30ص
18 ص
چکیده
تاریخ شاه صفی تألیف ابوالمفاخر بن فضلاللَّه الحسینی سوانح نگار تفرشی، تاریخنگار و سراینده دوره شاه عباس و شاه صفی اوّل، و دربردارنده تاریخ چهارده سال زمامداری شاه صفی از آغاز تا مرگ وی ا ست. از زندگی مؤلّف،اطّلاعی در دست نیست. همین قدر معلوم است که وی برادر میرمحمد حسین تفرشی (از رجال دوره شاه عبّاس اول) و مدّتی نامعلوم شاگرد میرزا ابراهیم حسینی همدانی بوده است.
ابوالمفاخر در تاریخ خود بدون تغییر در منطق تاریخنگاری روزگار خود، درموازات سنّت تاریخنگاری و تحت تأثیر اندیشه سیاسی ـ مذهبی زمان خود قرارداشته و با به کارگیری فراوان از مفاهیم کهن ایران همچون « فر» و «فره یزدانی» درتوصیف ساختار سیاسی عهد شاه صفی، تفسیری قدسی وفرا زمینی ارائه کردهاست. در کنار نگاه دینی او به ساختار سیاسی صفویان، وجه دیگر قدرتزمامداران آن، که بر محور طریقت و ولایت صوفیانه قرار داشت، از نظرش دورنمانده است.
تاریخ شاه صفی افزون بر ارائه آگاهیهای سودمند از اوضاع سیاسی و نظامی
ایران در دوره حکومت شاه صفی، از لحاظ اشتمال بر اطّلاعات پراکنده اجتماعی، شرح حال رجال دوره صفوی، آگاهیهای جغرافیایی درباره شهرها، قریهها وموقعیت آنها و... نیز مهمّ است.
تاکنون سه نسخه خطّی از این اثر، شناخته شده است:
21 ص
مظفرالدین شاه و مشروطه
متن فرمان تشکیل مجلس که مظفرالدین شاه روز ۱۳ مرداد ۱۲۸۵ صادر کرد، در «مطبعه مبارکه شاهنشاهى» چاپ شد و به دیوارهاى شهر، از جمله دیوار سفارت انگلستان که عده زیادى از بازرگانان، بازاریان و مردم در آن تحصن کرده بودند، چسبانده شد. این روز، با سالروز تولد شاه مصادف شد و چون بازارها بسته بود، خیابان علاءالدوله و نزدیک سفارت انگلیس را چراغانى و تزئین کرده بودند. اما هنگامى که متن فرمان شاه را به دیوارها زدند، گروهى از مردم و گردانندگان تحصن را خوش نیامد به طورى که آن را از دیوارها کندند.
مظفر الدین شاه مظفرالدین شاه، چهارمین ولیعهد ناصرالدین شاه، پنجمین فرزند ذکور او و پنجمین پادشاه سلسلهقاجار محسوب میشود.
ناصرالدینشاه (۶ صفر ۱۲۴۷ ه - ۱۷ ذیقعده ۱۳۱۳ ه)، معروف به "سلطان صاحبقران" و بعد "شاه شهید"، از شاهان دودمان قاجار ایران بود.
وی در سال ۱۲۴۷ هجری قمری در تبریز بدنیا آمد. مادر او مهد علیا نام داشت. خبر درگذشت پدرش محمدشاه را در سال ۱۸۴۹ میلادی هنگامی که در تبریز بود شنید، سپس به یاری امیرکبیر به پادشاهی رسید و بر تخت طاووس نشست. برای بازپسگیری مناطق شرقی ایران از دست انگلیسها، بهویژه منطقه هرات کوشش کرد ولی پس از تهدید و حمله انگلیسیها به بوشهر ناچار به واپسنشینی شد.
نخستین بار در ۱۸۷۳ میلادی به اروپا سفر کرد. او نخستین پادشاه ایران بعد از اسلام بود که به اروپا مسافرت کرد. آوردن دوربین عکاسی به ایران از جمله کارهای اوست.
دو روز پیش از پنجاهمین سالگرد به سلطنت رسیدنش در سال ۱۳۱۳ قمری ، در حرم حضرت شاه عبدالعظیم (ع) هدف گلوله میرزارضا کرمانی قرار گرفت و در حالی که خود را کشانکشان بر مزار جیران، سوگلی محبوبش رساند، از دنیا رفت. ناصرالدین شاه را در حرم حضرت شاه عبدالعظیم به خاک سپردند.