فرمت فایل : word (قابل ویرایش)
تعداد صفحات :36
چکیده ای از مطالب :
مهاجرت و حاشیهنشینی دو پدیده به ظاهر متفاوت میباشند که برآیند یک عامل مشترک بوده و نتایج و تبعات مشابهی هم بخصوص برای شهرها بدنبال دارد.
مهاجرت که خود نتیجه ی نابرابریهای مکانی و بیعدالتیهای منطقهای میباشد، به دلیل ویژگیهای خاص مهاجران و علل مهاجرتشان پیامدهای منفی متعددی برای شهرها و روستاها بدنبال دارد که از جمله ی آنها ظهور و گسترش پدیده ی حاشیهنشینی در شهرهای بزرگ میباشد.
حاشیهنشینان به علت فقر شدید و همهجانبه ( اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و…) و اعتراض نسبت به وضع موجود و ابراز وجود در شهرها ، اقدام به فعالیتهایی مینمایند که موجب سلب آسایش شهروندان و امنیت شهرها میگردد.
این موضوع در شهر مشهد از شدت بیشتری برخوردار بوده و مشکلات زیادی را هم ایجاد نموده است. سرقتهای متعدد ، آدمربایی و آدمکشی، قاچاق مواد مخدر ، شرارت ، تجمعات خیابانی و… از جمله ی این معضلات هستند.
آنچه مسلم است بدون توجه به علل مهاجرت روستاییان و سکنه ی شهرهای کوچک به شهر های بزرگی مانند مشهد، مبارزه با معلول و تلاش برای ساماندهی حاشیه نشینی نتایج ملموس و چندانی نخواهد داشت.
مقدمه :
مهاجرت بیرویه به شهرها و گسترش حاشیهنشینی در قرن گذشته و قرن اخیر از معضلات مهم شهرهای بزرگ جهان، بخصوص در کشورهای در حال توسعه میباشد، که پیامدهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و امنیتی متعددی به دنبال داشته است.
این دو پدیده جمعیتی و شهری اگر در راستای هم قرار گیرند و به هم پیوند بخورند، قطعاً مشکلات و پیامدهای منفی مضاعفی را برای یک جامعه بخصوص شهرهای بزرگ به دنبال خواهند داشت.
لینک دانلود بلافاصله پس از پرداخت برای شما فعال می شود و یک نسخه از آن برای شما ایمیل می شود
این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 45 صفحه می باشد.
چکیده مقاله ۱
مقدمه : ۲
مهاجرت: ۳
علل مهاجرت روستا به شهر: ۴
مهمترین علل مهاجرت را به طور اختصار میتوان اینگونه بیان نمود : ۶
علل اقتصادی : ۶
علل طبیعی : ۶
علل اجتماعی و فرهنگی : ۷
مهاجران روستایی در شهرها ۸
حاشیهنشینی چیست و حاشیهنشین کیست؟ (۱۵ ) ۱۰
انواع حاشیه ها ۱۳
الف) حاشیه های درون شهری : ۱۳
ب) سکونتگاهای غیر قانونی ( عدوانی): ۱۳
علل حاشیه نشینی ۱۴
تاریخچه ی حاشیهنشینی در مشهد (۲۳) ۱۵
مقاطع تاریخی حاشیه نشینی در مشهد: ۱۷
بررسی دلایل جرایم، آشوبها و خشونت های شهری از دیدگاه اکولوژیکی ۲۴) ۲۰
ویژگی های مناطق حاشیه نشین ۲۲
ویژگی های جمعیتی : ۲۳
نوع جرم ۲۵
از ۱۰ تا ۱۴ سال ۲۵
از ۱۵ تا ۱۹ سال ۲۵
بعد اجتماعی : ۲۶
بعد فرهنگی : ۲۸
نوع جرم ۳۰
میزان سواد ۳۰
بیسواد ۳۰
نهضت ۳۰
بعد رفاهی : ۳۲
نتیجه ۳۵
منابع ومآخذ: ۴۳
۱- مهدوی ـ مسعود ـ اصول و مبانی جغرافیای جمعیت ـ نشر توس ـ تهران ـ ۱۳۷۳
۲- لهاسایی زاده ـ عبدالعلی ـ نظریات مهاجرت ـ انتشارات نوید ـ ۱۳۶۸
۳- زمانی پور ـ اسدا… ـ مقاله ی مهاجرت روستائیان به شهرها و اثرات آن بر توسعه ی کشاورزی ـ ۱۳۶۶
۴- رحیمی ـ حسین ـ مقاله ی بررسی مهاجرتهای دانشآموزی بردسکن ـ رشد آموزش جغرافیا ـ شماره ی ۴۷ ـ تابستان ۷۷
۵- حسینزاده دلیر ـ کریم ـ مقاله حاشیهنشینی، در جستجوی معنی و مفهوم ـ اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی ـ شماره ی ۴۶ ـ ۴۵
۶- شکویی ـ حسین ، جغرافیای اجتماعی شهرها و اکولوژی اجتماعی شهر ـ انتشارات جهاد دانشگاهی ـ ۱۳۶۹
۷- منبع شماره ی ۲
۸- خورشیدی ـ محمدتقی ـ پایاننامه بررسی علل تخریب روستاهای بیرجند (۱۳۷۰ ـ ۱۳۴۵)- ۱۳۷۵
۹- منبع شماره ی ۶
۱۰- طاهری ـ تقی، گزارش مهاجرت روستا یک مسئله است ، برنامه و بودجه و مدیریت کشاورزی ـ ۱۳۶۳
۱۱- منبع شماره ی ۸
۱۲- منبع شماره ی ۸
۱۳- منبع شماره ی ۶
۱۴- مساواتی ـ مجید ، مقاله « خانوادههای مهاجر روستایی و زمینههای طلاق » فصلنامه ی پژوهشی جمعیت ثبت و احوال کشور ـ سال پنجم ـ شماره ی ۱۶ و ۱۵
۱۵- مرکز ساماندهی حاشیه ی شهر مشهد ـ جزوه ی حاشیهنشینی یک مسئله صد مشکل
۱۶- منبع قبلی
۱۷- زاهد زاهدانی ـ سید سعید ، حاشیهنشینان شهر کرمان ـ ۱۳۵۵
۱۸- منبع قبل
۱۹- آقاجانیان ـ اکبر ، پایدار ـ مجید ، پژوهشی در مشکل اجتماعی حاشیهنشینی ـ سلسله مقالات جامعهشناسی و برنامهریزی ـ شماره ۲۶ ـ دانشگاه شیراز ـ ۱۳۶۳
۲۰- مرکز ساماندهی حاشیه ی شهر مشهد ـ جزوه ی رشد و توسعه شهر مشهد
۲۱- هادیزاده بزاز- مریم ، حاشیه نشینی و راهکار های ساماندهی آن در جهان ، شهرداری مشهد – ۱۳۸۲ منبع شماره ی ۶
۲۲- منبع قبلی
۲۳- منبع شماره ی ۶
۲۴- احمدی پور ـ زهرا، مقاله حاشیهنشینی در بخش مرکزی کرج ، دانشگاه تربیت مدرس ـ رشد آموزش جغرافیا ـ شماره ۳۸ ـ پاییز ۷۴
۲۵- مرکز ساماندهی حاشیه ی شهر مشهد
- اطلاعات مکتوب و غیرمکتوب مرکز ساماندهی حاشیه ی شهر مشهد
- مصاحبه ی مدیر ساماندهی حاشیه ی شهر مشهد با روزنامه ی خراسان ـ چهارشنبه ۲۱/۸/۸۲
- گزارش آسیبشناسی جرایم ، در بلوار دوم طبرسی ، قربانی مقدم ، مرکز ساماندهی حاشیه ی شهر مشهد، آبان ۸۱
۲۶- فیلم اینجا مشهد است- شهرداری مشهد
۲۷- منبع قبلی
۲۸- آلبوم عکس حاشیه ی شهر مشهد- روابط عمومی شهرداری مشهد – سال ۱۳۷۹
مهاجرت و حاشیهنشینی دو پدیده به ظاهر متفاوت میباشند که برآیند یک عامل مشترک بوده و نتایج و تبعات مشابهی هم بخصوص برای شهرها بدنبال دارد.
مهاجرت که خود نتیجه ی نابرابریهای مکانی و بیعدالتیهای منطقهای میباشد، به دلیل ویژگیهای خاص مهاجران و علل مهاجرتشان پیامدهای منفی متعددی برای شهرها و روستاها بدنبال دارد که از جمله ی آنها ظهور و گسترش پدیده ی حاشیهنشینی در شهرهای بزرگ میباشد.
حاشیهنشینان به علت فقر شدید و همهجانبه ( اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و…) و اعتراض نسبت به وضع موجود و ابراز وجود در شهرها ، اقدام به فعالیتهایی مینمایند که موجب سلب آسایش شهروندان و امنیت شهرها میگردد.
این موضوع در شهر مشهد از شدت بیشتری برخوردار بوده و مشکلات زیادی را هم ایجاد نموده است. سرقتهای متعدد ، آدمربایی و آدمکشی، قاچاق مواد مخدر ، شرارت ، تجمعات خیابانی و… از جمله ی این معضلات هستند.
آنچه مسلم است بدون توجه به علل مهاجرت روستاییان و سکنه ی شهرهای کوچک به شهر های بزرگی مانند مشهد، مبارزه با معلول و تلاش برای ساماندهی حاشیه نشینی نتایج ملموس و چندانی نخواهد داشت.
مهاجرت بیرویه به شهرها و گسترش حاشیهنشینی در قرن گذشته و قرن اخیر از معضلات مهم شهرهای بزرگ جهان، بخصوص در کشورهای در حال توسعه میباشد، که پیامدهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و امنیتی متعددی به دنبال داشته است.
این دو پدیده جمعیتی و شهری اگر در راستای هم قرار گیرند و به هم پیوند بخورند، قطعاً مشکلات و پیامدهای منفی مضاعفی را برای یک جامعه بخصوص شهرهای بزرگ به دنبال خواهند داشت.
از آنجایی که علل حاشیهنشینی رانمیتوان خارج از چارچوب علل مهاجرت ـ بخصوص مهاجرت روستا به شهر ـ بررسی کرد، میبایستی آنها را به طور توأمان مطالعه نمود. چرا که از یک طرف عوامل دافعه (Pushfactors) در روستا موجب تخلیه این واحدهای جمعیتی و مولد میگردد و از طرف دیگر عوامل جاذبه (Pull factors) آنها را به سوی شهرها کشانده و سربار جامعه شهری مینماید.
برای بررسی نقش این فرآیند در مسائل شهری و بخصوص امنیت اجتماعی شهرها لازم است دلایل مهاجرت، تیپ مهاجران و خصوصیات آنها و همچنین وضعیت مناطق حاشیهنشین شهرها و ساکنان آنها مورد توجه قرار گیرند. چرا که بخش اعظم بزهکاری ها، جرم های مشهود و نامشهود و جنایاتی که در این کانونهای جمعیتی اتفاق میافتد و یا ساکنان آنها در سطح جامعه مرتکب میشوند، ناشی از ساختار فیزیکی، فرهنگی، جمعیتی و اقتصادی این نواحی و ساکنان آنها میباشد.
حاشیهنشینان دارای وضعیت اجتماعی و اقتصادی نامناسبی بوده و بندرت جذب ساختارهای مدرن شهری میشوند. برداشتها و روحیات خود آنها، نحوه برخورد و رفتار شهروندان دیگر با آنها، عدم توجه مسئولان سیاسی و خدماتی شهرها به آنها، موجبات ایجاد روحیه ی عصیانورزی و حس انتقام در آنها شده که خود را به صورت رفتارهای نابهنجار و مشکلآفرین بروز میدهد.
بررسی نظریات مربوط به پاتولوژی شهری ( آسیبشناسی شهری ) و اکولوژی جرایم شهری و خشونت ها و ناآرامیهای شهری و انطباق آنها بر حاشیه ی شهر مشهد مبین ارتباط مستقیم بین ویژگیهای مهاجر و حاشیهنشین با بزهکاری و کاهش ضریب امنیتی شهرها میباشد.
« مهاجرت جابجایی بین دو واحد جغرافیایی یا به عبارت دیگر ترک یک سرزمین و اسکان در سرزمین دیگر است.»(۱)
حرکات مکانی جمعیت یا مهاجرت یعنی « تغییر محل اقامت معمولی از یک نقطه جغرافیایی به نقطه دیگر» (۲) که میتوان آن را از نقطه نظرات مختلف تقسیمبندی نمود مانند: فاصله مبدأ تا مقصد، طول مدت اقامت در محل جدید، عبور از مرزها و …
از نظر عبور از مرزها مهاجرت ها یا « بینالمللی » و یا « داخلی » هستند، که هرکدام به نوعی میتواند زمینهساز مشکلاتی در مقصد باشد. در این بین هجوم آوارگان کشورهای مجاور ـ مانند آوارگان افغانی ـ و مهاجرت روستا به شهر در داخل یک کشور مشکلات و تبعات بیشتری دارند.
مهاجرت به عنوان یک پدیده اجتماعی میتواند نشانه ی پویایی و تحول جامعه باشد و موجب ترقی و پیشرفت شود، همانطور که پیرمن عقیده دارد که: « هجرت روستایی نه تنها انحطاطآور نیست بلکه مترقی نیز هست».(۳)اما مهاجرت های بیرویه و بدون برنامه که نتیجه ی اجرای سیساست های غلط دولت ها و نابرابریهای شدید مکانی میباشد، اثرات مخربی بر پیکر روستاها و شهرها وارد آورده و فضاهای جغرافیایی را از حرکت و پویایی باز میدارد.(۴)
برای هر حرکت که منجر به مهاجرت و در نهایت سبب حاشیهنشینی میشود میتوان عوامل مختلفی را ذکر نمود که در بین آنها دو عامل اساسی « دفعکننده» و « جذبکننده» اهمیت بیشتری دارند. (لوئیسـ۱۹۸۲)
مایکل تودارو تصمیم به مهاجرت از روستا به شهر را تابع دو متغیر اصلی «جذب و دفع» میداند:
۱- تفاوت فاحش درآمد شهر و روستا(دافعه)
۲- احتمال دستیابی به نوعی اشتغال در شهر(جاذبه)
به نظر تودارو یک روستایی در برابر امکان بیکاری در شهر و یا روستا، بیکاری در شهر را برمیگزیند چرا که چشمانداز آینده شهر روشنتر از روستا میباشد.(۵)
صاحبنظران رشتههای مختلف، علت های زیادی را برای این فرایند شوم برشمردهاند که همه ی آنها به نوعی مکمل همدیگر بوده و تنها زوایای ناخوشایند از بینرفتن تدریجی روستاها را به تصویر میکشد. انگیزههای اقتصادی، فرهنگی، روانی و عاطفی، طبیعی، اداری، سیاسی و حکومتی، جهانی و غیره که به برخی اشاره خواهد شد.
نظریات اقتصادی مهاجرت بیشتر بر تفاوت شاخص های اقتصادی مانند سطح درآمد، اشتغال، تفاوتهای مکانی و… تأکید دارند.
از دیدگاه اکولوژیکی و در تحلیل اکولوژیکی ـ جغرافیایی مهاجرت، عوامل اکولوژیکی روستا (آب و خاک و…) و موضع جغرافیایی روستا مؤثر میباشند که حتی بر عوامل اقتصادی هم تأثیر زیادی دارند.(۶)
نظریه وابستگی، مهاجرت را امری اجباری میداند که بر اساس عدم توسعه یک محیط نسبت به محیط دیگر و وابستگی بخش غیر سرمایهداری به سرمایهداری بوجود میآید. مهاجرت از یک طرف معلول توسعه ی نابرابر و از طرف دیگر عامل گسترش و تعمیق آن میباشد. این نظریه مهاجرت روستا به شهر را نتیجه ی نابرابری های ساختی و مکانی بین بخشهای جامعه میدانند.(۷)
متأسفانه رشد وابسته و ناموزون اقتصاد کشور ایران در دهههای گذشته، در قالب نظام « مرکز ـ پیرامون » و سیاستهای نادرست اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی که متأسفانه تا به امروز هم با تفاوتهایی ادامه دارد، موجب رشد قطبهای شهری به قیمت افول مناطق روستایی شده است. این روند نامعقول منجر به عدم تعادل بین مناطق کشور بخصوص شهرها و روستاها شده است. بروز جنگ و نابسامانی های اوایل پیروزی انقلاب این نابرابری ها را تشدید نموده و موجب جابجایی و انتقال منابع اقتصادی و نیروی انسانی از نواحی محروم به نواحی برخوردار، بصورت مهاجرت های فصلی، کوتاهمدت و دائم شده است.(۸)
خروج نیروهای جوان و فعال در گروههای سنی ۲۹ـ۲۰ سال از روستاها در نتیجه ی این روند نابرابر، موجب تشدید عقبماندگی مناطق مهاجرفرست شده است. (۹)
درآمد کم، اختلاف درآمد بین شهر و روستا، عدم تضمین و ثبات درآمدها، نوسان قیمت محصولات کشاورزی، کمبود زمین، بیکاری و نبود فرصت های شغلی، وجود فرصت های اشتغال بیشتر در شهرها، علاقه به صیانت نفس، سیاست های نادرست اشتغال، مسکن و قیمتگذاری مواد غذایی و….
علاقه به صیانت نفس و حفظ بقاء در سرشت هر موجود زندهای از جمله انسان نهفته است. اگر انسان در شرایطی قرار گرفت که از مایحتاج اولیه محروم ماند، طبیعی است که برای نجات از آن کوشش به خرج میدهد.(۱۰)
در حقیقت آن ها از مرگ به سوی فقر و از فقر به سوی مرگ پناه میبرند.
در مطالعات نگارنده در بخش مرکزی شهرستان بیرجند، ۶۶% مهاجرین روستایی و ۷۵% ساکنان روستاهای مطالعه شده، عوامل اقتصادی را از مهمترین دلایل مهاجرت و ترک روستا برشمردهاند.(۱۱)
محدودیتها و مشکلات طبیعی بطور مستقیم یا غیرمستقم موجب دفع جمعیت از روستاها میشود و شاید بتوان به جرأت ادعا نمود، بسیاری از عوامل دیگر بخصوص عوامل اقتصادی مهاجرت، ریشه در عوامل طبیعی دارند.
مخاطراتی از قبیل: سیل، زلزله، بهمن، خشکسالی و محدودیت هایی مانند کمآبی و افت سطح آبهای زیرزمینی، شورشدن آبها، حرکت ماسههای روان، فرسایش خاک، سرمازدگی محصولات و…، که متأسفانه بیشتر این مشکلات طبیعی به دلیل عدم برنامهریزی و مدیریت صحیح منابع و رفتارهای طبیعی مشکلات زیادی را برای روستانشینان ایجاد مینماید، بطوری که پس از هر حادثهای مانند سیل یا زلزله و خشکسالی خانوادههای زیادی به سوی مقصدی نامعلوم و سرنوشتی مجهول در شهرها حرکت میکنند.
علاقه به تحصیل و بخصوص در سطوح عالی، تحصیل فرزندان، ازدواج، روابط خویشاوندی، جاذبههای فرهنگی و هنری در شهرها، احساس حقارت و سرخوردگی به دلیل روستایی بودن، رشد سریع جمعیت و عدم تناسب آن با فرصتهای شغلی در روستا، برنامههای دولت و نیازهای اداری، تمایل به زندگی بهتر و رفاه بیشتر، خدمت سربازی، کمبود امکانات آموزشی و فرهنگی مانند مدرسه و کتابخانه و … از جمله ی این عوامل هستند.
علاقه به سوادآموزی و ادامه ی تحصیلات توسط نوجوانان روستایی از یک طرف و نبود امکانات تحصیلی کافی در روستاها در مقاطع مختلف تحصیلی از سوی دیگر، خیل عظیمی از دانشآموزان را راهی شهر نموده و آرامآرام جذب شهر و جاذبههای فریبنده و یا واقعی آن مینماید.- مهاجرتی که در بیشتر موارد از سوی والدین آنها هم همراهی میشود ـ و این سرآغاز یک مهاجرت خاموش و بی سر و صدای نسل جوان روستا و سازندگان فردای آن میباشد.
۲/۵۶% روستاهای مورد مطالعه در بخش مرکزی بیرجند و ۱۹% مهاجران روستایی تحصیل را علت مهاجرت ذکر کردهاند و بیش از ۵۰% این روستاها فاقد فضاهای آموزشی در مقاطع مختلف بخصوص راهنمایی و دبیرستان بودهاند.(۱۲)
این افراد در شهرها بصورت گروههای متمایز باقی میمانند و اگرچه میکوشند ارزش های شهری را تقلید نمایند ولی به از خود بیگانگی دچار میشوند. شخص مهاجر نه تنها ارزش های شهر را در خود درونی نمیکند بلکه در بسیاری از موارد به دور خودیک دیوار فرهنگی نامرئی میکشد. شکلگیری خرده فرهنگهای مهاجرنشین در شهرها نشانگر عدم انطباق او با محیط جدید است. دوگانگی و داشتن فرهنگ دهقانی و فشارهای ناشی از محدودیت های شهری در آنها حس دشمنی، عداوت و حقارت بوجود میآورد و در برابر جامعه ی شهری به خشونت میایستند. نابسامانی ها، کجروی ها، انحرافات، فسادهای اجتماعی و اخلاقی، سرقتها و… حاصل این روند میباشد. (۱۳) (نگاهی به رفتارهای اجتماعی مردم در برخی مناطق مشهد بخصوص حاشیه شهر گویای این مسئله است).
در حقیقت شهرنشینی صورت گرفته اما بدون آمادگی های فکری، روحی و اقتصادی، که این مسئله تمایلات پنهان و حتی غیرعادی را بتدریج در میان مهاجران از قوه به فعل درمیآورد. شهرنشینی نیازهای فراوانی را برمیانگیزد که برآوردن آنها با توجه به محدود بودن امکانات آنها غیرممکن است.
مهاجران روستایی خصوصیات اجتماعی ـ اقتصادی متفاوتی دارند. برخی با سرمایه و تخصص میتوانند خود را با نظام حاکم بر شهرها تطابق دهند، ولی عده کثیر دیگر بدون سواد و تخصص کافی و مهارت و سرمایه، قادر به جذب در نظام اقتصادی و اجتماعی شهرها نیستند و به حاشیه ها( حاشیه های اقتصادی، فرهنگی و فیزیکی) رانده میشوند و موجب افتراق اجتماعیـاقتصادی در شهرها میشوند که این شکاف در الگوهای اکولوژیکی و فیزیکی شهرها به خوبی و به وضوح منعکس میباشد.
دسته ی اول در مرکز نظام اقتصادی ـ اجتماعی قرار گرفته و شغل و جایگاهی یافتهاند و در نقاط مناسب ساکن میشوند و گروه دوم که در حاشیه ی اقتصادی و اجتماعی شهر هستند از لحاظ فضایی هم در حاشیه ی فیزیکی شهرها قرار میگیرند و به طور کامل به حاشیه رانده میشوند.
ارتباط تنگاتنگ مهاجرت با حاشیهنشینی و تأثیر شدید مهاجرت بر الگوهای رفتاری شهرها از همین جا مشخص میشود. ضعف و ناتوانی پدر در حکمرانی خانواده، تضادهای ارزشی میان اعضای خانواده، ایجاد ارزشهای جدید، از بین رفتن کنترل اجتماعی روستا، آشنایی جوانان و نوجوانان با مظاهر و لوازم فساد و انحراف، شیادان و باندهای تبهکاری که در کمین افراد بیکار و سرگردان نشستهاند و دهها عامل دیگر حاشیهنشینان شهری امروز و مهاجران روستایی دیروز را بسوی انحطاط سوق میدهد و بر دامنه ی نابسامانی های اجتماعی میافزاید.(۱۴)
نگارنده در بازدیدی که از حاشیه ی شهر مشهد به همراه دبیران جغرافیای ناحیه ی یک مشهد داشتیم، در مصاحبه با افراد متعدد این رهاشدگی از قیود و کنترل های شدید اجتماعی روستا را به وضوح در صحبت ها و رفتارهای ساکنان آن مناطق مشاهده نمودیم.
ارتباط زیاد مهاجرت با حاشیهنشینی ایجاب مینماید که هرگونه طرح و برنامه، یا مطالعهای در ساختار مناطق حاشیهای ، بر مطالعه ی علل مهاجرت ها و تیپ مهاجران تکیه نماید و صد البته که ساماندهی حاشیهنشینی امکانپذیر نخواهد بود جز با حذف و یا لااقل کمرنگ نمودن علت های گریز جمعیت از روستاها.
در اینجا ذکر چند نکته اهمیت زیادی دارد:
۱- همه ی مهاجرانی که وارد شهرها میشوند، روستایی نیستند و بخش قابل توجهی از آنها را هم مهاجران شهرهای کوچکتر و مناطق غیر برخوردار تشکیل میدهند.
۲- تمامی مهاجران( روستایی یا غیر روستایی ) در حواشی اسکان نمییابند و در حاشیه قرار نمیگیرند،بلکه به عنوان عوامل فعال در نظام سیاسی، اقتصادی و اجتماعی شهرها ایفای نقش مینمایند.
۳- در برخی کشورها بخصوص ممالک جهان سوم پدیده ی مهاجرت به شهرها، در بیشتر موارد واکنش به دافعههای نواحی روستایی میباشد تا جاذبههای نواحی شهری.
تعداد صفحات:115 صفحه
دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی
پایان نامه برای دریافت درجۀ کارشناسی ارشد(LMA)
رشتۀ حقوق و جرم شناسی
موضوع:
تأثیر مهاجرت اتباع افغانی در بزه کاری آنان در شهر مشهد
استاد راهنما:
جناب دکتر جاوید صلاحی
استاد مشاور:
جناب دکتر مجید شایگان فرد
دانشجو:
امیر کاظمی
چکیده
قسمت عمدۀ افغانستان امروزی ( منطقه هرات ، ولایتهای قندهار، هزاره ، نیمروز و … ) در ادوار مختلف تاریخی از ایران باستان تا دو سدۀ اخیر، تحت فرمان روایی ایرانیان اداره می شده است .( به جز 7 سال حکمرانی این قوم به سرکردگی محمود و اشرف افغان در خاک ایران،1722 تا 1729میلادی )که در این میان، عهدنامۀ پاریس ، مانند دیگر قراردادهای ننگین دوران قجری، موجب پیوستن منطقۀ هرات به خاک آن سرزمین شد. اگرچه این سرزمین سالهای سال نتوانست استقلال را درکشور خود به معنای واقعی کلمه بشناسد به طوری که یا تحت استعمار انگلیس ، شوروی بود یا بعد از آن با جنگ های داخلی نژادها، اقلیت ها در داخل کشور و نیز که با اشغال از سوی ایالات متحده آمریکا همراه بود و مردم این سرزمین را مجبور به ترک وطن و پناهندگی به سایر کشورها نمود و از آنجا که مرزهای وسیع همجوار با ایران دارد، مهاجرت بیشتر آنان درسه دهۀ اخیر به کشورمان به ویژه کلان شهر مشهد و توابع میباشد.
مهاجرت افاغنه به داخل کشور به دو صورت می باشد : گروه کمتر به صورت قانونی و گروه بیشتر آنان غیر قانونی به مرزهای کشور داخل شدهاند که از گروه اخیر به عنوان « پدیدۀ غیر مجاز » نیز نام برده شده است.
هدف مهم این رساله پرداختن به موضوع تأثیرات مهاجرت اتباع افغانی در بزهکاری آنان در مشهد است و این که مهاجرت به تنهایی در بزهکاری آنان موثر بوده یا عوامل دیگری هم در کنار مهاجرت نقش دارند. که تمامی موارد در تحقیق پیمایشی به صورت پرسشنامه و مصاحبه آورده شده است. ابتدا تأثیر مهاجرت و سپس سایر موارد مورد ارزیابی قرار گرفته است. همچنین با بررسی آماری از جرایم صورت گرفته بوسیله مهاجران افغانی، عوامل موثر در بازگشت مهاجرین، روش های جمهوری اسلامی ایران و مقامات مسئول در خراسان رضوی نسبت به اینگونه افراد را مشخص می نماییم. در خاتمه با ارائه پیشگیری و پیشنهادهایی از بحران مهاجرت و بزهکاری مهاجران افغانی در شهر مشهد، امیدوارم نتیجه مطلوب را به دست آورده باشم.
مقدمه
مهاجرت مردم افغانستان به کشورهای همسایه به ویژه ایران که یکی از اشکال مهاجرت بینالمللی میباشد ، در سه دهه اخیر روند صعودی داشته است . این نوع مهاجرت ، ازآن نظر که زاییدۀ عوامل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی میباشد، قابل توجه است. …(ادامه در فایل دانلودی)
متن کامل را می توانید دانلود کنید چون فقط تکه هایی از متن این پایان نامه در این صفحه درج شده است(به طور نمونه)
ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه
همراه با تمام ضمائم با فرمت ورد که ویرایش و کپی کردن می باشند
موجود است
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:153
پایان نامه کارشناسی ارشد گروه برنامه ریزی رفاه اجتماعی
فهرست مطالب:
فصل اول : کلیات تحقیق
مقدمه 2
طرح مساله 3
ضرورت و اهمیت تحقیق 6
اهداف تحقیق 7
فصل دوم : مبانی نظری تحقیق
مقدمه 9
تعاریف مهاجرت 9
انواع مهاجرت 10
تفاوت کوچ و مهاجرت 14
تاریخچه مهاجرت روستایی 24
آثار و پیامد های مهاجرت 27
سیمای مهاجرت در ایران 33
دیدگاهها و نظریه های مهاجرت 37
کارکرد گرایی 37
دیدگاه تفاوت ها 41
دیدگاه نوسازی 42
دیدگاه مکتب وابستگی 43
دیدگاه سیستمی 44
دیدگاه اقتصادی 45
دیدگاه اجتماعی 51
دیدگاه سیاسی 53
دیدگاه سیستمی 54
نظریه روانشتاین 58
نظریه اورت سی لی 60
تئوری لاری شاستاد 65
نظریه آرتور لوییس 66
هاریس و تودارو 70
پترسون 71
پل سنجر 73
موبوگنج 74
دیدگاههای مواقفان و مخالفان مهاجرت 76
مروری بر تحقیقات پیشین 80
چارچوب نظری 91
مدل نظری تحقیق 97
فرضیههای تحقیق 97
فصل سوم : روش شناسی
مقدمه 99
روش تحقیق 100
جامعه آماری 100
حجم نمونه و روش نمونه گیری 101
پیش آزمون ابزار سنجش 103
روش جمعآوری اطلاعات 103
فنون مورد استفاده در تجزیه و تحلیل دادهها 104
تعریف نظری و عملیاتی مفاهیم تحقیق .. 105
فصل چهارم: یافته های تحقیق
مقدمه........................................................................................................................................110
جداول و نمودارها..................................................................................................................111
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
مقدمه 139
خلاصهآزمون فرضیات 141
نتیجه گیری 142
پیشنهادات تحقیق 144
محدودیت های تحقیق 147
فهرست منابع 148
فصل اول
کلیات تحقیق
مقدمه
مهاجرت و کوچ کردن قدمتی به اندازه تاریخ و فرهنگ بشریت دارد. انسان از دیرباز و به دلایل مختلف محیطی، امنیتی، اجتماعی و فرهنگی دست به مهاجرت و ایجاد تشکل های جمعی مختلف می زده است. به جرات می توان یکجا نشینی و اسکان یافتن بشر در حاشیه رودخانه ها که نخستین جرقه های تمدن و فرهنگ بشریت را رقم زده است ، را محصول مهاجرت های پی در پی در جهت یافتن نوعی امنیت و ثبات دانست.
اما آنچه امروزه و در دنیای مدرن بارز و مبرهن است جنبه های پیچیده و در هم تنیده شده مفهوم مهاجرت و نقل مکان از جایی به جای دیگر است. و به همین دلیل امروزه بسیاری از انواع مهاجرت به صورت مسئله هایی اجتماعی مورد توجه جامعه شناسان قرار گرفته و پژوهش های فروانی را در این زمینه برانگیخته اند.
کشور ما ایران به عنوان یکی از کشورهای در حال گذار به توسعه با مسائل و مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می کند، که مسئله مهاجرت روستاییان به شهرها و خالی شدن روستاها از جمعیت فعال و سازنده یکی از مهمترین چالش های کشور در مسیر توسعه می باشد.
ما در این پژوهش قصد بررسی علت های مختلف موثر در بروز پدیده مهاجرت روستاییان بخش احمد آباد شهرستان مشهد به شهر مشهد، و تاثیرات این پدیده بر بافت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی این منطقه را داریم.
طرح مساله
امروزه با توجه به تجربه کشورهای در حال توسعه کاملا روشن است که آهنگ مهاجرت از روستا به شهر، از آهنگ ایجاد مشاغل شهری فزونی یافته و تا حدود زیادی از ظرفیت صنایع و خدمات اجتماعی شهری در جذب موثر کارگران فراتر رفته است.
اقتصاددانان مهاجرت را جریانی مفید و لازم برای حل مسئله تقاضای در حال رشد شهرها برای نیروی کار نمیدانند، به عکس امروزه مهاجرت باید به عنوان عامل اساسی تقویتکننده پدیده همه جا حاضر کارگر اضافی شهری بررسی شود که موجب تشدید مسائل جدی حاشیهنشینی، بیکاری و... که خود ناشی از وجود عدم تعادلهای اقتصادی و ساختی بین مناطق شهری و روستایی هستند، میشود.
از نظر صاحبنظران مسائل شهری این عدم تعادلها، به همراه فقر اقتصادی و عدم تخصص این مهاجران، موجب میشود که آنها مجبور شوند آلونکها و زاغههایی را که در اغلب موارد فاقد هرگونه تسهیلات شهری از قبیل آب و برق و... است، برای زندگی برگزینند.
مهاجرت بی رویه روستاییان به کلان شهرها در جامعه ایران موجب کاهش11درصدی جمعیت شهرستان های کوچک شده است. طبق سرشماری سال75 آمارجمعیتی برخی شهرستان های کوچک تا سقف 68300 نفربود که این آماردرسرشماری سال1385 به 41867نفر کاهش یافته است. علت اصلی کاهش جمعیت این شهرستان ها مهاجرت بی رویه روستاییان به سایرکلان شهرهای بزرگ کشور است.
نتایج سرشماری های انجام شده درایران نشان می دهد که درسال1335 جمعیت شهری31/4 درصد؛ درسال 1345، 38/7 درصد؛ درسال1355، 4/7 درصد ودرسال1365، 54/3 درصد بوده است که درسال1375 این رقم به 61/65 درصد رسیده است. نتایج سرشماریهای فوق نشانگرآن است که درطی40 سال اخیرنسبت جمعیت شهری ایران درمقایسه با سال 1335به طورکلی وارونه شده است. برای نمونه مهاجرت بی رویه روستاییان به کلانشهرها موجب کاهش11درصدی جمعیت شهرستانهای کوچک شده است.
بنابر اعلام مرکزآمارایران حدود31درصد ازمردم یعنی رقمی معادل20میلیون نفر،درجایی که به دنیا آمده اند زندگی نمی کنند که این امرنشان از گرایش بی رویه افراد برای مهاجرت به شهرحتی به قیمت تغییرطبقه اجتماعی خود دارد. جذابیت های شهری چون رستورانها، پارک ها، مکانهای مختلف تفریحی ومواردی ازاین دست که درنظراول توجه بسیاری ازروستانشینان ویا ساکنان شهرهای کوچک را به خود جلب می کنند، نقش زیادی درایجاد انگیزه های اولیه افراد برای حضوردرشهربه هرقیمتی را دارند. البته دراین دسته بندی ها نباید علاقه به پیشرفت درشکل اصولی وصحیح آن، که همان نیازبه آموزش وکسب دانش است را نادیده گرفت زیرا که رفتن به دانشگاه وعلم آموزی اولین جرقه وشاید مهمترین علت آمدن تعداد زیادی ازدختران وپسران روستایی وشهری به پایتخت است.
حس خود برتربینی شهری ها جزئی ازفرهنگ زندگی آنان شده وهمین امر منجر شده است که روستاییان خود را پایین تربدانند وبرای غلبه برعقده حقارت خود هویت واقعی خود را پنهان کنند ودربسیاری ازموارد تلاش کنند خود را شهری نشان دهند. هرمنطقه ای که زودتر وارد دنیای تکنولوژی شود نسبت به دیگران احساس برتری بیشتری می کند واین امردرایران بویژه در کلانشهرهایی مانند تهران، مشهد، اصفهان و ... قابل رویت تراست زیرا برای مثال برای اولین باراتومبیل وارد این شهرها شد، برق برای نخستین بارخانه های آنها را روشن کرد. این ها درحالی است که بسیاری ازروستاها وبخصوص روستاهای دورافتاده تا همین چند سال پیش هم ازداشتن کم ترین امکانات رفاهی درزندگی محروم بوده اند.
با توجه به آمار و ارقام ارائه شده در بالا و با عنایت به این مهم که مسئله مهاجرت علاوه بر تاثیرات محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بر قسمت مهاجر فرست، همین تاثیرات را با شدت بیشتر در منطقه مهاجر پذیر نیز سبب شده و علاوه بر این، به علت مسائل مختلفی از جمله تفاوت اقتصادی مهاجران و ساکنان کلانشهرها و شهرها، باعث بروز پدیده حاشیه نشینی و به تبع آن بروز مشکلاتی از قبیل جرم، جنایت، و آسیب های اجتماعی مختلف می شود. بنابراین به یقین می توان مهاجرت را مسئله ای اجتماعی دانست که از ابعاد مختلف قابل بررسی و موضوعی مهم برای پژوهش حاضر است.
منطقه ی احمدآباد مشهد که در مسیر جاده های مشهد به تربت حیدریه و مشهد به نیشابور واقع شده است، تعداد زیادی مهاجر داشته که اکثر آنان به شهر مهشد و تعدادی هم به شهرهای دیگر مهاجرت نموده اند. آنها به جهت خشکسالیهای پی در پی و سایر عواملی که در این تحقیق به آنها پرداخته می شود خانه و کاشانه ی خود را رها کرده و هجرت کرده اند و امروزه در اکثر روستاهای منطقه احمد آباد، امور کشاورزی و دامداری توسط افراد مسنی انجام می شود که از قبل به این امور اشتغال داشته اند و برای آینده ی مشاغل فوق وضعیت مبهمی تصور می شود و از نظر اجتماعی هم در بسیاری از موارد که با مهاجرت نیروهای جوان والدین آنها در روستا مانده اند، دارای وضع مطلوبی نیستند و یا تحت پوشش کمیته امداد قرار گرفته اند و با مشکلات عدیده ای زندگی می کنند.
با عنایت به مطالب ذکر شده، در این تحقیق تلاش شده است تا نقش عوامل موثر بر مهاجرت جمعیت روستایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.
ضرورت و اهمیت تحقیق
اهمیت این موضوع از آن جهت مورد توجه است که بروز مسئله مهاجرت به عنوان یک مسئله اجتماعی باعث ایجاد آنومی در سطح جامعه گردیده و مشکلات فراوانی را برای جامعه ایجاد خواهد کرد. وجود مهاجرت های وسیع و گسترده در ایران، خصوصاً در سالیان اخیر که با موضوع خشکسالی های پی در پی نیز همراه بوده است این موضوع را به مسئله ای قابل بررسی تبدیل می نماید. ضرورت این پژوهش نیز از دو جنبه نظری و عملی مورد توجه است:
الف- ضرورت نظری: ضرورت و اهمیت نظری این پژوهش از این نظر مورد توجه است که با بررسی دیدگاه های مختلف در حوزه ی مهاجرت، عوامل موثر بر مهاجرت جمعیت روستایی و تطبیق آن با جامعه ایران می توان راه کارهای نظری برای حل این مسئله و کاهش یا تعدیل مهاجرت در جامعه ایران ارائه نمود.
ب- ضرورت کاربردی: انجام این پژوهش می تواند علل و عوامل اساسی تاثیرگذار بر انگیزه مهاجرت بین روستاییان را شناسایی کند که به تبع آن با ارائه پیشنهادات و راهکارهایی می توان از مهاجرت سریع نیروی کار روستایی به شهرها جلوگیری نمود. پیشگیری از مهاجرت سرسام آور روستاییان به شهرها که به عدم انطباق صحیح آنها با فضای شهری و همچنین عدم تناسب ارزشها و باورهایشان با الگوهای شهری انجامیده و باعث انزوا و حاشیه نشینی آنان و دامن زدن به گسترش سریع فقر شهری و پیدایش انواع آسیب ها و مسائل اجتماعی از قبیل بیکاری پنهان، مشاغل کاذب، بزهکاری، تشکیل مناطق جرم زا و بر هم زدن تناسب و آرامش زندگی در شهر می شود، ضرورت و اهمیت انجام این پژوهش را بیش از پیش بیان می کند.
گفتنی است ارتباط بین مهاجرت به حاشیه شهرهای بزرگ و پیدایش و گسترش مسائل و آسیب های اجتماعی ذکر شده در بالا، در مطالعات و پژوهش های اجتماعی مختلف به اثبات رسیده است.
هدف تحقیق
هدف کلی این تحقیق بررسی عوامل موثر بر مهاجرت روستایی از بخش احمدآباد به شهرمشهد می باشد. این هدف کلی شامل اهداف جزیی به شرح زیر است:
- بررسی و تبیین نقش عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دربروز پدیده مهاجرت
روستاییان این منطقه به شهر مشهد
- بررسی نقش عوامل دافعه روستایی بر انگیزه مهاجرت آنان به شهر مشهد
- بررسی تاثیر تفاوت سطح زندگی بر انگیزه مهاجرت روستاییان به شهر مشهد
تحقیق مهاجرت از روستا به شهر؛ روستای نوچمن/
در زیر به مختصری چکیده، تعداد صفحات، فرمت فایل و فهرست مطالب آنچه شما در این فایل دریافت می کنید اشاره شده است:
خلاصه و چکیده تحقیق:
روند بی رویه شهرنشینی درسالهای اخیرومشکلات فراوانی که این روند ایجاد نموده برنامه ریزان را برآن داشته تا درجهت کنترل بنیادی این پدیده ورفع مشکلات آن بصورت ریشه ای تدبیرنمایند.
بی شک یکی ازاساسی ترین واصلی ترین عوامل این رشدمهاجرت ازروستابه شهرمی باشد. افزایش مهاجرت ازروستا به شهروگرایش به شهرنشینی دلایل عدیده ای داشته که مهمترین آنها تفاوت سطح زندگی درشهروروستاست.
تفاوت واختلاف درفضای زیستی ، خدماتی ، اقتصادی و ... موجود بین نقاط شهری روستایی به حدی است که جهت مهاجرت را از روستا به شهرسوق می دهد.این پدیده مشکلاتی به همراه خواهد داشت که ازاهم آن می توان به بزرگ شدن بی رویه شهرها ، حاشیه نشینی ، بیکاری ، افزایش جرایم ، ایجاد شغلهای کاذب وغیراخلاقی درشهرها و فقدان نیروی کار ، افت سطح تولید ، کاهش جمعیت روستاها درمناطق روستایی اشاره نمود.
تعداد صفحات: 20
فرمت فایل: word
فهرست مطالب:
مقدمه
معرفی روستا به لحاظ موقعیت جغرافیایی
تعیین محدوده اراضی کشاورزی و منابع طبیعی روستا
تعیین حوزه نفوذ روستا
شناخت و بررسی علل پیدایش روستا
ساختار سنی و جنسی روستا
سواد
شبکه معابر
بررسی منابع تامین آب آشامیدنی وکشاورزی روستا
بررسی ویژگی های جمعیتی
اطلاعات عمومی روستا
حیوانات وحشی در جنگل
نام مناطقی از روستا به زبان محلی
پادگان متروکه
خرمن چال، شهر متروکه
از داستان تا واقعیت