مقدمه ای بر اوضاع جغرافیایی شهر سلطانیه 11 ص

اختصاصی از یارا فایل مقدمه ای بر اوضاع جغرافیایی شهر سلطانیه 11 ص دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

11 ص

مقدمه ای بر اوضاع جغرافیایی شهر سلطانیه

شهر سلطانیه در 47 کیلومتری سمت شرق زنجان قرار گرفته است. این منطقه از شمال به بخش طارم علیا، از غرب به بخش حومه از شهرستان زنجان، از جنوب به شهرستان خدابنده و از شرق به شهرستان ابهر محدود بوده و 940 کیلومتر مربع وسعت دارد. این بخش دارای 33 روستا و 25770 نفر جمعیت است. مهمترین وجه مشخصه سلطانیه پس از مسائل مربوط به ارزشهای تاریخی وجود چمن معروف سلطانیه است. این چمن قسمتی از فلات زنجان- ابهر را در برگرفته و از فاصله گرفتن دو رشته ارتفاعات موازی که در جهت شرقی- غربی ممتداند، تشکیل گردیده و دارای 35 کیلومتر مربع وسعت است.

پیشینه تاریخی سلطانیه:

با مطالعات باستان شناسی روشن شده که در داخل چمن سلطانیه شش محوطه باستانی بدین ترتیب وجود دارد. تپه تاریخی یوسف آباد، تپه تاریخی قلعه، محوطه شهر سلطانیه، تپه تاریخی نور، تپه تاریخی چمن. بررسی در عناصر و یافته های اتلال مزبور گویای این واقعیت است که منطقه مزبور از اواخر هزاره دوم قبل از میلاد تا حمله مغول مورد استفاده اقوام مختلف بوده است. بنابراین قول حمدالله مستوفی که سلطانیه را قبل ا زحمله مغول غیر مسکون دانسته با تردید مواجه می گردد. به استناد متون تاریخی این منطقه قبل از استقرار مغول شهر ویاژ یا شهر ویاز نامیده شده است. ولی آنچه که مسلم و روشن است، پس از حمله مغول و استقرار طایفه ای از آنها در این محل آ« را قنقور النگ نام گذاری کرده اند.

شهر سلطانیه از نظر جغرافیای تاریخی 35

اختصاصی از یارا فایل شهر سلطانیه از نظر جغرافیای تاریخی 35 دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

35 ص

شهر سلطانیه از نظر جغرافیای تاریخی :

     شهر سلطانیه در 30 کیلو متری جنوب شرقی شهر زنجان و در 54 کیلو متری ابهر قرار دارد . این محل طبق کتیبه هایی که از پادشاهان اشور به دست امده در قرن هشتم قبل از میلاد محل سکونت طایفه جنگ اور ساکاراتی ها بوده و درعهد فرمانروایان ماد به اسم " اریباد " خوانده میشده است. و پارتها ان را به نام نخستین پادشاه خود " ارساس " نامیدند.

     از تاریخ سلطانیه تا حمله مغول اطلاع دقیقی در دست نیست. لیکن لازم به تذکر است تا پیش از تسلط مغول سلطانیه به نام " نیز اگامبی " و " شرویاز " معروف بوده است.

سلطانیه در دوره ایلخانان مغول :

     حمد الله مستوفی مورخ نامی که در زمان سلطان محمد خدا بنده میزیسته است از سلطانیه چنین یاد کرده است:

( … قبل از حمله مغول در سلطانیه فعلی هیچ گونه اثر ساختمانی نبوده و این ناحیه به شکل مرغزار و چمنزار بوده و سلاطین مغول پس از استقراردر ایران و پایتخت قرار دادن تبریز , برای شکار و گذرانیدن ایام تابستان بدان سو روانه میشدند به همین جهت این محل " قنقو اولانگ " یا به قولی " ایقرئولن " یعنی چمنزار یا شکارگاه شاهین نامیده میشده است.)

کم کم پادشاهان بعدی در مکان مذبور تصمیم به ایجاد ساختمانهایی برای اسکان خویش و اطرافیان خویش گرفتند . این فکر در زمانی تقویت شد که ارغون خان پسر اباقاخان چهارمین ایلخان مغول بر اریکه سلطنت تکیه زد وی تصمیم گرفت که در محل فعلی سلطانیه که دشت وسیع و سرسبز بود شهری را بنا نماید. لذا دستور داد که قلعه ای که دور باروی ان 12 هزار گام باشد از سنگ تراشیده بسازند وقتی پسرش غازان خان به پادشاهی رسید دستور داد تا بر قبر پدر ارامگاهی دوازده وجهی و از لحاظ معماری بس با شکوه بسازند .

نا گفته نماند که غازان خان ابتدا سعی به بازسازی بخش نیمه تمام کرد ولی بعدا بنا به عللی از انجام این کار انصراف حاصل کرد و تبریز را به پایتختی برگزید.

با به حکومت رسیدن اولجایتو در سال 702 هجری وی تصمیم گرفت که به ارزوی پدر جامه عمل بپوشاند به همین جهت دستور داد شهری بسازند که دور ان سی هزار گام باشد. قلعه کوچکتر به مساحت 2000 گام و به طول 500 گز و شامل 16 برج و یک دروازه ورودی بوده است.

سلطان ایلخانی پس از طرح شهر سلطانیه امر کرد که ارامگاهی با همان عظمت شنب غازان خان برای وی بسازند.

حافظ ابرو به این نکته اشاره کرده است و چنین مینویسد :

( … اولجایتو برای مدفن خود در اندرون قلعه عمارتی ساخته است که ان را ابواب البر نام نهاده با گنبدی بزرگ که قطر ان 60 گز است و ارتفاع ان 12 گز. چنانچه در اقصی بلاد عالم مثل ان عمارتی نشان نمیدهند .)

نا گفته نماند که سلطان ایلخانی برای این کار تمام هنر مندان و صنعتگران و تجار ایران را به شهر سلطانیه کوچ داد و برای اسکان انها جا و مکان مناسب ساخت لذا نام " قنقورلنگ " به "سلطانیه" یعنی محل شاهنشین تغییر یافت.

انچه در شهر سازی سلطانیه جلب توجه میکند همکاری بزرگان و درباریان بوده است. چرا که سلطان خدابنده دستور داد تا هریک از بزرگان قوم و رجال برجسته محله ای که دارا ی مسجد , خانقاه , مدرسه , بیمارستان و مهمانسرا باشد به نام خود بسازند و این کار به سرعت صورت عمل به خود گرفت. اشراف برای جلب توجه شاه هرکدام محله ای به نام بنا کرده و عمارات عالی در ان ساختند و هر گونه وسایل رفاهی در ان فراهم نمودند . منجمله "چلبی اوغلو" که یکی از وزرای مغولی شاه بود محله ای در نزدیکی ارامگاه سلطان محمد خدا بنده در نظر گرفت.

از انجا که سلطان محمد خدابنده مانند بسیاری از حکمرانان گذشته در ایجاد شهر عجله ای زیاد داشت به همین دلیل در بنای سلطانیه امکانات فراوانی ایجاد شد تا انجا که شاه خودش موقتا زیر چادر مجللی به سر برد و انجام کارها و پیشرفت ان را مستقیما تحت نظارت قرار داد.

درسال 710 هجری قمری کار ساختمانی شهر سلطانیه پایان گرفت و به این مناسبت سلطان مغول جشن مفصلی برپا کرد و این شهر را سلطانیه یا " سلطان چمان " یا " سلطان نشین " نامید. از این فرمان به بعد با توجه وافری که سلطان محمد خدابنده به پایتخت جدید خود مبذول داشت این شهر بعد از تبریز بزرگترین شهر امپراطوری وسیع ایلخانی گردید.

این پادشاه به سال 716 هجری بعد از یک بیماری نسبتا طولانی در گذشت و چون هنرمندان و صنعتگران که از نقاط گوناگون کشور به انجا کوچ داده شده بودند باطنا ناراضی بودند بعد از مرگ اولجایتو شهر سلطانیه را ترک گفتند.

تحقیق معماری گنبد سلطانیه در گذرگاه هنر

اختصاصی از یارا فایل تحقیق معماری گنبد سلطانیه در گذرگاه هنر دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)

تعداد صفحات:72

فهرست مطالب:
مقدمه : ۲۸
تفضیل بنای گنبد عظیم سلطانیه : ۳۴
اوضاع جغرافیائی شهر سلطانیه ۳۷
سفرنامه فریزر : ۴۱
تاریخ مغول : ۴۱
خلاصه ای درباره حفاری در گنبد سلطانیه : ۴۲
شناسایی کفها در گنبد سلطانیه: ۴۵
سقاخانه : ۴۵
پیشینه تاریخ منطقه سلطانیه : ۴۶
وجه تسمیه سلطانیه : ۴۸
ارگ سلطنتی سلطانیه: ۴۹
دارالضیافه : ۵۰
گنبدسلطانیه: ۵۰
عملکرد و فلسفه وجودی گنبد سلطانیه : ۵۰
مختصات معماری گنبد سلطانیه: ۵۵
ورودی گنبد سلطانیه : ۵۷
جرزهای هشتگانه : ۵۸
فضای گنبدخانه : ۵۹
سردابه : ۶۴
مناره : ۶۶
گنبد : ۶۹
ارتباطات در گنبد سلطانیه : ۷۱
تزئینات در گنبد سلطانیه : ۷۳
تزئینات آجری: ۷۵
اجرای تزئینات با آجرهای قالبی : ۷۶
تزئینات  آجری  با تلفیق کاشی : ۷۸
تزئینات گچی : ۷۹
ب) تزئینات گچی نقاری : ۸۱
د) تزئینات گچی وصله ای : ۸۲
تزئینات کاشی کاری : ۸۳
جذاب ترین پدیده در گنبد سلطانیه: ۸۴
تزئینات رنگ و نقاشی : ۸۵
تزئینات سنگی : ۸۸
بررسی ایستایی در گنبد سلطانیه: ۸۸
بررسی پی سازی در گنبد سلطانیه : ۸۸
مقاومت مصالح : ۸۹
علل ویرانی بنای سلطانیه : ۸۹
بررسی کتیبه های گنبد سلطانیه : ۹۰
کتیبه های دوره نخست : ۹۱
علایم حجاران درسلطانیه: ۹۵
منابع ومآخذ» ۹۶

مقدمه :
مزار سلطان محمد خدابنده ( ۱۷- ۱۲۰۴ میلادی ) در سلطانیه , بنایی با گنبد عظیم و محوطه ای کوچک برای مزار . این بنا دارای پوشش دو لایه است ولی خاصیت عینی گنبد آن طور است که ارتفاع گنبد خیلی کمتر از آنچه که هست به نظر می رسد .
ساختمان اصلی به صورت هشت گوش بوده در زاویه ها مناره برج مانند زیبائی بنا شده است . د رمورد ساختمانهای متفرقه این دوره می توان از نوشته های جهانگردانی چون مارکوپولو یلهم و روبروک و ابن بطوطه کمک گرفت .
   در نوشته این جهانگردان بناهائی با عظمت و افسانه وار وصف شده است که هنرمندان غرب توانسته اند با تجسم آن زیباترین آثار نقاشی و ادبی را بیافرینند .
( هنر اسلامی نوشته کارل , جی . دوری ترجمه رضا بصیری ص . ۱۷۲ . )
  مقبره اولجاتیو در سالطانیه متعلق به ۷۰۵-۷۱۳ هجری قمری را می توان نمونه کاملی از ساختمان با گنبد ترکیم دانست. این بنا فقط در مدت ۹ سال ساخته شده و دارای میفیت و خصوصیات تحسین آمیزی است . این بنا از یک هشت وجهی که قطر داخلی آن قریب ۲۶ متر و فاصله دو وجه خارجی ۴۲متر تکیل شده است. بر روی این هشت وجهی در بالا ,گنبدی به شکل چمانه بر روی مقطع دایره ای شکل که قطر آن تقریبا همان ۲۶ متر است قرار گرفته , نوک گنبد تا کف زمین ۵۰ متر ارتفاع دارد این گنبد بر روی ساقه ای مرتفع با ابهت خاص برافراشته شده است .
در بنای گنبد سلطانیه یک روش ساختمانی سرا پا آجری که در نتیجه از نظر ایستایی بافت روشن و مشخص را تشکیل میدهد اجرا شده است. نقشه داخلی گنبد نیز یک هشت وجهی منتظم است, بر روی هر وجه یک ایوان قرار گرفته این ایوانها در بالا دارای یک طبقه دیگر هستند که به فضای داخل مشرف می باشند . بین هر ایوان و ایوان دیگر جرز بزرگی قرار دارد و بدین ترتیب بنا از ۸ جزر قطور تشکیل شده که از کف زمین تا ارتفاع زیر گنبد امتداد دارد و در آنجا به وسیله قوسهایی به هم متصل می گردند .
   در بالای این قوس ها ساقه گنبد قرار دارد که از دو بخش تشکیل شده . بخش اول قسمت ۸ وجهی و تکیه گاه مدور است و شامل کاربندی های در سه ردیف می باشد . منحنی گنبد در پوسته خارجی با خیز بسیار تند و خیز منحنی گنبد داخلی کمی بیشتر از داخل است .
    گنبد تا ارتفاع ۴ متر از پاکار به صورت یک پوسته است و ضخامتی در حدود ۵۰/۱ دارد . از ارتفاع ۴ متر به بعد به ۲ پوسته تبدیل می شود , ضخامت پوسته داخلی در حدود ۶۰ سانتی متر و ضخامت پوسته خارجی در حدود ۴۰ سانتی متر و هر دو ضخامت تا تیزه گنبد متغیر می باشند .
  فضای بین این دو گنبد حدود ۵۰ سانتی متر است در ارتفاع ۴ متری و هرچه بالاتر می رویم این فضا کمتر می شود . مجموعه باریکه طاقهای گنبد بسیار پیچیده می باشند و در کل می توان ۸ باریکه طاق اصلی را  در نظر گرفت که مقطعی در حدود ۸۰*۴۰ سانتی متر دارند . این باریکه طاقها از ارتفاع ۴متری شروع شده و تا حدود ۴ متری راس گنبد که نهنبن یا کلاف آجری که این باریکه طاقها را به هم وصل می کند , ادامه دارند .
   در محل کلاف اتصال باریکه طاقهای اصلی و در بین آنها باریکه های فرعی ساخته شده است .
     این باریکه طاقها در محل بالا گنبد یعنی در ناحیه کلاف ,  ۸ عدد و در ناحیه پاکار به ۱۶ عدد می رسند یعنی بین هر باریکه طاق اصلی ۲ عدد باریکه طاق فرعی که به وسیله قوسهایی به هم متصل شده اند . می باشند .
تمامی این خصوصیات بر روی هم گنبدی را می سازند که در نوع خود یکی از مهمترین و پیچیده ترین سازه های گنبدی در معماری اسلامی ایران می باشد .
بعد از گنبد سلطانیه نمونه دیگری به این اهمیت نداریم(البته در ساخت گنبدهای دو پوسته با باریکه طاق ).
در دوران ایلخانی به دستور اولجایتو دورادور شهر سلطانیه باروئی مربع شکل ساختند که طول آن ۳۰ هزار گام و ضخامت دیواره های آن به اندازه ای بود که ۴ سوار پهلوی هم می توانستند بر روی آن حرکت کنند .هر یک از دیواره هایاین بارو ۱۶برج و یک دروازه داشت و تمام دیوارها از سنگ تراشیده شده بود و در وسط آن اولجایتو قلعه بزرگی ساخت که از جهت عظمت به شهری می ماند و در آن گنبدی جهت مقبره خود بنا کرد. که همان گنبد سلطان محمد خدابنده است که بعد از وفات ,سلطان را در آنجا بخاک شپردند .سلطان محمد در ساختن این شهر از روش برادرش غازان خان که در احداث شنب غازان تبریز بکار برده بود پیروی کرد.
   ساخت این بنای عظیم مدت ۱۰ سال بطول انجامید وپس از این مدت سلطانیه بعد از تبریز بزرگترین و پرجمعیت ترین شهر امپراطوری وسیع ایلخانی گردیدو در زمان سلطنت این پادشاه و جانشین او ابوسعید پسر اولجایتو که از سال (۷۱۶-۷۳۶) طول کشید رونق و مرکزیت فوق العاده ای پیدا کرد . بطوری که حمدا… مستوفی مورخ و جغرافی دان مشهور که در همین زمان می زیسته در ذکر جغرافیائی این شهر آنرا مرکز حیات سیاسی و اقتصادی ایران دانسته و تمام جاده های مهم کشور را به این شهر               منتهی نموده و چنین شرح می دهد: راهی که از سلطانیه به همدان  و بغداد و مکه می رفته است .
راه شرقی از سلطانیه شروع و پس از عبور از قزوین و ورامین به خراسان منتهی شده است , راهی دیگر از طریق زنجان به اردبیل و ولایات شمالی  و شعبه ای از زنجان جدا شده و به تبریز و آسیای صغیر می رفته است راه دیگر از طریق ساوه و قم به اصفهان و فاذس و یزد و کرمان و بنادر دریای عمان و خلیج فارس امتداد داشته است.
  قدرت خلاقیت و ابتکار معماران ایرانی در ایجاد این بنای با شکوه ( گنبد سلطانیه ) بحدی است که آنرا در شمار نوادر جهان در آورده است و در گوشه کنار آن جلوه های ذوق و اندیشه هنرمندان ایران اسلامی کاملا مشهود است .
   این بنا ۱ سه طبقه است و یک سردابه و ۳۲ اطاق بصورت غرفه و ایوان دارد ارتفاع این بنا ۵۲ متر دهانه قوس ۲۶ متر پهنا ی جزرها و پی ها و طرح هشت گوشه خود ۷ متر است که پس از گذشت۷۰۰سال هم چنان بر جای خور استوار است , تزئینات داخلی آن بسیار زیبا و شامل انواع مختلف معماری هنر اسلامی است و گنبد سبوئی شکل آن از نوع گنبدهای ۲ پوششی پیوسته است که پوشش ثانوی بوسیله پره و دندانه هایی به پوشش اصلی گنبد متصل شده و حفره هایی میان دو جدار بوجود آمده۲ شهر سلطانیه با همان سرعتی که بوجود آمد و رونق گرفت پس از سقوط دولت ایلخانان با مرگ سلطان ابو سعید راه زوال پیمود و از اهمیت افتاد و در یورشهای متوالی امیر تیمور مورد قتل و غارت و ویرانی قرار گرفت و پس از تسخیر ایران توسط امیر تیمور سلطانیه نیز در شمار سرزمینهای حوزه حکومتی فرزند ارشد او میرانشاه در آمد.
   هنگامی که کار ساختمان آرامگاه همچنان در حال پیشرفت بود , سلطان سفری به عراق کرد و قبور ائمه اطهار علی ابن ابیطالب و حسین بن علی (ع)  را در نجف و کربلا زیارت کرد و بر اثر تبلیغ و تشویق علمای بزرگ شیعه که در این موقع در دستگاه حکومتی متولی فراوان یافته بودند اولجایتو مذهب تشع را بر سایر مذاهب اهل سنت ترجیح داده آنرا بعنوان مذهب رسمی انتخاب نمود  سپس در صدد بر آمد تا اجساد مطهر حضرت علی (ع) و امام حسین (ع) ائمه شیعیان را به سلطانیه منتقل نماید تا آرامگاهی را که جهت خود ساخته بود به آن ائمه اختصاص دهد و به این ترتیب بر اهمیت مذهبی و رونق بازرگانی پایتخت جدید خود بیفزاید.
       لذا تزئینات داخلی را که هنوز انجام نگرفته بود با توجه به این قصد طوری پرداختند که شعائر آئین تشیع در آن ملحوظ شده بود , نام علی (ع) بکرات در تزئینات آجری و کاشیکاریها بکار رفت و نمازخانه ای در سمت جنوب بنای اصلی ساخته شد بطوری که یکی از اضلاع هشت گانه خارجی بنا را اشتغال نمود , در این زمان علاقه مندی سلطان محمد خدابنده به آئین تشیع بحدی بود که فرمان داد تا سکه ها را بنام علی(ع) موشح سازند و به تمام حکام نواحی اطراف دستور داد تا نام خلفای سه گانه اول را از خطبه ها بیندازند و مردم به مذهب تشیع ر آیند ولی این امر به واسطه مخالفت علمای تسنن و مردم بعضی از شهرها و عدم رضایت اهالی نجف و کربلا با انتقال ابدان ائمه صورت نگرفت .
   اولجایتو کار را غیر محتمل دانسته از اجرای آن صرفنظر کرد و بر آن شد آرامگاه را دوباره بخود اختصاص دهد .لذا تمام تزئینات آجری و کاشیکاری معرق و گره سازی داخلی با پوشش گچ اندود شد.
   ورودی این اندود را با کتیبه ها و طرحهای گل و بوته و اشکال مختلف هندسی با رنگ آبی بر روی زمینه سفید گچ بری نمودندو بالاخره در سال ۷۱۶ ه-ق ۱۳۱۶ م اولجایتو بعد از بیماری در ۳۶ سالگی در گذشت و جسد او را در تابوتی از زر و سیم ناب گذاشته بعد از اقامه مراسم عزاداری در آرامگاهی که اکنون پا برجاست به خاک سپردند.
تفضیل بنای گنبد عظیم سلطانیه :
این گنبـــد مرتفع که داخل باروی سلطانیه قرار گرفته بنایی است مثمن ] هشت گوش [ که طول هــر ضلع آن برابر هشتاد گز بوده و گنبد فراز این بنــا ۱۲۰ گز ارتفــاع دارد . که اعجاب و تحسین ارباب فن را برمی انگیزاند .
به مناسبت پایان بنای عظیم سلطانیه قصیده مفصل و معروفی به وسیله شهاب الدین عبداله شیرازی ملقب به وصاف الحضیره در وصف این بنا سروده شده که در روز افتتاح بنا ] آرامگاه فعلی اولجاتیو [  در حضور سلطان قرائت شده مطلع آن قصیده با این ابیات شروع می شود :
وضع سلطانیه گوئی که سپری است برین یا بهشتی است مشکل شده بر روی زمین خلد گردونش چه خوانی تو که درزیب وعلو خود قیاسی نکند عقل نه برآن نه بر این
فلک ازکنگره قلعه اورانگرد                 کله اش از کشش قصر درافتد درحین
و این قصیده مطول با این ابیات به پایان می رسد :
تا بودچرخ معلق به ستون قدرت           تا بود کعبه معظم زره ملت و دین
شهرسلطانیه درسایه چتر سلطان            باد چون فلک و کعبه معمر آمین
سال بر ۷۱۰ از گه هجرت این شعر        گفته شد روز ایزان زمه فروردین…

شهر سلطانیه از نظر جغرافیای تاریخی

اختصاصی از یارا فایل شهر سلطانیه از نظر جغرافیای تاریخی دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

مقاله با عنوان شهر سلطانیه از نظر جغرافیای تاریخی در فرمت ورد در 34 صفحه و شامل مطالب زیر می باشد:

شهر سلطانیه از نظر جغرافیای تاریخی
سلطانیه در دوره ایلخانان مغول
سلطانیه در دوره تیموریان
سلطانیه در دوره صفوی
سلطانیه در دوره قاجار
گنبد عظیم سلطانیه
علت ایجادگنبد سلطانیه
گنبد سلطانیه از دید سیاحان
پلکانها
ایوانها
نورگیرها
تزئینات داخل بنا
کتیبه ها
مقرنس ها
نمای خارجی
گنبد
مناره ها
تربت خانه
تاثیر معماری گنبد سلطانیه بر گنبد سانتا ماریا دلفیوره
حفاری اطراف گنبد سلطانیه
بنا های مهم دیگر ساخته شده در سلطانیه
مقبره چلبی اوغلو
مقبره ملا حسن کاشی
تپه نور

دانلود پایان نامه معماری گنبد سلطانیه در گذرگاه هنر

اختصاصی از یارا فایل دانلود پایان نامه معماری گنبد سلطانیه در گذرگاه هنر دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

گنبد عظیم‌ و باشکوه‌ سلطانیه‌ در زمان‌ سلطان‌ محمد خدابنده‌ بین‌ سالهای‌ 713-703 هجری‌ قمری‌ بنیان‌ نهاده‌ شد .   ظاهراً هنگامی‌ که‌ اولجایتو (سلطان‌ محمد خدابنده‌) ،امر به‌ احداث‌ آرامگاه‌ کرد هنوز یکی‌ از مذاهب‌ اسلام‌ را به‌ عنوان‌ مذهب‌ رسمی‌ انتخاب‌ ننموده‌ بود. در حدود سال‌ 709 هجری‌ زمانی‌ که‌ کارِ ساختمان‌ گنبد رو به‌ اتمام‌ بود سفری‌ به‌ عراق‌ نمود و تربت‌ پاک‌ حضرت‌ علی‌ (ع‌) و امام‌ حسین‌ (ع‌) را در نجف‌ و کربلا زیارت‌ کرد .   بنا به‌ قولی‌ بر اثر تشویق‌ و ترغیب‌ علما و روحانیان‌ بزرگ‌ شیعه‌ که‌ در آن‌ زمان‌ در دستگاه‌ حکومتی‌ صاحب‌ منزلتی‌ بودند، اولجایتو مذهب‌ شیعه‌ را به‌ عنوان‌ مذهب‌ رسمی‌ پذیرفت‌. به‌ دنبال‌ قبول‌ مذهب‌ تشیع‌، اولجایتو تصمیم‌ گرفت‌ که‌ آرامگاه‌ خود را به‌ ائمة‌ اطهار اختصاص‌ دهد. به‌ این‌ منظور قصد انتقال‌ اجساد مطهر آنان‌ را به‌ سلطانیه‌ داشت‌ تا به‌ رونق‌ تجاری‌ و اهمیت‌ مذهب‌ و پایتخت‌ جدید التأسیس‌ خود بیافزاید. لذا دستور داد تا تزیینات‌ داخلی‌ بنا را که‌ تا آن‌ روز انجام‌ نگرفته‌ بود، طوری‌ بپردازند که‌ در آن‌ شعایر مذهب‌ تشیع‌ به‌ خوبی‌ مورد استفاده‌ قرار گیرد .به‌ همین‌ جهت‌ بود که‌ کلمة‌ «علی‌» به‌ طور مکرر با کاشی‌ در متن‌ آجر نوشته‌ شد ،اما انتقال‌ اجساد ائمه‌ با مخالفت‌ شدید روحانیان‌ شیعه‌ در نجف‌ و کربلا مواجه‌ شد .

 گویند، وقتی‌ مردم‌ نجف‌ و کربلا از تسلیم‌ جسد امامان‌ خودداری‌ کردند، ساختمان‌ سلطانیه‌ دوباره‌ به‌ هدف‌ پیشین‌ خود یعنی‌ آرامگاه‌ اولجایتو اختصاص‌ یافت‌ .  بدین‌ منظور تزیین‌ کلیة‌ قسمت‌های‌ داخلی‌ بنا تجدید و تغییر داده‌ شد .

طرح بنای این گنبد که از بناهایی مانند مقبره اسماعیل سامانی و مقبره سلطان سنجر در مرو الهام گرفته، به عنوان سرمشق و مدل در بناهای دیگر،‌ در ایران یا خارج ایران مورد استفاده قرار گرفته است، مانند و تاج محل در هند،

معمار گنبد سلطانیه شخصی به نام سیدعلی شاه بود.درمیان ابنیه آنکه از همه مهمتر و در عصر ایلخانی در عالم شهرتی به سزا داشته و هنوز نیز قسمت مهمی از آن به ریاست گنبد سلطانیه یعنی مقبره سلطان محمد اولجایتوست وآن ایلخان به شرحی که سابقا گفتیم آنراخود در حیات خویش در صحن بنای شهر سلطانیه که از 705-713 طول کشید ساخته است. این گنبد که در داخل باروی سلطانیه بنائی است مثمن یعنی هشت گوش که طول هر ضلع آن به هشتاد گز بالغ می شده وگنبدی که بر روی ان بوده 120گز ارتفاع داشته است در اطراف بنای مزبور پنجره های آهنینی ساخته بودند که یکی از انها دارای 30  ارش ارتفاع داشته است و 115 ارش عرض بوده مقبره اولجایتو, سه در بسیار عالی منقور داشته که آنها را با ظرافت تمام بخطوط ونقوش زیبا مزین کرده بوده اند. داخل وخارج گنبد اولجایتو از کاشیهای کبود بسیار شفاف کار شده بودند . بلندی این بنای هشت ضلعی منتظم قریب 50 متر و بدنه اصلی گنبد و تمامی ساختمان با آجر ساخته شده که روی آن با کاشی فیروزه‌ای، لاجوردی و آبی تزیین شده است. گنبد از بیرون، یکپارچه ازکاشی فیروزه‌ای پوشیده شده و در قاعده آن یک نوار پهن مزین به خط کوفی، تماس رنگ روشن فیروزه‌ای را با آبی پررنگ لاجوردی، مقرنس‌ها متعادل می‌کند. این گنبد را طوری ساخته‌اند که بدون ساختن ابنیه متصل و مجاور به آن با ابتکارات هوشمندانه فشارهای جنبی گنبد را به جانب زمین منحرف کرده‌اند. در هشت گوشه یعنی محل تقاطع اضلاع بدنه ساختمان مناره ‌هایی به ارتفاع 5/3 متر تعبیه شده که فشار وارده گنبد را عموداً خنثی نماید.

الف )‌موقعیت :
ب )‌فعالیتهای اقتصادی :
ه ) مطالعات جمعیتی :
نفایس الفنون فی عرایس العیون :
تاریخ گزیده :
سفرنامه فریزر :
تاریخ مغول :
    تراشه های بعدی عبارتند از :
   شناسایی کفها در گنبد سلطانیه:
پیشینه تاریخ منطقه سلطانیه :
   وجه تسمیه سلطانیه :
ارگ سلطنتی سلطانیه:
دارالضیافه :
عملکرد و فلسفه وجودی گنبد سلطانیه :
جالبترین پدیده اینکه :
توصیف های عمومی بنا :
اشاره مختصری به فضاهای جانبی :
ورودی گنبد سلطانیه :
جرزهای هشتگانه :
فضای گنبدخانه :
تربت خانه :
سردابه :
 ارتباطات در گنبد سلطانیه :
اجرای تزئینات با آجرهای قالبی :
تزئینات  آجری  با تلفیق کاشی :
ب) تزئینات گچی نقاری :
د) تزئینات گچی وصله ای :
 جذاب ترین پدیده در گنبد سلطانیه:
تزئینات سنگی :
 بررسی ایستایی در گنبد سلطانیه:
بررسی پی سازی در گنبد سلطانیه :
مقاومت مصالح :
علل ویرانی بنای سلطانیه :
بررسی کتیبه های گنبد سلطانیه :
کتیبه های دوره نخست :

شامل 110 صفحه فایل word