دانلود پایان نامه آماده
دانلود پایان نامه رشته جامعه شناسی مطالعات جمعیت منطقه 12 تهران با فرمت ورد وقابل ویرایش تعدادصفحات 132
الف) کل منطقه
منطقه 12 با حدود 1357 هکتار وسعت ، در مرکز تاریخی شهر تهران ، در سال 1357 دارای جمعیتی معادل 189625 نفر بوده است . علی رغم برخورداری از ویژگی هایی چون قدمت و ارزش تاریخی ، واقع شدن در مرکزثقل ارتباطات درون شهری و در برگرفتن قلب تجارت شهر یعنی بازار قدیم تهران ، تحولات جمعیتی آن هماهنگ با تحولات شهر تهران و کشور نبوده است....
. تحولات بعد خانواده و ساختار سنی – جنسی
الف) بعد خانوار
در منطقه 12 تهران ، در سال 1359 ، 79953 خانوار زندگی می کرده اند و میانگین بعد خانوار در این مقطع برابر با 77/3 بوده است . علی رغم کاهش جمعیت منطقه و کاهش شمار خانوار در مقطع 1365 به 57931 خانوار بعد خانوار در این سال به 98/3 افزایش یافته است . این در حالی است که میانگین بعد خانوار در کل کشور در فاصله 1355 تا 1365 از 5 به 1/5 و در نقاط روستایی از 2/5 به 4/5 افزایش یافته ، اما در منطقه شهری این شاخص تغییری نکرده و برابر با 8/4 بوده است . به این ترتیب افزایش بعد خانوار منطقه 12 بیانگر مشابه بودن تغییرات رشد طبیعی منطقه با مناطق روستایی کشور و در واقع متأثر از بالا بودن شمار موالید طی سالهای 1359 تا 1364 است . اما این مسئله که بعد خانوار منطقه همواره از میانگین نقاط شهری کشور پایین تر بوده است ، عمدتاً به دلیل وجود خانوارهای مهاجر یک یا دو نفره است که به طور موقت و به منظور کار و فعالیت وارد منطقه شده اند . همین عامل و خروج خانوارهای معمولی از منطقه موجب کاهش شاخص به 9/3 در سال 1375 شده است.
پروژه بررسی بحران افزایش جمعیت در تهران ( آلودگی آب و هوا ) با موضوعی داغ و به روز . این پروژه شامل فایل pdf و فایل های نرم افزار ونسیم می باشد .
بعد از پرداخت مبلغ محصول، لینک دانلود بلافاصله برای شما فعال می شود.
در صورت بروز هرگونه مشکلی با ایمیل زیر در ارتباط باشید.
ali_in_eng@yahoo.com
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:24
فهرست مطالب:
چکیده: ۱
مقدمه: ۲
آشنایی اجمالی با شهربندرترکمن: ۳
تحولات جمعیتی بندرترکمن : ۴
ساختار سنی جمعیت شهر : ۸
کیفیت سواد: ۱۱
ساختمان شغلی جمعیت: ۱۲
روندمهاجرپذیری: ۱۶
حدمطلوب جمعیت: ۱۷
پیش بینی جمعیت شهرتاسال۱۴۰۰: ۲۰
نتیجه گیری وپیشنهادات: ۲۱
پیشنهادات : ۲۲
منابع: ۲۳
چکیده:
شناخت وآگاهی ازتغییروتحولات جمعیتی جوامع، لازمه هرگونه برنامه ریزی برای آنهاست،چون تمامی جنبه های اقتصادی ،اجتماعی وفرهنگی آن جوامع با عددجمعیت وویژگیهای ساختاری آن پیوندخورده است.این مقاله با هدف بررسی تحولات جمعیتی بندرترکمن به عنوان یکی از شهرهای کوچک اندام کشور صورت گرفته تا ضمن تحلیل رونداین تحولات وبازشناسی علل وعوامل مؤثردرآن،ازوضع موجودشناخت بهتری حاصل آیدوبستری مناسب برای برنامه ریزی های آتی فراهم گردد.برای دستیابی به این هدف ،ابتداداده های آماری مربوط به شهردرکل دوره های سرشماری ،استخراج وضمن تهیه جداول ،نمودارهای مربوطه به کمک نرم افزارExcel تهیه گردیدسپس به کمک فرمولهای متعدد جمعیتی به تجزیه وتحلیل آنها پرداخته شد.نتایج حاصله نشان میدهد که سیاستهای ملی وگاه بین المللی بیشترین تأثیر مثبت یا منفی رادررشدوتحول ساختارجمعیتی این شهربرجای گذاشته اند.به عبارت دیگر هنوز این شهر به نقش یابی وبلوغ کافی خودنرسیده وتحولات آن همواره درسایه توجهات دولت مرکزی یااثرات غیرمستقیم سیاستهای ملی بوده است.هماهنگی رشدجمعیت شهرباسایرنقاط شهری کشور،جوانی جمعیت ،روندصعودی نسبت باسوادان ،بیکاران وشاغلان بخش خدمات وسیرنزولی نسبت جنسی، نسبت شاغلان بویژه دربخش صنعت ازنتایج دیگر تحقیق بوده است.
کلمات کلیدی: شهرنشینی شتابان،تجددگرایی،ساختارجمعیت ،نظام سلسله مراتبی شهرها
مقدمه:
جهان درحال حاضردارای دوویژگی عمده جمعیتی است:الف- افزایش شدیدجمعیت ب- روندشتابان شهرنشینی وشهرگرایی(زنجانی،1371،ص6)،بطوری که شهرنشینی روند غالب درسازمان فضایی جمعیت جهان است(Carter,1981.p.24) واین ویژگی درمیان کشورهای درحال توسعه نمودبارزتری نسبت به جهان توسعه یافته نشان میدهد.
ازطرفی ازنظرتاریخی ،روندشهرنشینی وشهرگرایی درمیان این کشورها امری غیرعادی محسوب می شود،بطوری که امروزه همه مسائل کشورهای درحال توسعه را تحت تأثیرقرارداده است(شکویی،1377،ص81). کشورمانیزازاین قاعده مستثنی نبوده ودرهردوموردازرشدشتابان وبدون برنامه ای بویژه دردهه های اخیربرخورداربوده است که به نوبه خود مسائل ومشکلات خاصی راپدید آورده اند.
مطالعه درچگونگی این تحولات وروندتغییرات جمعیت بویژه جمعیت شهرنشین می تواند زمینه ای درجهت رفع نیازهای جامعه شهری وبرآورد تجهیزات موردنیازآن باشد.چراکه هیچگونه برنامه ریزی آگاهانه،فارغ ازشناخت کمی وکیفی جمعیت نه تنها درمحدوده شهر ،حتی دربعدمحله ای نیز نمی تواند انجام گیرد(فرید،1371،ص35).
این تحقیق نیزدرراستای شناخت مسائل شهری کشورمان ،به روش تحقیق موردی بااستفاده ازروشهای تحلیل جمعیتی وپیش بینی آنهادرشهربندرترکمن(استان گلستان) صورت گرفته تابتواند ضمن بررسی روندتغییرات پدیده های جمعیتی این شهرطی دهه های(75-1335) به تحلیل وضع موجودپرداخته وروندآتی جمعیت شهری والزامات توسعه آن رادرسالهای آینده ارزیابی نماید.
فرضیه ها وروش مطالعه: درجهت شناخت تحولات جمعیتی شهر موردمطالعه ،بررسی خودرادرپرتو گزاره های زیرپیش برده ایم:الف- روندتحولات جمعیتی این شهرهمسوباتحولات جمعیت شهری کشوراست،ب- سیاستهای ملی وگاه بین المللی درروندتحولات جمعیتی شهر بیشترین تأثیرراازنظرکمی وکیفی داشته اند.دراین تحقیق که ازنوع پژوهشهای موردی است ابتدا نتایج کلیه سرشماریهای عمومی مربوط به شهراستخراج ودسته بندی گردیدسپس برحسب نیازآنهارابه صورت جداول،نمودارهاواشکال متعددنمایش داده ودرنهایت به تجزیه وتحلیل آنهاپرداخته شد.برای رسم نمودارهاازنرم افزار E xcel استفاده شد.برای تحلیل روندها ازروش ساختاری وتحلیل جمعیت وبرای پیش بینی آنهااز“روش ریاضی” استفاده شده وازقانون “رتبه – اندازه ”(Rank- Size Rule)برای بررسی جایگاه شهردرسلسله مراتب شهری استان گلستان وبرآوردحدمطلوب جمعیت آن بهره گرفته شد.
فقدان آمارهای لازم درخصوص شهرهای کشور بویژه درسرشماری عمومی سال1335 وتفکیک نشدن داده های مربوط به شهردرسرشماریهای عمومی سالهای65و75 وبه هنگام نبودن آمارها ازجمله مهمترین مشکلات تحقیق بوده اند.ضمن این که معیارها وملاکهای موردسرشماری درهمه دوره ها یکسان نبوده و مشکلاتی رابه همراه آورده است.
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:207
چکیده:
جمعیت
تعریف : مجموعه ای از انسانها ، جانوران ، گیاهان یا عناصر متمایز دیگری که حداقل در یک صفت مشترک باشند . مثل جمعیت یک شهر ، یک کلاس ، یک گروه سنی معین . در تعریفی دیگر به مجموعه ای از افرادی که به یک گونه تعلق دارند و در مکان مشخصی زندگی می کنند جمعیت گفته می شود .
انواع جمعیت :
در مطالعات جمعیت شناسی جمعیت ها را به اشکال مختلف طبقه بندی می نمایند که موارد زیر از آن جمله اند :
جمعیت مقیم یا قانونی (Dejure) : تمام کسانی را شامل می شود که تابعیت کشوری را دارند و یا اهل منطقه ای هستند صرف نظر از اینکه هنگام سر شماری در محل حضور داشته باشند و یا حضور نداشته باشند .
جمعیت واقعی یا حاضر (Defacto) : کسانی را شامل می شود که در هنگام سرشماری در محل حضور داشته باشند و مورد شمارش قرار بگیرند .
جمعیت اصلی : جمعیت کل جامعه یا کشور را جمعیت اصلی می نامند .
جمعیت محدود یا فرعی : جمعیت بخشهای کوچکی از کل را جمعیت فرعی می نامند که نسبت به جمعیت کل جامعه یا کشور کوچکتر و محدودترند .
جمعیت باز : جمعیتی است که در افزایش یا کاهش آن ، علاوه بر موالید و مرگ و میر ، مهاجرت (درون کوچی و برون کوچی) نیز تأثیر دارد .
جمعیت بسته : جمعیتی است که در افزایش یا کاهش آن مهاجرت نقشی ندارد و تغییرات آن فقط از اختلاف زاد و ولد و مرگ و میر ناشی می شود .
جمعیت طبیعی (بدوی) : جمعیتی است که در اختیار قوانین طبیعت قرار دارد و قادر به مبارزه با مرگ و حیات نیست .
جمعیت ثابت : جمعیت بسته ای است که برای مدت طولانی در معرض میزانهای ثابت تولد و مرگ قرار گیرد و میزان افزایش سالیانه این جمعیت به سوی مقدار ثابتی میل کند .
جمعیت متوقف : جمعیت ثابتی است که در آن میزان افزایش طبیعی صفر باشد.
جمعیت متعادل (متوازن) : جمعیتی است که در لحظه ای معین از زمان دارای حجم ثابت و میزانهای موالید و مرگ و همچنین میزان مهاجرتهای درون کوچی و برون کوچی برابر باشد . این جمعیت را نباید با جمعیت ثابت اشتباه کرد چرا که در جمعیت متعادل این وضعیت موقتاً چنین است .
جمعیت متناسب (مطلوب) : جمعیتی است که حجم مناسب برای تحقق و حفظ برخی از هدفهای مشخص و مورد قبول اجتماعی را داشته باشد .
تراکم جمعیت :
تعداد افرادی که در زمان خاص در واحد خاصی از سطح ( مثلاً کیلومتر مربع) زندگی می کنند تراکم جمعیت انسانهای آن منطقه را تشکیل می دهند .
جمعیت شناسی
واژه جمعیت شناسی و یا Demography مرکب از دو کلمه یونانی Demos به معنی مردم و جمعیت و گرافوس graphos به معنی شناسایی ، توصیف به نگارش و شناخت است . چنانچه گاهی به دموگرافی جمعیت نگاری نیز گفته می شود .
جمعیت شناسی مطالعه آماری جمعیت های در حال تغییر انسانی است علمی است که پدیده های جمعیتی را با دو روش علمی مورد مطالعه قرار می دهد . و موضوع مطالعه آن اطلاع و آگاهی بر جمعیت ها ، بررسی و شناخت نکات عمومی و بررسی چگونگی تغییرات و نوسانات کمی و کیفی آنهاست . بعبارت دیگر علمی است که باعث شناخت و مطالعه جمعیت و کلیه تغییرات آن چه از نظر تعداد ، جنس ، سن ، فرهنگ ، آداب و رسوم ، اقتصاد و . . . می باشد . همچنین جمعیت شناسی حرکات دراز مدت جمعیت را مورد مطالعه قرار می دهد و علل این حرکت را تبیین میکند . در حال حاضر جمعیت شناسی به دو شاخه بزرگ و مهم یعنی جمعیت شناسی کمی ( جمعیت شناسی آماری ) و جمعیت شناسی کیفی تقسیم می گردد .
هدف از جمعیت شناسی کمی مطالعه ترکیب و حرکات جمعیت در زمان و مکان معین و جستجوی علل این حرکات می باشد . حال آنکه در جمعیت شناسی کیفی مطالعه خصوصیات و ویژگیهای کیفی انسانها مورد نظر است که ساختمان حرکات جمعیت را بیشتر از نقطه نظر بیولوژیکی و وراثت و تأثیراتی که محیط اجتماعی و جغرافیایی در این جمعیت ها می گذارد مورد بررسی قرار میدهد .
در جمعیت شناسی به سه نوع پدیده آشکار زندگی توجه می شود :
1ـ تغییر در تعداد جمعیت
2ـ ترکیب سنی و جنسی جمعیت
3ـ توزیع جغرافیایی جمعیت
این پدیده ها ماحصل پنج فرآیند جمعیتی است که عبارتند از :
1ـ باروری 2ـ میرایی 3ـ زناشویی 4ـ مهاجرت 5ـ حرکات اجتماعی
چرخه جمعیت شناسی
رشد جمعیت در هر جامعه ای یک چرخه جمعیت شناختی 5 مرحله ای را طی میکند .
شکل(1-1) :مراحل تحول جمعیتی
مرحله 1ـ در این مرحله میزان تولد و میزان میرایی جمعیت زیاد است و چون این دو پدیده اثر یکدیگر را خنثی می کنند تعداد جمعیت تقریباً ثابت می ماند .
مرحله 2ـ در این مرحله بعلت بهبود وضعیت اقتصادی میزان میرایی رو به کاهش می رود در حالیکه میزان تولد تغییر نمی کند . در دوران کنونی علت افزایش موالید در کشورهای جنوب آسیا و آفریقا را بیشتر بهبود شرایط بهداشت مادر و کوتاه شدن دوره شیر دادن کودک از پستان مادر منسوب می توان کرد .
مرحله 3ـ در این مرحله میزان مرگ همچنان کاهش می یابد و میزان تولد هم رو به کاهش میگذارد و در همین حال تعداد جمعیت همچنان افزایش می یابد . به نظر میآید که هم اکنون جمعیت ایران در این مرحله از چرخه جمعیت شناسی است . در بعضی از کشورهای رو به پیشرفت نیز مانند چین و مالزی میزان موالید به سرعت کاهش یافته است .
مرحله 4ـ در این مرحله میزان تولد هم کم می شود در ضمن تعداد مرگ هم کم باقی می ماند و در نتیجه تعداد جمعیت ثابت می ماند در این مرحله میزان رشد جمعیت به صفر می رسد . مثل بیشتر کشورهای پیشرفته صنعتی .
مرحله5ـ در این مرحله تعداد جمعیت بعلت کمتر شدن میزان موالید از میزان مرگ کاهش مییابد که رشد جمعیت منفی می شود . مانند کشور ژاپن.
جدول (1-1): پر جمعیت ترین کشورهای جهان در سال 2000 و 2050 (تخمین زده شده) و جمعیت آنها برحسب میلیون
2050 POPULATION
(ESTIMATED, IN MILLIONS) MOST POPULOUOS
COUNTRIES IN 2050 2000 POPULATION
(IN MILLIONS) MOST POPULOUS
COUNTRIES IN 2000
1600
1300
403
312
304
285
244
211
188
182 India
China
United States
Indonesia
Nigeria
Pakistan
Brazil
Bangladesh
Ethiopia
Congo 1200
1000
175
212
170
151
145
128
127
123 India
China
United States
Indonesia
Brazil
Pakistan
Russia
Bangladesh
Japan
Nigeria
میزان رشد جمعیت
تغییرات در تعداد جمعیت اعم از اینکه افزایش یا کاهش حاصل نماید، رشد جمعیت نامیده می شود که در صورت افزایش ، رشد مثبت و در مورد کاهش، رشد منفی است.
میزان رشد جمعیت نماینده ازدیاد یا کاهش طبیعی جمعیت می باشد و با فرمول زیر محاسبه می شود:
تفاضل تعداد مرگها از موالید در مدت یک سال
1000 × = میزان رشد طبیعی جمعیت(R)
جمعیت وسط سال
رشد جمعیت تا 1/0 درصد جمعیت ثابت در نظر گرفته می شود. اگر رشد طبیعی جمعیت تا کمتر از 5/0 درصد برسد، جمعیت دارای رشد خفیف است، رشد 1- 5/0 درصد را رشد متوسط، 5/1 تا 1 درصد را رشد سریع و 2- 5/1 درصد را رشد بسیار سریع می نامند و اگر رشد جمعیت بیش از 5/2 درصد باشد، رشد انفجاری نامیده می شود. میزان رشد سالانه ایران طبق آخرین آمار 3/1 درصد می باشد.
زمان دو برابر شدن جمعیت (Doubling time) زمان لازم برای دو برابر شدن جمعیت است. و با فرمول زیر محاسبه می شود:
72
= DT
R
اگر میزان رشد جمعیت منفی باشد، با این فرمول زمان نصف شدن جمعیت (Halving time) بدست خواهد آمد.
ساختار جمعیت
ترکیب جنسی جمعیت :
نحوه ترکیب جنسی یک کشور تأثیر بسیار زیادی بر سایر متغیرهای جمعیتی ، اجتماعی و اقتصادی آن به جای می گذارد . بعنوان مثال کاهش زنان در یک منطقه بتدریج کاهش باروری و در نتیجه کاهش جمعیت را در بر خواهد داشت و کاهش مردان موجب کاهش فعالیت های اقتصادی و در نتیجه افت تولید و ارائه خدمات خواهد بود. برای سنجش توزیع جنسی جمعیت یک منطقه شاخصی به کار می رود که "نسبت جنسی" نامیده می شود و از محاسبه تعداد مردان یک منطقه نسبت به تعداد زنان همان منطقه در مقطعی از زمان بدست می آید . این نسبت را می توان به طور جداگانه برای سنین و گروههای مختلف محاسبه نمود که در این حالت "نسبت های جنسی ویژه" نامیده می شود .
ترکیب جنسی تحت تأثیر سه عامل می باشد :
1ـ موالید پسر و یا دختر : بطور تقریبی در مقابل هر 100 نفر نوزاد دختر 106ـ104 نوزاد پسر متولد می شوند که در تمام دنیا این نسبت تقریباً مساوی است .
2ـ اختلاف مرگ و میر دو جنس : در کشورهای جهان سوم و در حال توسعه به دلیل مرگ و میر زیاد مادران در حین بارداری و زایمان، تعداد زنان نسبت به مردان کمتر می شود همچنین در کشورهای پیشرفته نسبت مرگ و میر زنان بعد از 65 سالگی کمتر از مردان است . از طرفی در بسیاری از کشورهای پیشرفته مرگ و میر مردان به دلایل مشکل بودن شرایط کار مردان و حوادث ناشی از آن در مقایسه با مشاغل زنان بیشتر از زنان است، در نتیجه برتری زنان چشمگیر است .
3ـ مهاجرت : نسبت مردانی که برای یافتن شغل و . . . به کشورهای دیگری میروند بیشتر از زنان است .
ترکیب سنی جمعیت :
منظور از ترکیب سنی پراکندگی بر حسب سن است. با توجه به اینکه سن یکی از ویژگیهای انسان و به تبع آن یکی از متغیرهای اصلی در جمعیت شناسی است لذا مطالعه ترکیب سنی مردان و زنانی که در عرصه زندگی اجتماعی یک جامعه به فعالیت مشغولند حائز اهمیت فراوانی است. بعنوان مثال تمرکز جمعیت در سنین پایین تر نشانگر آن است که بار بیشتری بر دوش جمعیت فعال از نظر اقتصادی قرار دارد. اطلاع و آگاهی از توزیع سنی جمعیت هر کشور خصوصاً از نظر پیش بینی وضع اینده و احتیاجات آتی جمعیت دارای اهمیت است.
جمعیت ها از نظر ترکیب سنی به سه دسته تقسیم می شوند:
1) جمعیت جوان: جمعیتی است که بیش از 40% آن را افراد کمتر از 15 سال تشکیل می دهند.
2) جمعیت سالخورده: جمعیتی است که نسبت افراد 65 ساله و بالاتر آن 10% یا بیشتر باشد.
3) جمعیتهایی که در حال گذر از جوانی به سوی سالخوردگی هستند.
برای درک شناخت بهتر و سریعتر ساخت سنی و جنسی جمعیتها و نیز مقایسه آنها با یکدیگر از نمودارهایی به نام هرم سنی استفاده می شود.
هرم سنی نموداری است که در محور عمودی و افقی دارد. محور عمودی نماینده سن از صفر تا حداکثر و محور افقی نشان دهنده مقدار افراد هر سن یا گروه سنی
می باشد. از آنجا که هرم های سنی در مقابل عوامل مختلف بسیار حساس می باشد لذا انواع مختلفی از هرم های سنی در کشورهای مختلف می توان مشاهده نمود.
هرم های سنی نمایش دهنده وضعیت گذشته و حال یک جمعیت از لحاظ توزیع سنی و جنسی است و از این لحاظ در سه رده نامگذاری می شوند.
1ـ هرم های سنی با قاعده پهن و نوک تیز (به اصطلاح میخی) در کشورهای
رو به پیشرفت دیده می شود که بخش عمده ای از جمعیت کمتر از 15 سال دارند، میرایی گروههای سنی کودکان زیاد است و گروههای سنی بالا کم جمعیت است.
2ـ هرم های سنی با پایه ای کم عرض تر و رأس پهن تر (تقریباً استوانه ای شکل) که در کشورهای پیشرفته صنعتی دیده می شود که جمعیت کمتر از 15 ساله نسبتاً کم، میرایی گروههای سنی کودکان ناچیز و مقدار (درصد) گروه سنی بالا بیشتر است .
شکل(2-1): هرم سنی میخی و هرم سنی استوانه ای
3ـ هرم های گلابی شکل : در کشورهای در حال پیشرفت دیده می شود که در سالهای اخیر برنامههای بهداشتی و تنظیم خانواده را با جدیت بکار بسته اند و در نتیجه تعداد تولدهای جدید و میرایی کودکان کاهش یافته و مستطیل های پایینی هرم کوتاهتر شده است. آخرین هرم سنی ایران (سرشماری سال 1385) نیز به این شکل است .
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:36
فهرست مطالب:
عنوان صحفه
مقدمه 4
مفاهیم جمعیت شناسی 5
دوره اول انقلاب جمعیتی 6
دوره دوم انقلاب جمعیتی 7
امید زندگی 8
جامعه شناسی چیست؟ 9
جامعه شناسی جمعیت 9
شیوه های کنترل جمعیت 10
هشدار جامعه شناسی جمعیت 11
جامعه شناسی 12
صنائع ضروری 17
صنائع غیر ضروری 18
برقراری قواعد و سلسله مراتب 20
جمعیت شاغل 28
منابع 36
مقدمه :
جمعیت شناسی موضوع علمی است که به بررسی ساخت جمعیت های انسانی ، یعنی توزیع آنها برحسب سن ، جنس ، وضعیت تاهل ومهاجرت و... می پردازد .
دموگرافی یا علم جمعیت از دو ریشه یونانی Demos به معنای مردم و Graphi به معنای نوشتن ومجموعا" یعنی علم نوشتار جمعیت مردم است که از سه طریق سرشماریهای عمومی نفوس و مسکن، روش ثبت احوال و آمارگیری نمونهای صورت میگیرد (شیخی محمدتقی 1368-12)
این واژه اولین بار درسال 1855 در دایره المعارف آشیل گیتارد فرانسوی بکاررفته است . براساس برآورد باستان شناسان ، انسان اولین بارحدود 000/600 سال قبل ظهور کرده و ازآن تاریخ تاکنون قریب به 77 میلیارد انسان متولد شده ، بنابراین جمعیت 5 میلیاردی کنونی کره زمین حدود 5/6 درصد رقم نجومی فوق است . درطول تاریخ بشر دراوایل دوره مسیحیت حدود 200 تا 300 میلیون نفر جمعیت روی زمین زندگی می کرده، این رقم تا سال 1650 میلادی به 500میلیون نفر رسید ودرسال 1850 جمعیت دنیا بیش از یک میلیارد نفر ودر سال 1988 ازمرز 5 میلیارد نفر گذشته است .درواقع جمعیت جهان در ساعت 7 صبح روز بیستم تیرماه 1366 برابر با 11 ژوئیه 1987 با تولد نوزادی بنام ماتی گاسپار در شهر زاگرب یوگسلاوی بصورت سمبلیک ازمرز پنج میلیارد نفر گذشت ودبیرکل سازما ملل وقت >> خاویر پرزدوکوار<< برای دیدن آن رفت (مشایخی1377-1)
آخرین برآورد درسالهای اخیر حاکی است که رشد جمعیت جهان بدین قرار است که درهردقیقه 150 نفر ودر هر روز 000/220 نفر به جمعیت دنیا افزوده میشود.
نظریة مالتوس:
در سال 1798 توماس مالتوس انگلیسی کتابی تحت عنوان « رسالهای دربارة اصول جمعیت» منتشر کرد.
در این کتاب مالتوس یادآور شد که جمعیت به گونهای هندسی رشد میکند در حالیکه منابع غذایی به صورت حسابی افزایش پیدا مییابد.نتیجة این وضع رشد بیش از حد جمعیت و کمبود مواد غذایی است البته وی معتقد بود تعادل جمعیتی براثر جنگ و بیماریهای واگیردار و قحطی برقرار میشود ولی پیشبینی مالتوس برای کشورهای پیشرفته درست از کار در نیامد زیرا این کشورها با استفاده از فنون پیشرفته کشاورزی و کاربرد وسائل جلوگیری از بارداری از کمبود مواد غذایی در افزایش بی رویه جمعیت جلوگیری کردند (ثلاثی 1374-218)
رولان پرسا جمعیتشناس نامدار فرانسوی میگوید: به ازاء یک درصد افزایش جمعیت باید سالیانه حدود چهار درصد درآمد ملی صرف سرمایهگذاریهای جمعیتی شود تا تازه در وضعیت موجود باقی بماند «افزایش جمعیت موهبت یا مصیبت مقالة دکتر احمد کتابی در کنگرة بررسی مسائل رشد جمعیت»
مهمترین مفاهیم جمعیت شناسی:
- نرخ خام زاد و ولد= عبارتست از تعداد زاد و ولد سالیانة جمعیت کشور برمبنای هر هزار نفر
- نرخ خام مرگ و میر= تعداد مرگ و میر سالیانة جمعیت کشور برمبنای هر هزار نفر
- امید زندگی= به میانگین عمر مورد انتظار یک نوزاد در هنگام تولد گفته میشود
- پهنة زندگی= به حداکثر عمر انسان در یک جامعه گفته میشود
- نسبت جنسی= به نسبت تعداد مردان به زنان جامعه در هر صد نفر زن اطلاق میشود
- باروری = به نرخ تولید مثل در یک جامعه و تعداد فرزندانی که یک زن بطور متوسط در جامعه به دنیا میآورد. (ثلاثی1374-214)
جمعیت شناسی سالخوردگی وتعیین جمعیت سالخوردگان: The demography of Aging
درطول چند دهه اخیر نسبت سالمندان دردنیا درحال افزایش است .
براساس برآوردها ، نرخ رشد سالمندی به جمعیت درحدود 5/2 درصد است که با ادامه این روند در سال 2025 میلادی جمعیت سالمندی جهان به حدود یک میلیارد نفر خواهدرسید و حدود 7/13درصد جمعیت را تشکیل خواهد داد.ودرآنصورت ازهرهفت نفرجمعیت دنیایک نفربیش از 60 سال زندگی می کند که این رقم درسال 1950 به ازاء هر 12 نفر یک نفر بوده است .
براساس تحقیق آماری سازمان ملل ، پیرشدن جمعیت جهان پدیده ای غیرقابل برگشت است و درسال 2050 شمار افرادی که بیش از 60 سال سن دارند.بیشترازافراد زیر 15 سال خواهد بود . پیرشدن جمعیت جهان درسالهای آینده چهره ای جدید از دنیا ارائه می کند که درتاریخ بشریت بی سابقه است دراین تحقیق آمده است 629 میلیون نفر ازجمعیت جهان 60 سال یا پیش از آن سن دارند که این رقم بیانگر یک نفر از هرده نفر در جهان است .
درسال 2050 این رقم به 2 میلیارد نفرمعادل یک نفر از هرپنج نفر می رسد . و شماره افرادی که بیش از 60 سال سن دارند بیشتر از افراد زیر 15 سال خواهد بود. درسال 2150 ازهرسه نفر درجهان یک نفر بیش از60 سال سن خواهد داشت . درحال حاضر یمن باسن متوسط 15 سال به عنوان جوانترین کشور جهان شناخته می شود .
این درحالی است که ژاپن با سن متوسط 41 سال پیرترین کشور جهان است .
احتمالا" تا سال 2050 سن متوسط جمعیت جهان 26 سال خواهد بود و و نیجریه باسن متوسط 20 سال جوانترین واسپانیاباسن متوسط 55 سال پیرترین کشورجهان خواهندبود(سازمان ملل ، 1380 ،ص 4)
( مجمع جهانی سالخوردگان سازمان ملل 1982). در کشورهای جهان سوم نیز با افزایش سطح بهداشت و بالارفتن امید زندگی و کاهش زاد و ولد تعداد سالخوردگان رو به افزایش است. مقایسه آمارها نشان میدهد که در طول 75 سال، یعنی از سال 1950 تا 2025 جمعیت سالخوردگان جهان شش برابر میشود که دو برابر رشد کل جمعیت جهان در این مدت است که نزدیک به سه برابر شد خواهد داشت.
کشورهای توسعه یافته هم اکنون در این مرحله یعنی باروری پایین و مرگ و میر پائین قرار دارند و جمعیت آنها بتدریج پیرتر خواهد شد. چنانچه: در اتریش 20 درصد، دانمارک 2/10 درصد آلمان غربی7/21 درصد، ایتالیا8/20 درصد و انگلستان6/20 درصد بوده در حالی که این نسبت در کشورهای عقب مانده یا درحال توسعه چاد7/4 درصد، نیجریه3/4 درصد، الجزایر7/5درصد و ایران در سرشماری سال 1375 براب 62/6درصدبوده است.
سالخوردگی جمعیت ازدو راه به وجود می آید :
1- تغییردر پایه هرم سنی که نتیجه کاهش باروری ها وکم شدن نسبت جوانان درکل جمعیت است.
2- تغییر در راس هرم سنی ومتورم شدن آن که نتیجه بهبود درکاهش مرگ ومیر سالخوردگان است .
آقای آدل لاندری شتاب افزایش جمعیت راتحت عنوان " انقلاب جمعیتی " به دو دوره تقسیم می کند :
دوره اول انقلاب جمعیتی :
از قرن 18 به بعد جمعیت اروپا تحت تاثیر عواملی ازجمله انقلاب کشاورزی ، پیشرفت علم طب وسرانجام انقلاب صنعت رو به فزونی گذاشت .
دراین دوره مرگ ومیر در اروپا رو به کاهش داشته ودرنتیجه ازدیاد جمعیت را بدنبال می آورد .