………………….. ۱۰۵

۵-۴ تجزیه و تحلیل نتایج ……………………………………………………………………….. ۱۰۶

۵-۵ پیشنهادات ……………………………………………………………………………………… ۱۱۵

۵-۶ تحقیقات آتی …………………………………………………………………………………… ۱۱۶

پیوست………………………………………………………………………………………………….. ۱۱۷

منابع فارسی …………………………………………………………………………………………. ۱۷۰

منابع لاتین…………………………………………………………………………………………….. ۱۷۲

دانلود پروژه صنایع شیمیایی درباره فرآیند تولید سیمان

اختصاصی از یارا فایل دانلود پروژه صنایع شیمیایی درباره فرآیند تولید سیمان دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت:word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:112

فهرست

عنوان................................................................................................. صفحه

مقدمه------------------------------------------------

تاریخچه رواج سیمان در ایران------------------------------

مواد تشکیل دهنده سیمان پرتلند-----------------------------

روند تهیه سیمان----------------------------------------

معادن-----------------------------------------------

سنگ شکنها-------------------------------------------

آسیاب کردن مواد---------------------------------------

خشک کن مقدماتی---------------------------------------

پودر کردن مواد اولیه------------------------------------

روش تر----------------------------------------------

روش خشک-------------------------------------------

تفاوتهای روش خشک و تر---------------------------------

آزمایش نهایی----------------------------------------------

کوره های پیش گرم کن-----------------------------------

سیمان پزی--------------------------------------------

کوره های سیمان پزی------------------------------------

مراحل مختلف پخت--------------------------------------

مدت زمان تهیه سیمان------------------------------------

کلینگر------------------------------------------------

آسیاب کردن کلینگر--------------------------------------

درشتی دانه های سیمان-----------------------------------

روند تهیه سیمان----------------------------------------

انواع سیمان پرتلند از نظر جنس-----------------------------

سیمان پرتلند نوع (1)-------------------------------------

سیمان پرتلند نوع (2)-------------------------------------

سیمان پرتلند نوع (3)-------------------------------------

سیمان پرتلند نوع (4)-------------------------------------

سیمان پرتلند نوع (5)-------------------------------------

سایر انواع سیمان پرتلند-----------------------------------

سیمان پترلند ممتاز--------------------------------------

سیمان زودگیر-----------------------------------------

سیمان ضد سولفات--------------------------------------

سیمان هوازا-------------------------------------------

سیمانهای رنگی-----------------------------------------

سیمان چاه کنی-----------------------------------------

سیمان روباره------------------------------------------

سیمان پوزولان---------------------------------------------

سیمان انبساطی-----------------------------------------

سیمان برقی-------------------------------------------

سیمان بنایی-------------------------------------------

انبار کردن سیمان---------------------------------------

کوره گردنده خفته---------------------------------------

اجزاء کوره گردنده خفته----------------------------------

کوره اصلی--------------------------------------------

رینگها-----------------------------------------------

دنده کوره ها ------------------------------------------

غلطکها-----------------------------------------------

خنک کنها---------------------------------------------

آب بندی سروته کوره------------------------------------

نسوزکاری داخل کوره------------------------------------

سوخت کوره-------------------------------------------

درجه پربودن کوره--------------------------------------

شیب کوره--------------------------------------------

دور کوره---------------------------------------------

میزان بار کوره-----------------------------------------

سرعت حرکت مواد در کوره-------------------------------

سیمان پرتلند-------------------------------------------

فشرده از تاریخچه روند تولید در کارخانه های سیمان-------------

روند تولید--------------------------------------------

معادن مواد اولیه مواد اصلاحی و افزودنی----------------------

معدن سنگ آهک----------------------------------------

معدن خاک رس-----------------------------------------

معدن مخلوط-------------------------------------------

معدن سنگ گچ-----------------------------------------

سنگ آهن---------------------------------------------

معدن سنگ سیلیس--------------------------------------

سنگ هماتیت-------------------------------------------

موارد مصرف تیپهای مختلف سیمان--------------------------

واحد سنگ شکن و آسیای خاک-----------------------------

واحد آزمایشگاه----------------------------------------

آزمایشگاه فیزیک----------------------------------------

آزمایشگاه شیمی----------------------------------------

واحد مواد خام-----------------------------------------

الکتروفیلتر--------------------------------------------

واحد کوره--------------------------------------------

پیش گرم کنها------------------------------------------

کوره هزار تنی-----------------------------------------

خنک کنها---------------------------------------------

واحد آسیای کلینگر و تولید سیمان---------------------------

تولید گاز اکسیژن---------------------------------------

کیسه سازی-------------------------------------------

تولید شن و ماسه---------------------------------------

ریخته گری--------------------------------------------

بارگیری----------------------------------------------

مرکز خدمات مهندسی------------------------------------

مقدمه سیمان

با توجه به تحولات قرن اخیر که در کلیه علوم و فنون منجمله در صنعت ساختمان سازی ایجاد گردیده با توجه به رشد روزافزون جمعیت و احتیاج به گسترش شهرها، کارشناسان متوجه شدند که اگر شهرها به طرو افقی گسترش یابد رسانیدن سرویس های شهری مانند آب و برق ، تلفن، گاز و همچنین پست و آسفالت و غیره به شهروندان با مشکل مواجه خواهد گردید بدین لحاظ تشخیص دادند که شهرها باید به طور عمودی گسترش یابد در نتیجه ساختمانهای یک یا دو طبقه قرون 18 و 19 به ساختمانهای بلند قرن بیستم تبدیل گردید رفته رفته مصالحی مانند آجر و آهک و ملاتهای کم مقاومت منسوخ و مصالح مرغوب تری که بتواند بارهای فشاری و کششی بیشتری را تحمل نماید مورد توجه قرار گرفت که در رأس آنها سیمان و انواع فولاد می باشد که روز به روز مراحل تکامل خود را طی نموده و هر لحظه در آزمایشگاههای مهم دنیا در اثر آزمایشات شبانه روزی انواع مرغوب تر و کامل تری از آن ارائه می گردد. بدین لحاظ جا دارد که در موردمطالعه و شناخت سیمان دقت بیشتری نموده تا آشنایی بیشتر با این مصالح پیدا کنیم باید توجه نمد هر لحظه ممکن است مطالعات و کیفیات آزمایشگاهی محصول جدیدتری را به دنیال صنعت را ارائه نمایند. پس در این قسمت سعی بر آن شده است که حتی المقدور در مورد مطالب کلی سیمان گفتگو شود.

سیمان یا سمنت واژه ای است که از لغت سمنتوم رومی گرفته شده و قدمت آن به بیش از میلادی می رسد. مصرف آن در ساختمان پانتئون شهر رم واقع در ایتالیا که مربوط سه 27 قبل از میلاد است دیده شده .

در ساختمان گنبد این بنا که 43 متر قطر دارد . مخلوطی از خرده سنگ و آهک پخته بکار رفته است ولی کشف سیمان به شکل امروز مربوط است به یک نفر انگلیسی بنام ژوزف اسیدین joseph espdn که از پختن آهک و خاک رس در حرارت بالا و آسیاب کردن موفق شد ابتدایی ترین نوع سیمان را کشف نموده و آن را در تاریخ 21 اکتبر 1824 بنام خود در انگلستان ثبت نماید و نام محصول بدست آمده را سیمان پرتلند گذاشت علت این نامگذاری همانطوریکه گفته شد سیمان از سنتوم رومی گرفته شده و پرتلند نام جزیزره ای است در انگلستان که رنگ سیمان پس از سخت شدن به رنگ سنگهای ساحلی این جزیره در می آید به همین دلیل نام پرتلند را دنبال سیمان برای آن انتخاب نممودند البته قبل از ژوزف اسپدین اشخاص دیگری در فرانسه و انگلستان از پختن خاک رس و سنگ آهک مصالح مشابهی بدست آوردند ولی هیچکدام کار خود را دنبال نکرده و محصول خود را ثبت نرسانیدند باید توجه نمودکه در بعضی از کتابهای ایرانی که در دسترس نگارنده بود اشخاص دیگری را به عنوان اولین نفر که سیمان را به ثبت رسانید معرفی می نمایند ولی در فرهنگ دهخدا و دایره المعارف فارسی تألیف غلامحسین مصاحب ژوزف اسپدین را به عنوان اولین نفر ذکر می کنند ولی آ«چه مسلم است که سیمان در اوایل قرن نوزدهم در انگلستان به ثبت رسیده و آن را ابتدا برای ساختن فانوس دریایی مورد مصرف قرار دادند.

تاریخچه رواج سیمان در ایران

بدیهی است منظور از تاریخچه سیمان در ایران یک تحقیق تاریخی نیست که بدانیم مثلاً اولین پاکت سیمان در چه تاریخی و یا به وسیله چه شخصی به ایران وارد شده است بلکه منظور این است که نگاه مختصری داشته باشیم به تاریخ سیمان ایران.

اولین کارخانه سیمان با تولید روزانه 100 تن در نزدیکی شهر ری در تهران احداث و در سال 1312 آغاز به کار کرد و تا تاریخ 1334 به تدریج با افزودن واحدهای دیگر به این مجموعه ظرفیت این کارخانه به 600 تن در روز رسید ولی به علت شروع عملیات ساختمانی و راه سازی این مقدار سیمان جوابگوی نیازهای کشور نبود و به تدریج در نقاط دیگر مملکت کارخانه های بزرگ سیمان دایر گردید از جمله سیمان تهران – سیمان شمال – سیمان مشهد – سیمان فارس – سیمان ارومیه و سیمان آبیک که تعداد آنها در حدود 20 کارخانه بوده تولید روزانه آنها فعلاً در حدود بیست میلیون تن در سال می باشد که هنوز جوابگوی مصرف داخلی نبوده و مجبور به واردات سیمان
می باشیم.

مواد تشکیل دهنده سیمان پرتلند

بایدتوجه نمود رایج ترین و پرمصرف ترین سیمان مورد استفاده در صنعت ساختمان سازی اعم از پل – تونل – راه سازی و یا ساختمان سازی و غیره همان سیمان پرتلند است و ما در این بخش بیشتر به ذکر مشخصات این نوع سیمان می پردازیم . در ضمن اشاره کوچکی هم به سایر انواع سیمان می نمائیم. موادی که برای پختن سیمان به کوره می رود از دو ماده اصلی تشکیل شده که تقریباً شامل تمام مواد مورد نیاز سیمان پزی می باشد. این دو ماه عبارت است از خاک رس و سنگ آهک ولی اگر بخواهیم بطور مجزا مواد تشکیل دهنده سیمان را مطالعه نماییم آنها عبارتند از:

1- CaO (آهک زنده) به میزان 60 تا 70 درصد البته باید توجه نمود که در ابتدا بجای آهک زنده، سنگ آهک به کوره وارد می شود و در مراحل اولیه پخت CaCO3 به CaO و CO2 تبدیل گشته و CO2 متصاعد می شود و CaO در کوره باقی می مانده و در فعل و انفعالات شرکت می نماید.

دانلود مقاله فرآیند تولید سیمان

اختصاصی از یارا فایل دانلود مقاله فرآیند تولید سیمان دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

با توجه به تحولات قرن اخیر که در کلیه علوم و فنون منجمله در صنعت ساختمان سازی ایجاد گردیده با توجه به رشد روزافزون جمعیت و احتیاج به گسترش شهرها، کارشناسان متوجه شدند که اگر شهرها به طرو افقی گسترش یابد رسانیدن سرویس های شهری مانند آب و برق ، تلفن، گاز و همچنین پست و آسفالت و غیره به شهروندان با مشکل مواجه خواهد گردید بدین لحاظ تشخیص دادند که شهرها باید به طور عمودی گسترش یابد در نتیجه ساختمانهای یک یا دو طبقه قرون 18 و 19 به ساختمانهای بلند قرن بیستم تبدیل گردید رفته رفته مصالحی مانند آجر و آهک و ملاتهای کم مقاومت منسوخ و مصالح مرغوب تری که بتواند بارهای فشاری و کششی بیشتری را تحمل نماید مورد توجه قرار گرفت که در رأس آنها سیمان و انواع فولاد می باشد که روز به روز مراحل تکامل خود را طی نموده و هر لحظه در آزمایشگاههای مهم دنیا در اثر آزمایشات شبانه روزی انواع مرغوب تر و کامل تری از آن ارائه می گردد. بدین لحاظ جا دارد که در موردمطالعه و شناخت سیمان دقت بیشتری نموده تا آشنایی بیشتر با این مصالح پیدا  کنیم باید توجه نمد هر لحظه ممکن است مطالعات و کیفیات آزمایشگاهی محصول جدیدتری را به دنیال صنعت را ارائه نمایند. پس در این قسمت سعی بر آن شده است که حتی المقدور در مورد مطالب کلی سیمان گفتگو شود.

سیمان یا سمنت واژه ای است که از لغت سمنتوم رومی گرفته شده و قدمت آن به بیش از میلادی می رسد. مصرف آن در ساختمان پانتئون شهر رم واقع در ایتالیا که مربوط سه 27 قبل از میلاد است دیده شده .

در ساختمان گنبد این بنا که 43 متر قطر دارد . مخلوطی از خرده سنگ و آهک پخته بکار رفته است ولی کشف سیمان به شکل امروز مربوط است به یک نفر انگلیسی بنام ژوزف اسیدین joseph espdn که از پختن آهک و خاک رس در حرارت بالا و آسیاب کردن موفق شد ابتدایی ترین نوع سیمان را کشف نموده و آن را در تاریخ 21 اکتبر 1824 بنام خود در انگلستان ثبت نماید و نام محصول بدست آمده را سیمان پرتلند گذاشت علت این نامگذاری همانطوریکه گفته شد سیمان از سنتوم رومی گرفته شده و پرتلند نام جزیزره ای است در انگلستان که رنگ سیمان پس از سخت شدن به رنگ سنگهای ساحلی این جزیره در می آید به همین دلیل نام پرتلند را دنبال سیمان برای آن انتخاب نممودند البته قبل از ژوزف اسپدین اشخاص دیگری در فرانسه و انگلستان از پختن خاک رس و سنگ آهک مصالح مشابهی بدست آوردند ولی هیچکدام کار خود را دنبال نکرده و محصول خود را ثبت نرسانیدند باید توجه نمودکه در بعضی از کتابهای ایرانی که در دسترس نگارنده بود اشخاص دیگری را به عنوان اولین نفر که سیمان را به ثبت رسانید معرفی می نمایند ولی در فرهنگ دهخدا و دایره المعارف فارسی تألیف غلامحسین مصاحب ژوزف اسپدین را به عنوان اولین نفر ذکر می کنند ولی آ«چه مسلم است که سیمان در اوایل قرن نوزدهم در انگلستان به ثبت رسیده و آن را ابتدا برای ساختن فانوس دریایی مورد مصرف قرار دادند.

مقدمه    
تاریخچه رواج سیمان در ایران    
مواد تشکیل دهنده سیمان پرتلند    
روند تهیه سیمان    
معادن    
سنگ شکنها    
آسیاب کردن مواد    
خشک کن مقدماتی    
پودر کردن مواد اولیه    
روش تر    
روش خشک    
تفاوتهای روش خشک و تر    
آزمایش نهایی        
کوره های پیش گرم کن    
سیمان پزی    
کوره های سیمان پزی    
مراحل مختلف پخت    
مدت زمان تهیه سیمان    
کلینگر    
آسیاب کردن کلینگر    
درشتی دانه های سیمان    
روند تهیه سیمان    
انواع سیمان پرتلند از نظر جنس    
سیمان پرتلند نوع (1)    
سیمان پرتلند نوع (2)    
سیمان پرتلند نوع (3)    
سیمان پرتلند نوع (4)    
سیمان پرتلند نوع (5)    
سایر انواع سیمان پرتلند    
سیمان پترلند ممتاز    
سیمان زودگیر    
سیمان ضد سولفات    
سیمان هوازا    
سیمانهای رنگی    
سیمان چاه کنی    
سیمان روباره    
سیمان پوزولان        
سیمان انبساطی    
سیمان برقی    
سیمان بنایی    
انبار کردن سیمان    
کوره گردنده خفته    
اجزاء کوره گردنده خفته    
کوره اصلی    
رینگها    
دنده کوره ها     
غلطکها    
خنک کنها    
آب بندی سروته کوره    
نسوزکاری داخل کوره    
سوخت کوره    
درجه پربودن کوره    
شیب کوره    
دور کوره    
میزان بار کوره    
سرعت حرکت مواد در کوره    
سیمان پرتلند    
فشرده از تاریخچه روند تولید در کارخانه های سیمان    
روند تولید    
معادن مواد اولیه مواد اصلاحی و افزودنی    
معدن سنگ آهک    
معدن خاک رس    
معدن مخلوط    
معدن سنگ گچ    
سنگ آهن    
معدن سنگ سیلیس    
سنگ هماتیت    
موارد مصرف تیپهای مختلف سیمان    
واحد سنگ شکن و آسیای خاک    
واحد آزمایشگاه    
آزمایشگاه فیزیک    
آزمایشگاه شیمی    
واحد مواد خام    
الکتروفیلتر    
واحد کوره    
پیش گرم کنها    
کوره هزار تنی    
خنک کنها    
واحد آسیای کلینگر و تولید سیمان    
تولید گاز اکسیژن    
کیسه سازی    
تولید شن و ماسه    
ریخته گری    
بارگیری    
مرکز خدمات مهندسی    

شامل 111 صفحه فایل word

دانلود پایان نامه فیزیولوژی تولید و بلوغ اسپرم گاو-رشته دامپزشکی

اختصاصی از یارا فایل دانلود پایان نامه فیزیولوژی تولید و بلوغ اسپرم گاو-رشته دامپزشکی دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت:word

تعداد صفحات : 80

فصل 1
آناتومی دستگاه تناسلی
« The Male Reproductive System »
سیستم مجاری شامل مجاری آوران در داخل بیضه ها، مجاری جنب بیضه، مجرای و ابران و مجرای خروج ادرار (میز راه) در خارج از بیضه ها است. منشاء جنین بیضیه ها طنابهای جنسی اولیه برآمدگی تناسلی می باشد، در حالیکه مجاری تناسلی حیوان نر از مجاری ولفین منشاء می‌گیرند.
1- Testes بیضه ها: همانطور که در حیوان ماده تخمدان ها اندامهای اولیه تولید مثل هستند، بیضه ها نیز اندامهای اولیه تولید مثل در حیوان نر می باشند. بیضه ها به این دلیل اندامهای اولیه تولید مثل هستند که سلولهای جنسی نر (اسپرماتوزیدها) و هورمونهای جنسی نر (آندروژنها) را تولید می کنند. تفاوت بیضه ها و تخمدانها از این جهت است که تمام سلولهای جنسی بالقوه در هنگام تولد موجود نیست.
سلولهای زاینده موجود در مجاری اسپرم ساز دستخوش تقسیمات سلولی مداوم شده و اسپرمهای جدیدی را در تمام طول عمر تولید مثل طبیعی حیوان نر تشکیل می دهند. فرق دیگر بیضه ها و تخمدانها در این است که بیضه در داخل بدن نمی مانند و وارد کیسه بیضه می شوند، در ناحیه ای به نام نامیدئی انیگوئینال (Inguinal Kegiol) آویزان است.
پایین آمدن بیضه ها به این دلیل اتفاق می افتد که کاهش چشمگیری در طول رباطی که از ناحیه مضبنی امتداد یافته و به دم جنب بیضه متصل می شود، بوجود می آید. کوتاه شدن به این دلیل اتفاق می افتد که سرعت رشد این رباط به اندازه سرعت رشد دیواره بدن نیست. بیضه ها نزدیک مجرای مضبنی کشیده شده و فشار شکمی به عبور آنها از طریق این مجرا و ورود آنها به داخل کیسه بیضه کمک می کند. پایین آمدن بیضه ها تحت کنترل هورمونهای گونا در تروبیک و آندرودها می باشد.
بیضه گاو نر 10 تا 13 cm طول و 5 تا 5/6 cm عرض و 300 تا 400 gr وزن دارد.
در برخی موارد یک یا هر دو بیضه به دلیل نقص رشد به داخل کیسه بیضه وارد نمی شود. اگر هر دو بیضه پایین نیاید، نهان بیضه دو طرفه و اگر یک بیضه پایین بیاید، نهان بیضه یک طرفه نامیده می شود. که در نهان بیضه دو طرفی دام عقیم است ولی یک طرفی عقیم نمی باشد. و معمولاً بارور کننده است. نهان بیضگی را می توان با عمل جراحی و دارو اصلاح نمود ولی این کار در دامهای مزرعه ای توصیه نمی شود، زیرا ممکن است یک نقص ژنتیکی عامل آن باشد و ارث باشد.
دستگاه تولید مثل حیوان نر در برگیرنده اندامهای تولید مثل اولیه، ثانویه و پیوست (غدد ضمیمه جنسی) که اندامهای اولیه و ثانویه خود شامل قسمت های زیر می باشند:
کیسه بیضه، بند بیضه، بیضه ها قضیب، غلاف قضیب، سیستم مجاری حیوان نر، غدد وزیکولی، غده پروستات، غدد پیازی، پیشابراهی.
ساختمان درونی بیضه: بخش درونی بوسیله غشاهای فیبری یا دیواره هایی به نام Septum به بخشهایی تقسیم شده که لوبول Lobule خوانده می شود، هر لوبول در برگیرنده تعدادی لوله اسپرم ساز (تا 4 عدد) است که درون یک بافت پیوندی دارای رگهای خونی، اعصاب و سولهایی به نام لایه یک (Leydic) قرار دارند. طول هر لوله اسپرم ساز که کاملاً حالت پیچشی (Convoluted) دارد، 300 تا cm 70 و قطر آن همانطور که گفته شد 0/2 mm یا 200   است. دیواره درونی هر لوله اسپرم ساز دارای اسپراتوگونی و سرتولی است. اسپرماتوگونی ها به اسپرم تبدیل می شوند و سلولهای سرتولی، مواد غذایی را در اختیار این سلولهای جنسی قرار می دهند.
بیضه ها بوسیله یک لایه سروزی به نام غشای مهبلی پوشیده شده اند. لایه خارجی بیضه ها غشایی سفید و نازک از بافت همینه قابل ارتجاع است به نام غشای آلبوژینه بیضه که بلافاصله در زیر سطح آن رگهای خونی زیادی وجود دارد. زیر لایه خارجی بیضه، لایه پارانشیمی قرار دارد. لایه پارانشیمی زرد رنگ بوده و توسط دیواره ناقصی از جنس بافت همیندیه بخش هایی تقسیم شده است. مجاری موجود در داخل موجود در داخل این بخش‌ها لوله های اسپرم ساز نامیده می‌شوند.
لوله های اسپرم از طنابهای اولیه جنسی بوجود آمده و حاوی سلولهای زاینده (اسپرماتوگونیومها) و سلولهای تغذیه کننده ( Sertoli cells ) می باشند. لوله های اسپرم ساز کوچک و پیچ خورده بوده و تقـریباً 200   قطر دارند. مـجاری اسپرم ساز موجود در یـک جفت
بیضه گاو بطور تخمینی حدود 5 طول دارند و این مجاری 80% وزن بیضه را تشکیل می دهند.

2- کیسه بیضه و بند بیضه Scrotum and Spermatic Cord :
کیسه بیضه، کیسه ای است دو بخشی که بیضه ها را در بر می گیرد و در بیشتر گونه ها در ناحیة کشاله دارن و بین پاهای عقب قرار گرفته است. منشاء جنینی کیسه بیضه و لبهای بزرگ فرخ در حیوان ماده یکی است.
کیسه بیضه از یک لایه خارجی ضخیم که دارای تعداد زیادی غدد بزرگ عرق و چربی است تشکیل می شود. این لایه خارجی با یک لایه از رشته های عضلانی صاف به نام دارنوس که دارای بافت همینه پراکنده است، پوشیده می باشد.
پرده دارتوس کیسه بیضه را به دو کیسه تقسیم نموده که در انتها هر کیسه به غشای مهبلی متصل می شود.
بند بیضه، بیضه را به سرخرگها Internal Spermatic Artery ، سیاهرگها Spermatic Vein و اعصاب بیضه ارتباط می دهد. بعلاوه بند بیضه از رشته های عضلانی صاف، بافت همیزو قسمتی از مجرای و ابران تشکیل شده است. بند بیضه، بیضه ها را در محل خود نگه می دارند و در تنظیم درجه حرارت بیضه ها بطور مشترک عمل می کنند.

3- جنب بیضه Epididymis :
جنب بیضه یا اولین مجرای بیرونی خارج شده از بیضه، به صورت طولی به سطح بیضه کاملاً چسبیده است و همراه بیضه در داخل غشای مهبلی قرار گرفته است. این مجرای پیچ خورده منفرد با یک قسمت اضافی از لایه آلبوژینه بیضه پوشیده شده است. سر جنب بیضه ناحیه عریضی در بالای بیضه است که در آن 12 تا 15 مجرای کوچک (آوران) به یک مجرای منفرد وارد می‌شود. بدنه epididymis که به موازات محور طولی بیضه قرار گرفته است، مجرای منفردی است که به دم جنب بیضه مربوط می شود.
کل طول این مجرای پیچ خورده در گاو نر حدود 34 متر می باشد. مجرای دم بیضه از مجرای بدنه آن قطورتر است. ساختمان جنب بیضه و دیگر مجاری خارجی (مجرای وابروان منبر راه) شبیه قسمت لوله‌ای مجرای تناسلی حیوان ماده است.
پس از لایه سروزی (لایه خارجی)، یک لایه عضلانی صاف (میانی) و یک لایه پوششی (داخلی ترین لایه) وجود دارد. وظایف جنب بیضه عبارتند از انتقال تغلیظ، ذخیره و بلوغ اسپرم‌ها.
جنب بیضه به عنوان یک مجرا با خارج شدن از بیضه، محل اسپرمها را بر عهده دارد. این زمان انتقال در گاو نر 9 تا 11 روز می باشد. انزالها مکرر باعث افزایش سرعت انتقال اسپرم به میزان %10 تا %20 می شود. چندین عامل در حرکت اسپرمها از میان جنب بیضه دخالت دارند. عامل اول فشار ناشی از تولید اسپرمهای جدید است. عامل دیگر فشار خارجی ایجاد شده توسط اثر مالشی بر روی بیضه ها و جنب بیضه که در حین حرکت طبیعی حیوان اتفاق می افتد. در حین انزال در اثر حرکات دوری مجرای خروج ادرار (میز راه)، در لایه ماهیچه ای صاف اپیدیدیم نیز این حرکات ایجاد می شود و اندکی فشار – ایجاد می شود و در نتیجه اسپرماتوزیوئیدها فعالانه از جنب بیضه به مجرای و ابروان و سپس به میز راه هدایت می شوند.
وظیفه دیگر اپیدیدیم، تغلیظ اسپرماتوزوئیدها است. اسپرماتوزوئیدهایی که از بیضه وارد اپیدیدیم می شوند نسبتاً رقیق هستند (تقریباً 100 میلیون در هر ml). این اسپرماتوزوئیدها در جنب بیضه تا حدود 4 میلیارد در ml تغلیظ می شوند. عمل تغلیظ به این صورت انجام می گیرد که مایعاتی که اسپرماتوزوئیدها را در داخل بیضه ها به حالت تعلیق نگه می دارند، توسط سلولهای پوششی جنب بیض جذب می شود. جذب این مایعات بطور عمده در سر جنب بیضه و تقریباً انتهای بدنه جنب بیضه (اپیدیدیم) صورت می گیرد.
وظیفه سوم اپیدیدیم ذخیره اسپرماتوزوئیدهای تغلیظ شده در ناحیه دم است. اپیدیدیم یک گاو نر بالغ ممکن است حاوی 50 تا 74 میلیارد اسپرماتوزوئید باشد. شرایط موجود در دم جنب بیضه برای حفظ قابلیت بقای اسپرمها در دوره ای طولانی، بهترین شرایط است. PH پایین، ویسکوزیته بالا، غلظت بالای Co2، نسبت بالای پتاسیم به سدیم، تأثیر تستوسترون و احتمالاً عوامل دیگر باعث کاهش متابولیسم اسپرماتوزوئیدها و در نتیجه افزایش طول عمر آن می شود. که برای مدتی حدود 60 روز می باشد.
نکته دیگر این است بعد از یک دوره استراحت جنسی طولانی، چند انزال اول ممکن است حاوی درصد بالایی از اسپرماتوزوئیدهای نابارور باشد.
وظیفه بلوغ اسپرماتوزوئیدها هم به عهده اپیدیدیم است. اسپرماتوزوئیدهایی که بعد از تشکیل از طریق مجاری آوران وارد سر جنب بیضه می شوند، فاقد قدرت بارورکنندگی و تحرک هستند. با عبور این اسپرمها از میان جنب بیضه، قدرت تحرک و باروری آنها افزایش می یابد. اگر دو انتهای دم اپیدیدیم بسته شود میزان باروری نزدیک ترین اسپرماتوزوئیدها به بدنه جنب بیضه به میزان 25 روز افزایش می یابد و چنین به نظر می رسد که افزایش توانایی باروری اسپرم در دم جنب بیضه اتفاق می افتد.

4- مجرای و ابران و میز راه Yalderam and Urethra :
مجاری و ابران یک جفت لوله‌اند که از قسمت انتهایی دم هر جنب بیضه سرچشمه می‌گیرند و اصولاً توسط چین خوردگیهای پرده صفاق در جای خود نگهداشته می شوند.
مجرای و ابران پس از عبور از بند بیضه، از طریق مجرای مضبنی به ناحیه لگنی یعنی جایی که با قسمت ابتدایی میز راه در نزدیکی سوراخ مثانه یکی می شود، وارد می شوند. انتهای بزرگ شده مجرای و ابران در نزدیکی میز راه آمپول نام دارد. مجرای و ابران یک لایه عضلانی صاف و ضخیم در دیواره خود دارد و این لایه باعث می شود که تنها وظیفه اش انتقال اسپرم باشد. بعضی معتقدند که منی برای مدت کوتاهی در آمپول ذخیره می شود.
میز راه مجرای منفردی است که از محل اتصال آمپول به انتهای قضیب امتداد می یابد. این مجرا، یک مجرای دفعی برای ادرار و منی بشمار می رود. در حین انزال در گاو، مخلوط کاملی از اسپرمهای خارج شده از مجرای و ابران و جنب بیضه به علاوه مایعات غدد ضمیمه جنسی موجود در قسمت لگنی میز راه به شکل منی وجود دارد.
5- غدد ضمیمه:
غدد ضمیمه جنسی در امتداد قسمت لگنی میز راه قرار گرفته و دارای مجاری می باشد که ترشحات آنها را به داخل میز راه تخلیه می کنند. این غدد شامل غدد وزیکولی، غده پروستات و غدد پیازی، براهی می باشند و قسمت اعظم حجم مایع منی را تشکیل می دهند. به علاوه ترشحات این غدد حاوی محلولی از بافرها، مواد مغذی و دیگر مواد مورد نیاز برای تامین بهترین میزان تحرک و باروری اسپرم می باشند.

الف) غدد وزیکولی Yesicular Glands :
در گذشته گاهی به غلط به آنها کیسه های منی گفته می شده است. یک جفت غده لوله هستند که بخاطر داشتن ظاهری برجسته به راحتی شناسایی می شوند. این غدد از نظر ظاهری به خوشه انگور شبیه هستند. طول آن در گاو حدود 13 تا 15 cm است. این غدد در محل دو شاخه شدن آمپول یعنی جایی که آمپول یا میز راه یکی می شود باز می شوند و در گاوهای نر بیش از نیمی از کل حجم مایع منی را تشکیل می دهد. تعدادی از ترکیبات موجود در ترشحات غدد وزیکولی در هیچ جای دیگر بدن به این میزان یافت نشده است. دو نمونه از این ترکیبات فروکتوز و سوربیتول هستند. که منابع اصلی برای اسپرماتوزوئیدها هستند. فسفات و کربنات هم در این ترشحات هست و از نظر محافظت اسپرم در مقابل تغییرات PH اهمیت دارند. زیرا تغییرات PH برای اسپرماتوزوئیدها بسیار مضر و خطرناک است.

ب) غده پروستات Prostate Cylard :
غده پروستات، غده منفردی است که در اطراف امتداد میز راه، درست در قسمت خلفی مجاری خروجی غدد وزیکولی قرار گرفته است. بدنه پروستات در گاو و اسب قابل لمس می‌باشد. در اکثر گونه ها این غده سهم اندکی از مایع منی را تشکیل می دهد. ترشحات غده پروستات از نظر یونهای معدنی مانند سدیم، کلر، کلسیم و منیزیم که همگی بصورت محلولند غنی است.

ج) غدد پیازی - پیشابراهی Bulbourethral Ylandr :
یا غدد کولپر یک جفت هستند که در امتداد مجرای ادراری نزدیک نقطه ای که از لگن خارج می شود، قرار دارند. این غدد از نظر اندازه و شکل در گاو نر بشکل گردو می باشند. و در گاو حجم حجم اندکی از مایع منی را تشکیل می دهد و محل آن در عضله پیازی - اسفنجی می‌باشد. این ترشحات بلافاصله قبل از جفت گیری به صورت قطره قطره از غلاف قضیف خارج می شود.

6- قضیب Penil :
قضیب اندام جفت گیری حیوان نر است که در قسمت پشتی و اطراف میز راه از نقطه ای که این مجرا لگن را ترک می کند، تشکیل می شود. سوراخ خروجی میز راه در انتهای آزاد قضیب قرار دارد. در قضیب گاو، یک خمیدگی S شکل وجود دارد که به آن اجازه می دهد تا کاملاً به داخل بدن جمع شود. عضلات منفیض کننده قضیب هم در این قسمت هست که با انقباض آنها Penis به داخل بدن جمع می شود (بعد از erection) و به حالت اولیه بر می گردد. این عضلات از مهره های ناحیه دنبالچه سرچشمه گرفته و با قسمت شکمی بیضه، درست در قسمت خمیدگی S شکل در تماس می باشند. سر آلت تناسلی (glems) که انتهای آزاد قضیب را تشکیل می دهد به اعصاب حسی مجهز است و قابل ارتجاع و دارای اندکی بافت نعوظی است.

7- غلاف قضیب Prepuce :
غلاف قضیب در واقع در هم رفتگی پوست که انتهای آزاد قضیب را بطور کامل در بر می‌گیرد. منشاء جنینی غلاف قضیب و لبهای کوچک فرج در حیوان مایع یکی است. غلاف قضیب را می توان به یک قسمت قبل آلتی یا چین خوردگی بیرونی‌تر و یک قسمت آلتی یا چین خوردگی داخلی تر تقسیم نمود. سوراخ غلاف قضیب توسط موهای بلند و خشن احاطه شده است.
فصل 2
فیزیولوژی تولید و بلوغ اسپرم:
« Spermatogenesis and Maturation »
« of Spermatoza »
تولید اسپرم یا اسپرم سازی، فرایندی است که در لوله های اسپرم ساز انجام می شود. میزان تولید اسپرم در گاوهای گوشتی 4 میلیارد و در گاوهای شیری 7 میلیارد در روز می باشد. تولید واقعی اسپرم ممکن است 50 تا 100% بیشتر از این مقادیر باشد، زیرا تمام اسپرمهای تولید شده را نمی توان جمع آوری نمود.
اسپرمها بعد از تشکیل در مجاری یا لوله های اسپرم ساز، از طریق شبکه بیضه ای و مجاری آوران به داخل جنب بیضه وارد می شوند. جنب بیضه محلی است که اسپرمها در آن ذخیره می‌شود و در طول مدت ذخیره شدن بالغ شده و قابلیت بارور کنندگی پیدا می کنند. بعد از بلوغ اسپرم سازی به صورت یک فرایند مداوم در تمام طول زندگی حیوان نر در می آید. تغییراتی که ممکن است در تولید اسپرم اتفاق افتد در تمام گونه ها مربوط به درجه حرارت محیطی و در قوچ مربوط به نور است. عمل متقابل FSH و LH و تستوسترون برای ادامه اسپرم سازی ضروری است.

بلوغ ( Puflerty )
بطور کلی بلوغ در حیوان نر از زمان تولید اسپرم شروع می شود. اگر بلوغ به عنوان زمانی که اسپرمهای بارور در منی وجود دارد تعریف شود، سن بلوغ در گاوهای نر 10 تا 12 ماهگی خواهد بود. با این وجود چندین هفته قبل از ظهور در انزال، اسپرمها در لوله های اسپرمساز تشکیل می شوند. در گاو نر از زمان تشکیل اسپرم در لوله های اسپرم ساز تا ظهور آن در انزال، 10 روز طول می کشد.
وجود هورمون LH برای رشد و فعالیت سلولهای بینابینی ضروری است. اگرچه در نزدیکی بلوغ اثرات تشدید کنندگی FSH و پرولاکتین نیز گزارش شده است. ظاهراً FSH و پرولاکتین نرهای جوان با افزایش و نگهداری جایگاه های گیرنده LH ، سلولهای بینابینی را نسبت به هورمون LH حساستر و تأثیرپذیرتر می کند. با رشد سلولهای بینابینی و فعال شدن آنها، افزایش غلظت تستوسترون باعث ایجاد قسمت اعظم تغییرات مربوط به بلوغ می گردد. همکاری تستوسترون و FSH باعث رشد سلولهای سرتولی، تولید پروتئین جاذب آندروژن و آماده نمودن لوله های اسپرم ساز برای تولید اسپرم می شود.
در گاوهای نر، کل تولید اسپرم حداقل تا 3 سالگی افزایش می یابد. همبستگی زیادی بین اندازه بیضه ها و کل تولید اسپرم وجود دارد. هر عامل محیطی مضر که سرعت رشد را کاهش دهد، بلوغ را به تأخیر می اندازد.

مراحل تولید اسپرم یا اسپرم سازی The Process of Spermatogenesis :
اسپرم سازی را می توان به دو مرحله متمایز تقسیم نمود. اولین مرحله یا اسپرماتوسیتوژنر یک سری تقسیماتی است که در حین تشکیل اسپرماتیدها از اسپرماتوگونیومها صورت می گیرد. مرحله دوم یا اسپرمیوژنر مرحله ای است که طی آن اسپرماتیدها دستخوش تغییر در شکل و ساختمان (متامورفوز) شده و اسپرمها را بوجود می آورند. این فرایندها بطور کامل در گاوهای نر 56 تا 63 روز می باشد. با پیشرفت اسپرماتوژنر سلولهای جنسی در حال رشد از غشای قاعده ای لوله های اسپرم ساز به داخل این مجاری مهاجرت می کنند.

اسپرماتوسیتوژنز Spermatocytagenrlir :
در غشای قاعده ای لوله های اسپرم ساز دو نوع سلول وجود دارد: 1- سلولهای سرتولی (سلولهای غذا دهنده). 2- سلولهای سوماتیک (سلولهای بدنی) که بزرگترند و کم شمارترند و در حین اسپرماتوسیتوژنز نقش نگهدارنده و تقویت کننده دارند. اسپرماتوگونیومها سلولهایی به اندازه کوچکتر و تعداد بیشترند و در واقع گامت های بالقوه می باشند.
سلولهای زاینده اصلی بعد از مهاجرمت به بیضه های جنین و قبل از تشکیل گونوسیتها دستخوش تقسیمات میتوزی می شوند. گونوموسیت ها قبل از بلوغ به صورت اسپرماتوگونیومها AO یا سلولهای اصلی که تمام اسپرماتوگونیومهای دیگر از آنها منشاء می گیرند، تمایز حاصل می‌کنند. اسپرماتوگونیومهای A0 و A1 و A2 در طول غشای قاعده ای لوله های اسپرمساز قرار دارند. اسپرماتوونیوم A2 تقسیم شده و یک اسپرماتوگونیوم غیر فعال (A1) و یک اسپرماتوگونیوم فعال (A3) بوجود می آورد.
از اسپرماتید در حین تشکیل دم، یک قطره سیتوپلاسمی بر روی گردن اسپرم تشکیل می‌شود. میتوکندری های اسپرم ماتید، بصورت مارپیچی در اطراف قسمت فوقانی دم آن تشکیل شده و غلاف میتوکندری را بوجود می آورند. اسپرمی که جدیداً بوجود آمده است، از سلولهای سرتولی جدا شده و یا فشار از طریق مجرای مرکزی مجاری اسپرم ساز به داخل شبکه بیضه ای رانده می شود. اسپرم سلولهای منحصر بفردی اند که سیتوپلاسم نداشته و بعد از فرایند بلوغ قادرند به سمت جلو حرکت کنند.

کنترل هورمونی تولید اسپرم Floemonal Control of Spermatogenesis :
مطالعه دستگاه غدد درون ریز در تولید مثل حیوانات زیر گستردگی حیوانات ماده صورت نگرفته است. در گاو نر روزانه 3 تا 7 ترشح ناگهانی LH بوجود می آید که پس از آن، ترشحات ناگهانی مشابهی در تستوسترون بوقوع می پیوندد. ظاهراً نقش عمدة LH در تنظیم تولید اسپرم غیرمستقیم بوده و طی آن LH باعث آزاد شدن تستومترون از سلولهای بینابینی می شود. سپس تستوسترون و FSH بر روی لوله های اسپرمساز اثر می کند و باعث تولید اسپرم می شود. وجود تستوسترون برای انجام مراحل خاصی در اسپرمها توستیوژنز ضروری می باشد و ظاهراً FSH در تنظیم اسپرمیوژنز بارزتر است.
تستوسترون و FSH ظاهراً تأثیرشان را مستقیماً از طریق سلولهای زاینده یا بطور غیر مستقیم از طریق سلولهای سرتوی اعمال می کنند. FSH باعث ترشح پروتئین جاذب آندروژن (ABP) و اینهیبین (Inhibin) از سلولهای سرتولی می شود. ABP می تواند به راحتی تستوسترون را حمل نموده و آن را در حین تولید اسپرم با سهولت بیشتری قابل دسترس نموده و از طریق شبکه بیضه‌ای و مجاری آوران به جنب بیضه انتقال دهد. ABP در جنب بیضه جذب می‌شود. کنترل‌های فیزیکی که بین بیضه، هبیوتالاموس دهیپوفیز قدامی در تنظیم آزاد شدن گنادوتروپین‌ها (FSH و LH) و استروئیدهای غدد جنسی عمل می کند مشابه حیوان ماده می باشد. تستوسترون یک اثر فیزیکی روی هیپوتالاموس و هیپوفینر قدامی دارد. غلظت بالای تستوسترون از آزاد شدن GnRH ، FSH و LH جلوگیری می کند، در حالیکه غلظت پایین آن جلوی آزاد شدن آنها را نمی گیرد. ثابت شده است که FGF2  باعث آزاد شدن LH و تستوسترون می شود. بنابراین FGF2  ممکن است در تنظیم هیپوتالاموس، هیپوفینر قدامی و بیضه ها شرکت داشته باشد.

چرخه پوششی لوله های اسپرم ساز و موج تولید اسپرم:
« Seminiferous Epididimal Cycle and Spermatogenic Wave »
تولید اسپرم با فرآیندهای دوره ای تولید تخمک تفاوت دارد. اسپرمهای جدید پس از تشکیل بطور مداوم به داخل سیستم مجاری آزاد می شوند. وقتی سلولها از یک اسپرماتوگونیوم فعال از طریق تقسیمات و بلوغ لازم برای تشکیل اسپرم در حال انجام است، اسپرماتوگونیوم های دیگر در همان ناحیه بطور متناوب شروع به تولید اسپرم خواهند نمود. بنابراین اگر مقطعی عرضی از یک لوله اسپرم ساز تهیه کنیم، چندین نسل از سلولهای زاینده را خواهیم دید که این‌ها با لایه هایی از اسپرماتوگونیومها، نزدیک دیواره لوله اسپرم ساز به صورت متحدالمرکز مرتب شده و با پیشرفت به سمت مجاری مرکزی، در لایه های بعدی به ترتیب اسپرماتولیست‌ها، اسپرماتیدها قرار می‌گیرند.
در لوله های اسپرم ساز حیوان نر بالغ، سازمان و هماهنگی خاصی وجود دارد. بطوریکه انواع خاصی از سلولها همیشه با هم متحد هستند. به دلیل این که این سلولها همیشه با هم هستند و با نظمی دوره ای در مقطع عرضی لوله های اسپرم ساز دیده می شوند، می توان آنها را از یکدیگر تشخیص داد و طبقه بندی نمود. در یک سیستم طبقه بندی بر اساس تغییرات رشد در اکروزوم، 12 مرحله متفاوت از اجتماعات سلولی شناسایی شده است. در سیستم دیگری بر اساس تغییرات ساختمانی در هسته های سلولهای زاینده و ترتیب موضعی اسپرماتیدها، 8 مرحله شناسایی (شکل) شده است.
تغییرات کلیدی در اجتماع سلولی که مرحله خاصی را مشخص می کنند به ترتیب ذیل هستند:
1.    هنگامی شروع می شود که اسپرمها وارد مجاری مرکزی لوله های اسپرمساز می شوند. اسپرماتیدهای کامل شده، هسته های کروی دارند و به دو نسل از اسپرماتریست های اولیه، یک نسل جوان (Le) و یک نسل پیر (P) ضمیمه می شوند.
2.    شامل دوره ای است که طی آن هسته های اسپرماتیدها طویل می شوند و همراه با دو نسل از اسپرماتریست های اولیه (P , Z) هستند.
3.    از پایان طویل شدن اسپرماتیدها تا کامل شدن اولین تقسیم میوز ادامه می یابد. در این مرحله نسل جدیدی از اسپرماتوگونیومها (A3) ظاهر می شوند.
4.    مجموعه اسپرماتیدهای طویل شده در سیتوپلاسم سلولهای سرتولی به یک نسل از اسپرماتویست های ثانویه (C11) و اسپرماتویست های اولیه (Z) ضمیمه می شوند.
5.    مجموعه اسپرماتیدهای طویل شده در سیتوپلاسم سلولهای سرتولی به نسل جدیدی از اسپرماتیدها  ضمیمه می شوند.
6.    کروماتین خاکستری رنگی در هسته های اسپرماتیدهای جوان    ظاهر می‌شود. کروماتین در اسپرماتویست های اولیه ، ظاهر شبکه مانندی وجود دارد و این خصوصیت مرحله ضخیم شدن (مرحله 6) می باشد.
7.    اسپرماتیدهای طویل شده (L) به داخل مجاری مرکزی لوله های اسپرم ساز مهاجرت می کنند.
8.    اسپرم در داخل مجاری قرار گرفته و آزاد می شود.
زمان بین دو بار ظهور متوالی یکی از اجتماعات سلولی خاص (مرحله 1 تا مرحله 1 و غیره) در حمل معینی از لوله های اسپرم ساز نامیده می شود. که این مدت در گاو 5/13 روز است.
از زمان تشکیل اسپرماتوگونیوم فعال (A3) تا هنگامی که 64 اسپرم به داخل مجاری مرکزی لوله های اسپرم ساز رها می شود، 4 تا 5 چرخه پوششی لوله های اسپرم ساز کامل خواهد شد. از همان هشت اجتماع سلولی مذکور برای شناسایی امواج تولید اسپرم در لوله های اسپرم ساز نیز استفاده می شود. در یک دوره زمانی، این اجتماعات سلولی همانطور که به صورت متوالی در طول لوله های اسپرم ساز واقع می شوند، در یک بخش از این مجاری نیز به همان شکل دیده می شوند.
اگر اجتماع سلولی یافت شده در یک نقطه خاص از یک لوله اسپرم ساز به عنوان مرحله 3 شناسایی شود، مراحل 2 و 4 در طرفین این نقطه یافت می شوند. یک سری کامل از این هشت اجتماع سلولی در طول لوله های اسپرم ساز ظاهر می شود. البته برخی اوقات حالت های معکوس موضعی نیز دیده می شود. سازمان سلولهای زاینده در لوله های اسپرم ساز در هر محل و در هر زمان برای تداوم تولید اسپرم اهمیت دارد.

ظرفیت پذیری اسپرم Capacitation of Sperm :
برای اینکه اسپرمها پس از تولید قابلیت لقاح پیدا کنند، باید تحت دو فرایند قرار گیرند. اولین فرایند در مجاری جنب بیضه اتفاق می افتد و جزئیات آن عبارتست از: 1- افزایش قدرت تحرک 2- افزایش قدرت باروری 3- از دست دادن قطره سیتوپلاسمی.
اسپرمها نمی توانند قبل از انجام فرایند دوم یعنی ظرفیت پذیری، در ناحیه شفاف قشر تخمک نفوذ کرده و تخمک را بارور کنند. ظرفیت پذیری فرایند نهایی بلوغ اسپرم ها است و در دستگاه تناسلی حیوان ماده صورت می گیرد. این فرایند بوضوح شناخته نشده، ولی ممکن است شامل زدودن یک لایه لیپو پروتئینی از سطح اسپرم باشد، بطوریکه آزاد شدن آنزیم های اسپرم که برای نفوذ به داخل قشر تخمک لازم است، امکان پذیر گردد. در گاو بهترین میزان لقاح باروری هنگامی اتفاق افتد که گاوهای ماده تقریباً 12 تا 18 ساعت قبل از زمان تخمینی رها شدن تخمک تلقیح شوند.
تنظیم حرارت بیضه و اسکروتوم در گاو نر:
خلاصه: دمای بیضه ها در گاو نر باید cْ2 تا cْ6 درجه پایین تر از دمای بدن باشد. برای تولید اسپرماتوزدای بارور، مکانیسم های خنک کننده بیضه ها عبارتند از: مخروط عروقی بیضه‌ها - از دست رفتن دما از سطح بیضه ها، شل شدن عضلات اسکروتوم، عرق کردن اسکروتوم، پاسخ‌های تمام بدن و گرادیانت های متعارف حرارتی (در اسکروتوم و بیضه ها). در واقع کارکرد بیضه ها در حاشیه هایپوکسی می باشد. وقتی دمای بیضه ها افزایش پیدا می کند، متابولیم در حد بیشتری اتفاق می افتد نسبت به فشار خون و از این رو باعث می شود که بیضه ها دچار هایپوکسی شوند.
بنابراین بیضه ها خیلی مستعد به افزایش حرارت به علت عوامل داخلی و خارجی می‌باشند. وقتی دمای بیضه ها افزایش می یابد، نسبت اسپرماتوزواهای ناقص بیشتر می شود و بهبود وابسته به طبیعت و مدت زمان افزایش گرما می باشد.

مقدمه:
باروری بدون گاو نر یک پارامتر مهم در تولید گاو شیری می باشد، یک گاو نر ممکن است در کنار 20 گاو ماده باشد. در شرایط سرویس دهی طبیعی یا از طریق تلفیح مصنوعی از اسپرم آن برای هزاران گاو ماده استفاده شود. با اینکه تعداد کمی از گاوهای نر عقیم هستند و توانایی تولید ندارند، ولی یک رنج وسیعی در باروری گاو نر وجود دارد، خصوصاً در جمعیت هایی که انتخاب نشده اند. این نکته بخوبی مشخص شده است که دمای بیضه ها باید 2 تا 6 درجه سانتی گراد کمتر از دمای بدن باشد، تا بیضه ها بتوانند توسط اسپرماتوزدای باروری بکنند. و افزایش در دمای بیضه ها سبب افت کیفیت اسپرم می شود. افزایش دمای بیضه یکی از عوامل پایداری و اصلی در ناباروری خیلی از گاوهای نر می باشد.
 
 « فصل سوم »
آناتومی و فیزیولوژی:
یک سری خصوصیاتی هست که در تنظیم دمای بیضه ها شرکت می کنند. شبکه پامپینی فورم یک شبکه پیچیده سیاهرگی است که سرخرگ بیضه ای که بسیار پیچخوره است را احاطه می‌کند و بقیه ساختارها مخروط عروقی بیضه نام دارد. در مخروط عروقی بیضه، خون سرخرگی خنک می شود. به این صورت که گرما از سرخرگ به سیاهرگ منتقل می شود. از این گذشته، این محل دفع گرمای سطحی از طریق پوست می باشد، زیرا پوست این قسمت گرم ترین قسمت کیسه بیضه می باشد.
خصوصیت مخروط عروقی بیضه ها و دمای سطحی بیضه ها در گاوهای نر از بین 5/0 تا 3 سال گزارش شده است. پوست بیضه معمولاً ظریف و فاقد مو می باشد. یک سیستم خونی و لفضی وسیع سابکوتانئوس وجود دارد که در قسمت فارخی تر آن سیاهرگ های خونی در قسمت سطحی قرار گرفته اند. که انتقال گرما را آسانتر می کنند. عضلات صاف در سرخرگ های زیر پوستی توسط سیستم سیاتیک عصب دهی می شوند و تحریک این اعصاب باعث قبض عروق می‌شود. افزایش در دمای بیضه باعث انبساط این آرتریول ها می شود توسط عمل مستقیم قلب واکنش قبض عروقی سمپاتیکی.
عرق کردن و واکنش عمومی بدن به عمل خنک کردن بیضه ها کمک می کند. خصوصاً در گوسفند، در قوچهای نژاد مرینو، غدد کسیه بیضه بزرگ تر هستند نسبت به مناطق دیگر بدن و تولید عرق بیشتری هم دارند. مشابه این وضع در گاو نر دیده می شود که تجمع غدد مولد عرق در کیسه بیضه از سایر نقاط بدن بیشتر است. غدد مولد عرق در کیسه بیضه گوسفند، بصورت متناوب عمل ترشح را انجام می دهند. و عمل دفع عرق آنها وقتی شروع می شود که دمای سطح کیسه بیضه به cْ5/35 می رسد و با فرکانس تا 10 ترشح در ساعت می رسد. پاسخ عمومی بدن در قوچها شامل افزایش تنفس می باشند، هنگامی که دمای سطح کیسه بیضه بیشتر از cْ35 تا cْ36 افزایش می یابد. از این گذشته، دمای سطح کیسه بیضه در قوچها به cْ38 تا cْ40 می رسد، تنفس خیلی سریع می شود (200 تنفس در دقیقه). این انبساط عروقی عمومی در رکتوم و سرخرگ کاروتیه ایجاد می شود به اندازه کاهش cْ2 درجه در مدت 1 ساعت.
دمای سطحی و داخلی در گاوهای نر دورگه در سه نقطه از هر بیضه اندازه گیری شده است: بالا، وسط و پایین. دمای میانگین در این سه قسمت عبارتند از cْ4/30 - cْ8/29 و cْ8/28 (دمای سطحی کیسه بیضه). cْ3/33 - cْ33 و cْ9/32 (دمای حساب کوتانئوس کیسه بیضه) و cْ3/34 - cْ3/34 و cْ5/34 (دمای درون بیضه ها). گرادیانت دمای از بالا به پایین، 6/1 – 4/0 و 2/0 درجه سانتی گراد می باشد. برای سطح بیضه و برای قسمت ساب کوتانئوس و داخلی هم مشابه می باشد. همچنین نشان داده شده است که دمای سطح کیسه بیضه و بیضه، یک گرادیانت و برعکس و متقابل دارند که سبب ایجاد یک دمای یکنواخت در کل بیضه می شود. از این گذشته، با این که دمای درون بیضه در بیضه داخل کیسه بیضه، از بیضه‌ای که در خارج است بیشتر می‌باشد، ولی دمای سطحی کیسه بیضه تقریباً مشابه می باشد.
گرادیانت دمای اسکروتوم و بیضه ها ممکن است بخاطر عروق باشد. اسکروتوم از بالا به پایین عروق دهی می شود. به هر حال سرخرگ بیضه ای بعد از خروج از قسمت پایینی مخروط بیضه، طول بیضه را طی می کند (زیر کورپوس اپیدییمیس)، و به پایین بیضه می رسد و قبل از ورود به پارانشیم بیضه به شاخه های پشتی و جانبی در تمام سطح بیضه منشعب می شود. بنابراین خونرسانی بیضه از پایین به بالا می باشد. در یک مطالعه ای که اخیراً انجام گرفته است، نشان داده شده است که درون سرخرگ بیضه یک دمای مشابه در بالا و پایین آن وجود دارد. ولی به صورت مشخصی خنک تر از نقطه ای است که وارد پارانئیم بیضه می شود. این امر باعث ایجاد یک دمای نسبتاً یکنواخت در کل پارانئیم بیضه می شود.
در گاوهای نر دمای Caput ، کورپوس و اپیدیدیم دارای میانگین cْ6/35 ، cْ6/34 و cْ1/33 می باشد. و گرادیانت بین Caput و Cand دارای میانگین cْ5/2 می باشد. دمای Caput بیشتر از پارانئیم بیضه می باشد در بالای بیضه و احتمالاً بخاطر این است که Caput نزدیک مخروط عروقی بیضه می باشد. ولی به هر حال Cauda که یک قسمت مهم برای ذخیره و بلوغ اسپرم می باشد، کمی خنک تر از پارانیم بیضه می باشد.
منابع حرارت بیضه:
جریان خون بیضه ای و مصرف 02 در 8 گاو آنگوس اخیراً اندازه گیری شده است. برای نشان دادن اهمیت ضریب جریان خون یا متابولیسم به عنوان یک منبع تولید حرارت. جریان خون در سرخرگ بیضه دارای میانگین ml 4/12 در دقیقه می باشد. خون سرخرگی گرمتر می باشد. cْ2/39 در مقابل cْ9/36 و درصد هموگلوبین اشباع شده از اکسیژن آن بیشتر از سیاهرگ بیضه می‌باشد (95/3% در مقابل 42%). با توجه به جریان خون و اشباع بودن Hb ، مقدار اکسیژن مصرفی توسط هر بیضه (2/1 ml در دقیقه) محاسبه شده که تولید 8/5 کالری گرما در دقیقه می‌کند. در مقایسه با 3/28 کالری در دقیقه که به جریان خون اضافه می شود (حدود 5 برابر با یکدیگر اختلاف دارند).
کارکرد بیضه معمولاً در لبه هایپوکسی شدن می باشد. یعنی افزایش دما باعث افزایش متابولیسم می شود به همراه یک افزایش نیاز به اکسیژن برای تأمین نیازهای هوایی. با اینکه افزایش جریان خون سبب آزادسازی اکسیژن بیشتری می شود، ولی باعث ایجاد دمای اضافه‌تری در بیضه‌ها می شود. بنابراین به نظر می رسد افزایش، از دست دادن حرارت از اسکروتوم، مناسب ترین پاسخ در مقابل افزایش حرارت بیضه می باشد.

ارزیابی دمای سطحی کیسه بیضه توسط گرماسنجی مادون قرمز:
گرماسنجی مادون قرمز از بیضه گاوهای نری که ظاهراً تنظیم حرارت بیضه آنها طبیعی است نشان دهنده یک تقارن از چپ به راست و cْ4 تا cْ6 گرم تر است در بالای اسکروتوم نسبت به پایین آن.
الگوی حرارتی معمول دیگر اغلب فاقد تقارن چپ به راست می باشند و قسمت های محدود شده‌ای دارند که دمای آنها بالا رفته است، و اینها به عنوان تنظیم حرارت غیر طبیعی بیضه یا اپیدیدیم مطرح می شوند. با اینکه گاو نری که تنظیم حرارت غیر طبیعی دارد معمولاً کیفیت اسپرم پایینی دارد، ولی هر گاو نری که کیفیت اسپرم پایین دارد، دمای غیر طبیعی بیضه ندارد. گاو نری که دچار نهان بیضگی یک طرفی می باشد دمای سطحی اِسکروتال در بیضه درگیر نسبت به بیضه سالم بیشتر می باشد. ولی به هر حال امروزه مشخص شده که توجه باید بیشتر شود. گرماسنجی مادون قرمز به عنوان یک تست کمکی استاندارد برای ارزیابی باروری بکار رفته است.
برای گاوهایی که الگوی حرارت سطحی اسکروتوم آنها در طبقه طبیعی و قابل قبول بوده است میزان بارور ساختن گاو ماده و ایجاد آبستنی 83% بوده است (مشابه مقدار طبیعی که 85% می‌باشد) که این رقم بالاتر درصد آبستنی در گاوهای نری است که الگوی دمای سطحی بیضه آنها غیر طبیعی بوده است، 68 درصد.

اثر دمای بالا:
اثر افزایش دما بر روی کیفیت اسپرم، طی مطالعات زیادی نشان داده شده است. در یک مطالعه، دو راس گاو نژاد گرنزی برای 17 روز متوالی در معرض دمای cْ37 و رطوبت نسبی 81% به مدت 12 ساعت در روز، قرار گرفتند. حدود 30% تا 40% از اسپرماتوزواهای آنها غیر طبیعی بودند (بیشتر آنها دارای دم پیچیده یا سر جدا از دم بودند) و تعداد کل اسپرماتوزا، غلظت اسپرم و حرکت به مقدار زیادی کاهش پیدا کرد. در مطالعه دیگر، دما cْ40 و رطوبت نسبی 35% تا 45% که به اندازه 12% باعث کاهش کیفیت اسپرم شد. گاوهای نژاد بوستاروس به افزایش دمای بیضه حساس تر هستند، نسبت به گاوهای بوس ایندیکوس.
در گاو دورگه (بوس تاروس) * (بوس ایندیکوس) اثر افزایش دما روی کیفیت اسپرم کمتر بوده و بازگشت حیوان به وضعیت اولیه سریعتر بوده است نسبت به نمونه‌ای که بوس تا روس خالص بوده است.

پوشاندن کیسه بیضه:
پوشاندن اسکوروتوم (با پارچه، حوله یا مواد دیگر) متناوباً به عنوان یک مدل برای افزایش حرارت بیضه بکار رفته اند. در یک مطالعه، اسکوروتوم (بوس تاروس) * (بوس ایندیکوس) برای 48 ساعت پوشانده شد و نتیجه بدست آمده این بود: (روز پوشاندن بیضه ها را روی صفر حساب می کنیم) روز 6 تا 14 بدون سر، روز 12 تا 23 اکروزومهای غیر طبیعی، روزهای 12 تا 23 دهها غیر طبیعی و قطره های پروتوپلاسمی در روزهای 17 تا 23.
بنابراین گرم کردن کیسه بیضه اثر می گذارد روی اسپرماتوزوا در سراپیدیدیم، بهمان گونه که روی اسپرماتیدها اثر می گذارد. با اینکه مقدار تولید روزانه اسپرم دچار تغییر نشده بود، اسپرم دریافتی توسط کاهش یافته بود به نزدیک 50% (2/9 بیلیون نسبت به 4/17 بیلیون)، خصوصاً در ناحیه کایوت (8/3 میلیون نسبت به 6/6 بیلیون) و ناحیه کودا (7/3 بیلیون نسبت به 7/3 بیلیون)، که شاید بخاطر پاسخ های انتخابی به اسپرماتوزواهای غیر طبیعی در rete نتستیس و مجاری به بیرون ریزنده. در یک مطالعه دیگر، اسکروتوم 6 راس گاو هلشتاین برای 48 ساعت پوشانده شد. تعداد اسپرماتوزواهای جمع آوری شده تغییر فاحشی نداشت، اما خاصیت حرکت رو به جلو از 69% (قبل از پوشاندن) به 42% در روز 15 رسیده بود. نسبت اسپرماتوزواهای طبیعی تغییر زیادی از روی 6 تا 9 نشان نمی داد (80%)، و کاهش پیدا کرد بصورت ناگهانی به 53% در روز 12 و به کمترین مقدار خود یعنی 14% در روز 18 رسید. با اینکه تنوع قابل توجه بین گاوهای نر از لحاظ نسبت اسپرماتوزواهای غیر طبیعی وجود داشت ولی اختلالات غیر طبیعی با استناد به توالی های زمای به این صورت می باشد:
بدون دم روز 12 تا 15 - نیم تاج (diadem) روز 18، واکنول های تار و پیری فرم، روی 21، آکروزوم دکمه دار روز 27 و Dag defect در روز 30 . وقتی که 3 تا 9 روز بعد از پوشاندن بیضه ها، اسپرماتوزوا جمع آوری شد و فوراً مورد بررسی قرار گرفت، حرکت و شکل آنها مشابه مقادیر قبل از پوشاندن بیضه ها بود. در مقابلِ منی جمع آوری شده در زمان قبل از پوشاندن بیضه‌ها، منجمد کردن، ذوب کردن و انکوباسیون در cْ37 برای 3 ساعت، یک کاهش آشکاری در نسبت های زیر مشاهده شد:
حرکت رو به جلو اسپرماتوزا (46% به 31%) نسبت اسپرماتوزوا به آکروزومهای سالم و دست نخورده 73% به 63% .
در مطالعه ای که اخیراً انجام گرفته است، 4 روز بیضه ها را پوشانده اند و   تا 7 روز دگزامتازون مصرف کردند برای ایجاد گرما در بیضه و نیز ایجاد استرس، همراه با همدیگر. و دیده شد که یک عده از گاوها مستعد تولید اسپرماتوزواهای غیرطبیعی هستند. سرهای Pyriform کالوئل های کدر، اسپرم میکروسفالیک، و غلظت غیر طبیعی DNA در گاوهایی که بیضه آنها پوشانده شده بود و دگزامتازون هم مصرف کرده بودند، از اختلالاتِ معمول در آنها بوده است. مصرف دگزامتازون سبب شد که اثرات شدیدتر روی اسپرماتوزا در اپیدیدیم، افزایش زیاد در فلکس های قسمت میانی و افزایش در دراپلت های دستیال و پروگزیمال، زودتر و سریعتر ایجاد شوند. در کل، انواع اسپرماتوزواهای ناقص و زمان ایجاد نقص در آنها برای دو نوع درمان که انجام گرفته بود، مشابه بود.

پوشاندن گردن اسکوروتوم:
ناحیه گردن اسکروتوم در 5 گاو برای مدت 7 روز (از روز 1 تا روز 8) پوشانده شده برای ایجاد مدلی که گاو وضعیت بدنی بصورت چاقی دارد (به جای چربی جمع شده در ناحیه گردن اسکروتوم). اسپرماتوزوا درون اپیدیدیم یا در فاز اکروزومی در طول مدت پوشاندن خیلی تحت تأثیر قرار گرفت. این گاوها دارای اختلال در ناحیه میانی استرماتوزوا بودند که 2 برابر شده بود و ایجاد دراپلت 4 برابر شده بود در روز پنجم، در روز 8 تعداد اسپرماتوزواهای طبیعی کمتر شد و اختلالات قطع میانی و دراپلت ها 3 برابر شد. در روز 15 تا 18 باز هم تعداد اسپراتوزواهای طبیعی کمتر شد و از روز 18 به بعد بیشتر اسپرماتوزاها دارای اختلالاتی در قسمت سر بودند. کیفیت اسپرم در روز 35 تقریباً به حالت قبل از پوشاندن، برگشته بود.
در آزمایش دوم، دمای زیر جلدی اسکروتوم 2-5/1 درجه و 5/0 درجه بالا برده شد. در بالا، میان و پایین بیضه ها، متعاقباً و دمای درون بیضه cْ9/0 درجه بالاتر بود و مشابه 3 نقطه مذکور بعد گذشت 48 ساعت از پوشاندن گردن اسکروتوم، نسبت به زمان قبل از پوشاندن گردن بیضه، و نتیجه بدست آمده این است که گردن بیضه یک ناحیه مهمی برای خارج کردن حرارت می باشد.

افزایش دمای اپیدیدیم:
در اکثـر حیـوانات کودا اپیدیـدیمیـس تا حـدی خنک تر از بیضه می باشد و این امـر سبب
تسهیل عمل نگهداری و ذخیره اسپرم در آن می شود. افزایش حرارت این ناحیه باعث ایجاد اختلال درفعالیت جذبی و ترشحی آن می‌شود و تغییر در ترکیب مایع Cauda (یونها و پروتئین‌ها) و افزایش میزان حرکت اسپرم از این ناحیه به 3 برابر اندازه طبیعی آن می شود. و متعاقباً تعداد اسپرم در اولین انزال کم می شود، که حتی در انزال های بعدی به مقدار بسیار پایین می رسد. به اضافه، به نظر می رسد که دمای بالا سبب تسریع بلوغ اسپرم می شود.

اثر افزایش دما روی سلولهای بیضه:
با اینکه به نظر می‌رسد که گرما دادن روی عملکرد سلولهای سرتولی و بینابینی اثر می‌گذارد، جِرم سل‌ها حساسترین سلول‌ها به حرارت هستند (germ cells). تمام مراحل اسپرماتوژنز متاثر از میزان آسیب در اثر مدت زمان افزایش دما، هستند. از آنجایی که اسپرماتوزایی که بالغ تر باشد دارای اختلالات متابولیکی و ساختاری می شود. گرم کردن بیضه معمولاً سبب کاهش حرکت جلو رونده و کاهش تعداد اسپرماتوزواهای جوان می شود. و سبب افزایش اختلالات مورفولوژیک در اسپرماتوزوا می شود. خصوصاً ایجاد نواقصی در ناحیه سر اسپرماتوزوا.
با اینکه یک تنوع قابل توجه در بین گاوهای نر از لحاظ طبیعت و تناسب اسپرماتوزواهای ناقص وجود دارد ولی ترتیب ظهور این نقایص خاص مشخص می باشد. مگر اینکه اسپرماتوگونیا دچار نقص شده باشد. حتی اگر مورفولوژی اسپرم به حالت طبیعی باز گردد ولی سودمندی آنها و کارایی آنها در نهایت باعث کاهش میزان باروری و افزایش مرگ ناگهانی مرگ جنینی می شود.

خلاصه افزایش دمای بیضه ها:
وقتی که دمای بیضه یا اسکروتوم بالا می رود (صرف نظر از علت آن)، در ابتدا مورفولوژی اسپرم تغییری نمی کند. ولی متعاقباً کاهش می یابد. در یک سری مطالعات، اسپرماتوزوایی که در اپیدیدیم بوده است در زمان گرم کردن بیضه ها از لحاظ مورفولوژیکی غیر طبیعی بوده است (زمان گرفتن اسپرم درست بعد از قطع حرارت دادن بوده است). در مطالعه دیگر، تغییر در این اسپرماتوزواها فقط بعد از انجماد و ذوب و انکوباسیون معلوم شد. مورفولوژی اسپرم حدوداً بعد از 6 هفته از قطع پوشاندن بیضه‌ها به حالت قبل از پوشاندن، باز می گردد. ولی بهر حال افزایش دمای طولانی مدت و شدیدتر، باعث طولانی‌تر شدن دوره بهبود می شود. به نظر می رسد کاهش کیفیت اسپرم ارتباط دارد با افزایش دما در بیضه ها خصوصاً با شدت دما و مدت زمان بالا بردن دمای بیضه ها.
فصل 4
معاینه عمومی:
یک معاینه عمومی کوتاه مدت اما کامل می تواند میزان آسیب وارد به سلامتی بیمار را مشخص کند. این معاینه همراه با تاریخچه بیماری، کاملاً موضع بیماری را آشکار می سازد. معاینه عمومی همواره باید انجام شود، حتی در بیماری هایی مانند انگش کو به راحتی قابل تشخیص باشند، زیرا که این معاینه اولاً می تواند اطلاعاتی را در مورد شدت بیماری اولیه فراهم آورده، ثانیاً عوارض یا اختلالات ثانویه‌ای را مشخص سازد که باید در تشخیص، پیش بینی و درمان بیماری مورد توجه قرار بگیرد. مواردی که در یک معاینه عمومی باید در نظر گرفته شود، شامل وضعیت ظاهری بدن، رفتار، نوع تغذیه، شرایط فیزیکی، تعداد تنفس، تعداد ضربان قلب و درجه حرارت بدن می باشد.

وضعیت ظاهری بدن ( Posture ):
مفهوم وضعیت، ظاهر عمومی بیمار از نقطه نظر آناتومیکی می باشد که با معاینه تمام قسمت‌های بدن ارزیابی می گردد. مثلاً ضایعات مادرزادی یا آلستبالی نخاع سبب خمیدگی ستون مهره‌ها به پشت (کانیوزیس)، شکم (یوردوزیس) یا طرفین اسکولیوزیس می شود. یا بالا نگه داشتن دم توسط خود دام یا دور نگه داشتن آن از بدن علامت وجود ضایعه دردناک در رکتوم، آنوس یا سیستم ادراری - تناسلی باشد.

رفتار:
به معنای ظاهر عمومی بسیار از نقطه نظر حسی و حرکتی است که با تغییرات فیزیولوژیک یا پاتولوژیک در رابطه با شرایط مختلف زندگی دام مشخص می گردد. در صورت نیاز می توان رفتار دام بیمار را با گاوهای سالم در همان گله مقایسه نمود. برخی از گاوها به طور طبیعی سرزنده‌تر، بی قرارتر، متهاجم تر، عصبی تر، سرسخت تر و کم تحمل تر از دیگران هستند که این صفات غریزی یا اکتسابی هستند و نباید با تغییرات رفتاری ناشی از بیماری اشتباه گرفته شود. مواردی از اختلالات ویژه رفتاری در گاو به قرار زیر است:
افزایش تحریک حسی حرکتی (تحریک پذیری): بیقراری، شاخ زدن، پرتاب کاه به وسیله شاخ‌ها به اطراف، فشردن پوزه روی اشیاء و…
کاهش تحریک حسی - حرکتی که شامل افسردگی، بی حالی، خواب آلودگی، اغماء، پارالزی و پارزی است.
سایر رفتارهای پاتولوژیکی هم عبارتند از: سرفه های متناوب، خرناس کشیدن، تنفس صدادار، بار کردن تهیگاه ها، ادای نشخوار در آوردن و سایر حرکات جوشی غیر طبیعی، استفراغ یا باز گرداندن غدا، خشک راه رفتن یا بدون تعادل، ناله های مختصر گاه و بیگاه، دندان قروچه، لرزشهای عضلانی، عدم تمایل به حرکت.
البته این یادآوری این نکته ضروری است که تغییر در رفتار که در طی معاینه عمومی مشخص می گردد، نیاز به معاینه کامل تر اندامهای مبتلا بدن و سیستم عصبی مرکزی را نشان می‌دهد.

وضعیت تغذیه:
وضعیت تغذیه با مشاهده و ملامسه بیمار مورد قضاوت قرار می گیرد و ترجیحاً در مقایسه با دامهای سالم از همان گروه سنی صورت می گیرد. در این رابطه باید به غبغب، تیغه شانه، زوائد شوکی مهره های سینه و قاعده دم توجهی خاص مبذول شود. انواعی از وضعیت های تغذیه ای به قرار زیر است:
-    عالی (چاق): تمام زوایای بدن گرد شده است و لایه های چربی در قسمتهای برجسته بدن وجود دارد. این حالت در گاو گوشتی خوب است، ولی می تواند با کاهش مقاومت در مقابل بیماری ها همراه ب

اختصاصی از یارا فایل دانلود کتاب آموزش تولید سرویس های پارچه ای دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

دانلود کتاب آموزش تولید سرویس های پارچه ای

مطالب کتاب:

 - فرآیند راه اندازی شغل تولید سرویس های پارچه ای

- امکانات و تجهیزات مورد نیاز شغل تولید سرویس های پارچه ای

- نیروی انسانی مورد نیاز

- سرمایه مورد نیاز

- مهارت های مورد نیاز

- وضعیت بازار

- شیوه بازاریابی و معرفی

- مخاطرات و آفت ها

- توصیه برای بهبود

- سازمان ها و مراکز مربوط

- معرفی مشاغل مرتبط

- معرفی منابع آموزشی شغل تولید سرویس های پارچه ای

مشخصات محصول:

نام کتاب: آموزش تولید سرویس های پارچه ای

نوع فایل: پی دی اف و زیپ شده

حجم فایل:۵۷۵ کیلو بایت

تعداد صفحات:۵۶ صفحه

قیمت کتاب: ۶۰۰ تومان

نحوه خرید: خرید آنلاین و دانلود