کنترل کننده چهارکاناله با خط تلفن جهت خاموش و روشن کردن وسایل برقی
Tele Remote Control
100 صفحه در قالب word
به همراه 32 اسلاید پاورپوینت آماده ارائه
چکیده:
اساس کار این پروژه خاموش و روشن کردن وسایل برقی از طریق خط تلفن می باشد مدار پروژه به این صورت کار می کند که ابتدا سیگنال AC زنگ که از مرکز سوئیچینگ مخابرات دریافت می شود را توسط مداری آشکارسازی کرده و به سطح صفر و یک (دیجیتال) تبدیل و به عنوان وقفه به میکروکنترلر می رود . با رسیدن وقفه زنگ به میکروکنترلر دستورات که در زیر روال برنامه آی سی وجود دارد مورد بررسی کرده و میکرو دستور اشغال کردن خط را توسط روشن کردن یک رله را انجام داده و خط تلفن را به دیکدر مدار متصل کرده ، دیکدر که کار اصلی آن رمز گشایی می باشد ، سیگنال ورودی را رمز گشایی کرده و به کد باینری چهار بیت چهار بیت تبدیل و به میکرو انتقال می دهد ، میکرو با توجه به برنامه ی پروگرام شده در داخل آی سی و کد های وارد شده از طریق دیکدرتصمیم می گیرد که کدام یک از رله ها را روشن یا خاموش و یا تصمیم به قطع تماس را انجام می دهد .
فصل اول : مقدمه
1-1 کلیات 1
1-2 تاریخچه میکروکنترلرها 2
1-3 معرفی میکروکنترلرها 3
1-4 بخشهای مختلف میکروکنترلر. 3
1-5 برنامه ریزی یک میکروکنترلر. 3
1-6 کارآیی میکرو کنترلرها 3
1-7 معایب و مزایای میکروکنترلر های مختلف نسبت به هم .. 4
1-8 مزایای میکرو کنترلر نسبت به مدار های منطقی.. 6
فصل دوم : نرم افزار
بخش اول : دستورات برنامه نویسی بیسیک در محیط بسکام در ارتباط با پروژه 8
2-1 توضیح مختصرى درباره زبان برنامه نویسى Basic 8
2-2 استفاده از پورت ها در محیط بسکام. 8
2-3 دستورات مربوط به پورت ها 9
2-4 دستورات تاخیر. 9
2-5 دستورات حلقه وپرش.... 10
2-6 روشن کردن و خاموش کردن led ها 11
2-7 اعداد و متغییر ها در بسکام 11
2-8 دستور CONST.. 12
2-9 دستور ALIAS. 13
2-10 دستور INSTR.. 13
2-11 دستور INCR و دستور DECR.. 13
2-12 دستور LEN.. 13
2-13 دستور while-wend. 14
2-14 دستور IF 14
2-15 زیر برنامه ها و فراخوانی توابع.. 18
بخش دوم : 18
2-16 بررسی خط تلفن شهری.. 18
2-17 سرویس خط تلفن شهری ((PSTN.. 18
2-18 نحوه شماره گیری.. 21
2-19 آشکار سازی زنگ و اشغال خط 21
2-20 شمای کلی مدار 22
بخش سوم : 24
2-21 برنامه استفاده شده در آی سی پروژه 24
فصل سوم : سخت افزار
بخش اول : 41
3-1 آشنایی با AVR 41
3-2 خانواده AVR.. 43
3-3 واژگان کلیدی AVR.. 43
3-4 آی سی ATmega8. 44
3-5 ویژگی های منحصر به فرد میکروکنترولر. 46
3-6 توصیف پایه های آی سی ATmega8. 46
3-7 ALU واحد محاسبه و منطق 49
3-8 ثبات وضعیت ... 49
3-9 اشاره گر پشته. 50
3-10 زمان بندی اجرای دستورالعملها 51
3-11 اداره کردن ریست و وقفه . 51
3-12 زمان پاسخ گویی به وقفه . 52
3-13 حافظه های AVR ATmega8 . 53
3-14 حافظه داده SRAM 54
3-15 حافظه داده EEPROM... 54
3-16 نوشتن و خواندن EEPROM ... 54
3-17 جلوگیری از اختلال در EEPROM 58
3-18 حافظه I/O .. 58
3-19 منابع کلاک... 59
3-20 نوسانساز کریستالی .. 59
3-21 نوسانساز کریستالی فرکانس پایین .. 60
3-22 نوسانساز با RC خارجی .. 60
3-23 نوسانساز کالیبره شده با RC داخلی .. 61
3-24 کلاک خارجی 61
3-25 اسیلاتور تایمر/ شمارنده 61
3-26 حالت کاهش نویز ADC .. 62
3-27 حالت Power- down . 62
3-28 حالت Power – Save . 63
3-29 حالت Standby . 63
3-30 حالت Extended Standby 63
3-31 حداقل کردن توان مصرفی .. 64
3-32 مبدل آنالوگ به دیجیتال.. 64
3-33 مقایسه گر آنالوگ... 64
3-34 آشکار ساز Brown- out 64
3-35 ولتاژ مرجع درونی .. 65
3-36 تایمر Watchdog . 65
3-37 پینهای پورت 65
3-38 کنترل کننده سیستم و ریست ... 66
3-38-1 ریست کردن AVR .. 66
3-38-2 منابع ریست ... 66
3-39 نمای ظاهری انواع آی سی ATmega8 . 67
3-40 پایه های انواع آی سی ATmega8 68
3-41 ساختمان داخلی آی سی ATmega8. 69
بخش دوم : 70
3-42 سخت افزار مدار سیگنال زنگ... 70
3-43 سخت افزار پروژه 72
3-44 کنترل وسایل برقی با استفاده از خط تلفن.. 74
3-45 شماتیک کامل مدار پروژه 75
3-46 تحلیل قسمت منبع تغذیه پروژه 77
3-47 تحلیل مدار آشکارساز زنگ 77
3-48 تحلیل رله استفاده شده در مدار آشکار ساز زنگ ... 79
3-49 تحلیل المان های متصل به دی کدر MT8870DC.. 80
3-50 تحلیل المان های متصل به آی سی پروژه 81
بخش سوم : 82
3-51 فرم PCB مدار پروژه 82
3-52 شماتیک کامل مدار پروژه 83
3-53 نمایی ظاهری پروژه 84
فصل چهارم :
خلاصه و نتیجه گیری 86
منابع و مرجع 87
پیوست .88
پیوست الف .88
پیوست ب ..93
پیوست ج .99
کلیات
امروزه با توجه به همگانی شدن خطوط تلفن ثابت و همراه و امکان استفاده ی از این خطوط ارتباطی از هرنقطه و ایجاد ارتباط به هر نقطه ی دلخواه، پروژه های کنترل از راه دور از طریق خطوط تلفن می تواند بسیار کارا باشد.
1-2 تاریخچه میکروکنترلرها :
اولین میکرو کنترلرها در اواسط دهه 1970 ساخته شدند. این میکرو کنترلرها در ابتدا پردازنده های ماشین حساب بودند که دارای حافظه برنامه کوچکی از نوع ROM ، حافظه داده از نوع RAM و تعدادی درگاه ورودی/خروجی بودند.
با توسعه فناوری سیلیکون ، میکرو کنترلرهای 8 بیتی قویتری ساخته شدند. در این میکرو کنترلرها علاوه بر بهینه شدن دستورالعمل ها، تایمر/شمارنده روی تراشه، امکانات وقفه و کنترل بهینه شده خطوط I/O نیز به آنها اضافه شده است. حافظه موجود بر روی تراشه هنوز هم محدود می باشد و دربسیاری موارد کافی نیست.یکی از پیشرفتهای قابل توجه در آن زمان، قابلیت استفاده از حافظة EPROM قابل پاک شدن با اشعه ماورا بنفش، روی تراشه بود. این قابلیت، زمان طراحی و پیاده سازی محصول را بطور محسوسی کاهش داد و نیز برای اولین بار امکان استفاده از میکرو کنترلر ها را در کاربردهایی که حجم تولید پایینی دارند، فراهم ساخت.
1-3 معرفی میکروکنترلرها :
به آی سی هایی که قابل برنامه ریزی می باشد و عملکرد آنها از قبل تعیین شده میکروکنترلرگویند میکرو کنترل ها دارای ورودی - خروجی و قدرت پردازش می باشد .
1- 4 بخشهای مختلف میکروکنترلر :
میکروکنترلر ها از بخشهای زیر تشکیل شده اند
Cpu واحد پردازش
Alu واحد محاسبات
I /O ورودی ها و خروجی ها
Ram حافظه اصلی میکرو
Rom حافظه ای که برنامه روی آن ذخیره می گردد
Timer برای کنترل زمان ها
و . . .
1-5 برنامه ریزی یک میکروکنترلر:
میکرو کنترلر ها دارای کامپایلرهای خاصی می باشد که با زبان های Assemblybasic, c می توان برای آنها برنامه نوشت سپس برنامه نوشته شده را توسط دستگاهی به نام programmer که در این دستگاه ای سی قرار می گیرد و توسط یک کابل به یکی از در گاه های کامپیوتر وصل می شود برنامه نوشته شده روی آی سی انتقال پیدا میکند و در Rom ذخیره می شود .
1-6 کارآیی میکرو کنترلرها:
این آی سی ها حکم یک کامپیوتر در ابعاد کوچک و قدرت کمتر را دارند بیشتر این آی سی ها برای کنترل و تصمیم گیری استفاده می شود چون طبق الگوریتم برنامه ی آن عمل می کند این آی سی ها برای کنترل ربات ها تا استفاده در کارخانه صنعتی کار برد دارد .
امکانات میکرو کنترلرها :
امکانات میکرو کنترلرها یکسان نیست و هر کدام امکانات خاصی را دارا می باشند و در قیمت های مختلف عرضه می شود .
1-7 معایب و مزایای میکروکنترلر های مختلف نسبت به هم :
1- میکرو کنترلر ۸۰۵۱
. این خانواده از میکرو کنترولر ها جزو اولین نوع میکرو کنترولر ها یی بود که رایج شده و جزو پیشکسوتان مطرح میشود . معروف ترین کامپایلر برای این نوع میکرو keil یا franklin می باشد میکرو های این خانواده به نوسان ساز نیاز مند هستند و درمقابل خانواده pic یا AVR از امکانات کمتری برخور دار می باشد معروف ترین آی سی ها این خانواده ۸۹S51 یا ۸۹C51 می باشد .
ابتدا این میکروکنترلر توسط شرکت بزرگ intel ساخته شد .اما بعدا intel این امکان را به دیگر شرکت ها داد که این میکروکنترلر را تولید کنند و شرکت هایی مانند ATMEL , PHILIPS , SIEMENS , DALLAS و… به تولید این میکروکنترلر پرداختنند یکی از شرکت هایی که به صورت گسترده به تولید این تراشه پرداخت ATMEL بود که مدل های مختلف میکروکنترلر ساخت این شرکت در سرار جهان و در ایران به خوبی یافت می شود .
اما اگربخواهیم به صورت کلی سیر پیشرفت این نوع میکروکنترلر رو در نظر بگیریم اولین میکروکنترلر هایی که ساخته شد با جدیدترین میکروکنترلرهای ۸۰۵۱ که الان تولید میشود با توجه به این پیشرفت شگفت در تمام زمینه ها که صنایع دیگر در دنیا دارند پیشرفت زیادی ندارد به طور مثال AT89S5X که میکروکنترلر ۸۰۵۱ جدید ساخت ATMEL است نسبت به مدل های اولیه ۸۰۵۱ پیشرفت آنچنانی ندارد . امکانات این میکرو نسبت به AVR و PIC قابل مقایسه نیست .
به صورتی که که همین مدل جدید ۸۰۵۱ تقریبا حافظه ای برابر یک صدم (۰.۰۰۱ ) میکروکنترلر های AVR را دارد و سرعتش ۴ برابر کمتر از میکروکنترلر های PIC و ۱۲ بار کمتر از میکروکنترلر های AVR است . از لحاظ امکانات دیگر هم چنین ضعفی احساس میشود. اما برای کارهای ساده تر که پیچیدگی زیادی در آن نباشد به خاطر قیمت بسیار پایینی که این میکروکنترلر دارد بسیار مناسب است . قیمت همین مدل جدید AT89S5X حدود ۱۰۰۰ تومان است که قیمت بسیار مناسبی است.
این میکرو کنترلر از زبان اسمبلی و C پشتیبانی میکند که زبان برنامه نویسی اصلی آن اسمبلی است که واقعا نوشتن با این زبان برنامه نویسی نسبت به زبان های برنامه نویسی دیگر هم مشکل تر و هم طولانی تر است. در کل این میکروکنترلر امروزه دیگر توانای رقابت با AVR و PIC رو ندارد و امروزه رقابت اصلی بین این دو میکروکنترلر است .
۲)میکروکنترلرPIC
این خانواده از نظر امکانات مانند AVR میباشد و در کل صنعتی تر است . واقعا میکروکنترلر خیلی قوی است که بر اساس بعضی آمار ها بیشترین کاربر را به خود اختصاص داده است البته متذکر شوم که در ایران این آمار به نفع AVR است. این میکروکنترلر ساخت شرکت میکرو چیپ است که PIC رو در مدل های خیلی زیادی با امکانات مختلف برای کارهای مختلف میسازد .
این میکروکنترلر با مدل های مختلفPIC16XXX و PIC12XXXX که به جای X دوم از چپ به راست حروف C ,X,E,F قرار میگره که هر کدام مفهوم خاصی داره که چون بحث ما آموزش AVR است از روی اون سریع میگزریم X های بعدی هم اعدادی هستنند که نشان دهنده مدل های مختلف هستنند .
۳)میکروکنترلر
AVR این خانواده از میکرو کنترلرها تمامی امکانات ۸۰۵۱ را دارا می باشد و امکاناتی چون ADC (مبدل آنالوگ به دیجیتال) - نوسان ساز داخلی و قدرت و سرعت بیشتر - EEPROM (حافظه) از جمله مزایای این خانواده می باشد مهم ترین آی سی این خانواده Tiny و Mega است.
به میکروکنترلر AVR میرسیم که بهترین میکروکنترلر موجود در بازار است .اول از همه سرعت این میکروکنترلر بسیار بالاست و به قولی دستوراتی که بهش داده میشه در یک سیکل کلاک انجام میده در صورتی که این سیکل کلاک برای ۸۰۵۱ باید تقسیم بر۱۲شودو برای PIC باید تقسیم بر ۴ بنابراین AVR سریعترین میکروکنترلر موجود در بازار است .
AVR از زبان های برنامه نویسی سطح بالا یا به اصطلاح (HIGH LEVEL (LANGUAGE HLL پشتیبانی میکند که باعث تولید کدهای بیشتری میشود که در کل برنامه نوشته شده نسبت به برنامه هایی که برای ۸۰۵۱ و PIC نوشته میشود کوتاهتر است. امکانات جانبی این میکروکنترلر بسیار مناسب است و شما را از خرید بعضی لوازم جانبی مانند چیپ های آنالوگ به دیجیتال (ADC) , مقایسه گر آنالوگ و… راحت میکند .
در ضمن AVR از بسیاری از استاندارد های ارتباطی مانند SPI,UART,12C,JTAG پشتیبانی میکند که به راحتی میتوان این میکروکنترلر را با میکروکنترلر دیگر یا و سایل دیگر وصل کرد و با وسایل دیگر به راحتی ارتباط برقرار کند. قیمت این میکروکنترلر هم به نسبت امکانات فراوانی که داره بسیار پایین است به طوری که یک میکروکنترلر AVR تقریبا پیشرفته رو با قیمت حول و حوش ۳ تا ۴ هزار تومان خرید .
شرکت Atmel 5 میکروکنترلر ۸ بیتی AVR جدید با توان مصرفی بسیار پایین برای استفاده در مدارات با تعداد کدهای بالا و اینترفیسینگ زیاد عرضه نموده است. این میکروکنترلر ها با نام های ATmega640، ATmega1280، ATmega2560، ATmega1281، ATmega2561 عرضه شده است و دارای ۶۴ تا ۲۵۶ کیلو بایت flash و ۸ کیلو بایت RAM به صورت داخلی می باشد.
این میکروهای جدید مدارات جانبی میکروها را با توجه به مدارات داخلی خود کاهش داده است که از آن جمله می توان به وجود یک اسیلاتور RC 8 مگا هرتزی در داخل خود که باعث حذف اسیلاتور خارجی گشته است را نام برد؛ از دیگر قابلیت های جالب این میکرو مصرف بسیار پایین آن می باشد این میکرو که با ۱.۵ ولت کار می کند در حالت power down تنها ۱۰۰ نانو آمپر مصرف می کند که باعث افزایش عمر باتری خواهد شد. مدل ۱۰۰ پین این میکرو ها داراری ۴ کانال UART و ۱۶ عدد A/D می باشد.
1-8 مزایای میکرو کنترلر نسبت به مدار های منطقی :
- یک میکرو کنترلر را می توان طوری برنامه ریزی کرد که کار چندین گیت منطقی را انجام دهد.
-تعداد آی سی هایی که در مدار به کار میرود به حداقل میرسد .
- به راحتی می توان برنامه میکرو کنترلر را تغییر داد و تا هزاران بار میتوان روی میکرو برنامه های جدید نوشت و یا پاک کرد - به راحتی میتوان از روی یک مدار منطقی کپی کرد و مشابه آن را ساخت ولی در صورتی که از میکرو کنترلر استفاده شود و برنامه میکرو را قفل کرد به هیچ عنوان نمی توان از آن کپی گرفت
ممکن است هنگام انتقال از فایل ورد به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است
متن کامل را می توانید در ادامه دانلود نمائید
چون فقط تکه هایی از متن برای نمونه در این صفحه درج شده است ولی در فایل دانلودی متن کامل همراه با تمام ضمائم (پیوست ها) با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:77
فهرست مطالب:
مقدمه صفحه
خاموش شدن چراغ علم 2
نحوه ی پیدایش وخصوصیات عصرطلایی رونق علمی تمدن اسلامی 10
زمینه های پیدایش افول عصر طلایی اسلام 16
سرآغاز انحطاط وافول عصر طلایی 25
آغاز افول جریان عقل گرایی در ایران 28
ادامه ی خاموشی چراغ علم تا اواسط قرن نوزدهم 32
جمع بندی ونتیجه گیری 35
خلاصه ای از فصل ششم: شرق وغرب :تماس یا تقابل 41
موقعیت اقلیمی اروپا و تاثیرات آن برروابط شرق و غرب 43
موفقیت اروپاییان در دریا 46
جنگ های صلیبی، نخستین دور رویارویی های بین اسلام واروپا 51
تاثیرات بلندمدت هجوم صلیبیون بر شرق 56
چگونگی وعلل مسلط شدن اروپاییان بر دریا در طول قرون وسطی 60
جمع بندی ونتیجه گیری 74
خاموش شدن چراغ علم
مسلم است که خاموش شدن چراغ علم در هر جامعه ای یکی از دلایل اصلی عقب ماندگیش است. در ایران نیز به مدت چند قرن تمام فعالیتهایی که در وادی علوم طبیعی بود تعطیل شد. در پایان قرون وسطی در اروپا و تغییر بینش مردم و پیدایش انقلاب صنعتی کوچکترین اثری از تحول در ایران نبود. سرانجام پس از چند قرن غفلت عباس میرزا در طی جنگی با امپراطوری روس دریافت پیروزی در جنگ مستلزم تسلیحات و علوم مدرن است و امیرکبیر نیز با ساخت دارالفنون راه او را ادامه داد. البته جز ایران بسیاری از کشورها در این وضعیت بسر می برندند اما ایران در مقطعی از تاریخ مهد علم بوده است و در ادوار بعد علوم متروک گردیده اند و این باعث تعجب است. غالباً دربارة دورة دوم توضیحاتی کلیشه ای و کلی داده می شود که بالندگی مسلمین به تدریج رو به انحطاط نهاد و دیگر گرفته نمی شود که چرا اینطور شد؟ یک پاسخ متداول اما سطحی این است که مسلمانان از اسلام اصیل دور شدند و لاجرم به انحراف افتند به لحاظ سیاسی دچار تفرقه شدند و به لحاظ اجتماعی سروریشان را از دست دادند. مشکل این پاسخ این است که مراد از انحراف حکام است یا مسلمین یا هر دو و زمان انحراف نیز مشخص نیست.
اگر مقصود از انحراف حکامی باشد (بجز حضرت علی ) که امت اسلام نیز همواره خودشان به تباهی کشاندند نیز مشکل حل نمی شود زیرا مقطعی که دانشمندان مسلمان در هر زمینه ای فعال بودند به نام عمر طلایی رونق علمی اسلام درست در زمان همین انحراف (خلافت بنی عباس) حاکم بود. بعبارتی در مقطعی مسلمانان پیشرو علوم زمانه بودند و در مقطع دیگر علوم در همان اجتماع منسوخ بود. این نشان می دهد که حرف مسلمان بودن باعث پیشرفت یا رکود علمی نمی شود بلکه این مسلمانان هستند که اسباب تربیتی یا انحطاط جامعه شان را فراهم می آوردند. اما بنظر می رسد این توضیح برای ایرانیان اواخر قرن 19 واضح نبوده است چون آنان فقدان علم در ایران را نتیجه هجوم اعراب به ایران می دانند. بماد که امروزه هم افرادی چنین نظری دارند و اسلام را مانع ترقی علم می دانند. استدلال متداول دیگر در این مورد هجوم مغولان است که نه تنها باعث از بین رفتن دانشمندان شد بلکه با نابود کردن مدارس، کتابخانه ها و… نهادهای علمی مسلمانان را ریشه کن کرد. اگر مسئله به همین سادگی باشد جایی برای تحقیق باقی نمی ماند. اما مشکل اینجاست که این خاموشی از یکی دو قرن قبل از هجوم آنان شروع شده بود و تردیدی نیست که با حمله آنان این روند تسریع یافت اما نکته اساسی این است که آنان این افول را بوجود نیاوردهاند. در واقع فقدان فعالیتهای علمی در عصر بعد از حمله مغول بیانگر واقعیت جمود علمی در ایران قبل از حمله مغول است. استدلالهایی چون استدلال مرحوم حائری، دکتر مهدی فرشاد و دکتر ذبیح الله صفا و بیل کندی مسلمانان را بوجود آمدن تضاد فکری میان فلاسفه و سنت گرایان مذهبی می دانند. از آنجا که اساس فلصفه، اندیشه و لاجرم تعقل می باشد که ممکن است با باورهای دینی سازگار نباشد- تعقل نیز مورد هجوم قرار گرفته و مطرود شده است. دکتر حائری ظاهر شدن این روند را همزمان با روی کار آمدن سلاحته می داند اما فی الواقع خردستیزی در حدود دو قرن قبل از ظهور در ایران در بغداد آغاز شده بود و در واقع سلاحته نه مبدأ که ادامه دهنده این مسیر بوده اند. پس در پاسخ به سؤال چرایی خاموش شدن چراغ علم چاره ای نیست جز اینکه ایران را در مجموعه امپراطوری اسلامی قرار دهیم در واقع وقتی این امپراطوری در عصر طلایی رونق علمی خود بود ایران نیز جزو این شکوه بود اما وقتی آن شکوفایی در پهنه اسلام از بین رفت در ایران نیز همان فضا بوجود آمد پس پرسش «چراغ علم از کی در ایران خاموش شد» مبدل می شود به «افول علمی در میان مسلمانان از چه زمانی شروع شد؟» در پاسخ به این پرسش نمی توانیم دست بر روی مقطع خاصی از زمان بگذاریم و تنها می توانیم بگوییم عواملی به تدریج دست به دست هم دادند و علمی مسلمین را از بین بردند. این تحولات نه یک شبه بوجود آمد و نه معلول یک عامل بود، بلکه در پهنه زمانی بیش از یک قرن صورت گرفت. در واقع عصر طلایی رونق علمی از نیمه دوم قرن هشتم آغاز شد و پس از تحولاتی در قرن دوازدهم روند افول، شکل گرفته و سایه برهوت علمی که ما در قرون بعدی شاهدش هستیم پدیدار شد. بنابراین در قرن سیزدهم (هجوم مغولان) و قرن بعد از آن (حمله تاتارها) جریان افول علمی از یکی دو قرن پیش در حال تکوین بود. شکل دیگر منحنی زمانی صعود و نزول این است که مقطع زمانی زندگی دانشمندان پر آوازه عصر طلایی را که مجالی برای نام بردن نیست ببینیم اکثریت قریب به اتفاق دانشمندان صاحب نام اسلامی در عرض قرون هشتم تا دوازدهم درخشیده اند. به جز استثنائات از قرن دوازدهم به بعد با نامهای مشهور مواجه می شویم. عصر طلایی اسلام از نیمه دوم قرن هشتم یعنی یک قرن و نیم بعد از ظهور اسلام آغاز شد و از قرن یازدهم رو به خاموشی رفت و در ایران تا نیمه دوم قرن نوزدهم یعنی هفتصد سال ادامه یافت. افرادی چون دکتر مهدی فرشاد و جورج سارتون و آئین مدرسی» را عامل افول علمی می داند زیرا در حوزه خلافت فراگیری لوم غیردینی و فلسفه در مدارس ممنوع بود و فقط آموزش مطالب دینی مجاز بود. اما سازتون معتقد است با پیدایش رنسانس و غلبه خردگرایی غربی حصار آیین مدرسی را شکستند و علم را به جلو سوق دادند پس اگر قائل باشیم که در اصل تفاوت نژادی میان شرق و غرب نیست باید بپذیریم عقب ماندگی یکی و پیشرفت دیگری از مجموعه ای از عوامل اقلیمی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی نشأت می گیرد.
عوامل دیگری نیز سبب عقب ماندگی هستند بنابراین ما برای تحولات بعدی به سراغ استعمار رفتیم اما برای مشکلات هزار سال پیش نمی توان به سراغ استعمار و عاوامل خارجی رفت. بنابراین برای یافتن آن عوامل باید به کالبد شکافی تحولاتی که بیش از هزار سال پیش واقع شده اند، بپردازیم. از جمله این عوامل که غالباً یک فرضیه است ادواری بودن تمدنهاست، خر تمدنی پس از صعود به تدریج شروع به افول می کند که دکتر فرشاد از آن با نام«نظریه ارگانیسمی تاریخ» نام می برد. از نظر او هر فرهنگ و تمدنی پس از کمال به مرحله زوال می رسند. به اعتقاد او این افول از آنجا شروع میشود که منابعی که باعث پیشروی فکری مسلمین بوده به تدریج تمام شده است و در اثر بوجود نیامدن منابع جدید در جا زدن مسلمانان آغاز می شود. البته فرشاد به عوامل بیرونی سیستم و آنچه او بدان «زمینه های مخالفت فکری» اطلاق می کند نیز اشاره می نماید اما آنها را تنها عوامل تشدید کننده پیری و انحطاط سیستم حکمت طبیعی در عالم اسلام می داند. اساس استدلال او را می توان چنین خلاصه کرد که ابتدا با برخورداری از جریانات علمی موجود در قلمرو امپراطوری اسلام رشته های علم بارور و عصر طلایی اسلام بوجود آمد اما این ذخائر نامحدود و بی پایان بود و نیاز به رشد داشت علم جبور است با محیط پیرامون خود رابطه برقرار کند و در جریان این ارتباط علم رشد می کند و بجلو می رود. بنابراین هر دو نظریه «ارگانیستی تاریخ» و «ادواری بودن تمدنها» با افول علمی ایران سازگاری دارند. اما علت آن چه بود؟ چرا محیط علمی با بحث باروری عصر طلایی اسلام شد اما بعداً محیط به جای تغذیه این نوزاد زهر وارد پیکر او کرد. به نظر می رسد که ببنیم اساساً عصر طلایی چگونه بوجود آمد و علل پژمرده شدن آن چرا و چگونه بوجود آمدند.