فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:25
فهرست مطالب:
طرح مسأله
پیشینه تحقیق :
پرسش های تحقیق
فرضیه :
فصل اول :
کلیات و مفاهیم
مفاهیم
نهضت :
مشروطه
علمای دینی روشنفکر
مشروطه مشروعه
فصل دوم :
مواضع علما در قبال مشروطیت ایران
فصل سوم :
سیر تاریخی نهضت مشروطیت ایران
فصل چهارم :
اهداف علما از دخالت در نهضت مشروطه
فصل پنجم
علما، حکومت، آزادی، قانون
نتیجه گیری :
موضوع :
نقش علما در ایجاد نهضت مشروطیت ایران
طرح مسأله
ساختار مبانی اندیشه سیاسی علمای شیعه در تاریخ قرون وسطی اسلامی ایران و تداوم و تحول بسیاری از عناصر فکری علمای شیعه در اعصار و قرون بعدی با میراث کهن و سنتی شیعه در ارتباط بوده و این اندیشه سیاسی با اصول اعتقادی شیعه یعنی انحصار حق حاکمیت و حکومت امام معصوم (ع) در جامعه اسلامی و غصبی بودن هر نوع حکومت غیر معصوم در زمان غیبت و انتظار آرمانی ظهور و رجعت امام معصوم غائب و تشکیل حکومت عدل جهانی واحد در آخرالزمان در ارتباط و پیوند نزدیک و تنگاتنگی قرار داشت .
بدون تردید در اقلیت قرار داشتن شیعیان در قرن های اولیه اسلام و ایران و تداوم تاریخی این موضوع یا توجه به تداوم سلطه و سیطره اهل سنت در زمان حاکمیت و قدرت سلسله های سنتی مذهبی در جهان اسلام و به ویژه در ایران که همواره با سرکوب و آزار و اذیت شدید شیعیان همراه بوده است. لذا همواره افق بینش سیاسی شیعیان و بخصوص علمای شیعی با شرایط نامساعد جو سیاسی و خفقان اجتماعی پیش روی آنان در چالش بوده و این چالش در طول تاریخ بر آنان فشار می آورده و موقعیت های آنان را در اجتماع سنتی سنی مذهب در تنگنا قرار می داده است.
اندیشه ایجاد یک حکومت شیعی در زمان ائمه و به طبع آن مبانی اعتقادی این تفکر در زمان غیبت مبنی بر ایجاد حکومت عدل واحد جهانی و زمینه چینی برای تشکیل حکومت آرمانی شیعه و شکل گیری یک حکومت شیعی به رهبری علما در زمان غیبت همواره از مطالبات سیاسی و اجتماعی علمای شیعی ایران و اسلام بوده است . ولی این تفکر با توجه به ماهیت آن که هنوز سابقه تاریخی عینی نداشته و همچنین جو اجتماعی و خفقان سیاسی حاکم بر جامعه مسلمین که سرکوب شدید شیعیان در سرلوحه قرار داشته چندان جایگاه و پایگاهی نداشت.
البته شاید علاوه بر محروم ماندن علمای شیعه از بدست گرفتن حکومت و قدرت سیاسی با توجه به عوامل موثر بیرونی در ابعاد سیاسی و اجتماعی برخی اندیشه ها و تفکرات درونی سیاسی و یا بعضاً اعتقادی مبنی بر اصل غصب حکومت در زمان غیبت نیز در این مورد بی تأثیر نبوده است .
از آنجایی که در تفسیر اولیه و سنتی علمای شیعه از مسئله غصب حکومت در زمان غیبت امام معصوم و راه های مشروع به قدرت رسیدن و تشکیل حکومت از سوی علما راهکاری پیش بینی نشده بود و این تفکر با اعتقاد به لزوم تقیه و آشکار نکردن اندیشه ها و تمایلات واقعی شیعه که خود محصول فشار حکومتی و شرایط سیاسی جامعه به شمار می آمد و عوامل دیگر از قبیل عصمت حاکم و حرمت قیام در زمان غیبت از جمله مهم ترین عواملی بود که محدود بودن نقش علما را در برابر وضع موجود و کناره گیری آنان از هرگونه تمایل و آمادگی نظری و عملی برای تشکیل یک حکومت مستقل شیعی به رهبری علما را نشانگر بود .
ولی آنچه که مسلم است این است که در طول تاریخ شیعه همواره در جهت استقرار حکومت شیعی بوده و این را جزو اصول مسلم شیعیان می توان بیان داشت و تلاش علمای شیعه در این روند و نظریات سیاسی و فقهی و آثار و تألیفاتی که در این باره از ایشان به یادگار مانده این امر را به اثبات می رساند.
شاید عمده ترین عامل عدم تمایل علما به تشکیل حکومت شیعی و دخالتشان در حکومت را علاوه بر خفقان سیاسی، اجتماعی حاکم بر جامعه در نحوه جایگزینی و حکومت جایگزین عنوان نمود و از این رهگذر می توان مصلحت گرایی سیاسی علمای شیعه در لزوم همکاری با سلاطین و به ویژه حکامی که داعیه حمایت از تشیع را نیز داشتند با هدف برخورداری از حمایت آنها در جهت گسترش اندیشه ای شیعه و رونق علوم و مراکز شیعی را توجیه و یا تقویت کرد.
این روند در طول تاریخ شیعه همواره جریان داشته تا اینکه با تأسیس سلسله صفوی و ایجاد یک حکومت شیعی در ایران تحولی نسبی در موقعیت سیاسی و اجتماعی علمای شیعه ایران در جهت افزایش نسبی اعتبار و نفوذ سیاسی اجتماعی آنان در جامعه به وجود آمد.
هر چند بخشی از نفوذ اجتماعی و موقعیت های سیاسی علمای شیعه در ایران به تداوم نفوذ سنتی در طول تاریخ اسلام بر می گردد، اما به هر جهت دگرگونی وضع موجود و تداوم این تغییر در اعصار و ادوار بعدی جایگاه ویژه ای را برای علما ایجاد نمود و آنان با قرار گرفتن در موقعیت های جدید اندیشه و تفکر ناب شیعی در ایجاد حکومت را آرام، آرام در اذهان شیعیان و حتی حاکمان تزریق نمودند. تا آنجا که به علت رسوخ مذهب تشیع و نیابت فقها از امام معصوم غائب در متن جامعه و اندیشه عموم، مقام نیابت و خلافت برای حکام و سلاطین عنوانی جعلی قلمداد شد. این روند سیاسی و اجتماعی شیعی هر چند بعد از صفویه در حالت فترت قرار گرفت ولی مراحل تکوین و پویش این تفکر تا زمان برآمدن حکومت قاجار به مراحل پایانی خود رسید تا جائیکه خاندان قاجاریه برای کسب مشروعیت دینی و مقبولیت اجتماعی در جامعه مذهبی ایران به جلب حمایت علما نیازمند بودند و این نیاز نمود خود را در جنگ های ایران و روس به وضوح نشان داد .
نیاز نهاد سلطنت و حکومت به برخورداری از حمایت علما یکی از علل مهمی بود که افزایش اعتبار موقعیت علما را به دنبال داشت و این روند می رفت که یک شکل نهادینه به خود بگیرد.
تسلط سنتی علمای دینی بر بسیاری از مراکز و مسائل حقوقی، قضایی، عقود، معاملات، وصایابهره مندی از امتیاز نسبت نشینی، سیاست حمایت از مردم در برابر ظلم و ستم کارگزاران حکومتی، مقابله با دست اندازی و نفوذ اجانب در ایران، برخورداری از منابع مالی و درآمدهای ناشی از سهم امام، تولیت مدارس، مساجد و اوقاف. سرپرستی از اموال مجهول و ایتام و نذورات شرعی مردم و موارد مهم دیگر از زمینه های مهمی بود که تحکیم و گسترش مبانی نفوذ فکری، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی علما در جامعه را به دنبال داشت .
این سیر پویای تاریخ از صفویه تا قاجاریه ادامه یافت و در زمان قاجاریه در قضیه نهضت مشروطیت به نهایت اوج خود رسید.
انقلاب مشروطه ایران (1327 – 1323 هـ ق) که با مشارکت اقشار و طبقات مختلف اجتماعی با افق های فکری، خاستگاهها، انگیزه ها و اهداف متفاوت شکل گرفته بود از علل و عوامل متعدد و گوناگون داخلی و خارجی ریشه می گرفت.
گسترش و نفوذ بیگانه در ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در ایران، تأثیرات انقلاب 1905 روسیه، پیروزی ژاپن در جنگ با روسیه، جنبش های آزادیخواهی و مشروطه طلبی در سایر ممالک، نهضت ترجمه و افزایش نسبی آگاهیهای مردم، پیشرفت های علمی و صنعتی مغرب زمین ، استبداد مطلقه حاکم داخلی، عقب ماندگی و انحطاط مفرط حاکم بر سراسر کشور و خیلی موارد دیگر از جمله مهمترین عوامل و عللی بودند که به شکل گیری نهضت مشروطه در ایران انجامید .
حال نکته اینجاست که در این فراز و نشیب و همپای این علل و عوامل پدید آورنده نهضت مشروطه، نقش علما در پدید آمدن نهضت مشروطه ایران چیست؟ و امید است در این بررسی پاسخ روشنی به این پرسش داده شود.
پیشینه تحقیق :
اهمیت نهضت مشروطیت چه در عرصه رهاوردهای مفهومی و فرهنگ سیاسی و چه در قلمرو قالب سنتی نظام حکومتی و همچنین بسیاری تفاسیر مثبت و منفی حاصل از این تغییر حکومت هر چند در ابعاد ضعیف تر باعث شده تا از همان اوائل تکوین این نهضت افراد متعددی با رویکردهای متفاوت و گوناگون ضمن ثبت و ضبط رخدادها و حوادث عهد مشروطیت به تحلیل و تبیین آن نیز مبادرت ورزند. حال تا چه اندازه موفق شده اند باید با بررسی تمامی آثار و تألیفات در این زمینه نتیجه گیری و داوری نمود.
در کنار آثار متعدد داخلی درباره رخدادهای مشروطیت از حیث تاریخ نگاری و تحلیلی از همان ابتدا آثار نویسیندگان خارجی نیز در مورد این واقعه تاریخی به منصه ظهور رسیده اند هر چند در اغلب این آثار می توان با توجه به تعصبات مرامی و ملاحظات منافع رد پای غرض ورزی و انکار واقعیات را مشاهده نمود. ولی در عین حال با توجه به عمق اطلاعات نویسندگان بیگانه نه در زمینه مسائل سیاسی ایران آثارشان دقیق و قابل اعتناست.
تاریخ نگاران، نویسندگان و تحلیل گرانی که درباره مسائل مشروطه قلم زده اند هر یک ابعادی از آن را گرفته و به کنکاش در مورد آن پرداخته اند و برخی نیز ابعاد را یا نادیده گرفته و یا به عمد دست کم گرفته اند و به کلی گوئی بسنده کرده اند (مثل آثار فریدون آدمیت) لذا با توجه به این موضوع و همچنین کثرت آثار و تألیفات در این زمینه، باید نگرش های مختلفی را که هر یک از صاحبان آثار، برگزیده اند در این زمینه عنوان نمود.
آثاری که در مورد موضوعی به رشته تحریر درمی آید را می توان در سه نگرش کلی شعاری (ژورنالیستی)، توصیفی (نقلی، تاریخی) و تحلیل و تفسیری مورد استفاده و ارزیابی قرار داد.
با توجه به این سه نگرش کلی و همچنین کثرت آثار منتشره در باب موضوع مشروطیت پیشینه تحقیق این موضوع را اجمالاً چنین می توان عنوان نمود.
آثاری که در بعد تاریخی نگاشته شده اند با توجه به نقل مطالب تاریخی و ثبت و ضبط حساسترین بخش های تاریخ کشور از اهمیت ویژه ای برخوردار است و این اهمیت را می توان به آثار اولیه اختصاص داد چرا که برداشت اغلب نویسندگان و پژوهشگران در این بعد در ادوار بعدی کلیشه ای و کپی از آثار قبلی است .
در زمینه آثار و تألیفات تاریخی و توصیفی می توان به آثاری که حول موضوع چگونگی اوضاع مناطق و ایالات در آن زمان و نقش این بلاد در انقلاب مشروطه، آثاری که در مورد رجال سیاسی آندوره، خاطرات سیاسی، رهبران نهضت، علمای نهضت، رسائل و روزنامه های آن دوره، اسناد سیاسی و غیره بوده اشاره نمود.
نگرش دیگری که می توان در آثار و تألیفات حول موضوع مشاهده نمود نگرش تحلیلی است. یعنی نویسندگان اینگونه آثار تلاششان در دادن تحلیل گونه ای از قضایای مشروطیت است و خود این بهانه ای است برای بررسی سابقه سیر و چگونگی زندگی و بازشناسی شخصیت حاملان و عاملان این واقعه تاریخی .
به نظر می رسد این نگرش بهترین گزینه برای تحقیق در زمینه مسائل مختلف است.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:204
فهرست مطالب:
1) تقدیم رویدادهای انقلاب مشروطیت
2) ستارخان
3) باقرخان
4) فروپاشی نظام سلطنتی
5) آغاز انقلاب
6) اعدام مجاهدین در باغ شاه
7) افتتاح مجلس شورای ملی
8) قانون اساسی مشروطه
9) سلطنت احمدشاه
10) قرار دادهای 1907، 1915، 1919
11) جنگ در تبریز چگونه آغاز یافت (آغاز جنگ و به هم خوردن انجمن)
12) آمدن بیوکخان و سختی جنگ و تاراج
13) پافشاری گردانی ستارخان
14) جنگهای سخت
15) باز جنگهای سخت
16) تلگرافهایی از اسلامیه نشینان
17) سامانی که به کارها داده شد
18) جنگهای سخت تر
19) فردای آنروز
20) کشته شدن نایب محمد اهرایی
21) [ویرایش] اولتیماتوم روسیه تزاری
22) زندگی کودکان در دورههای مشروطیت
23) مشروطه مشروعه
چکیده:
در سلطنت ناصرالدین شاه به علت امتیازاتی که به بیگانگان میداد مردم بسیار خشمگین بودند دست به شورشهایی میزدند. از جمله مهمترین امتیازاتی که او به بیگانگان داد قرار داد توتون و تنبکو بود که به مدت 50 سال بود اما با تلاشهای روحانیان و مردم بیدار این قرار داد لغو شد.
پس از سلطنت وی مظفرالدین شاه روی کارآمد، او باز هم سیاستهای نادرست ناصرالدین شاه را پیش گرفت و سبب شد که مردم باز هم دست به شورشهای متعدد بزنند و او را سخت در فشار قرار دهند. ناچار وی مجبور به امضای فرمان مشروطیت شد اما در این میان کشورهای مخالف با آزادی ایران نظیر انگلستان و روسیه دست به اقداماتی زند تا ایران را از استقلال در آورند و بسیاری از مجاهدان را اعلام کردند. ستارخان از جمله کسانی بود که در جنبش مشروطه تبریز تلاشهای بسیاری نمود. اما انگلستان و روسیه دست از کارهای زشت خود بر نداشته و همچنان مجاهدان را مورد آزار و اذیت قرار میدادند.
در اینجا ما با چگونگی اعدام و محاکمهی ثقه الاسلام و موارد دیگری آشنا شدیم و همچنین چگونگی مقاومت ستارخان تنها با 38 نفر از یاران خود در برابر روسها مقاومت مردم تبریز، چگونگی آغاز مشروطیت، جنگهای سختی که در تبریز رخ داده تحقیق نمودهایم. این مقاله گوشهای از فداکاریها و جانبازیها پدران غیرتمند را منعکس میسازد. در هر صفحهای در تاریخ انقلاب بزرگ مشروطیت ایران نمونههای بارزی از عالیترین و ظاهر میهن پرستی و آزادی خواهی گذشتگان پر افتخار ما ضبط و ثبت شده است. امید میرود نسل جوان با آشنایی این حقایق افتخار آمیز، بیش از پیش به وظایف ملی خود توجه پیدا کنیم.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:185
پایان نامه کارشناسی ارشد تاریخ
چکیده:
رسالهی حاضر که با عنوان «نقش و سهم بازرگانان در مشروطیت ایران با تکیه بر ایالات چهارگانة تهران، آذربایجان، یزد و بوشهر (۱۳۱۳-۱۳۲۶هـ.ق) تدوین شده است، به بررسی مبانی تعارضات بازرگانان و حاکمیت به عنوان علل مشروطهخواهی آنان و نقش و سهم این گروه اجتماعی در به ثمر رسیدن جنبش مشروطه و حیات نظام مشروطیت تا بمباران مجلس اول میپردازد. پرسش اساسی پیش روی پژوهشگر این است که: «علل و عوامل مشروطهخواهی بازرگانان و نقش و سهم آنان در مشروطیت تا به توپ بسته شدن مجلس اول چه بود؟».
فرضیة اصلی تحقیق این که: «بازرگانان به عنوان رکن اصلی بازار، یکی از سه گروه رأس هرم قدرت بودند و براساس جایگاه اجتماعی و اقتصادی خود به ایفای نقش در مسایل میپرداختند. آنان با آغاز دورهی حکومت قاجارها و سلطهگری دول روس و انگلیس با وضعیت بدتری مواجه شدند؛ ضعف حکومت مرکزی و سلطة حکام ستمگر و قدرتهای خارجی، بازرگانان ایران را به مقام متضررترین قشر اجتماعی تنزل داد. این امر باعث افزایش تضاد بازرگانان و حاکمیت شد. بی نتیجه ماندن تلاشهای گروهی بازرگانان برای مقابل با تهدیدات داخلی و خارجی باعث شد تا آنان آگاهانه برای تحقق خواستههای تاریخی خود از فعالترین گروههای اجتماعی در جریان مشروطیت شوند.
یافتههای اساسی رسالهی حاضر این که: «۱ـ بازرگانان ضمن خودآگاهی درونی و کسب علم و تجربه به خصوص از نیمهی دوم قرن نوزدهم میلادی به بعد باعث شد تا آنان در مقابل تهدیدات داخلی و سلطة خارجی به واکنشهای سیاسی و تجاری تست بزنند. اما سلطة سنگین این دو مانع اصلی بهبود اوضاع شد. آنان انحطاط شدید اقتصادی کشور را به حاکمیت سیاسی و سیاستهای اتخاذی آن نسبت میدادند و با این فکر، در اصلاح امور با جنبش مشروطه همراه شدند. ۲ـ نقش بازرگانان در جنبش مشروطیت شامل حمایت مالی از تجمعات و ارایة فکر و اندیشه در اهمیت قانون مداری و ایجاد حکومت مرکزی قوی و جمهوریت بود. بازرگانان روشنفکر و عمده با اخذ تجربیات از نظام سیاسی دول اروپایی به تالیف آثار و ارایة نظر قبل و پس از مشروطه پرداختند. از جمله آنان طالبوف، زینالعابدین مراغهای، تقی اف، حاج حسین امینالضرب، میرزا محمود تاجر اصفهانی، محمدتقی مازار و معینالتجار بود. ۳ـ سهم بازرگانان از برقراری مشروطیت، گنجاندن خواستههای خود در اصول قانون اساسی و متمم آن و تلاش برای قانونمند کردن همة امور ایران بود. حضور جدی و تلاشگر آنان در مجلس اول و کمیسیونهای آن و عضویت در انجمنهای ایالتی و ولایتی و حمایت از نظام مشروطیت در برابر بقایای مستبدان و سنگاندازی خارجیها و ارایة طرحهای ملی در اقتصاد و... از موارد دیگر سهم بازرگانان از مشروطیت بود.
«فهرست کلی مطالب»
بخش اول/ ساختار جامعه شهری و پیشینهی تحولخواهی بازرگانان ایران ….
فصل اول: ساختار جامعه شهری و هرم قدرت در ایران دورهی قاجار……………………………….
فصل دوم: مسایل بازرگانان و واکنشهای آنان پیش از جنبش مشروطهخواهی ……………………
بخش دوم/ نقش بازرگانان در جنبش مشروطیت ایران ………………………..
فصل اول: نقش بازرگانان در جریان مشروطه در تهران …………………………………………………
فصل دوم: جریان مشروطهخواهی بازرگانان در سه ایالت آذربایجان، یزد و بوشهر ………………
بخش سوم/ سهم بازرگانان از تشکیل نظام مشروطیت تا بمباران مجلس اول
فصل اول: سهم بازرگانان در مجلس دورهی اول و تصمیمگیریهای آن ……………………………
فصل دوم: فعالیتهای حمایتی بازرگانان ایران از مشروطیت در خارج از مجلس ………………..
نتیجه ……………………………………………………………………………………………………………….
فهرست منابع و مآخذ……………………………………………………………………………………………
ضمایم (اسناد و تصاویر)……………………………………………………………………………………….
«فهرست جزئی مطالب»
مقدمه ا
ب
ج
د
بررسی منابع و مآخذ
الف: منابع عمومی
۱ـ روزنامهها ۱
۲ـ اسناد ۴
۳ـ تاریخ مشروطه ایران ۵
۴ـ کتاب آبی ۶
۵ـ تاریخ بیداری ایرانیان ۶
۶ـ سیاحتنامه ابراهیمبیک ۷
۷ـ کتاب احمد و مسالک المحسنین ۹
۸ـ خاطرات بهرامی ۱۰
۹ـ خاطرات احتشامالسلطنه ۱۱
ب: منابع تبریز
۱ـ قیام آذربایجان و ستارخان ۱۳
۲ـ رجال آذربایجان در عصر مشروطیت ۱۳
۳ـ قیام آذربایجان در انقلاب مشروطیت ایران ۱۴
۴ـ تاریخ انقلاب آذربایجان و بلوای تبریز ۱۴
۵ـ روزنامة انجمن تبریز ۱۴
ج: منابع بوشهر
۱ـ سفرنامه سدیدالسلطنه ۱۵
۲ـ گزارشهای سالانه سرپرسی کاکس ۱۶
۳ـ روزنامه مظفری ۱۶
د: منابع یزد
۱ـ کشف الحقایق ۱۷
۲ـ نشریات ۱۸
۳ـ خاطرات ارباب کیخسرو شاهرخ ۱۸
بخش اول: ساختار جامعة شهری و پیشینة تحولخواهی بازرگانان ایران
فصل اول: ساختار جامعة شهری و هرم قدرت در ایران دورهی قاجار
مناسبات ارگ، مسجد و بازار ۲۰
روابط روشنفکران و بازرگانان در دورهی قاجار ۲۳
ویژگیهای بازرگانان ۲۶
فصل دوم: مسایل بازرگانان و واکنشهای آنان پیش از جنبش مشروطهخواهی
۱ـ مبانی تعارضات و بحرانهای بازرگانان:
الف: عوامل داخلی ۲۷
ب: عوامل خارجی ۳۰
ج: رشد و ارتقای سطح آگاهی سیاسی و اجتماعی ۳۳
۲ـ تلاشهای اصلاحگرانة بازرگانان پیش از مشروطیت
الف: واکنشهای سیاسی بازرگانان
۱ـ۱ـ تشکیل مجلس وکلای تجار (۱۳۰۱هـ.ق) ۳۴
۱ـ۲ـ بازرگانان و جنبش تنباکو (۱۳۰۸هـ.ق) ۳۶
ب: واکنش تجاری بازرگانان
تشکیل کارخانهها و شرکتهای تجاری ۴۰
بخش دوم: نقش بازرگانان در جنبش مشروطیت ایران
فصل اول: نقش بازرگانان در جریان مشروطیت در تهران
علل و زمینههای تحصن تجار به حرم عبدالعظیم (۱۳۲۳هـ.ق) ۴۳
وقایع منجر به مهاجرت صغری و دوران مهاجرت کبری و نقش بازرگانان ۴۷
فعالیت فردی بازرگانان در تهران در جنبش مشروطیت :
۱ـ خانوادهی امینالضرب ۵۸
۲ـ میرزا محمود تاجر اصفهانی ۶۶
۳ـ حاج محمدتقی بنکدار و برادرش حاج حسن ۶۸
۴ـ حاج محمداسماعیل مغازهای ۷۰
۵ـ حاج آقامحمد معین التجار بوشهری ۷۲
۶ـ میرزا جوادخان سعدالدوله ۷۵
۷ـ حاجی محمدتقی شاهرودی ۷۸
۸ـ حاجی محمدعلی شالفروش ۷۹
فصل دوم: جریان مشروطهخواهی بازرگانان در سه ایالت آذربایجان، یزد و بوشهر
۲ـ۱ـ نقش بازرگانان در جریان مشروطهخواهی تبریزیان:
اهمیت تبریز ۸۲
جنبش مشروطهخواهی در تبریز ۸۳
بازرگانان تبریزی در مشروطیت:
۱ـ علی مسیو ۸۶
۲ـ حاجی علی دواچی ۸۷
۳ـ حاج مهدی کوزهکنانی ۸۷
۴ـ حاج زین العابدین مراغهای ۹۱
۵ـ میرزا عبدالرحیم طالبوف تبریزی ۹۳
۲ـ۲ـ نقش بازرگانان یزد در جنبش مشروطیت
اهمیت یزد ۹۷
حاج محمدتقی مازار و مشروطیت ۹۹
بازرگانان زرتشتی یزد و مشروطیت
۱ـ خاندان جمشیدیان ۱۰۰
۲ـ خاندان جهانیان ۱۰۳
۲ـ۳ـ بازرگانان بوشهر در جنبش مشروطیت
اهمیت بندر بوشهر ۱۰۶
نقش بازرگانان بوشهر در جنبش مشروطیت ۱۰۹
بخش سوم: سهم بازرگانان از تشکیلات نظام مشروطیت تا بمباران مجلس اول
فصل اول: سهم بازرگانان در مجلس دورهی اول و تصمیمگیریهای آن
۱ـ بازرگانان و انتخابات مجلس اول ۱۱۴
۲ـ سهم و ایفای نقش بازرگانان در تصمیمگیریهای مجلس اول
۲ـ۱ـ ارایهی لایحه استقراض دولت و واکنش بازرگانان در مجلس ۱۱۷
۲ـ۲ـ وزارت مالیه و مساله مسیو جوزف نوز ۱۲۲
۲ـ۳ـ میزان توجه به خواستههای تجار در مواد مصوب قانون اساسی و متهم آن ۱۲۵
۲ـ۴ـ وزارت عدلیه و مسایل قضایی ۱۲۸
۲ـ۵ـ مباحث وزارت تجارت با وکلای تجار برای علمی کردن فعالیتهای تجار ۱۳۰
۲ـ۶ـ وزارت مالیه و امور مالیات و امنیت ایالات ۱۳۱
۲ـ۷ـ قرارداد ۱۹۰۷م. روس و انگلیس و واکنش تجار ۱۳۳
۲ـ۸ـ سهم تجار در کمیسیونهای مجلس ۱۳۴
فصل دوم: فعالیتهای حمایتی بازرگانان ایران از مشروطیت در خارج از مجلس ۱۳۹
تشکیل انجمنهای ایالتی و ولایتی، انجمنهای سیاسی و انجمنهای اقتصادی فعالیت بازرگانان تبریز:
۱ـ در انجمن تبریز ۱۴۰
۲ـ تاسیس انجمن سعادت استانبول ۱۴۴
۳ـ حضور بازرگانان تبریزی در حزب اجتماعیون عامیون ۱۴۵
فعالیت بازرگانان یزد در دوره مشروطه:
۱ـ تشکیل انجمنهای صنفی تجاری ۱۴۶
۲ـ فعالیت دو تجارتخانة جمشیدیان و جهانیان در تشکیل بانک ملی و تامین اسلحه مجاهدان ۱۴۷
۳ـ تلاشها در اصلاح تنظیمات مالیاتی یزد ۱۵۰
فعالیت تجار بوشهر در دوره مشروطیت:
تشکیل انجمن نظّار و اکثریت تجار عضو آن ۱۵۳
اقدامات بازرگانان در مقابل ستم داخلی و سلطه خارجی ۱۵۴
نتیجهگیری: ۱۵۶
فهرست منابع و مآخذ ۱۶۲
ضمایم (اسناد و تصاویر) ۱۷۲
منابع و مآخذ عمومی:
منظور از عمومیت منابع در این پژوهش، آن دسته از منابعی است که در مورد چهار ایالت عمده ایران به ارائه اطلاعات و گزارش پرداختهاند و در مورد هر ایالتی مورد استفاده قرار گرفتهاند. در صفحات بعد منابع خاص هر ایالت هم ذکر خواهد شد.
۱ـ روزنامهها:
از مهمترین اقدامات اساسی در ایجاد تحول و آگاهی در بین مردم چاپ و نشر روزنامه بود. این اقدام در ایران از دورة ناصری شروع شد. روزنامههای دولتی تاثیر چندانی در بیداری افکار و اذهان مردم نداشتند چون در چارچوب خواستههای نظام حاکم و تایید مقامات مملکتی گام بر میداشتند.
اساساً تاثیر اساسی در تحولات و گزارش از پیشرفت جهان و ایجاد آگاهی در بین گروههای اجتماعی از سوی روزنامههای غیردولتی بخصوص روزنامههای فارسی زبان چاپ شده توسط ایرانیان در خارج بود.
روزنامة اختر از سال ۱۲۹۲ هـ.ق توسط آقامحمد طاهر تبریزی از آزادیخواهان در استانبول منتشر شد. این روزنامه پیشگام روزنامههای فارسی زبان در ایجاد زمینههای جنبش مردم و اولین روزنامه فارسی بود که از اهمیت قانون سخن میگفت.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:35
مقدمه: ۱
بیداری ایرانیان و اصلاحات ۴
عباس میرزا ۵
امیر کبیر ۶
سپه سالار ۶
زمینه های وقوع انقلاب مشروطه ۸
زمینه های فکری ۹
-میرزا فتحعلی آخوندزاده ۱۲
-میرزا حسین خان سپه سالار ۱۲
-یوسف خان مستشارالدوله تبریزی ۱۳
-عبدالرحیم طالبوف ۱۴
-میرزا ملکم خان ناظم الدوله ۱۴
زمینه های اقتصادی ۱۷
از اعتراض تا انقلاب ۲۰
جنبش تنباکو، (نقطه عطفی در تاریخ ایران) ۲۱
آغاز حرکت ۲۲
اعتراض نخستین ۲۴
-دومین اعتراض ۲۴
-سومین اعتراض ۲۵
مبارزه برای نگاه داشت مشروطیت ۲۸
آخرسخن ۲۹
-مشروطه عرصه ی تقابل سنت و مدرینسم. ۲۹
فهرست منابع ۳۳
ایران و ایرانیان همواره از استبداد در رنج و عذاب بوده و هستند. روزگاری از سرنادانی به آن گردن نهادند و روزگاری از سراجبار.
در روزگار نادانی، شاهان را برخوردار از فرهّ ایزدی و سایه ی خدا در روی زمین و ایران زمین را ملک مطلق پادشاه می دانستند و برای آنان درجه ای والا از الوهیت و تقدس را قائل بودند و به هر آنچه که شاهان برآنها روامی داشتند بدون کوچکترین اعتراضی گردن می نهادند و در زوزگار اجبار نیز چنان رخوت، بی تفاوتی و ترس آنان را فراگرفت وفراگرفته که کمتر جرأت و جسارت دم زدن در مورد آن را در خود دیدند و می بینند.
در پیش از اسلام، پادشاهان با قدسی خواندن خویش در صدر توجیه اعمال استبدادی شان بر می آمدند و خود را نماینده ی اهورا مزدا و دارای فره ایزدی می دانستند. حتی با ورود اسلامن نیز این رویه (حکومت استبدادی و توجیه آن) همچنان ادامه پیدا کرد و جالب آنکه پس از اسلام روحانیون و متولیان دینی نقشی را که موبدان در پیش از اسلام در توجیه استبداد داشتند را به عهده گرفتند و اینکه در بعضی کتب و متون گفته می شود که با وروداسلام در ایدئولوژی قدسی دانستن شاه خلل ایجاد شد، خیالی باطل است بلکه فقط تا حدودی در صورت عناوین و القاب تغئیراتی صورت گرفت و مثلاً واژه هایی چون پادشاه و فرهّ ایزدی جای خود را به خلیفه و سلطانی وظل الله دادند و در این مورد آقای مطهری به خطا رفته اند که در کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران اینگونه می آورند: «اسلام این فکر را که پادشاهان آسمانی نژادند، برای همیشه ریشه کن ساخت»[۱].
اینکه چه زمانی آن نادانی جای خود را به آگاهی داد، باید بگوئیم که در زمان مشروطه این مهم رخ داد و حال چه شد که این تفکر برای اولین بار در آن مقطع دچار تزلزل شد. موضوع اصلی این مقال است که به آن خواهیم پرداخت ولی اینکه چرا پس از دو انقلاب بزرگ مشروطه و انقلاب ۵۷ که هر دو در مخالف با استبداد و خود کامگی شکل گرفت ما هنوز هم هوای مسموم استبدادی را استشمام می کنیم و گویی که ریشه های انی هیولایی که اتمامی تاریخ ما را در بر گرفته خشک نمی شود، موضوعی است بس قابل تأمل که به نظر می رسد در این زمینه از سوی اندیشه ورزان ایرانی چندان که باید کار نشده است.آخر سخن آنکه گر چه بسیاری از آرمانهای مشروطه به بازنشست و در زمان حاضر نیز با وجود گذشت یک قرن به بار ننشسته است ولیکن پیروزی مشروطه در آن بود که توانست هاله ی تقدسی که به دور پادشاهان کشیده شده بود را از بین ببرد و پادشاه را نه شخصیتی فرازمینی و آسمانی که شخصیتی زمینی و قابل نقد معرفی کند و ندای آزادی خواهی و قانونی مدارک را برای اولین بار در اذهان مردم ساری و جاری سازد.
نوشته ی حاضر از سه بخش تشکیل شده است.
- بخش اول که در آن از اصلاحات قبل از انقلاب مشروطه سخن رفته است.
- بخش دوم که در آن از زمینه های شکل گیری مشروطه سخن به میان آمده است.
- بخش سوم که درباره ی چگونگی به ثمر رسیدن مشروطه و حوادث مربوط به آن به توضیح پرداختیم.