فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:250
فهرست مطالب:
مفاهیم شبکه 1
مروری بر مفاهیم شبکه: 8
طراحی شبکه ها و اصول لایه بندی 9
مدل هفت لایه ای OSI از سازمان استاندارد جهانی ISO 13
لایه فیزیکی 14
لایة پیوند داده ها 14
لایة شبکه 16
لایة انتقال 18
لایة جلسه 19
لایة ارائة (نمایش) 19
لایة کاربرد 20
مدل چهار لایه ای TCP/IP 20
شکل (1-2) روند حذف و اضافه شدن سرآیند در هر لایه 21
لایة اول از مدل TCP/IP : لایة واسط شبکه 22
لایة دوم از مدل TCP/IP : لایة شبکه 23
لایة سوم از مدل TCP/IP: لایة انتقال 25
لایة چهارم از مدل TCP/IP: لایة کاربرد 26
لایة اینترنت (IP) 26
قالب یک بستة IP 29
Identification 33
مبحث آدرسها در اینترنت و اینترانت 36
کلاسهای آدرس IP 38
آدرسهای کلاس A: 39
آدرسهای کلاس B: 40
آدرسهای خاص 42
آدرسهای زیرشبکه 43
پروتکل ICMP 48
پروتکل ARP 54
شکل (7-2) ساختار بسته های ARP 58
لایة انتقال در شبکة اینترنت 60
راهکارهای پروتکل TCP برای جبران کاستی های لایةIP 63
ساختار بسته های پروتکل TCP 67
روش برقراری ارتباط در پروتکل TCP 73
کنترل جریان در پروتکل TCP 76
نام متغیر 77
زمان سنجها در پروتکل TCP 78
پروتکل UDP 81
مفهوم پورتهای باز 83
دیوار آتش 84
مبانی طراحی دیوار آتش 86
لایه اول دیوار آتش 87
لایه دوم دیوار آتش 89
لایه سوم دیوار آتش 91
فیلترهای Stateful و هوشمند 92
دیوار آتش مبتنی بر پراکسی (Proxy Based Firewall) 95
بهترین پیشنهاد: استفادة همزمان از هر دو نوع دیوار آتش 96
دیوارهای آتش شخصی! 98
راهکارهای تامین امنیت در سطح شبکه 99
SSL : رمز نگاری داده ها قبل از تحویل به لایة انتقال: 99
(Authentication Header)AH 102
(Encapsulating Security Payload)ESP 103
هنر استفاده از موتورهای جستجو در اینترنت 105
استفاده از senet 105
بانک اطلاعاتی Whois 107
استفاده از سایت ARIN جهت تحقیق در مورد آدرس IP 109
سیستم DNS 111
کسب اطلاعات از سرویس دهندةDNS در راستای حمله 114
ابزار Sam spade 119
گامی دوم: پویش و جستجو در شبکه بندل رخنة نفوذ 123
در جستجوی مودمهای شبکه 124
دو اصطلاح در دنیای نفوذگران 125
نکتة ایمنی: 128
حملات بعد از پیدا شدن مودمهای فعال 129
مقابله با نفوذ از طریق مودمهای نا امن 131
تنظیم خطوط تلفن مبتنی بر سیاستهای مدون: 132
تعیین پورتهای باز بر روی یک ماشین 134
قطعات به یک ابزار Port Scanner نیاز دارید: 136
مکانیزمهای مختلف پویش پورت 137
پویش به روش TCP ACK Scan 138
پویش به روش FTP Bounce Scan 140
تنظیم زیرکانة شماره پورت مبداء (Source Port) برای پویش موفق 142
رد گم کردن 144
Firewalk بر علیه FirewalL 146
قطعاً به Firewalk نیاز دارید! 147
الف) کنکاش در شبکه 148
ب) مرحلة پویش: 148
مقابله با Firewalk 153
سیستمهای کشف مزاحمت (IDS) 154
عملکرد سیستم IDS مبتنی بر لایة شبکه 155
حمله به IDS بر اساس قطعات کوچک و قعطات هم پوشان IP 157
مکانیزمهای Whisker برای فریب دادن IDS 159
مکانیزمهای Whisker: 162
گام سوم: نفوذ از طریق رخنه در سیستم عامل یا برنامه های کاربردی 163
نکته: 163
پیدا کردن نقاط آسیب پذیر 166
مقابلة ابتدایی با حمله به پشته از طریق سیستم IDS 168
فرار نفوذگر از سیستم شناسائی مزاحمت 169
حمله بر علیه کلمات عبور (password Attack) 171
حدس کلمة عبور و ورود به سیستم از طریق چند خط برنامه نویسی 173
به منظور تحقیق 175
الگوریتم شکستن کلمة عبور 176
نکته امنیتی: 182
پیکربندی LophtCrack 182
ابزار John the Ripper بر علیه کلمات عبور یونیکس 184
درو کردن حسابهای کاربری در وب 11 (Account Harvesting) 185
روش مبارزه با دوری حسابهای کاربران وب 188
حمله بر علیه مکانیزمهای نشست کاربران وب 188
حمله به کوکی های موقت (Persession Cookies) 192
مقابله با حملات علیه Session ID 194
نکتة امنیتی: 196
نکتة امنیتی: 196
نکتة امنیتی: 197
نکتة امنیتی: 198
حمله به برنامه های کاربردی وب بروش SQLPiggybacking 198
Piggybacking 205
مقابله با حلات از نوع SQL Piggybacking 206
نکتة امنیتی: 207
گام سوم: نفوذ از طریق استراق سمع در سطح لایة شبکه 209
استراق سمع از هاب: Passive Snffing 209
استراق سمع از سوئیچ: Active Sniffing 210
استراق سمع از HTTPS و SSH 211
نکته: 217
نکته: 217
یک نشستSSH بین خودش و سرویس دهنده 218
نکته امنیتی: 219
مقابله با استراق سمع (مقابله با اسنیفرها) 219
مقابله با انواع فریبکاری متکی به آدرسهای IP جعلی 222
NarCat: نرم افزار همه منظور و قدرتمند شبکه 225
Netcat 225
به منظور تحقیق 226
مقابله با NetCat 228
حملات DoS (اخلال در سرویس دهی) 229
نکته امنیتی 230
روش مقابله با توقف سرویس دهنده ها 232
حملة نوع SYN Flood 234
مقابلة حدی با حملة SYN Flood 237
حملات توزیع شدة Dos (Ddos = Distributed Dos) 240
ماشینهای زامبی (Zombie) 242
حملة Ddos از نوع (Tribe Floos Network 2000)TFN2K 244
مقابله با حملات Ddos 249
مروری بر مفاهیم شبکه:
برای تحلیل و فهم روشهائی که یک نفوذگر با بکارگیری آنها با شبکه حمله می کند، باید یک دانش پایه از تکنولوژی شبکه داشته باشیم. درک مکانیزم حملات ممکن نیست مگر آنکه حداقل اصول TCP/IP را بدانیم.
عاملی که تمام شبکه های مختلف را به صورت موفقیت آمیز به هم پیوند زده است، تبعیت همه آنها از مجموعه پروتکلی است که تحت عنوان TCP/IP در دنیا شناخته می شود. دقت کنید که عبارت خلاصه شده TCP/IP می تواند به دو موضوع متفاوت اشاره داشته باشد:
مدل TCP/IP: این مدل یک ساختار چهار لایه ای برای ارتباطات گسترده تعریف می نماید که آنرا در ادامه بررسی می کنیم.
پشتة پروتکلهای TCP/IP: پشتة TCP/IP مجموعه ای شامل بیش از صد پروتکل متفاوت است که برای سازماندهی کلیه اجزاء شبکة اینترنت به کار می رود.
TCP/IP بهترین پروتکل شبکه بندی دنیا نیست! پروتکلهای بهینه تر از آن هم وجود دارند؛ ولیکن فراگیرترین و محبوبترین تکنولوژی شبکه بندی در دنیای کامپیوتر محسوب می شود. شاید بزرگترین حسن TCP/IP آن باشد که بدون پیچیدگی زیاد، بخوبی کار می کند! اینترنت بر اساس TCP/IP بنا شده و بیشتر حملات نیز مبتنی بر مجموعة پروتکلهای TCP/IP هستند.
طراحی شبکه ها و اصول لایه بندی
برای طراحی یک شبکة کامپیوتری، مسائل و مشکلات بسیار گسرتده و متنوعی وجود دارد که باید به نحوی حل شود تا بتوان یک ارتباط مطمئن و قابل اعتماد بین دو ماشین در شبکه برقرار کرد. این مسائل و مشکلات همگی از یک سنخ نیستند و منشأ و راه حل مشابه نیز ندارند؛ بخشی از آنها توسط سخت افزار و بخش دیگر با تکنیکهای نرم افزاری قابل حل هستند. به عنوان مثال نیاز برای ارتباط بی سیم بین چند ایستگاه در شبکه، طراح شبکه را مجبور به استفاده از مدولاسیون آنالوگ در سخت افزار مخابراتی خواهد کرد ولی مسئلة هماهنگی در ارسال بسته ها از مبدأ به مقصد یا شماره گیری بسته ها برای بازسازی پیام و اطمینان از رسیدن یک بسته، با استفاده از تکنیکهای نرم افزازی قابل حل است. بهمین دلیل برای طراحی شبکه های کامپیوتری، باید مسائل و مشکلاتی که برای برقراری یک ارتباط مطمئن، ساده و شفاف بین دو ماشین در شبکه وجود دارد، دسته بندی شده و راه حلهای استاندارد برای آنها ارائه می شود. در زیربخشی از مسائل طراحی شبکه ها عنوان شده است:
اولین موضوع چگونگی ارسال و دریافت بیتهای اطلاعات بصورت یک سیگنال الکتریکی، الکترومغناطیسی یا نوری است، بسته به اینکه آیا کانال نتقال سیم مسی، فیبرنوری، کانال ماهواره ای یا خطوط مایکروویو است. بنابراین تبدیل بیتها به یک سیگنال متناسب با کانال انتقال یکی از مسائل اولیة شبکه به شمار می رود.
مساله دوم ماهیت انتقال است که می تواند به یکی از سه صورت زیر باشد:
Simplex: ارتباط یک طرفه (یک طرف همیشه گیرنده و طرف دیگر همیشه فرستنده).
Half Duplex: ارتباط دو طرفة غیرهمزمان (هر دو ماشین هم می توانند فرستنده یا گیرنده باشند ولی نه بصورت همزمان، بلکه یکی از طرفین ابتدا ارسال می کند، سپس ساکت می شود تا طرف مقابل ارسال داشته باشد)
Full Duplex: ارتباط دو طرفه همزمان (مانند خطوط مایکروویو)
مساله سوم مسئله خطا و وجود نویز روی کانالهای ارتباطی است بدین معنا که ممکن است در حین ارسال داده ها بر روی کانال فیزیکی تعدادی از بیتها دچار خرابی شود؛ چنین وضعیتی که قابل اجتناب نیست باید تشخیص داده شد و داده های فاقد اعتبار دو ریخته شود مبدأ آنها را از نو ارسال کند.
با توجه به اینکه در شبکه ها ممکن است مسیرهای گوناگونی بین مبدأ و مقصد وجود داشته باشد؛ بنابراین پیدا کرن بهترین مسیر و هدایت بسته ها، از مسائل طراحی شبکه محسوب می شود. در ضمن ممکن است یک پیام بزرگ به واحدهای کوچکتری تقسیم شده و از مسیرهای مختلفی به مقصد برسد بنابراین بازسازی پیام از دیگر مسائل شبکه به شمار می آید.
ممکن است گیرنده به دلایلی نتواند با سرعتی که فرستنده بسته های یک پیام را ارسال می کند آنها را دریافت کند، بنابراین طراحی مکانیزمهای حفظ هماهنگی بین مبدأ و مقصد از دیگر مسائل شبکه است.
چون ماشینهای فرستنده و گیرندة متعددی در یک شبکه وجود دارد مسائلی مثل ازدحام، تداخل و تصادم در شبکه ها بوجود می آید که این مشکلات بهمراه مسائل دیگر باید در سخت افزاز و نرم افزار شبکه حل شود.
طراح یک شبکه باید تمام مسائل شبکه را تجزیه و تحلیل کرده و برای آنها راه حل ارائه کند ولی چون این مسائل دارای ماهیتی متفاوت از یکدیگر هستند، بنابراین طراحی یک شبکه باید بصورت «لایه به لایه» انجام شود. به عنوان مثال وقتی قرار است یک شبکه به گونه ای طراحی شود که ایستگاهها بتوانند انتقال فایل داشته باشند، اولین مسئله ای که طراح باید به آن بیندیشد طراحی یک سخت افزار مخابراتی برای ارسال و دریافت بیتها روی کانال فیزیکی است. اگر چنین سخت افزاری طراحی شود، می تواند بر اساس آن اقدام به حل مسئلة خطاهای احتمالی در داده ها نماید؛ یعنی زمانی مکانیزمهای کنترل و کشف خطا مطرح می شود که قبل از آن سخت افزار مخابرة داده ها طراحی شده باشد. بعد از این دو مرحلة طراحی، باید مکانیزمهای بسته بندی اطلاعات، آدرس دهی ماشینها و مسیریابی بسته ها طراحی شود. سپس برای بقیه مسائل نظیر آدرس دهی پروسه ها و چگونگی انتقال فایل راه حل ارائه شود.
طراحی لایه ای شبکه به منظور تفکیک مسائلی است که باید توسط طراح حل شود و مبتنی بر اصول زیر است:
• هر لایه وظیفه مشخصی دارد و طراح شبکه باید آنها را به دقت تشریح کند.
• هر گاه سرویسهایی که باید ارائه شود از نظر ماهیتی متفاوت باشد، لایه به لایه و جداگانه طراحی شود.
• وظیفه هر لایه باید با توجه به قراردادها و استانداردهای جهانی مشخص شود.
• تعداد لایه ها نباید آنقدر زیاد باشد که تمیز لایه ها از دیدگاه سرویسهای ارائه شده نامشخص باشد و نه آنقدر کم باشد، که وظیفه و خدمات یک لایه، پیچیده و نامشخص شود.
• در هر لایه جزئیات لایه های زیرین نادیده گرفته می شود و لایه های بالایی باید در یک روال ساده و ماجولار از خدمات لایة زیرین خود استفاده کنند.
• باید مرزهای هر لایه به گونه ای انتخاب شود که جریان اطلاعات بین لایه ها، حداقل باشد.
برای آنکه طراحی شبکه ها سلیقه ای و پیچیده نشود سازمان جهانی استاندارد (ISO)، مدلی هفت لایه ای برای شبکه ارائه کرد، به گونه ای که وظایف و خدمات شبکه در هفت لایة مجزا تعریف و ارائه می شود. این مدل هفت لایه ای،OSI نام گرفت. هر چند در شبکة اینترنت از این مدل استفاده نمی شود و بجای آن یک مدل چهار لایه ای به نام TCP/IP تعریف شده است، ولیکن بررسی مدل هفت لایه ای OSI، بدلیل دقتی که در تفکیک و تبیین مسائل شبکه در آن وجود دارد، با ارزش خواهد بود. پس از بررسی مدل OSI، به تشریح مدل TCP/IP خواهیم پرداخت.
مدل هفت لایه ای OSI از سازمان استاندارد جهانی ISO
در این استاندارد کل وظایف و خدمات یک شبکه در هفت لایه تعریف شده است:
لایه 1- لایه فیزیکی Physical Layer
لایه 2- لایه پیوند داده ها Data Link Layer
لایه 3- لایه شبکه Network Layer
لایه 4- لایه انتقال Transport Layer
لایه 5- لایه جلسه Session Layer
لایه 6- لایه ارائه (نمایش) Presentation Layer
لایه 7- لایه کاربرد Application Layer
از لایه های پایین به بالا، سرویسهای ارائه شده (با تکیه بر سرویسی که لایه های زیرین ارائه می کنند) پیشرفته تر می شود.
این مدل به منظور تعریف یک استاندارد جهانی و فراگیر ارائه شد و گمان می رفت که تمام شبکه ها بر اساس این مدل در هفت لایه طراحی شوند، به گونه ای که در دهة هشتاد سازمان ملی علوم در آمریکا عنوان کرد که در آینده فقط از این استاندارد حمایت خواهد کرد، ولی در عمل، طراحان شبکه به این مدل وفادار نماندند.
در ادامه به اختصار وظائف هر لایه در مدل OSI را تعریف خواهیم کرد.
لایه فیزیکی
وظیفه اصلی در لایة فیزیکی، انتقال بیتها بصورت سیگنال الکتریکی و ارسال آن بر روی کانال می باشد. واحد اطلاعات در این لایه بیت است و بنابراین این لایه هیچ اطلاعات از محتوای پیام ندارد و تنها بیتهای 0 و 1 را ارسال یا دریافت می کند پارامترهایی که باید در این لایه مورد نظر باشند عبارتند از: ظرفیت کانال فیزیکی و نرخ ارسال ، نوع مدولاسیون، چگونگی کوپلاژ با خط انتقال، مسائل مکانیکی و الکتریکی مانند نوع کابل، باند فرکانسی و نوع رابط (کانکتور) کابل.
در این لایه که تماماً سخت افزاری است، مسایل مخابراتی در مبادلة بیتها، تجزیه و تحلیل شده و طراحی های لازم انجام می شود. طراح شبکه می تواند برای طراحی این لایه، از استانداردهای شناخته شدة انتقال همانند RS-232 و RS-422 و RS-423 و … که سخت افزار آنها موجود است، استفاده کند. این لایه هیچ وظیفه ای در مورد تشخیص و ترمیم خطا ندارد.
لایة پیوند داده ها
وظیفة این لایه آن است که با استفاده از مکانیزمهای کشف و کنترل خطا، داده ها را روی یک کانال انتقال که ذاتاً دارای خطا است، بدون خطا و مطمئن به مقصد برساند. در حقیقت می توان وظیفة این لایه را بیمة اطلاعات در مقابل خطاهای احتمالی دانست؛ زیرا ماهیت خطا به گونه ای است که قابل رفع نیست ولی می توان تدابیری اتخاذ کرد که فرستنده از رسیدن یا نرسیدن صحیح اطلاعات به مقصد مطلع شده و در صورت بروز خطا مجدداً اقدام به ارسال اطاعات کند؛ با چنین مکانیزمی یک کانال دارای خطا به یک خط مطمئن و بدون خطا تبدیل خواهد شد.
یکی دیگر از وظایف لایة پیوند داده ها آن است که اطلاعات ارسالی از لایة بالاتر را به واحدهای استاندارد و کوچکتری شکسته و ابتدا و انتهای آن را از طریق نشانه های خاصی که Delimiter نامیده می شود، مشخص نماید. این قالب استاندارد که ابتدا و انتهای آن دقیقاً مشخص شده، فریم نامیده می شود؛ یعنی واحد اطلاعات در لایة دو فریم است.
کشف خطا که از وظایف این لایه می باشد از طریق اضافه کردن بیتهای کنترل خطا مثل بیتهای Parity Check و Checksum و CRC انجام می شود.
یکی دیگر از وظایف لایة دوم کنترل جریان یا به عبارت دیگر تنظیم جریان ارسال فریم ها به گونه ای است که یک دستگاه کند هیچ گونه فریمی را به خاطر آهسته بودن از دست ندهد. از دیگر وظایف این لایه آن است که وصول داده ها یا عدم رسید داده ها را به فرستنده اعلام کند.
یکی دیگر از وظایف این لایه آن است که قراردادهایی را برای جلوگیری از تصادم سیگنال ایستگاههایی که از کانال اشتراکی استفاده می کنند، وضع کند چرا که فرمان ارسال داده بر روی کانال مشترک از لایة دوم صادر می شود. این قراردادها در زیر لایه ای به نام MAS تعریف شده است.
وقتی یک واحد اطلاعاتی تحویل یک ماشین متصل به کانال فیزیکی در شبکه شد، وظیفة این لایه پایان می یابد. از دیدگاه این لایه، ماشینهائی که به کانال فیزیکی متصل نمی باشند، در دسترس نیستند. کنترل سخت افزار لایة فیزیکی به عهدة این لایه است.
فراموش نکنید که وظایف این لایه نیز با استفاده از سخت افزارهای دیجیتال انجام می شود.
لایة شبکه
در این لایه اطلاعات به صورت بسته هایی سازماندهی می شود و برای انتقال مطمئن تحویل لایة دوم می شود. با توجه به آنکه ممکن است بین دو ماشین در شبکه مسیرهای گوناگونی وجود داشته باشد، لذا این لایه وظیفه دارد هر بسته اطلاعاتی را پس از دریافت به مسیری هدایت کند تا آن بسته بتواند به مقصد برسد. در این لایه باید تدابیری اندیشیده شود تا از ازدحام (یعنی ترافیک بیش از اندازة بسته ها در یک مسیریاب یا مرکز سوئیچ) جلوگیری شده و از ایجاد بن بست ممانعت بعمل بیاورد.
هر مسیرباب می تواند به صورت ایستا و غیرهوشمند بسته ها را مسیریابی کند. همچنین می تواند به صورت پویا و هوشمند برای بسته ها مسیر انتخاب نماید. در این لایه تمام ماشینهای شبکه دارای یک آدرس جهانی و منحصر به فرد خواهند بود که هر ماشین بر اساس این آدرسها اقدام به هدایت بسته ها به سمت مقصد خواهد کرد.
این لایه ذاتاً «بدون اتصال» است یعنی پس از تولید یک بستة اطلاعاتی در مبدأ، بدون هیچ تضمینی در رسیدن آن بسته به مقصد، بسته شروع به طی مسیر در شبکه می کند. وظائف این لایه به سیستم نامه رسانی تشبیه شده است؛ یک پاکت محتوی نامه پس از آنکه مشخصات لازم بر روی آن درج شد، به صندوق پست انداخته می شود، بدون آنکه بتوان زمان دقیق رسیدن نامه و وجود گیرنده نامه را در مقصد، از قبل حدس زد. در ضمن ممکن است نامه به هر دلیلی گم شود یا به اشتباه در راهی بیفتد که مدتها در سیر بماند و زمانی به گیرندة آن برسد که هیچ ارزشی نداشته باشد.
در این لایه تضمینی وجود ندارد وقتی بسته ای برای یک ماشین مقصد ارسال می شود آن ماشین آمادة دریافت آن بسته باشد و بتواند آنرا دریافت کند. در ضمن هیچ تضمینی وجود ندارد وقتی چند بستة متوالی برای یک ماشین ارسال می شود به همان ترتیبی که بر روی شبکه ارسال شده، در مقصد دریافت شوند. همچنین ممکن است که وقتی بسته ای برای یک مقصد ارسال می گردد، به دلیل دیر رسیدن از اعتبار ساقط شده و مجدداً ارسال شود و هر دو بسته (جدید و قدیم) به هم برسند. این مسائل در لایة بالاتر قابل حل خواهد بود.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:55
فهرست مطالب:
مقدمه
فضا چیست؟
سیر تحول تاریخی مفهوم فضا
درباره ی زمان
پیش درآمد
زمان فیزیکی
مفهوم فیزیکی زمان دو مشکل اساسی دارد :
زمانِ زیست شناختی
زمان اسطورهای و زمان مدرن
شما «تاریخ» را چطور تعریف می کنید؟
منابع:
مقدمه:
بررسی و شناخت پدیده های فیزیکی و روابط بین آنها بدون توجه به مفاهیم و درک شهودی از فضا و زمان جندان مانوس به نظر نمی رسد. مفهوم و درک فضا و زمان نیز مانند سایر کمیت های فیزیکی روندی پویا دارد و در طول تاریخ دستخوش تغییرات زایدی شده است. بویژه بعد از نسبیت مفاهیم فضا و زمان و درک بشر از آنها دچار تغییر زیادی شده است. البته در اینجا نمی خواهیم مسئله ی فضا-زمان را مورد بررسی قرار دهیم، تنها هدفمان از ارائه ی این فصل این است که زمینه ی آشنایی با نگرش فلسفی و علمی نسبت به فضا و زمان فراهم گردد تا بعد ازبیان نسبیت فضا-زمان مورد بررسی قرار گیرد. همجنین این مطالب قبل از قوانین نیوتن آورده شده است تا زمینه ی مطرح شدن دیدگاه منطقی نیوتن نسبت به فضا و زمان مطلق فراهم گردد.
1- فضا چیست؟
فضا (Space) واژهای است که در زمینههای متعدد و رشتههای گوناگون از قبیل فلسفه، جامعهشناسی، معماری و شهرسازی بطور وسیع استفاده میشود. لیکن تکثّر کاربرد واژه فضا به معنی برداشت یکسان از این مفهوم در تمام زمینههای فوق نیست، بلکه تعریف فضا از دیدگاههای مختلف قابل بررسی است. مطالعات نشان میدهد با وجود درک مشترکی که به نظر میرسد از این واژه وجود دارد، تقریباً توافق مطلقی در مورد تعریف فضا در مباحث علمی به چشم نمیخورد و این واژه از تعدد معنایی نسبتاً بالایی برخوردار است و تعریف مشخص و جامعی وجود ندارد که دربرگیرنده تمامی جنبههای این مفهوم باشد. از این رو در این یادداشت به ذکر برخی کلیات در مورد مفهوم فضا بسنده می کنیم .
فضا یک مقوله بسیار عام است. فضا تمام جهان هستی را پر میکند و ما را در تمام طول زندگی احاطه کرده است. فضا به محیط زیست اطراف ما احساس راحتی و امنیت میبخشد که اهمیت آن در یک زندگی لذت بخش از نور آفتاب و محلی برای آرامش کمتر نیست.
هرکاری که انسان انجام میدهد، دارای یک جنبه فضایی نیز است، به عبارتی هر عملی که انجام میشود، احتیاج به فضا دارد. دلبستگی بشر به فضا از ریشههای عمیقی برخوردار است. این دلبستگی از نیاز انسان به ایجاد ارتباط با سایر انسانها که از طریق زبان های گوناگون صورت میپذیرد، سرچشمه میگیرد. همچنین بشر خود را با استفاده از فیزیولوژی و تکنولوژی، با اشیاء فیزیکی وفق میدهد و از این طریق یک رابطه و تعادل پویا بین انسان و محیط (اشیاء)، علاوه بر ارتباط میان انسانها، بوجود میآید. این اشیاء بر اساس یک سری روابط خاص به درونی و بیرونی، دور و نزدیک، منفرد و متحد، پیوسته و گسسته تقسیم شدهاند. برای اینکه بشر بتواند به تصورات و ذهنیات خود عینیت بخشد، بایستی که این روابط را درک کند و آنها را در قالب یک مفهوم فضایی هماهنگ نماید. لذا فضا بیانگر نوع ویژهای از ایجاد ارتباط نیست، بلکه صورتی است جامع و دربرگیرنده هر نوع ایجاد ارتباط، چه میان انسانها و چه میان انسان و محیط.
فضا ماهیتی جیوه مانند دارد که چون نهری سیال، تسخیر و تعریف آن را مشکل مینماید. اگر قفس آن به اندازه کافی محکم نباشد، براحتی به بیرون رسوخ می کند و ناپدید میشود. فضا میتواند چنان نازک و وسیع به نظر آید که احساس وجود بعد از بین برود (برای مثال در دشتهای وسیع، فضا کاملاً بدون بعد به نظر میرسد) و یا چنان مملو از وجود سه بعدی باشد که به هر چیزی در حیطه خود مفهومی خاص بخشد.
با اینکه تعریف دقیق و مشخص فضا دشوار و حتی ناممکن است، ولی فضا قابل اندازهگیری است. مثلاً میگوییم هنوز فضای کافی موجود است یا این فضا پر است. نزدیکترین تعریف این است که فضا را خلائی در نظر بگیریم که میتواند شیء را در خود جای دهد و یا از چیزی آکنده شود.
نکته دیگری که در مورد تعریف فضا باید خاطرنشان کرد، این است که همواره بر اساس یک نسبت که چیزی از پیش تعیین شده و ثابت نیست، ارتباطی میان ناظر و فضا وجود دارد. بطوریکه موقعیت مکانی شخص، فضا را تعریف میکند و فضا بنا به نقطه دید وی به صورتهای مختلف قابل ادراک میباشد.
سیر تحول تاریخی مفهوم فضا
فضا مفهومی است که از دیرباز توسط بسیاری از اندیشمندان مورد توجه قرار گرفته و در دوره.
های مختلف تاریخی بر اساس رویکردهای اجتماعی و فرهنگی رایج، به شیوه های گوناگون تعریف شده است.
مصریها و هندیها با اینکه نظرات متفاوتی در مورد فضا داشتند اما در این اعتقاد اشتراک داشتند که هیچ مرز مشخصی بین فضای درونی تصور (واقعیت ذهنی) با فضای برونی (واقعیت عینی) وجود ندارد. در واقع فضای درونی و ذهنی رویاها، اساطیر و افسانهها با دنیای واقعی روزمره ترکیب شده بود. آنچه بیش از هر چیز در فضای اساطیری توجه را به خود معطوف میکند، جنبه ساختی و نظام یافته فضاست، ولی این فضای نظام یافته مربوط به نوعی صورت اساطیری است که برخاسته از تخیل آفریننده میباشد.
در زبان یونانیان باستان، واژهای برای فضا وجود نداشت. آنها بجای فضا از لفظ مابین استفاده میکردند. فیلسوفان یونان فضا را شیء بازتاب میخواندند. پارمیندز (Parmenides) وقتی که دریافت، فضای به این صورت را نمیتوان تصور کرد، آن را بدین دلیل که وجود خارجی ندارد، به عنوان حالتی ناپایدار معرفی کرد. لوسیپوس (Leucippos) نیز فضا را اگرچه از نظر جسمانی وجود خارجی ندارد، لیکن حقیقی تلقی نمود.
افلاطون مسئله را بیشتر از دیدگاه تیمائوس (Timaeus) بررسی کرد و از هندسه به عنوان علم الفضاء برداشت نمود، ولی آن را به ارسطو واگذاشت تا تئوری فضا (توپوز) را کامل کند.
از نظر ارسطو فضا مجموعهای از مکانهاست. او فضا را به عنوان ظرف تمام اشیاء توصیف مینماید. ارسطو فضا را با ظرف قیاس میکند و آن را جایی خالی میداند که بایستی پیرامون آن بسته باشد تا بتواند وجود داشته باشد و در نتیجه برای آن نهایتی وجود دارد. در حقیقت برای ارسطو فضا محتوای یک ظرف بود.
لوکریتوس (Lucretius) نیز با اتکاء به نظریات ارسطو، از فضا با عنوان خلاء یاد نمود. او میگوید: همه کائنات بر دو چیز مبتنی است: اجرام و خلاء، که این اجرام در خلاء مکانی مخصوص به خود را دارا بوده و در آن در حرکتاند.
بعدها تئوریهای مربوط به فضا بر اساس هندسه اقلیدسی بیان میشد، بطوریکه مشخصه تفکر یونانیان در مورد فضا در تفکرات اقلیدس یا هندسه اقلیدسی قابل مشاهده است. اقلیدس با جمع آوری کلیه قضایای مربوط به هندسه در میان مصریها، بابلیها و هندوها علم جدید هندسه را پایهگذاری نمود که سیستمی مبتنی بر انتزاع ذهنی بود. فضای اقلیدسی فضایی یکسان، همگن و پیوسته بود که در آن هیچ چاله، برآمدگی یا انحنایی وجود نداشت.
فضای اقلیدسی، فضایی قابل اندازهگیری بود.
با توجه به آنچه گفته شد، در یونان و بطور کلی در عهد باستان دو نوع تعریف برای فضا مبتنی بر دو گرایش فکری قابل بررسی است:
تعریف افلاطونی که فضا را همانند یک هستی ثابت و از بین نرفتنی میبیند که هرچه بوجود آید، داخل این فضا جای دارد.
تعریف ارسطویی که فضا را به عنوان Topos یا مکان بیان میکند و آن را جزئی از فضای کلیتر میداند که محدوده آن با محدوده حجمی که آن را در خود جای داده است، تطابق دارد.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:45
فهرست مطالب:
عنوان
فصل 1 – اطلاعاتی درباره سازمان بین المللی استاندارد (ISO)
-Iso ، سازمان پشت صحنه حامی ISO 9000
-سازمانی بیش از فقط ISO 9000
-نام ISO
-غیر دولتی
-اختیاری
-اتفاق نظر
-وظیفه ISO
-رعایت استانداردها
-صدور گواهی ISO 9000
-علامت ISO
-خانواده ISO 9000
- QSAR
-و سرانجام
فصل 2- مبانی مدیریت کیفیت
- مقدمه و توضیح مفاهیم
- تغییر در مفهوم کیفیت
- مفهوم کیفیت
- کیفیت از دیدگاه ایزو 9000
- مدیریت کیفیت
- اهداف مدیریت کیفیت
- فایده نظام مدیریت کیفیت
عنوان
فصل 3- نظام مدیریت براساس استانداردهای ISO 9000
- مدلهای اجرایی استانداردهای ISO 9000 ویرایش سال 1994
- ایزو 9001
- ایزو 9002
- ایزو 9003
- استانداردهای سیستم مدیریت کیفیت ISO 9000- 2000
1- مدل فرآیندی
2-توالی
3- بهبود مستمر
4- رضایت مشتری
5- منابع
6- لغات و اصطلاحات
7- مطابقت با ISO 14001
8- مدلهای اجرایی استانداردهای ISO 9000 ویرایش سال 2000
فصل 4 – متن استاندارد ISO 9001 – 2000
0- مقدمه
0- 1- کلیات
0-2- نگرش فرآیندی
0-3- ارتباط با ISO 9004
0-4- سازگاری با سایر سیستم های مدیریت
1- دامنه کاربرد
1-1- کلیات
1-2- کاربرد
2- استاندارد مرجع
3- واژگان و تعاریف
عنوان
4- سیستم مدیریت کیفیت
1-4- نیازمندی های عمومی
2-4- الزامات کستند سازی
4-2-1- کلیات
4- 2- 2- نظامنامه کیفیت
4-2-3- کنترل مستندات
4-2-4- کنترل سوابق کیفیت
5- مسئولیت مدیریت
5-1- تعهد مدیریت
5-2- تمرکز بر مشتری (مشتری گرایی)
5-3- خط مشی کیفیت
5-4- طرح ریزی
5-4-1- اهداف کیفیتی
5-4-2- طرح ریزی سیستم مدیریت کیفیت
5-5- مسئولیت، اختیارات و ارتباطات
5-5-1- مسئولیت و اختیار
5-5-2- نماینده مدیریت
5-5-3- ارتباطات داخلی
5-6- بازنگری مدیریت
5-6-1- کلیات
5-6-2- ورودی های بازنگری
5-6-3- خروجی های بازنگری
6- مدیریت منابع
6-1- تامین منابع
عنوان
7-5-3- شناسایی و ردیابی
7-5-4- اموال مشتری
7-5-5- نگهداری و محافظت از محصول
7-6- کنترل وسایل پایش و اندازه گیری
8- اندازه گیری ، تجزیه و تحلیل و بهبود
8-1- کلیات
8-2- پایش و اندازه گیری
8-2-1- رضایت مشتری
8-2-2- ممیزی داخلی
8-2-3- پایش و اندازه گیری فرآیندها
8-2-4- پایش و اندازه گیری محصول
8-3- کنترل محصول نامنطق
8-4- تجزیه و تحلیل داده ها
8-5- بهبود
8-5-1- بهبود مستمر
8-5-2- اقدامات اصلاحی
8-5-3- اقدام پیشگیرانه
- پیوست (ارتباط بین ISO 9001- 1994 و ISO 9001 – 2000)
-پیوست (ارتباط بین ISO 9001 – 2000 و ISO 9001- 1994)
فصل 5- استقرار سیستم مدیریت کیفیت ISO 9000 در سازمان
1- تصمیم و ماموریت
2- انتخاب محدوده
3- طرح ریزی پروژه
4- تجزیه و تحلیل سازمان
عنوان
5- رازیابی مقدماتی
6- طراحی نظام کیفیت و ساختار مستندات
7- مستند سازی
8- استقرار نظام کیفیت
9- انتخاب و آموزش ممیزین داخلی
10- ایجاد ارتباط و انتخاب ممیز شخص ثالث
11- ممیزی شخص ثالث (ممیزی صدور گواهینامه)
12- ارائه گواهینامه (بازاریابی)
چکیده:
1- اصلاعاتی درباره سازمان بین المللی استاندارد (ISO)
ISO، سازمان پشت صحنه حامی ISO 9000
مجموعه استانداردهای بین المللی ISO 9000 برای مدیریت کیفیت ، در بیش از 70 کشور مورد استفاده قرار گرفته است و هزاران سازمان تولیدی و خدماتی د رهر دو بخش دولتی و خصوص در حال پیاده کردن و اجرای این مجموعه استانداردها هستند.
ISO 9000 ، یکی از موفق مجموعه استانداردها در تاریخ سازمان بین المللی استاندارد (ISO) بوده که معروفیت زیادی را نیز برای این سازمان کسب کرده است و نام ISO را در کنار متخصصینی که مستقیماً در ارتباط با استاندارهای فنی هستند، در سطح وسیعتری از جامعه تجاری مطرح نموده است. با این حال بسیاری از افراد این جامعه ممکن است شناخت کافی در مورد سازمان پشتیبان ISO 9000 و کار ان نداشته باشند.
سازمان بیش از فقط ISO 9000
ISO 9000 تنها یک مجموعه استاندارد از هزاران استاندارد بین المللی است که ISO از بدو شروع فعالیت هایش در سال 1947 میلادی منتشر کرده است. ISO در زمینه های فنی زیر استاندارد تهیه می کند:
مهندسی مکانیک ، مواد شیمیایی پایه، مواد غیر فلزی، فلزات و سنگهای معدنی ، پردازش اطلاعات (انفورماتیک)، گرافیک ، عکاسی ، کشاورزی ، ساختمان، تکنولوژی های خاص، بهداشت و درمان ، موضوعات پایه، محیط زیست ، بسته بندی و توزیع کالا.
نام ISO
ISO ، سازمان بین المللی استاندارد است . کلمه ISO یک علاومت اختصاری نیست بلکه نامی است که از کلمه یونانی ISOS به معنای ”مساوری“ مشتق شده است که ضمناً ریشه پیشوند ISO در لغاتی مانند isometric (هم اندازه، دارای ابعاد مساوری) و isonomy (تساوی قوانین ، یا تساوی افراد در برابر قانون) نیز هست . ارتباط منطقی دو کلمه ”مساوی“ و ”استاندارد“ منجر به انتخاب نام ISO برای این سازمان شده است. به علاوه ، استفاد هاز نام واحد ISO برای مشخص کردنا ین سازمان ، از وفور علائم اختصاری (نظیر ISO (International Organiztion For Stadradization) در زبان انگلیسی، یا OIN Ormanization Intrenational De Normalisation) در زبان فرانسه) که از ترجمه (International Organization For Standardization) ناشی می شود جلوگیری می کند . لذا در تمام کشورها نام کوتاه سازمان همیشه ISO است.
غیر دولتی
ISo یک سازمان غیر دولتی است. این سازمان جزیی از سازمان ملل متحد به حساب نمی آید. اعضاء این سازمان که در حال حاضر از 110 کشور انتخاب شده اند، نمایندگان دولتی نیستند، بلکه سازمانها و موسساتاستاندارد ملی هستند که براساس رویه یک سازمان از هر کشور انتخاب می شوند.
اختیاری
استفاده از استانداردهایی که توسط ISO تهیه می شوند اختیاری است و ISO هیچگونه قدرتی در رابطه با اجراء و پیاده کردن این استانداردها ندارد. درصد از استانداردهای این سازمان که عمدتاً در رابطه با بهداشت ، ایمنی و محیط زیست هستند، در برخی ممالک به عنوان بخشی از مقررات مورد استفاده قرار می گیرند، یا در قوانین آنها، به استانداردهای مذکور ، به عنوان یک مبنای فنی ارجاع داده می شود. در هر صورت هر گونه اقتباس از این استانداردها می تواند به صورت تصمیمات لازم الاجرای مقامات قانونی یا دولت های کشورهای ذیربط درآید و ISO راساً هیچگونه اختیار قانونگذاری یا وضع مقررات ندارد.
اتفاق نظر
استانداردهای ISO ، تحت تاثیر نیروهای بازار شکل می گیرند. این استانداردها با اتفاق نظر متخصصین بخشخای صنعتی ، فنی ، یا بازرگانی و برحسی نیازهای آنان به یک استاندارد ویژه ،تهیه می شوند. بعضی مواقع متخصصین نامبرده توسط متخصصین دولتی ، مقامات قانونی ، مراکز آزمایشگاهی ، دانشگاهیان، گروههای مصرف کننده و دیگر سازمانهای ذیصلاح که در رابطه با استاندارد در دست تهیه ، ابراز علاقه کرده اند، همراهی می شوند. گرچه استفاده از استانداردهای ISO اختیاری است، ولی این واقعیتک ه استانداردهای مذکور در پاسخ به خواسته های بازار و با اتفاق نظر گروههای ذینفع تهیه می شود، کاربرد گسترده این استانداردها را تضمین می کند.
وظیفه ISO
ISO توافق نامه های فنی ای در سطح بین المللی تهیه می کند که به صورت استانداردهای بین المللی منتشر می شوند. این کار یک فعالیت عمده ISO به حساب می آید. در طول سال در هر روز کاری، بین 12 الی 15 گردهمایی توسط گروههای فنی ISO در سراسر جهان برگزار می شو دکه در آنها کار اصلی تهیه استانداردها صورت می گیرد. در مجموع ، بیش از 283 گروه فنی وجود دار دکه سالانه حدود
000، 30 متخصص در آن شرکت می کنند. دبیرخانه مرکزی ISO در ژنو کار هماهنگی فعالیتهای فنی فوق الذکر و چاپ استانداردهای تکمیل شده را بر عهده دارد.
رعایت استانداردها
بررسی اینکه آیا استانداردها مطابق شرایط ذکر شده، اجرا می شوند یا نه در حیطه وظایف ISO نیست، این فرآیند بررسی که اصطلاحاً ”ارزیابی تطابق“ (Confoormity Assessment) نامیده می شود، عملاً به عرضه کنندگان و مشتریان آنان در بخش خصوصی و مراکز قانونی ، در مواردی که استانداردهای ISO در قوانین عمومی گنجانده شده باشد، مربوط می شود. به علاوه تعداد زیادی ازمایشگاه و مراکز ممیزی یا به عبارت دیگر شخص ثالث وجود دارند که به طور مستقل خدمات ارزیابی تطابق را برای تعیین انطباق فرآورده ها ، خدمات یا نظام ها با استانداردهای ISO، عرضه می کنند.
سازمان های مذکور ممکن است این خدمات را به نمایندگی از جانب یک مرجع قانونی ، یا به صورت یک فعالیت تجاری که هدف آن ایجاد اعتماد بین عرضه کنندگان و مشتریان انان است، یا به صورت یک فعالیت تجاری که هدف ایجاد اعتماد بین عرضه کنندگان و مشتریان آنان است. ارائه دهند.در برخی کشورها، اعضاء ISO کار ارزیابی تطابق را به نیابت از دولت های متبوع خود، یا به صورت یک، فعالیت حرفه ای انجام می دهند. بهرحال ، خود ISO هیچگونه اختیاری در کنترل اینگونه فعالیتها ندارد.
آنچه ISO در این زمینه با مشارکت IEC (International Electrotechnincal ommisison) انجام می دهد، عبارتا ست از تهیه کتب راهنمای ISO/ IEC که جنبه های مختلف فعالیتهای مربوط به ارزیابی تطابق و سازمانهای دست اندرکار را شرح می دهد. ضوابط اختیاری که در این کتب گنجانده شده، حاکی از اتفاق نظر بین الملی درباره عملکردهای مورد پذیرش است. استفاده از این ضوابط به رفع تناقضات و ایجاد انسجام در ارزیابی تطابق در سطح جهانی کمک کرده و داد و ستد بین المللی را تسهیل می کند.
صدور گواهی ISO 9000
همانطور که از مطالب فوق استنباط می شود، ISO هیچ سیستمی برای بررسی رعایت استانداردهای ISO 9000 در نظام های کیفی سازمانها اعمال نمی کند . ISO خود هیچگونه ممیزی ISO 9000 انجام نداده است و هیچگونه گواهینامه ISO 9000 مبنی بر رعایت استانداردها اعطاء نمی کند.
چیزی بنام گواهینامه (ISO Certification) در رابطه با ISO 9000یا هر استاندارد ISO دیگری نمی کند.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:60
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
فصل اول 1
1- مقدمه 2
2- نیاز احساس شده در مورد مسئله 3
3- هدف کلی و اهداف جزئی 3
4- روش انجام تحقیق 4
5- تعریف واژهها 5
فصل دوم 8
1- پیشینة نظری تحقیق 9
2- پیشینة عملی تحقیق 16
فصل سوم 21
1- مولوی و مفهوم مشاوره 22
2- اهمیت مشاوره در مثنوی معنوی
23
3- ویژگیهای مشاور از دیدگاه مولانا 26
4- رازداری 30
5- مولانا و مصاحبة مشاورهای 34
6- همدلی در مثنوی مولانا 40
7- مولانا و ارتباط غیرکلامی 44
8- مولانا و ناخودآگاهی 50
9- پیشنهاد برای تحقیقات آینده 54
10- محدودیتهای تحقیق 55
11- منابع 56
مقدمه:
در این نوشتار سعی بر آن است که برخی از مفاهیم مشاوره و اصطلاحات رایج روزمرة مشاوره و همچنین برخی از رویکردهای اصلی مشاوره با زبان شعر و از دیدگاه جلالالدین محمد بلخی ملقب به مولانا بیان میشود. بسیاری از آنچه که امروز مشاوران و روانشناسان بیان میکنند هر کدام به نوعی در آثار مولانا تجلی پیدا کردهاند.
مثنوی مولوی دریایی است ژرف و بسیاری از نظریهها و تکنیکها و مهارتهای مشاوره با زبان زیبای شعر در آن آورده شده است و ریشة بسیاری از نظریههای مشاوره و روان درمانی را مخصوصاً رویکردهای شناختی را میتوان در مثنوی مولانا یافت. در این تحقیق پس از تعریف و ارائة مفاهیم و اصطلاحات رایج در مشاوره سعی شده است که مصداقهای این مفاهیم در مثنوی معنوی یافته و با این اصطلاحات تطبیق داده شوند. در ارتباط با اهمیت مشاوره و فوائد آن در آثار مولانا و همچنین خصوصیات یک مشاور اشعار و ابیات بسیاری آمده است که در این تحقیق سعی شده به طور نسبتاً کاملی به تمامی آنها اشاره شود. باشد که مورد قبول دوستداران رشتة مشاوره قرار گیرد.
نیاز احساس شده در مورد مسئله:
با توجه به اینکه بسیاری از علوم و معارف جدید چه در مشرق زمین و چه در مغرب زمین به نحوی در آثار مولانا تجلی پیدا کردهاند و در این زمینه تحقیقات و پژوهشهای نسبتاً وسیعی صورت گرفته است و کتابهای زیادی نیز به رشته تحریر درآمدهاند ولی متأسفانه در مورد مسائل و مفاهیم مرتبط با روانشناسی و یا مشاوره در آثار مولانا تحقیقات و پژوهشهای کمتری صورت گرفته است و با توجه به این نکته که در مثنوی مولوی نکات قابل توجه و قابل تأملی در مورد اهمیت و فوائد مشاوره، ضرورت مشاوره، خصوصیات مشاوره و همچنین برخی دیگر از مفاهیم رایج در مشاوره آورده شده است در این تحقیق سعی شده است تا این مطالب استخراج شده و به صورت نسبتاً منسجمی جمعآوری گردند. به امید اینکه در این زمینه تحقیقات گستردهتر و پردامنهتری صورت گیرد.
هدفی کلی:
هدف اصلی و نهایی این تحقیق استخراج مفاهیم و اصطلاحات مرتبط با مشاوره از کتاب مثنوی معنوی مولانا میباشد.
اهداف جزیی:
1- پی بردن به نقش و اهمیت مشاوره در اشعار مولوی
2- مقایسهای بین مهارتهای مختلف مشاوره با اشعار مولانا در مثنوی معنوی
3- پی بردن به ویژگیهای مشاور و مقایسة آن با آنچه که در مثنوی مولانا آمده است
روش انجام تحقیق:
این تحقیق صرفاً یک تحقیق کتابخانهای و توصیفی است و برای انجام این تحقیق کتاب مثنوی معنوی مولوی و همچنین تفاسیر این کتاب و کتابهای دیگری که در حواشی و در مورد مثنوی مولانا نوشته شده بود مطالعه گردید و به طور نسبتاً کاملی مورد بررسی قرار داده شده است و هر کجا که به مشاوره و اهمیت آن و یا هر یک از مفاهیم مرتبط با مشاوره اشاره شده بود مورد تفکیک قرار داده شده است.
با توجه به خصوصیات تحقیقات توصیفی محقق سعی کرده است تا آنچه را که هست بدون هیچگونه تصرفی گزارش دهد و نتایج عینی از موقعیت بگیرد. هدف محقق از انجام این نوع پژوهش توصیف عینی، واقعی و منظم خصوصیات یک موقعیت یا یک
موضوع است.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:45
چکیده ۱
مبانی و مفاهیم کفر در دیوان حافظ.. ۳
مقدمه. ۴
معانی و تعاریف کفر در قرآن. ۴
معانی و تعاریف کفر نزد عارفان. ۵
طبقات و انواع کفر. ۷
توسعة معنای کفر در نزد عارفان. ۸
لزوم وجود کفر برای شناخت ایمان و ظهور آن. ۱۰
یگانگی یا وحدت مقصد کفر و دین. ۱۲
کفر در معنای کفران یعنی ناسپاسی. ۱۳
وسعت کاربرد کفر در معنای ناسپاسی یا کفران. ۱۶
مبانی و مفاهیم کفر در دیوان حافظ.. ۱۸
رنجیدن. ۲۴
بخل و امساک.. ۲۵
تکیه بر تقوا و دانش.. ۲۷
خزینه داری میراث خوارگان. ۳۰
خامی. ۳۲
خود بینی و خود رایی. ۳۵
ریا و سالوس.. ۳۷
نتیجه بحث.. ۳۸
آیات و کلمات قرآنی. ۳۹
احادیث.. ۴۰
اقوال. ۴۰
منابع. ۴۲
مبانی و مفاهیم کفر در دیوان حافظ
ما در این مقاله که حاصل مطالعه و بررسی خاص مقولة «کفر» در دیوان حافظ و تعدادی از امهات کتب عرفانی است کوشیده ایم تا نشان دهیم:اولاً حافظ علاوه بر وقوف بر معانی گوناگون دینی و قرآنی کفر بر معانی عرفانی آن آگاه بوده و در شعر خود به آن معانی نظر داشته، ثانیاً کفر بمعنی بی ایمانی در دیوان او آنچنانکه ویژگی سبک و زبان او یعنی ایهام است موهم معنای «کفران» یعنی ناسپاسی هم هست؛ سوم آنکه او در بکارگیری کلمات کفر یا کافر قصد اتهام نداشته و خود را در مقام مفتیان متصلب اهل تکفیر نمی نشاند، چهارم آنکه او ضمن اطلاع از معانی و مفاهیم رایج کفر معانی و مفاهیم خاص خویش را از کفر بیان داشته و آنگونه که شیوة ابتکاری و خلاق اوست برای مقولة کفر یا کافری نیز مصادیقی را نشان داده است که بدون تأمل و درنگ در دیوان او این تازگی و خلاقیت در اظهار معانی و مصادیق خاص آشکار نمیشود؛
پنجم آنکه استفادة او از کلمة کفر یا کافری بیشتر وسیله ای است برای ابراز انزجار و نفرت از رفتار خلاف اخلاق و دیانت مدعیان اخلاق و دینداری و بنابراین کفر مشبه بهی است متناسب با زمان شاعر برای اعمال ناپسند آنان و همة غافلان از حقیقت از جمله ارباب زو و تزویر .
بنابراین تفاوت و تازگی این مصادیق و مفاهیم برای نگارنده او را بر آن داشت تا این جلوه های متفاوت و تازه از مفهوم کفر و مصادیق آنرا در معرض توجه علاقه مندان پژوهشگر قرار دهد.
حاصل کار آنکه در دیوان حافظ هفت کفر یا مظهر و مصداق آن تجلی یافته و ما در این مقاله آن هفت را مورد ارزیابی قرار داده و مبانی و آبشخور اعتقادی آنها را نیز در حد توان و مقدور بیان داشته ایم که عبارتند از:رنجیدن، بخل و امساک، تکیه بر تقوا و دانش، خزینه داری میراث خوارگان، خامی، خودبینی و خود رأیی، و سرانجام زرق و ریا که به تعبیر خواجه ، آتش آن «خرمن دین» را خواهد سوخت. تا که قبول افتد و چه در نظر آید.
واژه های کلیدی :کفر، کافری، کفران، حافظ، دیوان حافظ، مبانی و مفاهیم کفر
مبانی و مفاهیم کفر در دیوان حافظ
پیش از ورود به بحث عناوین مهم مقاله را به شرح زیر طبقه بندی و تقسیم می نماید.
- معانی و تعاریف کفر در قرآن
معانی و تعاریف کفر در نزد عارفان
- طبقات و انواع کفر
- توسعة معنای کفر در نزد عارفان
- لزوم وجود کفر برای شناخت ایمان و ظهور آن
- یگانگی یا وحدت مقصد کفر و دین
- تحول معنایی کفر در معنای کفران یعنی ناسپاسی به کفر در معنی بی ایمانی
- وسعت کاربرد کفر در معنای ناسپاسی یا کفران
- مبانی و مفاهیم کفر در دیوان حافظ
-کفرهای هفتگانه و تعلیل آنها
1-رنجیدن
2-بخل و امساک
3-تکیه بر تقوا و دانش
4-خزینه داری برای وارثان
5-خامی
6-خودبینی و خودرایی
7-ریا و سالوس
- نتیجه