جزوه ایمنی شناسی،قارچ شناسی ،ویروس شناسی
فهرست مطالب
فصل اول:آنتی ژن .........................................................................................................................18
تعریف آنتی ژن :...............................................................................................................................18
-انواع آنتی ژن ازنظرمنشأ ................................................................................................................... 18
-ماهیت وجنس آنتی ژن..................................................................................................................... 18
-ویژگی های ایمونولوژیک یک مولکول آنتی ژن ...........................................................................................18
-اپی توپ......................................................................................................................................19
-انواع اپی توپ ها از نظر ساختمانی .........................................................................................................19
-پاسخ علیه یک 21 ..........................................................................................................................AG
عوامل مؤثربر ایمونوژنیسیته : ................................................................................................................21
انواع ادجوان....................................................................................................................................25
فصل دوم : مجموعه اصلی سازگاری بافتی وعرضه آنتی ژن.......................................................................31
فصل اول:آنتی ژنAntigen
تعریف آنتی ژن :
آنتی ژن مولکولی است که می تواند به طور اختصاصی به گیرنده سلول TCR )T ) یا گیرنده سلول BCR) B ) متصل
شود.
- انواع آنتی ژن ازنظر منشأ
آنتی ژن می تواند دارای منشأ داخلی ( انروژنوس) یا دارای منشأ خارجی ( اگزوژنوس) باشد . ازآنتی ژن های دارای منشأ
داخلی می توان به آنتی ژن های تومورال واز آنتی ژن های دارای منشأ خارجی می توان به آنتی ژن های میکروارگانیسم
ها اشاره کرد .
- ماهیت وجنس آنتی ژن
آنتی ژن ها معمولاً مولکولهای بزرگ ودارای ساختارپیچیده هستند وتوسط سیستم ایمنی بدن بعنوان مولکولهای بیگانـه
یا غیر خودی تلقی می شو ند . اولین ویژگی از یک آنتی ژن که مورد شناسایی سیستم ایمنی قرار می گیرد شکل فضایی
آن است نه ماهیت فیزیکوشیمیایی آن .
آنتی ژن مجموعه ای است از ترکیبات آلی شامل پرویئین ، قند ، چربـی واسـید نوکلئیـک ولـیکن آنتـی ژن هـا عمـدتاً
پروتئینی یا پلی ساکاریدی و( قند ) ، هستند وبخش عمده یک مولکول آنتی ژن را پروتئین تشکیل می دهد .
- ویژگی های ایمونولوژیک یک مولکول آنتی ژن
1- آنتی ژنیسیته ( Antigenicity ) : به معنای توانایی یک مولکول دراتصال اختصاصی به TCR یا BCR است .
2- ایمونوژنیسیته ( Immunogeniticity ) : به معنای توانایی یک مولکول در تحریک پاسخ ایمنی اختصاصی اسـت
. برای اینکه یک مولکول بتواند دارای این ویژگی باشد ( ایمونوژن باشد) باید بتواند به گیرنده های آنتی ژنی لنفوسیت ها
متصل شود(بایدAg باشد ) بنابراین می توان گفت هرمولکول ایمونوژن ، الزاماً یک آنتی ژن اسـت ولـیکن یـک مولکـول
آنتی ژن ممکن است ایمونوژن نباشد .بعبارت دیگر آنتی ژنیسیته شرط ایمونوژنیسیته اسـت ولـی ایمونوژنیسـیته شـرط
آنتی ژنیسیته نمی باشد . ضمناً ایمونوژنیسیته ویژگی ذاتی یک مولکول نیست وبه ویژگی ها وشرایط بیولوژیـک میزبـان
وابسته است .
3- آلرژنیسیته ( Allergenicity) : به معنای توانایی یک مولکول درتحریـک پاسـخ سـلولهای TH2 وتولیـد
تمایز بازوفیل ها و مست سل ها وائوزینوفیل ها می باشد . همانطورکه ذکر شد یک آلرژن می تواند بطوراختصاصی پاسخ
ایمنی راتحریک کند ، بنابراین یک آلرژن حتماً دارای ویژگی های آنتی ژنیسیته وایموژنیسیته می باشد .
4- تولرژنیسیته ( Tolergenicity ) : به معنای توانایی یک مولکلول درالقاء بی پاسخی اختصاصی سیستم ایمنی می
باشد بعبارتی یک مولکلول تولرژن فاقد ویژگی ایمونوژنیسیته می باشد .
- اپی توپ
لنفوسیت ها نمی توانند باکل یک مولکول ، میان کنش انجام دهنـد . بلکـه بواسـطه شناسـایی نـواحی کـوچکتر از یـک
مولکول آنتی ژنیک که اپی توپ نامیده می شوند باآن مولکول ، میان کنش انجام می دهند . بعبـارت دیگـر ، اپـی تـوپ
کوچکترین واحد آنتی ژنیک یک مولکول است که توسط سیستم ایمنی شناسایی می شود . اپی تـوپ هـا تحـت عنـوان
های شاخص های آنتی ژنیک ( Antigenic determinants ) ونقاط فعال ( Active regions ) یک مولکول آنتـی
ژن نیز خوانده می شوند . علیه یک نوع اپی توپ ، یک نوع سلول T ، یک نوع سلول B ویک نوع آنتی بادی ( مونوکلونال
) ایجادمی شود .بعبارت دیگر ، هر اپی توپ خاص ، منجربه تحریک پاسخ مونوکلونال سیستم ایمنی می شود.
برحسب جنس مولکول آنتی ژن ، اپی توپ می توند محصول کنارهم قرار گرفتن چند آمینواسـید یـا چنـد مونوسـاکارید
باشد .اگر درساختار یک اپی توپ خاص ، تغییری ایجادشود پاسخ ایمنی نیز علیه این اپی توپ ، تغییر خواهدکرد .
- انواع اپی توپ ها از نظر ساختمانی
1-اپی توپ خطی ( ترتیبی ، پیوسته ، غیرفضایی) : دریک آنتی ژن پروتئینی ، دراثر درکنـارهم قـرار گـرفتن چنـد
آمینو اسید براساس ساختمان اول ، اپی توپ های خطی تشکیل می شوند . به عبارتی دیگر می توان گفت ترتیب کـدون
های موجود در ژن هر پروتئین ، تعیین کننده اپی توپ های خطی آن پر وتئین می باشد . تنها پیوندهای تشکیل دهنده
اپی توپ های خطی ، پیوندهای پپتیدی هستند که بین آمینو اسیدها تشکیل می شوند وساختمان اولیه هـر پـروتئین را
تشکیل می دهند . این اپی توپ ها به رناتوراسیون وهر عامل تخریب کننده آرایش ها ی فضایی مقاوم هستند ( حـرارت
وبرخی آنزیم ها ) ، یعنی با دناتوراسیون یک پروتئین ، این اپی توپ ها از بین نمی روند. در یک آنتی ژن پلی ساکاریدی
نیز این توپ های پیوسته دراثر درکنارهم قرار گرفتن چندمونوساکارید ایجاد می شوند .
عوامل مؤثر بر ایمونوژنیسیته :
1- بیگانگی : از آنجا که برای ایجاد یک پاسخ ایمنی علیه یک مولکول ، درمرحلـه اول بایـد ایـن مولکـول بعنـوان یـک
ترکیب بیگانه ( غیر خودی ) شناسایی شود ، می توان گفت بیگانگی مهم ترین عامـل وشـرط اول ایمونـوژن بـودن یـک
ترکیب است . ترکیباتی که بخشی از بدن یک فرد می باشند ،معمولاً برای اوایمونوژن نمی باشند ولی برای فرد دیگر مـی
توانند ایمونوژن باشند . هرچه ارتباط تکاملی بین دوفرد یا دوگونه کمتر یا بعبارت دیگر فاصله فیلوژنیک آنها بیشتر باشد.
ترکیبات آنها برای یکدیگر دارای ایمونوژنیسیته بیشتری است. بعنوان مثال باتزریق سرم آلبومین گاوی (BSA ) از یـک
گاو به گاودیگر ، پاسخ ایمنی قابل ملاحظه ای تحریک نمی شود درحالیکه درصورت تزریق BSA به خرگوش ، متعاقبـاً
یک پاسخ ایمنی شدید ، برانگیخته می شود . همچنین درصورت تزریق BSA به مرغ ، پاسخ ایمنـی بسـیار شـدیدتر از
حالتی است که آن را به گوسفند یا بز تزریق کنیم .
برخی ترکیبات که درطول تکامل ساختار خود را حفظ کرده اند ( کلاژن وسیتوکروم C) دارای ایمونوژنیسیته اندکی بین
گونه های مختلف می باشند .
بعضی اجزاء خودی بدن مانند اسپرمها ، بافت قرنیه وکندروسیت ها بعلت دور بودن از دسترس سیستم ایمنـی ( جـدایی
آناتومیک ) برای سیستم ایمنی، بیگانه تلقی می شوند واگر این ترکیبات به خود فردی کـه از اوگرفتـه شـده انـد تزریـق
شوند می توانند منجربه بروز پاسخ ایمنی شوند . همچنین اگر در اثر آسیب ، بخشی از بدن که دور از دسـترس سیسـتم
ایمنی قرار داشته است در دسترس سیستم ایمنی قرار بگیرد ، علیه این بخش ها پاسخ ایمنی ایجاد خواهد شد. این آنتی
ژن ها را Sequestered می نامند .
2- اندازه ووزن مولکولی : باافزایش وزن مولکولی ، میزان ایمونوژنیسیته نیز افزایش می یابـد . بعنـوان مثـال بهتـرین
ایمونوژن هادارای وزن مولکولی حدوداً صدهزار دالتون هستند . عموماً ترکیبات بـا وزن مولکـولی بـالای ده هـزار دالتـون
ایمونوژن، ترکیبات باوزن مولکولی بین چهارهزار تا ده هزار دالتون ایمونوژن ضعیف وترکیبـات بـاوزن مولکـولی کمتـر از
دالتون، غیر ایمونوژن می باشند. بعنوان مثال ، آلبومین ، سم کزاز ودیفتری دارای وزن مولکولی بالا وایمونوژن های قـوی
، انسولین وACTH ایمونوژن های ضعیف وپنی سلین ، پروژسترون وآسپیرین غیر ایمونوژن می باشند .
3- بارالکتریکی : ازآنجا که ماهیت پیوندهای ایجاد شده بین آنتی ژن وآنتی بادی ، غیرکووالان والکتروسـتاتیک اسـت
وبه منظور تشکیل این پیوندهاوجود بارالکتریکی درمولکول آنتی ژن ضروری است وهمچنین بـه دلیـل دردسـترس قـرار
گرفتن اپی توپ های باردار درمحیط آبی – که عموماً واکنش های آنتی ژن وآنتی بادی دراین محیط ها انجام می شـوند
– باافزایش بارالکتریکی یک ترکیب ، ایمونوژنیسیته آن نیز افزایش می یابد .
4- عدم یکنواختی ( Heterogeneity ) وپیچیدگی های شیمیایی : هر چه زیرواحـدهای سـازنده یـک ترکیـب ،
متنوع تر باشند ایمونوژنیسیته آن نیز بیشتر می شود . بعنوان مثال هتروپلیمرها ( ماننـد پلـی پپتیـدهای حـاوی آمینـو
اسیدهای متنوع ) دارای ایمونوژنیسیته بیشتری نسبت به هموپلیمرها ( مانند یک پپتید سنتتیک شامل یک آمینواسید )ایمنی
هستند. همچنین باافزودن آمینواسیدهای حلقوی مثل تیروزین وفنیل آلانین، ایمنی زایی کوپلیمرها افزایش می یابد زیرا
عدم یکنواختی وپیچیدگی شیمیایی ساختار را افزایش می دهد( آمینواسیدها عمدتاً غیرحلقوی هستند )
نوع فایل: Pdf
- 64سایز: mb
تعداد صفحه:312
جزوه ایمنی شناسی،قارچ شناسی ،ویروس شناسی
