دانلود پایان نامه آماده
دانلود پایان نامه رشته علوم اجتماعی بررسی تاثیر آموزش راهبردهای فراشناختی در حل مسئله جهت ارتقاء و توانایی حل مسئله در عرصه زندگی با فرمت ورد و قابل ویرایش تعدادصفحات 52
مقدمه:
با نهضت شناختی که تحت تاثیر روانشناسان گشتالتی به وجود آمد، مفاهیم شناختی مانند هوشیاری مجدداً مورد توجه قرار گرفتند و محور تحقیق های بسیاری واقع شدند. پیاژه به عنوان یکی از پیش تازان این نهضت در پژوهش های خود در زمینه ساختار شناختی، موضوع «هوشیاری و ناهوشیاری شناختی»1 را مورد بررسی قرار داد. به نظر او ناهوشیاری شناختی عبارتند از مجموعه ساختها و کنش وری هایی که آزمودنی از آنها آگاه نیست و تنها چیزی که از آنها می داند نتایج آنهاست. (به نقل از منصور دادستان، 1367). پیاژه عنوان میکند، اندیشه ای نارسا نسبت به هوشیار در اذهان موجود است و ==== آن نیز این است که آن را نوعی === می پندارند که در واقعیاتی که تا قبل از آن در تاریکی بوده اند، روشنی بخشد بدون آنکه هیچ نوع تغییری در آنها بدهد. اما هوشیار شدن بسیار بیشتر از این حد است، چون عبارتند از سوق دادن پاره ای از عناصر از یک سطح زیرین ناهوشیار به یک سطح زیرین هوشیار که این دو سطح نمی تواند هم سان باشد. بنابراین هوشیار شدن یک بازسازی در سطح عالی تر است. (از منصور دادستان، 1367). به نظر پیاژه هوشیاری اشاره به نوع آگاهی شخصی از فرآیندهای تفکر خویش و توزیع کلامی آن دارد. پس یک فرد هوشیار نه تنها توانایی انجام دادن کاری را دارد، بلکه به وضوح از چگونگی انجام دادن آن نیز آگاه است. (پیاژه، 1976 ت، به نقل از چینزبرگ و اوپر 1979 ترجمه حقیقی 1371). فلاول (Felavll) که در این زمینه از پیروان پیاژه به حساب میآید با تلفیق نظریه رشد شناختی پیاژه و نظریه پردازش اطلاعات به طبقهبندی تازه ای از مفاهیم هوشیاری اشاره میکند. فلاول (1976) برای اولین بار موضوع هشیاری نسبت به عدم چگونگی آن را تحت عنوان مفهومی جدید به نام (فراشناخت) مورد بررسی قرار داده تا دانش فرد در مورد فرآیندها و تولیدات شناختی یا هرچند مربوط به آن را توصیف کند. فلاول در تعریف مفهوم فراشناخت چنین میگوید: فراشناخت عبارتند از آگاهی فرد نسبت به فرآیندها راهبردهای شناختی و یا به بیان دیگر هر گونه دانش یا فعالیت شناختی که موضوع آن شناخت یا تنظیم شناخت باشد. به عبارت دیگر فراشناخت آگاهی از نحوه تفکر و کنترل آن یعنی برنامه ریزی برای استفاده از راهبرد، توجه، تفکر درباره چگونگی درک یا موضوع یا تصمیم به استفاده از شیوه های درست برای درک و فهم آن مطلب است. (پالینگ paleocsar و براون Brown 1984 و وینستن Weinestin و مایر Mayer 1986، به نقل از آقازاده 1377). با تامل در می یابیم که تفکر فراشناختی اندیشه ای که فرد برای حل مسئله، استنباط معنی و انتخاب راهبرد مناسب انجام میدهد، هدایت و کنترل میکند. (مایر 1992، آقازاده 1377) در حقیقت مهارت های فراشناختی به صورت مهارت های آگاهی دهنده ای عمل میکند که در طی یادگیری و پردازش اطلاعات مورد استفاده قرار میگیرند و جریان پردازش را تسهیل میکنند. هرچند فرآیندهای فراشناختی در طول رشد انسان به مرور رشد میکنند و شناخت لازم نسبت به چگونگی تفکر و استفاده از راهبردهای مناسب برای یادگیری و کارایی حافظه فراهم میشود، ولی فراشناخت را نمی توان بخشی از فرآیندهای رشد شناختی به حساب آورد، زیرا تجربه و آموزش میتواند در تکوین چنین مهارت هایی که در عمال شناختی انسان نقش تعیین کننده ای دارند موثر باشد. (گیج و برلاینر 1988 ترجمه خویی نژاد 1374) با توجه به اهمیت نقش فراشناخت در زندگی لازم است در مورد راهبردهای شناختی و فراشناختی توضیح بیشتر داده شود. راهبردهای شناختی به منظور بیان گروه وسیعی از طرح های کلی یا روشهای ذهنی به کار میرود که مردم برای کنار آمدن با حل مسئله یا تکلیف یادگیری به کار میبرند. راهبردهای فراشناختی دانش فرا گیرنده درباره نحوه کنترل و هدایت فرآیندهای شناختی است. در این زمینه باید بین راهبردهای شناختی و فراشناختی تمایز قایل شد. در حالی که راهبردهای شناختی در جهت تسهیل یادگیری و تکمیل تکلیف به کار میرود، راهبردهای فراشناختی به منظور بازبینی این پیشرفت مورد استفاده قرار می گیرد. (فلاول 1976). امروزه با توجه فراوانی به آموزشهایی که هدف شان افزایش مهارتهای فراشناختی انسان میباشد، شده است. تحقیقات لوین و پرسلی و همکارانش و اهمیت مجهز ساختن شاگردان با کنترل شناختی بر راهبردهای یادگیری خود، یعنی (بُعد فراشناختی یک دانشآموز بودن) تاکید دارند. چرا که یکی از موثرترین شکل های قدرت فردی از اطمینان مبتنی بر دانش که برای موفقیت ضروری است به وجود میآید. (جویس وویل 1996،ترجمه بهرنگی 1376). جان وکله و بارفت 1987، جان وکله و موریس 1990 و نیز نشان دادند که از طریق آموزش راهبردهای مناسب خاص تکلیف، میتوان عملکرد در تکلیف دانشآموزان دارای نیازهای ویژه را بهبود بخشید. (جان وکله 1990، ترجمه ماهر 1372).
بیان مسئله
مهارتهای فراشناختی نقش مهمی در انواع فعالیتهای شناختی ایفا میکند و به نظر میرسد که تبادل کلامی اطلاعات، درک مطلب،درک کلامی، نوشتن، حل مسئله، شناخت اجتماعی، متاثر از مهارتهای فراشناختی باشد. به همین دلیل روانشناسان شناختی به ویژه کسانی که در چهارچوب پردازش اطلاعات کار میکنند عقیده دارند که فرایندهای شناختی بر عملیات اجرایی، طراحی عملکرد، بازبینی ==== و تنظیم رفتارها جهت (حل مسئله) دلالت میکند. پس فرآیندهای فراشناختی با مهارت های حل مسئله رابطه بالایی دارند (براون 1983، به نقل از جان وکله چان 1990 ترجمه ماهر 1372). از طرف دیگر با بررسی کلیه تحقیق های انجام شده در مورد حل مسئله مشاهده میکنیم که نقش مثبت مهارت های فراشناختی در جریان حل مسئله اشاره شده است.
فرمت word و قابل ویرایش
تعداد صفحات: 85
فهرست مطالب
عنوان ......................................... صفحه
فصل اول
موضوع پژوهش
1ـ1 مقدمه......................................... 2
1ـ2 بیان مسئله.................................... 3
1ـ3 ضرورت و اهمیت پژوهش........................... 4
1ـ4 اهداف پژوهش................................... 5
1ـ5 فرضیات و سوال پژوهش........................... 6
1ـ6 تعریف متغیرهای پژوهش.......................... 6
فصل دوم
پیشینه نظری و عملی پژوهش
2ـ1 مقدمه........................................ 10
2ـ2 تعریف راهبردهای یادگیری...................... 13
2ـ3 راهبردهای شناختی............................. 15
2ـ3ـ1 راهبردهای تکرار یا مرور.................... 16
روش ها و راهکارهای راهبردهای تکرار............... 17
2ـ3ـ2 راهبرد بسط و گسترش معنایی.................. 21
روشها و تاکتیکهای گسترش معنایی................... 22
2ـ3ـ3 راهبرد سازمان دهی.......................... 28
روشها و راهکارهای سازماندهی ..................... 28
2ـ4 راهبردهای فراشناختی.......................... 33
2ـ5 دانش ویژه راهبرد............................. 40
2ـ6 دانش راهبرد اسنادی........................... 40
2ـ7 تفاوتهای جنسی در استفاده از راهبرد........... 41
2ـ8 راهبردهای یادگیری و رشد...................... 41
عنوان ......................................... صفحه
2ـ9 پیشینه عملی تحقیق............................ 45
2ـ10 پژوهشهای خارجی ............................. 45
2ـ11 پژوهشهای داخلی.............................. 48
فصل سوم
3ـ1 مقدمه........................................ 53
3ـ2 نوع و روش انجام پژوهش........................ 53
3ـ3 جامعه آماری.................................. 54
3ـ4 حجم نمونه ................................... 55
3ـ5 روش نمونهگیری................................ 55
3ـ6 ابزار اندازهگیری پژوهش....................... 55
3ـ6ـ1 پایایی..................................... 56
3ـ6ـ2 اعتبار..................................... 56
3ـ7 روش تجزیه و تحلیل دادهها .................... 57
فصل چهار
تجزیه و تحلیل دادههای پژوهشی
4ـ1 مقدمه........................................ 59
4ـ2 ویژگی های جمعیت شناختی نمونه ................ 59
4ـ3 آزمون فرضیهها و سوال تحقیق................... 61
مقدمه............................................ 61
آزمون فرضیه اول ................................. 61
آزمون فرضیه دوم.................................. 62
آزمون فرضیه سوم ................................. 62
آزمون فرضیه چهارم ............................... 63
آزمون سوال تحقیق................................. 64
عنوان ......................................... صفحه
فصل پنجم
تفسیر نتایج آزمون فرضیهها و سوال تحقیق
5ـ1 مقدمه........................................ 67
5ـ2 فرضیه اول.................................... 67
5ـ3 فرضیه دوم.................................... 69
5ـ4 فرضیه سوم.................................... 71
5ـ5 فرضیه چهارم ................................. 72
5ـ6 سوال تحقیق................................... 72
5ـ7 نتیجه کلی.................................... 73
5ـ8 محدودیت های محقق............................. 73
5ـ9 پیشهادات .................................... 73
فهرست منابع فارسی................................ 75
فهرست منابع انگلیسی.............................. 77
ضمیمه............................................ 79
به همراه پرسشنامه و کلید مربوطه
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:105
عنوان : تاثیر میزان آموزش روش راهبرد فراشناختی پس ختام (SQ4R) بر سرعت و پایداری یادگیری دانش آموزان پایه اول هنرستان مدارس غیرانتفاعی شهر شهریار در سال تحصیلی 87-86
پایان نامه:
جهت اخذ درجه کارشناسی در رشته راهنمایی و مشاوره
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
1- فصل اول: مقدمه
1-1- مقدمه 1
1-2- بیان مسئله 3
1-2-1- سولات پژوهشی 4
1-3- اهداف پژوهشی 4
1-3-1- هدف کلی 4
1-3-2- اهداف جزئی 4
1-4- اهمیت و ضرورت پژوهش 5
1-5- فرضیه های پژوهش 6
1-6- متغیر ها 7
1-6-1- نام گذاری متغیر ها 7
1-6-2- تعریف نظری واژه ها و اصطلاحات در این پژوهش 7
1-6-3- تعریف عملیاتی متغیر ها 9
2- فصل دوم: ادبیات پژوهش
2-1- مقدمه 15
2-2- مواضع نظریه پردازان در رابطه با موضوع مورد پژوهش 16
2-2-1- در حوزة یاددهی – یادگیری 16
2-2-2- در حوزة فرا شناخت 36
2-2-3- ارتباط شناخت و فرا شناخت 55
2-2-4-مراحل اجرای فراشناخت 57
2-2-5- راهبردهای فراشناختی 62
2-2-6- راهبرد فرا شناختی پس ختام 64
2-3- پیشینه مطالعاتی 67
2-3-1- تحقیقات انجام شده در ایران 67
2-3-2- برسی تحقیقات انجام شده در خارج از ایران 72
3- فصل سوم: روش شناسی
3-1- مقدمه 76
3-2- جامعه مورد مطالعه 76
3-3- تعیین حجم نمونه 76
3-4- روش نمونه گیری 76
3-5- ابزار اندازه گیری داده ها 77
3-5-1- تعیین روایی 81
3-5-2- تعیین پایایی 82
4- فصل چهارم: تجزیه و تحلیل کمی داده ها
4-1- مقدمه 85
4-2- تجزیه و تحلیل توصیفی داده ها 85
4-3- تجزیه و تحلیل استنباطی داده ها 86
5- فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
5-1- مقدمه 91
5-2- بحث پیرامون سوال های پژوهشی 91
5-3- پیشنهادیی در خصوص یافته های پژوهش 104
5-4- محدودیتها 105
فهرست منابع
فهرست جدول
ضریب اعتماد ابراز اندازه گیری
ضریب همبستگی ابزار اندازه گیری
دیاگرام طرح تحقیق
مقایسه میانگین نمرات آزمودنی ها در مرحله پیش آزمون پس آزمون اول و دوم درس علوم تجربی
مقایسه میانگین نمرات آزمودنی ها در مرحله پیش آزمون و پس آزمون اول و دوم درس علوم اجتماعی
آزمون t در رابطه با فرضیه اول پژوهش (درس علوم اجتماعی)
آزمون t در رابطه با فرضیه اول پژوهش (درس علوم اجتماعی)
1-1 مقدمه
یکی از اهداف مشترک و عمده نظامهای آموزش و پرورش که محور تقریبا تمام فعالیتهای آنهاست فرآیند یاددهی – یادگیری است. دراین فرآیند، یادگیری مهمتر از یاددهی است. زیرا یادگیری، هدف و یاد دادن راه رسیدن به هدف است. با توجه به اینکه بازده هرنظام آموزشی و پرورشی بر اساس میزان یادگیری فراگیران مورد ارزشیابی قرار می گیرد لذا در فرآیند آموزش باید به روش یادگیری توجه شده و به آن اهمیت ویژه ای قائل شد. تا دانش آموزان بتوانند با دانستن روشهای یادگیری با مسائل برخورد و مشکلات را حل کنند. هسته اصلی فرآیند توریس. ترتیب دادن محیطی است که در آن شاگردان بتوانند تعامل کنند ونحوه یادگیری را مورد بررسی قرار دهند (بهرنگی، 1376).
درزمینه یادگیری و فراهم نمودن شرایط مطلوب آن، درمکتب روان شناسی رفتارگرا و شناخت گرا بیش از هر مکاتب دیگر روانشناسی به بحث پرداخته اند که مکتب رفتارگرایی به علت تاکیدات شدید بر رفتارفراگیران بدون درنظر گرفتن فضایل و توانمندیهای درونی آنها، دردهه های اخیر با عدم استقبال روبرو شده و روانشناسی شناختی که برای روشن سازی توانمندیهای شناختی و استدلالی موجود زنده توسط پیشگامانی چون پیازه و برونر جدیت لازم را بعمل آورده بود، مورد توجه خاص قرار گرفت زیرا آنها معتقد بودند که در درون انسان ابزارها و یا کار افزارهایی برای استدلال و یا اندیشیدن وجود دارد. لذا تلاشهای زیادی برای روش مهارتهای شناختی و بویژه برای بهینه سازی و اثربخش کردن آن صورت گرفت. که مجموعه تلاشها، چشم اندازی را گشود تا نظریه فراشناخت مورد توجه قرار گیرد.
آرتور، ال کوستا می نویسد اگربتوانید از وجود یک گفتگوی درونی درذهن خود آگاه شوید و اگربتوانید فرایندهای تصمیم گیری و حل مساله را بشناسید فراشناخت را تجربه کرده اید.
لذا روش یادگیری همان روش فکرکردن و اندیشیدن است که هدف اصلی درفرایند یادگیری و یاددهی می باشد. سرکار آرانی (1279) می گوید اندیشیدن دانش آموزان در جریان آموزش برجسته ترین ویژگیهای فعالیتهای آموزش درژاپن است. بنابراین فعالیتهای کلاس، مواد آموزشی روشهای تدریس و .. همگی باید تفکر را تحریک کنند، راهبردهای روشهای تدریس و ... همگی باید تفکر را تحریک کنند، راهبردهای روشهای یادگیری و تفکر متفاوتند یکی از راهبردها در بهبود به فراگیران فراشناخت پس ختام (SQ4R) است. و هدف پژوهش حاضر این است که با آموزش راهبرد فراشناختی پس ختام به دانش آموزان به نتایج حاصل از آموزش این راهبرد را مورد بررسی قرار داده و نقش آنرا برسرعت و پایداری یادگیری آنها مورد تحلیل و بررسی قرار دهد.
1-2- بیان مسئله
با نظر به اینکه در نظام آموزشی، محتوای تدریس بر اساس مندرجات کتب درسی به دانش آموزان عرضه می شود لذا ارائه روشهای مناسب مطالعه و یادگیری به آنها امکان موفقیت و کیفیت یادگیری را افزایش می دهد. در سنوات اخیر در خصوص راهبردهای یادگیری مطالعات و بررسی های فراوانی به عمل آمده است که در بین آنها به راهبردهای فراشناختی که عامل مهمی برای فعال ساختن ذهن دانش آموزان در خواندن و افزایش توانمندیهای آنان است، بیشتر اشاره شده است. از جمله روشهایی که در بهبود مطالعه و یادگیری موثر هستند و به خواننده هنگام مطالعه مدد می رساند راهبرد فراشناختی پس ختام است. این روش توسط (توماس ورایینسون به نقل از سیف، 1376) معرفی گردیده است.
راهبرد فراشناختی پس ختام (SQ4R) دارای شش مرحله است.
پیش خوانی (خواندن اجمالی) سوال کردن، خواندن، تفکر، از حفظ کردن، مرور کردن که نام این روش به نام (SQ4R) ازحروف اول این کلمات به صورت لاتین گرفته شده است.
پژوهشها تاکید بر این دارند که درک مطلب خواندن به توانایی دانش آموزان در استفاده ازراهبرد فراشناختی متکی است (لیدر، 1997) همچنین درتحقیقات دیگری اثربخشی آموزش راهبردها برعملکردهای تحصیلی دانش آموزان استثنایی بررسی شده است. ازجمله (عزت، 1376) در پژوهش به این نتیجه دست یافت که آموزش راهبردهای یادگیری موجب افزایش میزان یادگیری و حفظ و استمرار آموخته ها در کودکان عقب مانده ذهنی خفیف می شود. لذا به جهت دستیابی به نقش راهبرد فراشناختی پس ختام درسرعت و پایداری یادگیری، انگیزه اصلی این تحقیق دربررسی اثر راهبرد فراشناختی پس ختام (SQ4R) بر سرعت و پایداری یادگیری و تعمیم اثر آموزش، این راهبرد برموضوعهای درسی دیگر است.
1-2-1 سوالهای پژوهش:
1- آیا بین سرعت یادگیری دانش آموزانی که راهبرد فراشناختی پس ختام را آموزش دیده اند با آنانی که این آموزش ندیده اند تفاوت وجود دارد؟
2- آیا بین میزان پایداری یادگیری دانش آموزانی که راهبرد فراشناختی پس ختام را آموزش دیده اند با آنانی که این آموزش را ندیده اند تفاوت وجود دارد؟
3-1 اهداف پژوهش:
1-3-1 هدف کلی پژوهش: بررسی میزان تاثیر آموزش راهبرد فراشناختی پس ختام (SQ4R)ن برسرعت و پایداری یادگیری دانش آموزان کلاس اول هنرستان مدارس غیرانتفاعی شهر شهریار
1-3-2 اهداف جزئی- بررسی میزان تاثیر راهبرد فراشناختی پس ختام برسرعت یادگیری دانش آموزان کلاس اول هنرستان مدارس غیرانتفاعی شهر شهریار
- بررسی میزان تاثیر راهبرد فراشناختی پس ختام بر پایداری یادگیری دانش آموزان کلاس اول هنرستان مدارس غیرانتفاعی شهرشهریار
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:100
فهرست مطالب:
عنوان ....................................................................................................................... صفحه
فصل اول
موضوع پژوهش
1ـ1 مقدمه.......................................................................................................................... 2
1ـ2 بیان مسئله.................................................................................................................. 3
1ـ3 ضرورت و اهمیت پژوهش......................................................................................... 4
1ـ4 اهداف پژوهش........................................................................................................... 5
1ـ5 فرضیات و سوال پژوهش.......................................................................................... 6
1ـ6 تعریف متغیرهای پژوهش.......................................................................................... 6
فصل دوم
پیشینه نظری و عملی پژوهش
2ـ1 مقدمه....................................................................................................................... 10
2ـ2 تعریف راهبردهای یادگیری..................................................................................... 13
2ـ3 راهبردهای شناختی................................................................................................. 15
2ـ3ـ1 راهبردهای تکرار یا مرور.................................................................................... 16
روش ها و راهکارهای راهبردهای تکرار....................................................................... 17
2ـ3ـ2 راهبرد بسط و گسترش معنایی........................................................................... 21
روشها و تاکتیکهای گسترش معنایی........................................................................... 22
2ـ3ـ3 راهبرد سازمان دهی............................................................................................ 28
روشها و راهکارهای سازماندهی ............................................................................... 28
2ـ4 راهبردهای فراشناختی............................................................................................. 33
2ـ5 دانش ویژه راهبرد................................................................................................... 40
2ـ6 دانش راهبرد اسنادی............................................................................................... 40
2ـ7 تفاوتهای جنسی در استفاده از راهبرد.................................................................. 41
2ـ8 راهبردهای یادگیری و رشد.................................................................................... 41
عنوان ....................................................................................................................... صفحه
2ـ9 پیشینه عملی تحقیق................................................................................................... 45
2ـ10 پژوهشهای خارجی ............................................................................................. 45
2ـ11 پژوهشهای داخلی................................................................................................. 48
فصل سوم
3ـ1 مقدمه....................................................................................................................... 53
3ـ2 نوع و روش انجام پژوهش...................................................................................... 53
3ـ3 جامعه آماری........................................................................................................... 54
3ـ4 حجم نمونه .............................................................................................................. 55
3ـ5 روش نمونهگیری..................................................................................................... 55
3ـ6 ابزار اندازهگیری پژوهش........................................................................................ 55
3ـ6ـ1 پایایی.................................................................................................................... 56
3ـ6ـ2 اعتبار.................................................................................................................... 56
3ـ7 روش تجزیه و تحلیل دادهها ................................................................................... 57
فصل چهار
تجزیه و تحلیل دادههای پژوهشی
4ـ1 مقدمه....................................................................................................................... 59
4ـ2 ویژگی های جمعیت شناختی نمونه ......................................................................... 59
4ـ3 آزمون فرضیهها و سوال تحقیق.............................................................................. 61
مقدمه............................................................................................................................... 61
آزمون فرضیه اول ......................................................................................................... 61
آزمون فرضیه دوم......................................................................................................... 62
آزمون فرضیه سوم ....................................................................................................... 62
آزمون فرضیه چهارم .................................................................................................... 63
آزمون سوال تحقیق........................................................................................................ 64
عنوان ....................................................................................................................... صفحه
فصل پنجم
تفسیر نتایج آزمون فرضیهها و سوال تحقیق
5ـ1 مقدمه....................................................................................................................... 67
5ـ2 فرضیه اول............................................................................................................... 67
5ـ3 فرضیه دوم.............................................................................................................. 69
5ـ4 فرضیه سوم............................................................................................................. 71
5ـ5 فرضیه چهارم ......................................................................................................... 72
5ـ6 سوال تحقیق............................................................................................................. 72
5ـ7 نتیجه کلی................................................................................................................. 73
5ـ8 محدودیت های محقق............................................................................................... 73
5ـ9 پیشهادات ................................................................................................................ 73
فهرست منابع فارسی...................................................................................................... 75
فهرست منابع انگلیسی..................................................................................................... 77
ضمیمه............................................................................................................................. 79
فهرست شکلها
عنوان ....................................................................................................................... صفحه
شکل (2-1) طبقهبندی انواع راهبردهای یادگیری........................................................... 13
شکل (2-2) نمونهای از نقشه مفهومی............................................................................ 30
شکل (2-3) طرح شعاعی................................................................................................. 31
شکل (2-4) طرح هرمی................................................................................................... 32
شکل (2-5) طرح همپوشی............................................................................................... 32
شکل (2-6) الگوی پیشنهادی تنظیم فعالیتها و راهبردهای یادگیری............................... 44
فهرست جداول
عنوان ....................................................................................................................... صفحه
جدول (2-1) تاکتیکهای راهبرد تکرار و مرور.............................................................. 21
جدول (2-2) تاکتیکهای راهبرد بسط و گسترش معنایی............................................... 27
جدول (2-3) تاکتیکهای راهبرد سازماندهی................................................................ 28
جدول (4-1) فراوانی و درصد دانشآموزان براساس جنسیت و محل سکونت............. 59
جدول (4-2) فراوانی و درصد دانشآموزان براساس رشته تحصیلی و کلاس ........... 60
جدول (4-3) میانگین و انحراف معیار راهبردهای شناختی و فراشناختی براساس محل سکونت 60
جدول (4-4) آزمون همبستگی پیرسون برای مقایسه راهبردهای فراشناختی با معدل. 61
جدول (4-5) آزمون همبستگی پیرسون برای مقایسه راهبردهای شناختی با معدل...... 62
جدول (4-6) آزمون t (تی) برای مقایسه معدل دانشآموزانی که بصورت توأم از راهبردهای یادگیری استفاده میکنند با معدل سایر دانشآموزان ............................................................................... 63
جدول (4-7) آزمون t برای مقایسه راهبردهای شناختی و فراشناختی دانشآموزان دختر با دانشآموزان پسر 64
جدول (4-8) آزمون t برای مقایسه راهبردهای شناختی و فراشناختی دانشآموزان شهری با دانشآموزان روستایی........................................................................................................................................ 65
مقدمه:
هدف از آموزش کمک به ارتقاء سطح یادگیری در دانشآموزان است. اما یادگیری موضوع مشخص واحدی نیست. بلکه تقریباً همه فعالیتهایی که ما در طول زندگی انجام میدهیم از تجارب یادگیریمان سرچشمه میگیرد. ما موضوعهای مختلف درسی و غیردرسی مانند ریاضی، ادبیات، هنر، علوم دینی و طرز معاشرت را یاد میگیریم. علاوه بر این ما عواطف مختلف را نیز یاد میگیریم. تهیه فهرست کاملی از آنچه که انسان در طول زندگی یاد میگیرد بسیار مفصل و شاید غیرممکن است. اما به طور کلی در مورد راهبردهای مختلف یادگیری به دو نوع از راهبردها یعنی راهبرد شناختی و راهبرد فراشناختی تأکید شده است. در سالهای اخیر شاهد پیشرفت عظیم روانشناسی پرورشی به سوی کشف این راهبردها یعنی راههای یاد گرفتن و مطالعه کردن بودهایم (سیف 1379).
در سالهای اخیر در مورد تأثیر راهبردهای شناختی و فراشناختی تحقیقات گوناگونی صورت گرفته است و سعی بر آن بوده است در مورد اهمیت و تأثیر هرکدام از راهبردها اطلاعات لازم به معلمان ارائه شود تا نحوه یادگیری به نحوه مطلوبتری امکانپذیر گردد. نخستین بار هارلو (1949) مفهوم فراشناخت (دانستن درباره دانستن) را در یک رشته آزمایشی که با میمونها انجام داد مطرح ساخت. براون (1978) فراشناخت را به دو صورت زیر معرفی کرده است:
1ـ آگاهی فرد از فعالیتها یا فرایندهای شناختی خود
2ـ روشهای مورد استفاده فرد برای تنظیم فرآیندهای شناختی خودش.
به سخن دیگر، فراشناخت از یک سو شامل روشهای کنترل و نظارت بر یادگیری است. بنابراین آموزش راهبردهای فراشناختی در پیشرفت تحصیلی آموزش گیرندگان موثرتر از آموزش صرف راهبردهای شناختی میباشد (براون 1978).
1ـ2ـ بیان مسأله
سالهاست که روانشناسان تربیتی درصدد پاسخ دادن به این سؤالات هستند که چرا بعضی دانشآموزان نسبت به بعضی دیگر از نظر پیشرفت تحصیلی موفقترند؟ چه چیزی این تفاوتها را رقم میزند؟ برای پاسخ دادن به این سؤالات بررسی عواملی که تصور میشود موقعیت تحصیلی را تبیین میکنند ضرورت پیدا میکنند.
به مرور زمان روشن شده که کلید تبیین و پیشبینی موفقیت و کامیابی تنها استفاده از راهبردهای شناختی نیست. بسیاری از دانشآموزان با استفاده از راهبردی های شناختی مشکلات زیادی در فراگیری مطالب درسی دارند، در حالی که دانشآموزان دیگر با تاکید زیادتر روی راهبردهای فراشناختی موفقیت تحصیلی بالایی را کسب کردهاند، و چه بسا افرادی را بشناسیم که با استفاده از راهبردهای شناختی درصد متوسط موفقیت تحصیلی را کسب کردهاند ولی با درنظر گرفتن راهبردهای فراشناختی به موفقیتهای زیادی در زندگیشان دست یافتهاند (سیف 1979).
طی چند دهه گذشته تلاشهای قابل ملاحظهای جهت تبیین و کشف عوامل موثر بر موفقیت تحصیلی صورت گرفته. محققین در تبیین اهمیت راهبردهای فراشناختی در پیشرفت تحصیلی به نتایج قابل ملاحظهای دست یافتهاند و نشان دادهاند که چنانچه راهبردهای فراشناختی را برای پیشبینی پیشرفت تحصیلی به راهبردهای شناختی اضافه کنیم، پیشبینی پیشرفت تحصیلی به طور معناداری با احتمال بیشتری امکانپذیر میشود تا اینکه تنها از راهبردهای شناختی استفاده کنیم (بوتچر ، 1999).
تمام مسائل فوق نشان میدهد که توسل به راهبردهای شناختی برای تبیین پیشرفت تحصیلی کافی نیست، بنابراین این مسائل نشان دهنده این نکته است که عامل مهم دیگری غیر از راهبردهای شناختی وجود دارد که میتواند در پیشرفت تحصیلی یا به طور کلی در موفقیت موثر باشد که آن راهبردهای فراشناختی است. این دیدگاه این سؤالات را مطرح میکند که چه عواملی دستاندرکارند که برخی افراد دارای راهبردهای شناختی بالا در زندگی ضعیف عمل کنند و کسانی که راهبردهای شناختی متوسطی دارند در کمال تعجب به خوبی عمل میکنند.
تحقیقات نشان داده که در غالب موارد تفاوت در توانایی نهفته است که راهبرد فراشناختی نامیده میشود که شامل برنامهریزی، کنترل، نظارت و نظمدهی میباشد و این مهارتها را میتوان به کودکان آموخت تا در امر تحصیلی عملکرد بالاتری نشان دهند (دمبو 1994). تعدادی از محققین براین باورند که علاقه به راهبردهای فراشناختی تا حدی واکنش به این باور است که راهبرد شناختی تنها کلید پیشرفت تحصیلی است. آنچه در این جا اهمیت دارد اظهارات ضد و نقیض طرفداران و منتقدان راهبردهای فراشناختی در زمینه توانایی این مفهوم در پیشبینی پیشرفت تحصیلی است (مایر و سالووی ، 1999). لذا پژوهش حاضر در راستای همین تحقیقات به بررسی تاثیر راهبردهای شناختی و راهبردهای فراشناختی و همچنین استفاده توأم از این راهبردها در مقایسه با استفاده غیر توأم از آنها در موفقیت تحصیلی دانشآموزان پسر و دختر مقطع متوسطه شهر و روستاهای گیلانغرب میباشد.
1ـ3ـ ضرورت و اهمیت پژوهش
نظریههای راهبردهای فراشناختی مفهوم جدیدی است. هنوز هیچ کس نمیتواند دقیقاً بگوید که تفاوتهای میان دانشآموزان در طول تحصیلشان تا چه حد مربوط به راهبردهای فراشناختی میشود. اما دادههای موجود نشان میدهند که راهبردهای فراشناختی میتواند به اندازه راهبردهای شناختی و گاهی اوقات بیش از آن قدرت پیشبینی داشته باشد، و همچنین عدهای معتقدند راهبردهای فراشناختی را میتوان به کودکان آموخت و سطح آن را ارتقاء داد (دمبو، 1994).
از آنجایی که طیف وسیعی از جمعیت کشورمان را دانشآموزان تشکیل میدهند و در این راستا مشکلات آموزش و نحوه استفاده از راهبردهای متنوع آموزش در امر تدریس وجود دارد، ضروری بنظر میرسد که تحقیقات در مورد تاثیر بکارگیری روشها و راهبردهای مختلف در امر آموزش صورت گیرد تا کیفیت آموزش ارتقاء یابد. و به همین جهت با توجه به تحقیقات انجام شده در خارج از کشور در مورد عامل فراشناخت به عنوان یک عامل مهم در پیشرفت تحصیلی دانشآموزان لازم است این عامل به صورت عمیقتر مورد بررسی قرار گیرد. از طرف دیگر با توجه به وجود روشهایی جهت آموزش راهبردهای فراشناختی به معلمان و دانشآموزان لازم است این راهبردها مورد تاکید تحقیقات در زمینه آموزش و پرورش قرار گیرد. به عنوان مثال فلاول (1995) علاقه پژوهشگران به فراشناخت را ناشی از اعتقاد به کاربردهای مهم آن در تعلیم و تربیت ذکر کرده است. وی سپس به نقل از بیکر (1991) خاطرنشان میسازد که شواهد پژوهشی حاکی از وجود حداقل 9 مورد نارسایی فراشناختی در دانشآموزان ضعیفتر در مقایسه با دانشآموزان قویتر است. همچنین لفرانکو (1997) میگوید مهمترین سهم فعلی روانشناس شناختی در روانشناسی تربیتی تاکید مجددی است که بر یادگیری چگونه یاد گرفتن (فراشناخت) میشود. او استدلال میکند که بهترین یادگیرندگان کسانی هستند که علاوه بر دانش در زمینههای خاص از دانش فراشناخت نیز برخوردار باشند. دانش فراشناختی یعنی اینکه فرد بداند چگونه کاری را انجام میدهد، چگونه مسائل را حل میکند، چگونه یاد بگیرد و حفظ کند، چگونه بفهمد و شاید مهمتر از همه چگونه این فعالیتها را زیر نظر داشته باشد، ارزیابی کند و هدایت نماید. بنابراین با توجه به نکات ذکر شده در فوق به نظر میرسد هم از لحاظ نظری و هم از لحاظ کاربردی این موضوع در امر آموزش موثر واقع شود.
فرمت:word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:200
پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی
چکیده:
تحقیق حاضر به بررسی رابطه راهبردهای شناختی و فراشناختی با موفقیت تحصیلی در دانشآموزان شهری و روستایی میپردازد. در این تحقیق نقش جنسیت و محل سکونت (شهر و روستا) که در تحقیقات پیشین نتیجه قطعی در مورد نقش آنها بدست نیامده است مورد توجه قرار گرفته است. تحقیق حاضر از نوع همبستگی است و از جمله تحقیقات کاربردی محسوب می شود. جامعه مورد نظر که دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان (شهر و روستاهای) گیلانغرب می باشد برابر ۱۵۰۰ نفر است که نهایتا نمونه ای ۲۷۸ نفری از آن بصورت تصادفی انتخاب و مورد پژوهش قرار گرفت. تعداد نمونه براساس جدول مرگان مشخص شده است . در این پژوهش از روشهای آماری همبستگی پیرسون و آزمون t برای دو گروه مستقل استفاده شده است. نتیجه ای که از این تحقیق بدست آمده است نشانگر آن است که هم راهبردهای شناختی و هم راهبردهای فراشناختی در موفقیت تحصیلی مؤثر می باشند و جنسیت و محل سکونت نیز در استفاده از این راهبردها مؤثر می باشد، بطوری که دانش آموزان دختر بیش از دانش آموزان پسر و دانش آموزان شهری بیش از دانش آموزان روستایی از هر دو نوع راهبرد استفاده می کنند.
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
فصل اول
موضوع پژوهش
۱ـ۱ مقدمه ۲
۱ـ۲ بیان مسئله ۳
۱ـ۳ ضرورت و اهمیت پژوهش ۴
۱ـ۴ اهداف پژوهش ۵
۱ـ۵ فرضیات و سوال پژوهش ۶
۱ـ۶ تعریف متغیرهای پژوهش ۶
فصل دوم
پیشینه نظری و عملی پژوهش
۲ـ۱ مقدمه ۱۰
۲ـ۲ تعریف راهبردهای یادگیری ۱۳
۲ـ۳ راهبردهای شناختی ۱۵
۲ـ۳ـ۱ راهبردهای تکرار یا مرور ۱۶
روش ها و راهکارهای راهبردهای تکرار ۱۷
۲ـ۳ـ۲ راهبرد بسط و گسترش معنایی ۲۱
روشها و تاکتیکهای گسترش معنایی ۲۲
۲ـ۳ـ۳ راهبرد سازمان دهی ۲۸
روشها و راهکارهای سازماندهی ۲۸
۲ـ۴ راهبردهای فراشناختی ۳۳
۲ـ۵ دانش ویژه راهبرد ۴۰
۲ـ۶ دانش راهبرد اسنادی ۴۰
۲ـ۷ تفاوتهای جنسی در استفاده از راهبرد ۴۱
۲ـ۸ راهبردهای یادگیری و رشد ۴۱
۲ـ۹ پیشینه عملی تحقیق ۴۵
۲ـ۱۰ پژوهشهای خارجی ۴۵
۲ـ۱۱ پژوهشهای داخلی ۴۸
فصل سوم
۳ـ۱ مقدمه ۵۳
۳ـ۲ نوع و روش انجام پژوهش ۵۳
۳ـ۳ جامعه آماری ۵۴
۳ـ۴ حجم نمونه ۵۵
۳ـ۵ روش نمونهگیری ۵۵
۳ـ۶ ابزار اندازهگیری پژوهش ۵۵
۳ـ۶ـ۱ پایایی ۵۶
۳ـ۶ـ۲ اعتبار ۵۶
۳ـ۷ روش تجزیه و تحلیل دادهها ۵۷
فصل چهار
تجزیه و تحلیل دادههای پژوهشی
۴ـ۱ مقدمه ۵۹
۴ـ۲ ویژگی های جمعیت شناختی نمونه ۵۹
۴ـ۳ آزمون فرضیهها و سوال تحقیق ۶۱
مقدمه ۶۱
آزمون فرضیه اول ۶۱
آزمون فرضیه دوم ۶۲
آزمون فرضیه سوم ۶۲
آزمون فرضیه چهارم ۶۳
آزمون سوال تحقیق ۶۴
فصل پنجم
تفسیر نتایج آزمون فرضیهها و سوال تحقیق
۵ـ۱ مقدمه ۶۷
۵ـ۲ فرضیه اول ۶۷
۵ـ۳ فرضیه دوم ۶۹
۵ـ۴ فرضیه سوم ۷۱
۵ـ۵ فرضیه چهارم ۷۲
۵ـ۶ سوال تحقیق ۷۲
۵ـ۷ نتیجه کلی ۷۳
۵ـ۸ محدودیت های محقق ۷۳
۵ـ۹ پیشهادات ۷۳
فهرست منابع فارسی ۷۵
فهرست منابع انگلیسی ۷۷
ضمیمه ۷۹
فهرست شکلها
عنوان صفحه
شکل (۲-۱) طبقهبندی انواع راهبردهای یادگیری ۱۳
شکل (۲-۲) نمونهای از نقشه مفهومی ۳۰
شکل (۲-۳) طرح شعاعی ۳۱
شکل (۲-۴) طرح هرمی ۳۲
شکل (۲-۵) طرح همپوشی ۳۲
شکل (۲-۶) الگوی پیشنهادی تنظیم فعالیتها و راهبردهای یادگیری ۴۴
جدول (۲-۱) تاکتیکهای راهبرد تکرار و مرور ۲۱
جدول (۲-۲) تاکتیکهای راهبرد بسط و گسترش معنایی ۲۷
جدول (۲-۳) تاکتیکهای راهبرد سازماندهی ۲۸
جدول (۴-۱) فراوانی و درصد دانشآموزان براساس جنسیت و محل سکونت ۵۹
جدول (۴-۲) فراوانی و درصد دانشآموزان براساس رشته تحصیلی و کلاس ۶۰
جدول (۴-۳) میانگین و انحراف معیار راهبردهای شناختی و فراشناختی براساس محل سکونت ۶۰
جدول (۴-۴) آزمون همبستگی پیرسون برای مقایسه راهبردهای فراشناختی با معدل ۶۱
جدول (۴-۵) آزمون همبستگی پیرسون برای مقایسه راهبردهای شناختی با معدل ۶۲
جدول (۴-۶) آزمون t (تی) برای مقایسه معدل دانشآموزانی که بصورت توأم از راهبردهای یادگیری استفاده میکنند با معدل سایر دانشآموزان ۶۳
جدول (۴-۷) آزمون t برای مقایسه راهبردهای شناختی و فراشناختی دانشآموزان دختر با دانشآموزان پسر ۶۴
جدول (۴-۸) آزمون t برای مقایسه راهبردهای شناختی و فراشناختی دانشآموزان شهری با دانشآموزان روستایی ۶۵