223 ص
تحقیق برای افزایش صادرات غیرنفتی که در کشور ما امری الزامیاست. دراین مورد گرچه در مقاطعمختلف زمانی چه قبل و چه بعد از انقلاب تحقیقاتی انجام شده است اما اقدامات مؤثری آنچنانکه باید و شایدهنوز صورت نگرفته است. تجربه کشورهای موفق در امر توسعه اقتصادی نشان داده که تجارت خارجی نقشبسیار مهم و تعیین کنندهای در فرایند توسعه این کشورها ایفا کرده و به طور قطع میتوان گفت که هیچکشورتوسعه یافته و تازه صنعتی شدهای را نمیتوان یافت که بدو توسعه تجارت و تکیه بر صادرات خود به اینامر نایل شده باشد. الگوی توسعه متکی به صادرات امروزه تقریباً در میان اکثر کشورهای در حال توسعه بهصورت مدل غالبی درآمد است و از این رو مشاهده میکنیم که طی 1980 بسیاری از این کشورها بسویخصوصی سازی و کاهش دخالتهای دولت در اقتصاد، مقررات زدایی، آزادسازی تجاری، تلاش در جهتجلب سرمایههای خارجی و به طور کلی در جهت حاکمیت عناصر اقتصاد بازار اهتمام کردهاند. نظریه تجارتبه عنوان متور رشد اقتصادی دارای مخالفین و موافقین زیادی است. پر بیش و سنیگر از جمع مخالفان ایننظریه بویژه در کشورهای درحال توسعه بودهاند و دلیل این امر را تخریب رابطه مبادله تجاری این کشورهامیدانند زیرا این کشورها صادر کننده مواد خام و وارد کننده محصولات نهایی میباشند و قیمت مواد خامنسبت به محصولات نهایی روز به روز در حال کاهش است برخی دیگر از نظریهپردازان اقتصادی همانندریکاردو، هگچر اهلین و کروگمن از موافقین رابطه مثبت بین رشد اقتصادی و تجارت خارجی بوده و دلیل اینامر را عمدتاً در مزیتهای نسبی و فراوانی نسبی عوامل تولید در بین کشورهای مختلف میدانند اما نکته ایناست که به مرور زمان و بویژه پس از جنگ جهانی دوم از تعداد مخالفین کاسته شده و بر تعداد موافقین افزودهشده است به دیگر سخن دیدگاه صاحبنظران در مورد نقش مثبت و مؤثر تجارت خارجی در رشد اقتصادیروز به روز خوشبینانهتر شده و آنرا به یک اصل تبدیل مینمایند.
در سالهای اخیر جهت توسعه اقتصادی کشور واستفاده از تجارت خارجی به عنوان یکی از محورهایاصلی رشد وتوسعه اقتصادی، افزایش ذخایر ارزی، ایجاد زمینههای اشتغال و رونق کسب و کار برای صنایعمختلف و رهایی از اقتصاد تک محصولی نفت، روند پژوهش دراین مورد شتاب بیشتری گرفته است هرمحصولی که صادر میشود در منطقه تولید آن محصول رشد و توسعه اقتصادی ایجاد میشود. جهت افزایشصادرات به فعالیت بازاریابی و تدوین استراتژیهای مؤثر برای ورود به بازارهای جهانی باید بیشتر و بهترپرداخته شود. جوان بودن جمعیت کشور، توسعه صادرات را میتواند به عنوان یکی از استراتژیهای ایجاداشتغال منظور داشت جهت وارد شدن به بازارهای جهانی نیازمند طراحی استراتژی مناسب بازاریابی بینالمللی میباشیم در شروع قرن 21 جهان با دو تحول تغییر اساسی مواجه است.
1- روند جهانی شدن 2- پیشرفت سریع تکنولوژی
بنابراین اتکا به بازارهای داخلی دیگر کافی است گرچه آسانتر است از این پس باید جهانی اندیشید و ملیو بومیعمل نمود پیشرتف ارتباطات و توسعه شبکههای اطلاع رسانی جهانی فعالیتهای بازاریابی را بسیارتخصصی و پیچیده نموده است بازاریابی را به صورت یکی از محورهای اصلی فعالیت بازرگانی و مدیریتیدرآورده است. در بازاریابی جهانی باید به عوامل اصلی محیطی که پیوست در حال تغییر و تحول و تعامل بایکدیگر هستند مانند اقتصاد، تکنولوژی، سیاست، قانون و فرهنگ توجه کافی مبذول داشت و استراتژیبازاریابی برای هر کشور را با توجه به این عوامل طراحی نمودد و به ویژه ارزشهای فرهنگی محیط را برایافزایش فروش در نظر گرفت. فرویپاشی شوروی سابق و حرکت کشور چین به طرف اقتصاد بازار، آزادیکشورهای اروپای شرقی، تشکیل اتحادیه اروپا، رشد و توسعه اقتصادی کشور جنوب شرق آسیا و... همگیفرصتهای نوین بازاریابی را به ارمغان آوردهاند. توسعه GATT (موافقن کلی روی تعرفه گمرکی و تجارت) وسازمان و نهادهای اقتصادی جهانی و منطقهای همکاریهای اقتصادی و بازرگانی، WTO (سازمان تجارتجهانی) تسهیلات و تمهیدات فعالیت بازاریابی و بازرگانی را بوجود آوردهاند به همان نسبت هم با رقابتآزادند مواجه شدن، تمیهدات و محدودیتهایی را بجود آوردهاند و رقابت از قیمت به رقابت بد کیفیت وبستهبندی انتقال یافته است پایان جنگ سرد سیاسی جای خود به جنگ سرد اقتصادی و تبلیغاتی و فعالیتمناسب بازاریابی داده است در قرن 21 شرکتها و کشورهایی برنده خواهند بود که با نوآوری و فعالیتمناسب بازاریابی از طریق طراحی استراتژیهای بازاریابی بتوانند فرصتهای نوین تجاری را کشف نموده و اآنها بهره برداری نمایند و هرچه بیشتر در صحه تجارت و رقابت جهانی وارد شده و فعال باشند و تبوانند سهممناسبی از این بازار را گرتفه و آرنا حفظ نموده و درآینده توسعه بخشند با توجه به نکات فوق و نیز شرایطبوجود آمده در نظام تجارت جهانی تمامیکشورها و بویژه کشورهای درحالت وسعه بر آن شدهاند که بانگرشی جامعه و با توجه به تحولات اقتصاد بینالملل برنامههای توسعه اقتصادی خود را مورد ارزیابی قراردهند بدیهی است جمهوری اسلامیایران نیز به عنوان یک کشور در حال توسعه که تاکنون اقتصاد غیرنفتی آننقش و حضور چندانی دراقتصاد بین الملل نداشته نمیتوانست از این جریان و تحولات جهانی مستثنی باشداز آنجا که حضور ایران در صحنه اقتصاد بین الملل طی چند دهه گذشته عمدتاً به فروش نفت خام و ورود انواعکالاها خلاصه شده است لذا برنامههای توسعه اقتصادی کشور هیچگاه در پیوند ارگانیک و توسعهزا با تجارتخارجی و توسعه صادرات قرار نگرفت به نظر میرسد که دستیابی به هر گونه راه حل در جهت رفع و یاتخفیف مشکل فوق و نیز برقراری ارتباط میان هر یک از بخشهای اقتصادی کشور و ازجملهبخش کشاورزی بااقتصاد بین الملل مستلزم ایجاد سیاستهای مناسب، اعمال دیدگاههای مقتضی و اجرای برنامههای زیربناییو مستمری خواهد بود که براساس بررسیها و پژوهشهای جامع ارائه و تهیه گردیده است بیتردید نتایجمجموعه پژوهشهای این پروژه میتواند شنخت لازم را برای سیاستگذاری و اتخاذ راهکارهای پایه برایتوسعه تجارت کشاورزی، حضور مؤثر در بازارهای بینالمللی روند الحاق به سازمان جهانی تجارت، مقابله بااثرات منفی ناشی از اجرای موافقتنامه WTO به بخش کشاورزی و سایر مسائل مرتبط در اختیار قرار میدهد.
آنچه پیش روی دارید حاصل پژوهشی است با عنوان بازاریابی و بازاررسانی زیره و زرشک در استانخراسان هدف کلی این مطالعه بررسی وضعیت بازاررسانی و بازاریابی محصولات فوق الذکر در سطوحمختلف تولید کننده، عمده فروش، خرده فروش و صادر کننده و نیز تعیین سیر حاشیه، کارآیی و ضریب هزینهبازاریابی این دو محصول، بررسی عوامل مؤثر برحاشیه خرده فروشی، ضایعات و کارآیی بازاریابی زیره وزرشک بررسی و شناخت وضعیت رقبای بالقوه و اصلی صادراتی در بازارهای نهایی، هدف، برآورد توابععرضه و تقاضای صادرات محصولات فوق، شناسایی مسیرهای صادراتی در بازارهای جهانی و بینالمللی ودر نهایت ارائه راهکارهای مناسب جهت بهبود بازاریابی و بازاررسانی آنها در داخل و خارج کشور و توسعهصادرات زیره و زرشک میباشد.
تحقیقات انجام شده در زمینه بازاریابی و بازار رسانی محصولات کشاورزی.. 9
فصل اول
3-2 خصوصیات گیاهشناسی زیره سبز. 18
1-4-2 مصارف خوراکی و ارزش غذایی.. 25
5-2 سایر کاربردهای زیره سبز. 26
6-2 ویژگیها وروشهای کشت زیره سبز. 27
10-2 خصوصیات گیاهشناسی و پراکنش جنس زرشک 35
11-2 مصارف خوراکی، ارزش غذایی و اهیمت دارویی زرشک 39
1-11-2 مصارف خوراکی و ارزش غذایی: 40
13-2 ویژگیها و روشهای پرورش زرشک بیدانه 42
2-2 طبقه بندی بازارهای مختلف... 51
1-2-2 طبقه بندی بازار بر اساس موضوع مبادلات: 51
2-2-2 بازارها بر اساس وضعیت مکانی: 52
4-2 ابعاد مختلف بازاریابی.. 55
5-2 عناصر قابل کنترل و موثر بر بازاریابی.. 59
7-2 مفاهیم اساسی بازاریابی.. 62
8-2 عوامل موثر در بازاریابی.. 63
2-8-2 واسطههای بازاریابی.. 64
2-2-8-2 واحدهای توزیع فیزیکی.. 64
3-2-8-2 آژانسهای خدمات بازاریابی.. 65
10-2 تئوریهای رفتار خریدار. 68
1-10-2 تئوری اقتصاد خرد (Microevonmic theory) 68
2-10-2 تئوری روان شناسی (psychogical) 69
1-2-10-2 مراحل تصمیم گیری خریدار. 69
2-1-2-10-2 جستجو برای اطلاعات.. 70
3-1-2-10-2 ارزیابی کردن خط مشیهای مختلف (عمل تصمیم گیری) 71
11-2 مفهوم بازاریابی محصولات کشاورزی.. 72
12-2 اهمیت بازاریابی محصولات کشاورزی.. 73
1-13-2 فعالیتهای مبادله ای.. 75
15-2 فعالیتها و وظایف بازاریابی محصولات کشاورزی.. 80
3-15-2 درجه بندی و استاندارد نمودن محصولات.. 82
4-15-2 بسته بندی و تبدیل محصولات.. 83
17-2 اهداف بازاریابی محصولات کشاورزی.. 89
1-17-2 آنچه به عهده دولت میباشد. 89
2-17-2 آنچه بر عهده تولید کننده میباشد. 90
18-2 نقش شرکتهای تعاونی در بازاریابی.. 91
23-2 مدلهای حاشیه بازاریابی.. 96
1-23-2 الگوی مارک- آپ (Mark up Model) 96
2-23-2 الگوی حاشیه نسبی (Relative Model) 97
3-23-2 الگوی هزینه بازاریابی (Marketing Cost. Model) 97
4-23-2 الگوی انتظارات عقلایی (Ration Expectation Model) 98
25-2 برخی مشکلات اساسی موجود در بازاریابی محصولات کشاورزی.. 99
فصل سوم
3-3 روش جمع آوری اطلاعات.. 103
فصل چهارم
1-2-4- کشورهای وارد کننده و صادر کننده زیره 110
2-2-4- روند تولید و صادرات زیره 110
3-4 مشخصات جامعه مورد بررسی و مشخصات تحقیق. 114
4-4 ویژگیهای نمونه مورد بررسی تولید کنندگان زیره 115
3-4-4 وضعیت مالکیت اراضی.. 117
5-4 ویژگیهای نمونه مورد بررسی عمده فروشان زیره 118
3-8-4 نمایندگان عمده فروش... 129
1-3-9-4 مواد خارجی موجود در زیره 133
2-3-9-4 ویژگیهای زیره استاندارد شده باید به شرح زیر باشد: 134
5-9-4 اطلاعات زیر باید بر روی هر بسته یا بر چسب شود: 135
1-11-4 مسیرهای اصلی بازاریابی زیره 138
16-4 ضریب هزینه بازاریابی.. 145
18-4 عدم کارایی بازاریابی.. 147
20-4 ویژگیهای نمونه مورد بررسی تولید کنندگان زرشک... 149
3-20-4 وضعیت مالکیت اراضی.. 151
21-4 ویژگیهای نمونه مورد بررسی عمده فروشان زرشک... 152
22-4 ویژگیهای نمونه مورد برری خرده فروشان زرشک... 153
23-4 انواع بازارهای زرشک... 155
3-24-4 نمایندگان عمده فروش... 162
25-4 عملیات بازاریابی زرشک... 164
27-4 مسیر بازاریابی زرشک... 170
30-4 هزینههای بازاریابی.. 173
32-4 ضریب هزینه بازاریابی.. 179
34-4 عدم کارایی بازاریابی.. 182
36-4 مشکلات بازاریابی و صادرات زیره و زرشک... 184
فصل پنجم
3-5 پیشنهادات جهت بهبود بازاریابی زیره و زرشک... 198
31 ص
زرشک از جمله درختچه های مقاومی است که قابلیت رشد و تولید در زمینهای کم بهره با آب شور را داراست و توجه بیشتر به آن، ضمن بالا بردن ظرفیت تولید محصولات کشاورزی، در حفاظت از خاک منطقه نیز می تواند موثر باشد. مصرف زرشک به صورت تازه خوری به دلیل مزه ترش آن معمول نیست، با تهیه فراورده های متنوع نظیر مربا، مارمالاد، آبمیوه، نوشابه، سس، ژله و... از زرشک ضمن جذب تولید مازاد بر مصرف و ایجاد ارزش افزوده، می توان آنها را هم به نام ایران به بازارهای بین المللی معرفی نمود.
زرشک گیاهی بومی ایران است و نوع بی دانه آن برای نواحی جنوب خراسان به خصوص قاین و بیرجند شهرتی ایجاد کرده است.
در بعضی منابع در مورد پیشینه تاریخی زرشک و مبدا آن این طور آمده است که اولین بار شخصی به نام جعفر، کشت و تولید زرشک بی دانه را در روستای افین از بخش زیرکوه شهرستان قاین بنیان گذاشته است. گفته می شود وی در زمان ترکمن تازی به اسارت ترکمنها درآمده، ولی ضمن فرار از اسارت، در مسیر بازگشت درختچه های زرشک بی دانه را مشاهده نموده و پاجوش آن را به روستای خود منتقل کرده و کشت نموده است. بدین ترتیب به نظر می رسد، نخستین محل پرورش زرشک بی دانه روستای افین باشد که دارای قدمت تاریخی است. احتمالا وی این نوع زرشک را در منطقه شیروان در شمال خراسان مشاهده نموده است.(10)
تیره زرشک Berberidaceae
به صورت گیاهان علفی، چندساله با برگهای همیشه سبز و زود افت، اغلب خاردار و گاهی به صورت درختچه یا حتی درختهای کوچک دیده می شوند. معمولا انواع مختلفی از بنزیل ایزوکینولین در این تیره موجود بوده و بافتهای آن به علت داشتن بربرین (یک نوع ایزوکینولین) زرد رنگ است. عناصر چوبی دارای صفحات ساده سوراخداری هستند و گاهی اوقات این بخش های سوراخدار به صورت آوندهای نردبانی در یک صفحه مشخص بوده و تعداد محدودی تیغه های افقی بین آنهاست. عناصر تراکئید بدون مجرا همراه با منافذ ساده می باشد. اشعه های مغزی پهن دارای سلولهای مشابه یا به طور نسبی مشابه می باشند.
برگها متناوب، ساده یا مرکب (برگهای زرشک ساده و دارای مفصلی در قاعده پهنک است) و به ندرت قاعده ای است. گاهی اوقات برگها به خار کاهش یافته است. دمبرگ دارای 3، تا تعداد زیادی دستجات آوندی است که تشکیل یک قوس و یا دو حلقه را می دهند، استیپول وجود نداشته و یا تحلیل رفته است.گلها منظم، کامل، منفرد یا مجتمع به صورت خوشه، سنبله و یا شکل هایی از پانیکول یا گرزن است. دمگل ها اغلب به طرف قاعده تا شده است. نوع گلها پایینی بوده و گرده افشانی در آنها توسط حشرات انجام می شود. قطعات گل معمولا دوتایی یا سه تایی بوده و در دو ردیف قرار دارند. هر گل دارای 4 تا 6 کاسبرگ براکته مانند در دو ردیف می باشد. گلبرگهای داخلی بیشتر پرچمهای تحلیل رفته گلبرگ مانند هستند که تولید نوش می کنند. تعداد پرچمها 4 عدد یا بیشتر است ولی اغلب 6 عدد می باشد و معمولا مقابل گلبرگهای دارای نوش هستند. کیسه های گرده بساک معمولا 4 عدد است. مادگی یک برچه ای است ولی گاهی دو تا سه برچه ای به نظر می رسد. تخمدان از نوع بالایی است و تخمک از نوع واژگون یا نیمه واژگون است و تعداد زیادی از آنها ممکن است در حاشیه تخمدان روی جفت ضخیمی قرار گیرند. خامه برجسته بوده و دارای 3 لوب می باشد. میوه بیشتر سته حبه ای است.
این تیره شامل 15 جنس و 650 گونه بوده و بیشتر در مناطق معتدله نیمکره شمالی پراکنده است. مهمترین جنس های تیره زرشک عبارتند از زرشک (500 گونه)، ماهونیا(100 گونه) و پودوفیلوم. این هر سه جنس دارای مبنای کروموزومی 7 می باشند.(6و12)
19 ص
اعضاء مختلف درختچه زرشک ( ریشه ، پوست ، ساقه ، برگ ومیوه ) ازنظرخواص طبی ودرمانی ( مانندوجوداکسی آکانتین وبربرین درریشه ) ومصارف خوراکی ( طعامها، آشهاوغیره ) وصنعتی ( رنگرزی ، تانن سازی ، منبت کاری وخاتم سازی ) وسایرمصارف آن ( ازقبیل تهیه ژله ، مرباوتهیه نوشابه ها) ازدیربازموردتوجه مردم ایران وسایرملل بوده وهست .قدمت زرشک رابه دوره اثوسن نسبت می دهند1ودرایران هم ازسالیان قبل تابه امروزگیاه شناخته شده مردم بوده است .بطورطبیعی ووحشی درمناطق مختلف ایران می روید.تنهادراستان خراسان بصورت کاشته شده نوع بی دانه آن موردبررسی قرارداشته است ولی چندسالی است که به علت بالارفتن قیمت ، کشت وپرورش آن بصورت یک گیاه اهلی بویژه درخراسان رونق گرفته است وبصورت منبع درآمدجدیدی برای کشاورزان وباغداران درآمده است .اهمیت وتوسعه روزافزون آن ایجاب می کندازطرف وزارت کشاورزی تحقیقاتی درزمینه های به نژادی وبه زراعی به عمل آید. آزمایشات وتحقیقات درزمینه های گوناگون مانندمیزان کودموردنیاز، شناخت واقعی آفات وبیماریهاوغیره بطورجدی صورت گیردتابتوان درآینده بابهبودکیفی وکمی آن ، زرشک رادرزمره اقلام صادراتی محصولات غیرنفتی قرارداد، وازاین راه درتأمین ارزموردنیازکشورسهمی داشته باشد.فعلاً صادرات آن بطورمحدودودرسالهای 1345 بمقدار98 کیلوگرم بهمراه سماق ودرسال 1360 بمیزان 550 کیلوگرم بخارج ازکشورصادرشده است .
شک نیست درصورت بازاریابی صحیح واصولی ، می توان صادرات آنرابطورچشمگیری افزایش داد.
-مقدمه
2-نام زرشک
3-دیدگاه یک بیگانه مقیم ایران
4-شربت زرشک
5-اندازه محصول زرشک درهکتار
6-انتخاب محل وخاک
7-روشهای تکثیروفصل کاشت
8-هرس
9-کاشت زرشک
10-برداشت زرشک
11-آبیاری وداشت زرشک
12-فایده های درخت زرشک ومیوه آن
13-آفات وبیماریهای مهم زرشک درایران
14-زرشک میزبان مرض زنگ گندم
15-زیست شناسی
فهرست مطالب
فصل اول
1-1 مقدمه 2
2-1 ضرورت و اهمیت مسئله 5
3-1 اهداف تحقیق 8
4- 1 فرضیات تحقیق 8
5-1 کاربردهای انجام تحقیق 9
6-1 پیشینه تحقیق 9
تحقیقات انجام شده در زمینه بازاریابی و بازار رسانی محصولات کشاورزی 9
فصل اول
بخش اول 17
1-2 مقدمه 17
2-2 تاریخچه 18
3-2 خصوصیات گیاهشناسی زیره سبز 18
1-3-2 ویژگیهای عمومی 18
2-3-2 ارقام زیره سبز 20
3-3-2 زیستگاه و پراکنش 20
1-4-2 مصارف خوراکی و ارزش غذایی 25
2-4-2 اهمیت دارویی 26
5-2 سایر کاربردهای زیره سبز 26
6-2 ویژگیها وروشهای کشت زیره سبز 27
1-6-2 کاشت 29
3-6-2 داشت 30
3-6-2 برداشت 31
7-2 آفات و امراض 32
8-2 خصوصیات زرشگ 33
9-2 تاریخچه زرشک 34
10-2 خصوصیات گیاهشناسی و پراکنش جنس زرشک 35
1-10-2 ویژگیهای عمومی 35
2-10-2 گونههای زرشگ 35
3-10-2 زیستگاه و پراکنش 38
11-2 مصارف خوراکی، ارزش غذایی و اهیمت دارویی زرشک 39
1-11-2 مصارف خوراکی و ارزش غذایی: 40
2-11-2 اهمیت دارویی 40
12-2 سایر کابردهای زرشک: 41
13-2 ویژگیها و روشهای پرورش زرشک بیدانه 42
1-13-2 کاشت و تکثیر 44
2-13-2 داشت 45
3-13-2 برداشت 46
14-2 آفات و امراض زرشک 48
بخش دوم 51
1-2 تعریف بازار 51
2-2 طبقه بندی بازارهای مختلف 51
1-2-2 طبقه بندی بازار بر اساس موضوع مبادلات: 51
2-2-2 بازارها بر اساس وضعیت مکانی: 52
3-2 تعریف بازاریابی 52
4-2 ابعاد مختلف بازاریابی 55
1-4-2 بازاری گرائی 56
2-4-2 بازار شناسی 56
3-4-2 بازاریابی 56
4-4-2 بازار رسانی 57
5-4-2 بازار گردی 57
6-4-2 بازار سنجی 57
7-4-2 بازار داری 58
8-4-2 بازار گرمی 58
9-4-2 بازار گردانی 58
5-2 عناصر قابل کنترل و موثر بر بازاریابی 59
6-2 تاریخچه بازاریابی 59
7-2 مفاهیم اساسی بازاریابی 62
8-2 عوامل موثر در بازاریابی 63
1-8-2 فروشندگان اولیه 63
2-8-2 واسطههای بازاریابی 64
1-2-8-2 دلالان 64
2-2-8-2 واحدهای توزیع فیزیکی 64
3-2-8-2 آژانسهای خدمات بازاریابی 65
4-2-8-2 واسطههای مالی 65
3-8-2 مشتریان 65
4-8-2 رقبا 66
5-8-2 جوامع 67
9-2 مفهوم جدید بازاریابی 67
10-2 تئوریهای رفتار خریدار 68
1-10-2 تئوری اقتصاد خرد (Microevonmic theory) 68
2-10-2 تئوری روان شناسی (psychogical) 69
1-2-10-2 مراحل تصمیم گیری خریدار 69
1-1-2-10-2 شناخت اشکال 69
2-1-2-10-2 جستجو برای اطلاعات 70
3-1-2-10-2 ارزیابی کردن خط مشیهای مختلف (عمل تصمیم گیری) 71
11-2 مفهوم بازاریابی محصولات کشاورزی 72
12-2 اهمیت بازاریابی محصولات کشاورزی 73
13-2 عملیات بازاریای 75
1-13-2 فعالیتهای مبادله ای 75
2-13-2 فعالیتهای فیزیکی 76
14-2 سازمان بازاریابی 78
15-2 فعالیتها و وظایف بازاریابی محصولات کشاورزی 80
1-15-2 جمع آوری اطلاعات 80
2-15-2 حمل و نقل 81
3-15-2 درجه بندی و استاندارد نمودن محصولات 82
4-15-2 بسته بندی و تبدیل محصولات 83
5-15-2 انبارداری 85
6-15-2 تبلیغات 85
7-15-2 اعتبار 85
8-15-2 قیمت گذاری 86
16-2 شبکههای بازاریابی 87
1-16-2 خرده فروشان 87
2-16-2 عمده فروشان 87
3-16-2 سلف خران 88
4-16-2 میدان داران 88
5-16-2 سایر موارد 88
17-2 اهداف بازاریابی محصولات کشاورزی 89
1-17-2 آنچه به عهده دولت میباشد 89
2-17-2 آنچه بر عهده تولید کننده میباشد 90
18-2 نقش شرکتهای تعاونی در بازاریابی 91
19-2 مسیر بازاریابی 91
20-2 هزینههای بازاریابی 92
21-2 حاشیه بازاریابی 93
24-3- کارایی بازاریابی 94
23-2 مدلهای حاشیه بازاریابی 96
1-23-2 الگوی مارک- آپ (Mark up Model) 96
2-23-2 الگوی حاشیه نسبی (Relative Model) 97
3-23-2 الگوی هزینه بازاریابی (Marketing Cost. Model) 97
4-23-2 الگوی انتظارات عقلایی (Ration Expectation Model) 98
24-2 شفافیت بازار 99
25-2 برخی مشکلات اساسی موجود در بازاریابی محصولات کشاورزی 99
فصل سوم
1-3 مقدمه 103
2-3 روش تحقیق 103
3-3 روش جمع آوری اطلاعات 103
4-3 منابع اطلاعات ثانویه 104
5-3 منابع اطلاعات اولیه 105
6-3 جامعه آماری 105
7-3 نمونه آماری 105
فصل چهارم
1-4- مقدمه 108
2-4- اهمیت اقتصادی زیره 108
1-2-4- کشورهای وارد کننده و صادر کننده زیره 110
2-2-4- روند تولید و صادرات زیره 110
3-4 مشخصات جامعه مورد بررسی و مشخصات تحقیق 114
4-4 ویژگیهای نمونه مورد بررسی تولید کنندگان زیره 115
1-4-4 ویژگیهای سنی 115
2-4-4 سطح تحصیلات 116
3-4-4 وضعیت مالکیت اراضی 117
5-4 ویژگیهای نمونه مورد بررسی عمده فروشان زیره 118
1-5-4 ویژگیهای سنی 118
2-5-4 سطح تحصیلات 119
1-6-4 ویژگیهای سنی 120
2-6-4 سطح تحصیلات 120
7-4 انواع بازارهای زیره 121
1-7-4 بازار سر مزرعه 122
2-7-4 بازار عمده فروشی 124
3-7-4 بازار خرده فروشی 126
8-4 سازمان بازاریابی زیره 127
1-8-4 عمده فروشان 128
2-8-4 خریدران محلی 129
3-8-4 نمایندگان عمده فروش 129
4-8-4 میدان داران 130
5-8-4 دلالان 130
6-8-4 خرده فروشان 131
9-4 عملیات بازاریابی زیره 131
1-9-4 حمل و نقل 131
2-9-4 درجه بندی 132
3-9-4 استاندارد 133
1-3-9-4 مواد خارجی موجود در زیره 133
2-3-9-4 ویژگیهای زیره استاندارد شده باید به شرح زیر باشد: 134
4-9-4 بسته بندی 134
5-9-4 اطلاعات زیر باید بر روی هر بسته یا بر چسب شود: 135
5-9-4 انبارداری 135
10-4 اعتبار 135
11-4 مسیر بازاریابی زیره 137
1-11-4 مسیرهای اصلی بازاریابی زیره 138
12-4 قیمت گذاری 138
13-4 حاشیه بازاریابی 139
14-4 هزینه بازاریابی 141
15- 4 سود بازاریابی 144
16-4 ضریب هزینه بازاریابی 145
17-4 ضایعات 146
18-4 عدم کارایی بازاریابی 147
19-4 شفافیت بازار 148
20-4 ویژگیهای نمونه مورد بررسی تولید کنندگان زرشک 149
1-20-4 ویژگیهای سنی 149
2-20-4 سطح تحصیلات 150
3-20-4 وضعیت مالکیت اراضی 151
21-4 ویژگیهای نمونه مورد بررسی عمده فروشان زرشک 152
1-21-4 ویژگیهای سنی 152
2-21-4 سطح تحصیلات 153
22-4 ویژگیهای نمونه مورد برری خرده فروشان زرشک 153
1-22-4 ویژگیهای سنی 153
2-22-4 سطح تحصیلات 154
23-4 انواع بازارهای زرشک 155
1-23-4 بازار سر مزرعه 156
2-23-4 بازار خرده فروشی 158
24-4 سازمان بازاریابی 160
1-24-4 عمده فروشان 160
2-24-4 خریداران محلی 161
3-24-4 نمایندگان عمده فروش 162
4-24-4 میدان داران 162
5-24-4 دلالان 163
6-24-4 خرده فروشان 163
25-4 عملیات بازاریابی زرشک 164
1-25-4 حمل و نقل 164
2-25-4 درجه بندی 164
3-25-4 استاندارد 166
4-25-4 بسته بندی 168
5-25-4 انبارداری 168
26-4 اعتبار 169
27-4 مسیر بازاریابی زرشک 170
28-4 قیمت گذاری 171
29-4 حاشیه بازاریابی 172
30-4 هزینههای بازاریابی 173
31-4 سود بازاریابی 177
32-4 ضریب هزینه بازاریابی 179
33-4 ضایعات 179
34-4 عدم کارایی بازاریابی 182
35-4 شفافیت بازار 183
36-4 مشکلات بازاریابی و صادرات زیره و زرشک 184
فصل پنجم
1-5- مقدمه 188
2-5 نتایج و بحث 188
3-5 پیشنهادات جهت بهبود بازاریابی زیره و زرشک 198
منابع 205
این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 240 صفحه می باشد.
پروژه مدیریت صنعتی
فهرست مطالب
فصل اول
تحقیقات انجام شده در زمینه بازاریابی و بازار رسانی محصولات کشاورزی 9
فصل اول
3-2 خصوصیات گیاهشناسی زیره سبز 18
1-4-2 مصارف خوراکی و ارزش غذایی 25
5-2 سایر کاربردهای زیره سبز 26
6-2 ویژگیها وروشهای کشت زیره سبز 27
10-2 خصوصیات گیاهشناسی و پراکنش جنس زرشک 35
11-2 مصارف خوراکی، ارزش غذایی و اهیمت دارویی زرشک 39
1-11-2 مصارف خوراکی و ارزش غذایی: 40
13-2 ویژگیها و روشهای پرورش زرشک بیدانه 42
2-2 طبقه بندی بازارهای مختلف 51
1-2-2 طبقه بندی بازار بر اساس موضوع مبادلات: 51
2-2-2 بازارها بر اساس وضعیت مکانی: 52
5-2 عناصر قابل کنترل و موثر بر بازاریابی 59
8-2 عوامل موثر در بازاریابی 63
2-2-8-2 واحدهای توزیع فیزیکی 64
3-2-8-2 آژانسهای خدمات بازاریابی 65
1-10-2 تئوری اقتصاد خرد (Microevonmic theory) 68
2-10-2 تئوری روان شناسی (psychogical) 69
1-2-10-2 مراحل تصمیم گیری خریدار 69
2-1-2-10-2 جستجو برای اطلاعات 70
3-1-2-10-2 ارزیابی کردن خط مشیهای مختلف (عمل تصمیم گیری) 71
11-2 مفهوم بازاریابی محصولات کشاورزی 72
12-2 اهمیت بازاریابی محصولات کشاورزی 73
1-13-2 فعالیتهای مبادله ای 75
15-2 فعالیتها و وظایف بازاریابی محصولات کشاورزی 80
3-15-2 درجه بندی و استاندارد نمودن محصولات 82
4-15-2 بسته بندی و تبدیل محصولات 83
17-2 اهداف بازاریابی محصولات کشاورزی 89
1-17-2 آنچه به عهده دولت میباشد 89
2-17-2 آنچه بر عهده تولید کننده میباشد 90
18-2 نقش شرکتهای تعاونی در بازاریابی 91
23-2 مدلهای حاشیه بازاریابی 96
1-23-2 الگوی مارک- آپ (Mark up Model) 96
2-23-2 الگوی حاشیه نسبی (Relative Model) 97
3-23-2 الگوی هزینه بازاریابی (Marketing Cost. Model) 97
4-23-2 الگوی انتظارات عقلایی (Ration Expectation Model) 98
25-2 برخی مشکلات اساسی موجود در بازاریابی محصولات کشاورزی 99
فصل سوم
فصل چهارم
1-2-4- کشورهای وارد کننده و صادر کننده زیره 110
2-2-4- روند تولید و صادرات زیره 110
3-4 مشخصات جامعه مورد بررسی و مشخصات تحقیق 114
4-4 ویژگیهای نمونه مورد بررسی تولید کنندگان زیره 115
5-4 ویژگیهای نمونه مورد بررسی عمده فروشان زیره 118
1-3-9-4 مواد خارجی موجود در زیره 133
2-3-9-4 ویژگیهای زیره استاندارد شده باید به شرح زیر باشد: 134
5-9-4 اطلاعات زیر باید بر روی هر بسته یا بر چسب شود: 135
1-11-4 مسیرهای اصلی بازاریابی زیره 138
20-4 ویژگیهای نمونه مورد بررسی تولید کنندگان زرشک 149
21-4 ویژگیهای نمونه مورد بررسی عمده فروشان زرشک 152
22-4 ویژگیهای نمونه مورد برری خرده فروشان زرشک 153
3-24-4 نمایندگان عمده فروش 162
25-4 عملیات بازاریابی زرشک 164
36-4 مشکلات بازاریابی و صادرات زیره و زرشک 184
فصل پنجم
3-5 پیشنهادات جهت بهبود بازاریابی زیره و زرشک 198
مقدمه
تحقیق برای افزایش صادرات غیرنفتی که در کشور ما امری الزامیاست. دراین مورد گرچه در مقاطعمختلف زمانی چه قبل و چه بعد از انقلاب تحقیقاتی انجام شده است اما اقدامات مؤثری آنچنانکه باید و شایدهنوز صورت نگرفته است. تجربه کشورهای موفق در امر توسعه اقتصادی نشان داده که تجارت خارجی نقشبسیار مهم و تعیین کنندهای در فرایند توسعه این کشورها ایفا کرده و به طور قطع میتوان گفت که هیچکشورتوسعه یافته و تازه صنعتی شدهای را نمیتوان یافت که بدو توسعه تجارت و تکیه بر صادرات خود به اینامر نایل شده باشد. الگوی توسعه متکی به صادرات امروزه تقریباً در میان اکثر کشورهای در حال توسعه بهصورت مدل غالبی درآمد است و از این رو مشاهده میکنیم که طی 1980 بسیاری از این کشورها بسویخصوصی سازی و کاهش دخالتهای دولت در اقتصاد، مقررات زدایی، آزادسازی تجاری، تلاش در جهتجلب سرمایههای خارجی و به طور کلی در جهت حاکمیت عناصر اقتصاد بازار اهتمام کردهاند. نظریه تجارتبه عنوان متور رشد اقتصادی دارای مخالفین و موافقین زیادی است. پر بیش و سنیگر از جمع مخالفان ایننظریه بویژه در کشورهای درحال توسعه بودهاند و دلیل این امر را تخریب رابطه مبادله تجاری این کشورهامیدانند زیرا این کشورها صادر کننده مواد خام و وارد کننده محصولات نهایی میباشند و قیمت مواد خامنسبت به محصولات نهایی روز به روز در حال کاهش است برخی دیگر از نظریهپردازان اقتصادی همانندریکاردو، هگچر اهلین و کروگمن از موافقین رابطه مثبت بین رشد اقتصادی و تجارت خارجی بوده و دلیل اینامر را عمدتاً در مزیتهای نسبی و فراوانی نسبی عوامل تولید در بین کشورهای مختلف میدانند اما نکته ایناست که به مرور زمان و بویژه پس از جنگ جهانی دوم از تعداد مخالفین کاسته شده و بر تعداد موافقین افزودهشده است به دیگر سخن دیدگاه صاحبنظران در مورد نقش مثبت و مؤثر تجارت خارجی در رشد اقتصادیروز به روز خوشبینانهتر شده و آنرا به یک اصل تبدیل مینمایند.
در سالهای اخیر جهت توسعه اقتصادی کشور واستفاده از تجارت خارجی به عنوان یکی از محورهایاصلی رشد وتوسعه اقتصادی، افزایش ذخایر ارزی، ایجاد زمینههای اشتغال و رونق کسب و کار برای صنایعمختلف و رهایی از اقتصاد تک محصولی نفت، روند پژوهش دراین مورد شتاب بیشتری گرفته است هرمحصولی که صادر میشود در منطقه تولید آن محصول رشد و توسعه اقتصادی ایجاد میشود. جهت افزایشصادرات به فعالیت بازاریابی و تدوین استراتژیهای مؤثر برای ورود به بازارهای جهانی باید بیشتر و بهترپرداخته شود. جوان بودن جمعیت کشور، توسعه صادرات را میتواند به عنوان یکی از استراتژیهای ایجاداشتغال منظور داشت جهت وارد شدن به بازارهای جهانی نیازمند طراحی استراتژی مناسب بازاریابی بینالمللی میباشیم در شروع قرن 21 جهان با دو تحول تغییر اساسی مواجه است.
1- روند جهانی شدن 2- پیشرفت سریع تکنولوژی
بنابراین اتکا به بازارهای داخلی دیگر کافی است گرچه آسانتر است از این پس باید جهانی اندیشید و ملیو بومیعمل نمود پیشرتف ارتباطات و توسعه شبکههای اطلاع رسانی جهانی فعالیتهای بازاریابی را بسیارتخصصی و پیچیده نموده است بازاریابی را به صورت یکی از محورهای اصلی فعالیت بازرگانی و مدیریتیدرآورده است. در بازاریابی جهانی باید به عوامل اصلی محیطی که پیوست در حال تغییر و تحول و تعامل بایکدیگر هستند مانند اقتصاد، تکنولوژی، سیاست، قانون و فرهنگ توجه کافی مبذول داشت و استراتژیبازاریابی برای هر کشور را با توجه به این عوامل طراحی نمودد و به ویژه ارزشهای فرهنگی محیط را برایافزایش فروش در نظر گرفت. فرویپاشی شوروی سابق و حرکت کشور چین به طرف اقتصاد بازار، آزادیکشورهای اروپای شرقی، تشکیل اتحادیه اروپا، رشد و توسعه اقتصادی کشور جنوب شرق آسیا و... همگیفرصتهای نوین بازاریابی را به ارمغان آوردهاند. توسعه GATT (موافقن کلی روی تعرفه گمرکی و تجارت) وسازمان و نهادهای اقتصادی جهانی و منطقهای همکاریهای اقتصادی و بازرگانی، WTO (سازمان تجارتجهانی) تسهیلات و تمهیدات فعالیت بازاریابی و بازرگانی را بوجود آوردهاند به همان نسبت هم با رقابتآزادند مواجه شدن، تمیهدات و محدودیتهایی را بجود آوردهاند و رقابت از قیمت به رقابت بد کیفیت وبستهبندی انتقال یافته است پایان جنگ سرد سیاسی جای خود به جنگ سرد اقتصادی و تبلیغاتی و فعالیتمناسب بازاریابی داده است در قرن 21 شرکتها و کشورهایی برنده خواهند بود که با نوآوری و فعالیتمناسب بازاریابی از طریق طراحی استراتژیهای بازاریابی بتوانند فرصتهای نوین تجاری را کشف نموده و اآنها بهره برداری نمایند و هرچه بیشتر در صحه تجارت و رقابت جهانی وارد شده و فعال باشند و تبوانند سهممناسبی از این بازار را گرتفه و آرنا حفظ نموده و درآینده توسعه بخشند با توجه به نکات فوق و نیز شرایطبوجود آمده در نظام تجارت جهانی تمامیکشورها و بویژه کشورهای درحالت وسعه بر آن شدهاند که بانگرشی جامعه و با توجه به تحولات اقتصاد بینالملل برنامههای توسعه اقتصادی خود را مورد ارزیابی قراردهند بدیهی است جمهوری اسلامیایران نیز به عنوان یک کشور در حال توسعه که تاکنون اقتصاد غیرنفتی آننقش و حضور چندانی دراقتصاد بین الملل نداشته نمیتوانست از این جریان و تحولات جهانی مستثنی باشداز آنجا که حضور ایران در صحنه اقتصاد بین الملل طی چند دهه گذشته عمدتاً به فروش نفت خام و ورود انواعکالاها خلاصه شده است لذا برنامههای توسعه اقتصادی کشور هیچگاه در پیوند ارگانیک و توسعهزا با تجارتخارجی و توسعه صادرات قرار نگرفت به نظر میرسد که دستیابی به هر گونه راه حل در جهت رفع و یاتخفیف مشکل فوق و نیز برقراری ارتباط میان هر یک از بخشهای اقتصادی کشور و ازجملهبخش کشاورزی بااقتصاد بین الملل مستلزم ایجاد سیاستهای مناسب، اعمال دیدگاههای مقتضی و اجرای برنامههای زیربناییو مستمری خواهد بود که براساس بررسیها و پژوهشهای جامع ارائه و تهیه گردیده است بیتردید نتایجمجموعه پژوهشهای این پروژه میتواند شنخت لازم را برای سیاستگذاری و اتخاذ راهکارهای پایه برایتوسعه تجارت کشاورزی، حضور مؤثر در بازارهای بینالمللی روند الحاق به سازمان جهانی تجارت، مقابله بااثرات منفی ناشی از اجرای موافقتنامه WTO به بخش کشاورزی و سایر مسائل مرتبط در اختیار قرار میدهد.
آنچه پیش روی دارید حاصل پژوهشی است با عنوان بازاریابی و بازاررسانی زیره و زرشک در استانخراسان هدف کلی این مطالعه بررسی وضعیت بازاررسانی و بازاریابی محصولات فوق الذکر در سطوحمختلف تولید کننده، عمده فروش، خرده فروش و صادر کننده و نیز تعیین سیر حاشیه، کارآیی و ضریب هزینهبازاریابی این دو محصول، بررسی عوامل مؤثر برحاشیه خرده فروشی، ضایعات و کارآیی بازاریابی زیره وزرشک بررسی و شناخت وضعیت رقبای بالقوه و اصلی صادراتی در بازارهای نهایی، هدف، برآورد توابععرضه و تقاضای صادرات محصولات فوق، شناسایی مسیرهای صادراتی در بازارهای جهانی و بینالمللی ودر نهایت ارائه راهکارهای مناسب جهت بهبود بازاریابی و بازاررسانی آنها در داخل و خارج کشور و توسعهصادرات زیره و زرشک میباشد.
2-1 ضرورت و اهمیت مسئله
بخش کشاورزی به عنوان یکی از بخشهای قدیمیو اصلی در اقتصاد کشورهای در حال توسعه از جملهایران میباشد گرچه در فرآیند توسعه کشور از اهمیت اقتصادی این بخش کاسته شده است اما هنوز سهمعمدهای از تولید ناخالص داخلی، اشتغال و تجارت خارجی بدون نفت را تشکیل داده و نیز بدلایل تأمیننیازهای غذایی کشور و ضروری جامعه و داشتن مساعدتهایی در رشد اقتصادی کشور از جایگاه خاصیبرخوردار است. نظر به اینکه حدود یک سوم صادرات غیرنفتی ایران از بخش کشاورزی است و با توجه بهارزبری پایین این بخش نسبت به سایر بخشهای اقتصاد کشور و وابستگی کم آن به تکنولوژی پیچیده میتوانبا توسعه صادرات محصولاتی که از نظر شرایط اقلیمی، اقتصادی و فرهنگی دارای مزیتن سبی میباشند باتوجه به بحث عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی (WTO) بخشی از ارز مورد نیاز کشور را تأمین ومساعدت قابل توجهی به سایر بخشهای اقتصاد در جراین توسعه اقتصادیا نجام گیرد به منظور افزایش کارآییو بهبود نظام بازاررسانی محصولات کشاورزی در کشرو ایران و نیز توسعه صادرات آنها با توجه به رقابتهایجهانی در زمینه بازار محصولات کشاورزی نیاز به تحقیقات اقتصاد کشاورزی در مورد محصولات و مناطقیکه دارای مزیتن سبی از نظر تولید، بازاریابی، صادرات هستند روز به روز محسوستر میشود.
کشور ایران باتنوع وسیع آب و هوایی در پارهای از مناطق آن در زمینه تولید برخی از محصولات کشاورزینظیر پسته، خرما، کشمش، بادام، گردو و زعفران و زیره و زرشک از مزیت نسبی قابل توجهی برخوردار استلذا جهت اتخاذ سیاستهای مطلوب در زمینه بهبود نظام بازاریابی و بازاررسانی و توسعه صادرات آنها نیاز بهمطالعات اقتصادی به صورت علمیحائز اهمیت میباشد.
زیره و زرشک به عنوان یکی از گرانترین ادویه جهان با خصوصیات و ویژگیها و مصارف گوناگون غذایی وزیره سبز نیز به عنوان ادویه با مصارف گوناگون و استفادههای صنعتی و دارویی میتوانند از جایگاه ویژهای درصادرات محصولات کشاورزی برخوردار باشند سهم تولید کشورمان با بیش از 60 درصد کل تولید زیره وزرشک در جهان به عنوان بزرگترین تولید کننده و صدور بیش از 80 درصد آن و در مورد زیره سبز به عنوانبزرگترین تولید کننده با سهمیحدود 35 درصد تجارت جهانی و صدور حدود 95 درصد در صورت یافتنجایگاه و ارزش واقعی آنها در بازارهای جهانی با توجه به نقش تعیین کننده کشور ما در حال حاضر و تقویت آندر آینده از جمله نکات ارزشمند آن در بین جایگاه محصولات صادراتی کشور است. مزیت نسبی واهمیتی کهاین محصولات از نظر تولید، سطح زیر کت و اشتغال زایی در مناطق مختلف کشور بویژه استانهای خراساندارد و نیز قابلیت توسعه صادرات این محصولات در بازار جهانی که میتواند منجر به افزایش درآمدهایارزی کشور شود آنها را از جایگاه ویژهای برخوردار نموده است اما وجود مسائل و مشکلات مختلف چه درزمینههای تولید و نحوة عمل آوری این محصولات توسط کشاورزان که عمدتاً بدلیل عدم توجه کافی بهساختار نظام بازاریابی و بازاررسانی و نداشتن یک تشکیلات منسجم که کلیة مراحل تولید، بازاریابی،بازاررسانی و صادرات را تحت پوشش قرار دهد، است و باعث گردیده که علیرغم کیفیت مرغوب اینمحصولات نسبت به نمونههای خارجی آنها زیره و زرشک ایران وضعیت مناسبی را در بازار جهانی نداشتهباشند ایران به عنوان بزگترین تولید کننده زیره و زرشک دنیا هنوز در بازار جهانی جایگاه مشخص و روشنیندارد ومجبور است بدلایل فوق از جمله تبلیغات منفی رقبا محصول خود را به کمتر از نصف قیمت جهانی بهفروش رساند بنباراین باتوجه به اهمیت زیره و زرشک ایران و وضعیت خاص آنها، ساختار اقتصادی اینمحصولات در عرصههای تولید، بازاریابی، بازاررسانی و صادرات نیاز به بازنگری و تحول اساسی دارد لذا دراین مطالعه وضعیت بازاریابی و بازاررسانی و صادرات این محصولات به صورت مطالعه موردی در مناطقعمده کشت، در استان خراسان مورد بررسی قرار گرفته است اضافه بر آن با توجه به محدودیت منابع مختلفلزوم افزایش بهرهوری استفاده از منابع مختلف از جمله زمین و سرمایه محسوس است به بارو آرنارد وواساوادا (1995) توسعه صادرات از دو طریق عمده میتواند موجب رشد بهرهوری گردد آنهامعتقد هستندکه توسعه صادرات از یکسو موجب دسترسی به بازارهای جدید و در نتیجه افزایش ظرفیت تولیدی و احدهادر کشورهای صادر کننده میشود این امور موجب کاهش هزینه متوسط تولید هر واحد از محصول و افزایشبهرهوری تولید میشود اضافه بر آن با گسترش&