دانلود پایان نامه آماده
دانلود پایان نامه رشته کشاورزی بررسی ابعاد مولکولی و مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی با فرمت ورد و قابل ویرایش تعدادصفحات 120
چکیده
بیش از 139 گونه آلیوم در ایران گزارش شده اند که حدود 30 گونه آن بومی خود ایران هستند . در این میان Allium hirtifolium به لحاظ اینکه تاکنون تحقیقاتی از لحاظ مولکولی و یا مورفولوژیکی بر روی آن انجام نشده و تعداد تحقیقاتی که در مورد این گونه خاص در دنیا انجام گردیده, به لحاظ کمی بسیار اندک می باشد, لذا بر آن شدیم تا با جمع آوری این گیاه از نقاط اصلی رویش ان که عمدتا مناطق مرکزی ایران و خصوصاً استان لرستان است, به بررسی ابعاد مولکولی و مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی آن بپردازیم. بررسی های ما بر روی این گونه شامل بخش های زیر می باشد:
بخش اول
جمع آوری و نگهداری مواد گیاهی ابتدا، نمونه های گیاهی از شانزده منطقه مختلف استان لرستان جمع آوری و در مرحله بعد مرکز تحقیقات منابع طبیعی استان لرستان و همچنین پژوهشکده علوم گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی تعیین هویت گردید و سپس غده ها تا انجام آزمایشات بعدی در یخچال و دمای 4 درجه سانتیگراد نگهداری شدند.
بخش دوم
بررسی مزرعه ای غده های آلیوم در آذرماه 1384 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سه تکرار، در هر ردیف 4 غده از هر اکوتیپ خاص به طور تصادفی انتخاب و سپس با فاصله 20 سانتی متر روی ردیف و 35 سانتی متر بین ردیف کشت شدند. پس از رویش از سطح خاک، اطلاعات مورفولوژیکی از قبیل طول برگ، عرض برگ، ارتفاع ساقه گلدهنده، تعداد برگ، وزن متوسط غده ها در بوته، تعداد غده در بوته، مدت زمان کاشت تا سبز شدن و مدت زمان کاشت تا گل دهی، در هر بوته اندازه گیری شدند.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:34
فهرست مطالب:
چکیده:
مقدمه
روش بررسی
نتایج و بحث
جدول 1- اثر درجات مختلف شوری (Ec) بر جوانه زنی و رشد دانه رستها در دو رقم کلزا. اعداد نشان دهنده میانگین انحراف معیار میباشند.
جدول 2- اثر درجات مختلف شوری (EC) بر تغییرات ریخت شناسی دو رقم کلز. اعدد میانگین انحراف معیار نشان میدهد.
جدول 3- اثر درجات مختلف شوری (Ec) بر فاکتورهای مربوط به اجزای گل در ارقام مورد مطالعه کلزا. اعداد میانگین انحراف معیار را نشان میدهند.
جدول 4- اثرات درجات مختلف شوری (EC) بر فاکتورهای مربوط به مرحله میوه دهی در ارقام مورد مطالعه کلزا. اعداد میانگین انحراف معیار را نشان میدهند.
سپاسگزاری
جدول 1- اثر درجات مختلف شوری (Ec) بر جوانه زنی و رشد دانه رستها در دو رقم کلزا. اعداد نشان دهنده میانگین انحراف معیار میباشند.
جدول 2- اثر درجات مختلف شوری (EC) بر تغییرات ریخت شناسی دو رقم کلز. اعدد میانگین انحراف معیار نشان میدهد.
جدول 3- اثر درجات مختلف شوری (Ec) بر فاکتورهای مربوط به اجزای گل در ارقام مورد مطالعه کلزا. اعداد میانگین انحراف معیار را نشان میدهند.
جدول 4- اثرات درجات مختلف شوری (EC) بر فاکتورهای مربوط به مرحله میوه دهی در ارقام مورد مطالعه کلزا. اعداد میانگین انحراف معیار را نشان میدهند.
چکیده:
کلزا (Brassica napus) گیاهی است دانه روغنی از خانواده چلیپائیان (Cruciferae) با نام تجاری .Canola مقدار کم اسیدهای چرب اشباع در بذر این گیاه باعث شده که بعنوان یک منبع مهم روغن خوراکی در میان دانه های روغنی مورد استفاده قرار گیرد. در این تحقیق ارقام okapi (بردبار به شوری ) و symbol (حساس به شوری) این گیاه در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه ای، تحت 5 تیمار مختلف شوری شامل 0، 3، 6، 9، 12 دسی زیمنس بر متر (ds/m) مطالعه گردیدند. در شرایط آزمایشگاهی، درصد و سرعت جوانه زنی بذرها و رشد دانه رستها اندازه گیری شد. در شرایط گلخانه ای نیز عوامل (فاکتورهای) رشد در مرحله رویشی، زایشی و محصول دهی اندازه گیری شدند. نتایج آزمایشها نشان داد که در شرایط آزمایشگاهی، درجه شوری 3 دسی زیمنس بر متر آثار مفیدی بر رشد کلزا در هر دو رقم دارد، در حالیکه در تیمارهای سنگین تر بویژه 12 دسی زیمنس بر متر، سرعت و درصد جوانه زنی، رشد دانه رستها و فاصله تارهای کشنده تا نوک ریشه کاهش می یابد. با اعمال تیمارهای شوری در محدوده 12 تا 20 (ds/m)، غلظت حد آستانه جوانه زنی در شرایط آزمایشگاهی برای رقم okapi، 14 و برای رقم symbol، 13 ds/m تعیین گردید. در این ارقام تاثیر تنش شوری بر مرحله جوانه زنی نسبت به مراحل بعدی نمو کمتر میباشد. در شرایط گلخانه ای، شوری خاک تا میزان 3 دسی زیمنس بر متر، بر رشد رویشی و محصول دهی هر دو رقم تاثیری نداشت ولی با افزایش میزان شوری، بیشتر از این حد آستانه، افزایش وزن زی توده تر به خشک، ضخامت برگها، طولانی شدن پلاستو کرون، ضخیم شدن اگزین دانه های گرده و افزایش وزن هزار غلاف مشاهده گردید. در حالیکه تعداد برگها، شاخه ها، طرحهای اولیه گل، گلها, تعداد و طول غلافها, تعداد دانه در هر غلاف و وزن هزار دانه کاهش یافت. بیشترین اثر باز دارندگی در تیمار dsm-112 و در رقم symbol بیشتر از okapi بود. شاخص های طول غلاف، پلاستو کرون و تعداد گلها بیشتر از سایر ویژگی ها تحت تاثیر تنش شوری قرار گرفتند.
مقدمه
در طول تاریخ، تنش های محیطی حاصل از غلظتهای بالای نمک در خاک، یکی از جدی ترین عوامل محدود کننده تولید محصولات کشاورزی به ویژه در گیاهان حساس به شوری بوده است. در حال حاضر شوری خاک بر تولیدات کشاورزی در بخش بزرگی از نواحی کم باران دنیا اثر میگذارد. ( zhang 200l). روش متداول برای تولید محصول در نواحی کم باران، استفاده از ارقام مقاوم به شوری، اصلاح آب و خاک برای رفع نیاز محصول زراعی و یا انتخاب ارقام اصلاح شده ژنتیکی است. ( Puppala. 1999).
جوانه زنی یکی از حساس ترین مراحل زندگی یک گیاه زراعی در برابر شوری است. عدم جوانه زنی در خاکهای شور اغلب نتیجه غلظتهای بالای نمک در منطقه ای است که بذر در آن کاشته شده است، زیرا محلول نمک حرکت رو به بالا داشته و به دنبال آن تبخیر در سطح خاک انجام میشود. (Bernstion 1974). این نمکها در جوانه زنی و رشد گیاهان زراعی اختلال ایجاد میکنند (Fowler 1991 ). نتیجه تحقیقات مختلف نشان داده است که رشد دانه رستها و گیاهان، سطح برگها و زی توده ریشه و ساقه در پاسخ به شوری خاک کاهش مییابد Redmann 1994)). خاک و آب شور اثرات زیانباری بر میزان محصول کلزا دارند.
Puppala 1999))
کلزا (Brassica napus L. ) از خانواده براسیکاسه بوده و در 53 کشور از 6 قاره دنیا و در مساحتی حدود 2/42 میلیون هکتار کشت میشود و میانگین محصول آن 1451 کیلوگرم در هکتار میباشد. قاره آسیا به تنهایی 1/59 درصد سطح زیر کشت کلزا اما فقط 6/48 درصد تولید دنیا را دارد. (yadava 2004 ). تحمل به شوری گونه های خانواده کلمیان (از جمله کلزا) بین خانواده غلات با بیشترین تحمل و خانواده باقلاییان با کمترین تحمل قرار میگیرد (Arshad 2001). کلزا یک گیاه تغییر یافته ژنتیکی با مقدار پایین اوروسیک اسید (<20g/kg) است که بطور وسیعی در تولید پلیمرها و روغن استفاده میشود. مقدار کم اسیدهای چرب اشباع (<70g/kg) باعث افزایش مصرف کلزا در میان دانه های روغنی مهم شده است. Puppala 1999)) روغن کلزا هم اکنون سومین منبع روغن خوراکی بعد از سویا و نخل روغنی میباشد. 1996) starner). هم چنین از این گیاه ماده قابل تجزیه ای بدست میآید که میتواند بعنوان یکی از اجزای پلاستیک بکار رود. برای این منظور سه ژن تولید کننده پلاستیک از یک باکتری خاکزی به کلزا منتقل میشود. کلزا در تهیه گازوئیل زیستی نیز استفاده میشود ( Tickell 2000).
بررسی چگونگی اثر شوری بر روی گیاهان از سالها قبل بوسیله پژوهشگران دنبال شده و به نتایج قابل توجهی رسیده است. اما هنوز نکات ناشناخته زیادی در مورد عملکرد ناشی از شوری Nacl بر روی گیاهان بویژه گیاهان استراتژیک نظیر کلزا که کشت آن در کشور رو به گسترش است، باقیمانده است. در این پژوهش اثر غلظتهای متفاوتی از Nacl بر روی جوانه زنی و رشد دانه رستها همچنین برخی ویژگیهای مورفولوژیکی و عملکرد ارقام حساس و بردبار به شوری کلزا بررسی گردید.
روش بررسی
در این تحقیق دو رقم کلزا مورد استفاده قرار گرفت: رقم بردبار به شوری (okapi) و رقم حساس به شوری .(symbol) بذر این ارقام از مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان تهیه گردید. به منظور بررسی اثر Nacl بر جوانه زنی و رویش بذرها، در آزمایشگاه ابتدا بذرها با هیپوکلریت سدیم 7% به مدت 20 دقیقه سترون شده و سپس در ظروف پتری محتوی ماسه استریل کشت شدند. برای هر تیمار 4 پتری در نظر گرفته شد و در هر پتری 25 بذر کشت شد. غلظتهای مختلف محلول کلرید سدیم با هدایت الکتریکی (EC) 0، 3، 6، 9، 12 (ds/m) تهیه و به هر پتری حدود 7 میلی لیتر محلول اضافه شد. پتریها در دمای0c 25 قرار داده شدند. درصد رویش و سرعت رویش بذرها ثبت و مقایسه شد. پس از 5 روز، دانه رستهای حاصل جمع آوری شده و طول ریشه چه، طول محور زیر لپه (ساقه چه) و فاصله بین تارهای کشنده تا نوک ریشه، در ارقام مورد آزمایش اندازه گیری و ثبت شد. برای تعیین غلظتی که در آن جوانه زنی بذر ارقام فوق متوقف میشود، غلظتهای بالاتر محلول کلرید سدیم در دامنه 14 تا 20 (ds/m) تهیه شد و بذرهای دو رقم کلزا توسط این محلول ها تیمار شدند. چون در تیمار ds/m 3 اثر افزایشی در جوانه زنی و رشد دانه رستها مشاهده گردید، برای مشخص نمودن غلظتهائی که ممکن است چنین اثر تحریکی را داشته باشند، آزمایشهای جوانه زنی با شوری 2و 4 (ds/m) نیز انجام شد.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:43
چکیده:
مطالعه اثرات تنش خشکی بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی فیزیولوژیکی و اجزاء عملکرد گندم پاییزه
چکیده
چهار رقم گندم پاییزه تحت شرایط نرمال و تنش خشکی در شهرستان ایرانشهر قرار گرفته و مطالعه شدند. آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد، صفات مورد مطالعه در مزرعه عبارت بودند از: عملکرد دانه – عملکرد بیولوژیکی – ارتفاع بوته – وزن هزاران دانه – طول سنبله – شاخص برداشت، تجزیه آماری با استفاده از نرم افزار Mstactc انجام گرفت و برای تفکیک جزئیات همبستگی بین متغیرها از روش تجزیه علیت استفاده شد، نتایج حاصله نشان داد که در اکثر صفات زراعی و عملکرد دانه اختلاف معنی دار وجود دارد و بیشترین عملکرد در شرائط نرمال و تنش به ارقام قدس و چمران می باشد، همچنین در شرائط تنش خشکی صفات: شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیکی و ارتفاع بوته بیشترین تاثیر را بر عملکرد دانه دارند.
واژه های کلیدی: گندم – تنش خشکی – تجزیه علت – شاخص برداشت.
خشکی یکی از ویژگیهای مهم جغرافیایی در کشور ایران می باشد و راه گریزی برای تغییر این پدیده وجود ندارد از طرف دیگر منابع آب، انرژی و عرضه مواد غذایی روز به روز اهمیت بیشتری پیدا می کند بنابراین لازم است بجای تاکید بر معایب خشکی به فکر مقابله با آن بود و به دنیال راه حل برای جلوگیری از صدمات آن گشت به کارگیری روشهایی مانند: افزایش کارآیی استفاده از آب با استفاده از روش های:
۱-انتقال صفات مفید و کاراتر از نظر استفاده آبی به ارقام پرمحصول
۲-اصلاح ارقام با کارآیی آب بیشتر
۳-اصلاح گیاهان متحمل نسبت به خشکی
۴-بررسی واکنش های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی در ارتباط با مقاومت گیاه نسبت به تنش خشکی در این قسمت مفید خواهد بود.
گندم در بین گیاهان زراعی جزء محصولاتی است که در شراوط مختلف آب و هوایی قابل کشت است و در عین حال از موثرترین محصولات غذایی دنیا محسوب می شود و ۶۵ -۶۰% کالری و پروتئین کشور ما از این محصول تامین می گردد (ساندر ۱۳۷۳).
(هانشیان و همکاران ۱۹۹۴) به این نتیجه رشیدند که ژنوتیپ هایی از گندم که برای کشت در مناطق خشم و نیمه خشک مناسب می باشند عملکردشان ۳۹ درصد پایین تر از عملکرد آنها در محیط های مطلوب می باشد بنابراین ژنوتیپ هایی از گندم که در برنامه های اصلاحی مورد استفاده قرار می گیرند باید قادر به تحمل تنش های محیطی باشند که عملکردشان را نیز در حد قابل قبولی نگاه دارند.
جستجوی ارقامی که هم در شرائط مطلوب و هم در شرائط خشکی از عملکرد مناسب و قابل توجهی برخوردار باشند مسئله پیچیده ایی است که دلیل این امر معنی دار بودن اثرات متقابل ژنوتیپ * محیط می باشد. (تسفای و همکاران ۱۹۹۸).
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:43
چکیده:
مطالعه اثرات تنش خشکی بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی فیزیولوژیکی و اجزاء عملکرد گندم پاییزه
چکیده
چهار رقم گندم پاییزه تحت شرایط نرمال و تنش خشکی در شهرستان ایرانشهر قرار گرفته و مطالعه شدند. آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد، صفات مورد مطالعه در مزرعه عبارت بودند از: عملکرد دانه – عملکرد بیولوژیکی – ارتفاع بوته – وزن هزاران دانه – طول سنبله – شاخص برداشت، تجزیه آماری با استفاده از نرم افزار Mstactc انجام گرفت و برای تفکیک جزئیات همبستگی بین متغیرها از روش تجزیه علیت استفاده شد، نتایج حاصله نشان داد که در اکثر صفات زراعی و عملکرد دانه اختلاف معنی دار وجود دارد و بیشترین عملکرد در شرائط نرمال و تنش به ارقام قدس و چمران می باشد، همچنین در شرائط تنش خشکی صفات: شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیکی و ارتفاع بوته بیشترین تاثیر را بر عملکرد دانه دارند.
واژه های کلیدی: گندم – تنش خشکی – تجزیه علت – شاخص برداشت.
خشکی یکی از ویژگیهای مهم جغرافیایی در کشور ایران می باشد و راه گریزی برای تغییر این پدیده وجود ندارد از طرف دیگر منابع آب، انرژی و عرضه مواد غذایی روز به روز اهمیت بیشتری پیدا می کند بنابراین لازم است بجای تاکید بر معایب خشکی به فکر مقابله با آن بود و به دنیال راه حل برای جلوگیری از صدمات آن گشت به کارگیری روشهایی مانند: افزایش کارآیی استفاده از آب با استفاده از روش های:
۱-انتقال صفات مفید و کاراتر از نظر استفاده آبی به ارقام پرمحصول
۲-اصلاح ارقام با کارآیی آب بیشتر
۳-اصلاح گیاهان متحمل نسبت به خشکی
۴-بررسی واکنش های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی در ارتباط با مقاومت گیاه نسبت به تنش خشکی در این قسمت مفید خواهد بود.
گندم در بین گیاهان زراعی جزء محصولاتی است که در شراوط مختلف آب و هوایی قابل کشت است و در عین حال از موثرترین محصولات غذایی دنیا محسوب می شود و ۶۵ -۶۰% کالری و پروتئین کشور ما از این محصول تامین می گردد (ساندر ۱۳۷۳).
(هانشیان و همکاران ۱۹۹۴) به این نتیجه رشیدند که ژنوتیپ هایی از گندم که برای کشت در مناطق خشم و نیمه خشک مناسب می باشند عملکردشان ۳۹ درصد پایین تر از عملکرد آنها در محیط های مطلوب می باشد بنابراین ژنوتیپ هایی از گندم که در برنامه های اصلاحی مورد استفاده قرار می گیرند باید قادر به تحمل تنش های محیطی باشند که عملکردشان را نیز در حد قابل قبولی نگاه دارند.
جستجوی ارقامی که هم در شرائط مطلوب و هم در شرائط خشکی از عملکرد مناسب و قابل توجهی برخوردار باشند مسئله پیچیده ایی است که دلیل این امر معنی دار بودن اثرات متقابل ژنوتیپ * محیط می باشد. (تسفای و همکاران ۱۹۹۸).
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:110
فهرست مطالب: ﻫ
فهرست اختصارات ی
فهرست نمودارها و اشکال
فهرست جداول
چکیده
1
فصل اول: مقدمه 4
فصل دوم: گیاهشناسی
2-1- گیاهشناسی Allium hirtifolium 8
2-2- انتشار جغرافیایی 8
2-3- کاریولوژی 8
2-4- موارد مصرف 10
2-4-1- مصارف غذایی 10
2-4-2- استفاده در طب سنتی 10
2-5- تحقیقات انجام شده در Allium hirtifolium10
2- 6- جنس Allium spp. 2-6-1- مشخصات عمومی و طبقه بندی
2-6-2- خصوصیات شیمیایی 13
2-6-3- کاریولوژی 13
2-7- ارزشهای اقتصادی گونه های جنس آلیوم 14
2-8- زیرجنسهای جنس آلیوم 14
2-8-1- زیر جنس Allium15
2-8-2- زیر جنس Rhizirideum15
2-8-3- زیر جنس Melanocrommyum15
عنوان صفحه
2-8-4- زیر جنس Amerallium
2-9- مراحل نمو در آلیومها 16
2-9-1- جوانه زنی بذر 16
2-9-2- سبز شدن بذور و نمو گیاهان نورسته 17
2-9-3- دوره جوانی و انتقال به مرحله تولید مثلی 17
2-9-4- رشد و نمو سالیانه پس از بلوغ19
2-9-4-1- گونه های پیاز دار 19
2-9-4-1-1- گونه های پیازدار با مبدا مدیترانه 20
2-9-4-1-2- گونه های گلدار با مبدا ایرانو تورانی 20
2-9-4-3- آلیومهای خوراکی 23
2-9-5- تکثیر 24
2-9-5-1- تکثیر از راه بذر 24
2-9-5-2- تکثیر رویشی 25
2-9-5-3- کشت بافت در آلیومها 26
2-10- اصلاح ژنتیکی در آلیومها و استفاده از گونه های وحشی Allium26
2-10-1- بانک های بذر آلیوم در دنیا 27
2-10-2- بانک های ژن آلیوم در دنیا 27
2-10-3- عملیات نگهداری و اصلاحی در مراکز جمع آوری و نگهداری آلیوم ها 27
2-11- بررسی تنوع ژنتیکی و عوامل ایجاد تنوع 28
2-11-1- تجزیه کلاستر 31
2-11-2- تجزیه به مولفه اصلی 31
2-11-3- معیارهای فاصله یا شباهت ژنتیکی 32
2-12- مراکز تنوع جنس Allium32
2-13- مصارف مختلف آلیومها در دنیا 33
فصل سوم: بررسی مولکولی به کمک نشانگرRAPD
3-1- نشانگر چیست؟ 38
3-2- کاربرد های نشانگرهای مولکولی 38
3-3- انواع نشانگرها 39
3-4- نشانگر RAPD40
3-4-1- مراحل روش RAPD41
3-4-1-1- استخراج DNA41
3-4-1-2- تخمین غلظت DNA41
3-4-1-3- انجام واکنش 42 RAPD
3-4-1-4- الکتروفورز محصولات 42 PCR
3-4-2- تجزیه داده های RAPD43
3-4-3- تکرار پذیری RAPD43
3-4-3-1- کیفیت و کمیت 43 DNA
3-4-3-2- آلودگی بیولوژیک 43
3-4-3-3- غلظت آغازگر 44
3-4-3-4- غلظت منیزیم 44
3-4-3-5- تکرارپذیری نیمرخ های دستگاه PCR44
3-4-3-6- زمان واسرشته سازی 44
3-4-3-7- درجه حرارت اتصال 45
3-4-3-8- مدت زمان بسط یا توسعه طویل شدن 45
3-4-3-9- دقت کردن در پیپت نمودن 45
3-5- مزایای RAPD 45
3-6- معایب RAPD46
3-7- تحقیقات انجام شده با کمک نشانگر RAPD در جنس الیوم 47
فصل چهارم: نشانگرهای مورفولوژیک
4-1- مزایای نشانگرهای مورفولوژیک 50
4-2- معایب نشانگرهای مورفولوژیک 50
4-3- مقایسه مورفولوژیک آلیوم ها 51
4-3-1- گروه های پیازدار 52
4-3-2- گروه های ریزوم دار 52
4-3-3- گونه های آلیوم خوراکی 52
4-4- کاربرد نشانگرهای مورفولوژیک در جنس آلیوم 53
4-5- اساس ژنتیکی بعضی صفات مورفولوژیک در آلیوم ها 55
4-5-1- برگ و نشاء ها 55
4-5-2- ساقه گلدهنده 56
4-5-3- پیاز56
4-5-4- گل57
فصل پنجم: بررسی فیتوشیمیایی
5-1- تاریخچه استفاده از آلیومها در تغذیه و درمان بیماریها 59
5-2- ترکیبات شیمیایی موجود در گیاهان جنس آلیوم 60
5-2-1- ترکیبات فرار 60
5-2-2- ترکیبات غیر فرار 60
5-3- تاریخچه شناسایی آلیسین 61
5-4- چگونگی تشکیل آلیسین 61
5-5- روشهای تجزیه و شناسایی اجزاء تشکیل دهنده اسانس و
عصاره های استخراج شده از گیاهان 62
5-5-1- کروماتوگرافی 62
5-5-2- کروماتوگرافی لایه نازک (TLC)63
5-5-3- کروماتوگرافی ستون 63
5-5-4- گاز کروماتوگرافی 64
5-5-5- طیف سنجی مادون قرمز (IR)64
5-5-6- طیف سنجی ماوراء بنفش (UV) و مرئی (Visible – Spectroscopy)64
5-5-7- رزنانس مغناطیسی هسته (nmr)65
5-5-8- گاز کروماتوگرافی قدام با طیف سنجی جرم (GC-Mass)65
فصل ششم: مواد و روشها
6-1- نمونه های گیاهی 69
6-2- دستگاههای مورد استفاده 70
6-3- مواد مورد استفاده 71
6-4- روشها 72
6-4-1- ارزیابی مورفولوژیکی 72
6-4-1-1- مواد و طرح آزمایشی 72
6-4-1-2- یادداشت برداری و ثبت خصوصیات 72
6-4-2- ارزیابی مولکولی 72
6-4-2-1- استخراج DNA73
6-4-2-2- ارزیابی کمی و کیفی نمونه های DNA74
6-4-2-3- الکتروفورز DNA75
6-4-2-4- شرایط واکنشهای PCR-RAPD76
6-4-3- ارزیابی فیتوشیمیایی 78
6-4-3-1- روش کروماتوگرافی لایه نازک (TLC) در تشخیص وجود آلیسیس 79
6-4-3-2- تعیین مقدار آلیسیس به روش اسپکتروفتومتری 80
6-4-3-2-1- آماده سازی پیازهای A.hirtifolium81
6-4-3-2- نحوه اندازه گیری جذب در دستگاه اسپکتروفتومتری 82
فصل هفتم: بحث و نتایج 84
7-1- گروه بندی اکوتیپها با نشانگر RAPD85
7-2- گروه بندی بر اساس صفات مورفولوژیک 90
7-3- بررسی اکوتیپها از دیدگاه فیتوشیمیایی 92
7-4- مقایسه داده های RAPD و مورفولوژیکی 96
7-5- مقایسه داده های مورفولوژیک و آلیسیس 96
7-6- نتیجه گیری نهایی 98
7-7- پیشنهادات 98
منابع 100
خلاصه پایان نامه به زبان انگلیسی 107
فهرست نمودارها و اشکال
شکل2-1 . تصویر Allium hirtifolium
شکل7-1-(الف).الگوی باندی تکثیرشده نمونه های 1تا8 DNA با اغازگ ر265
شکل7-1-(ب). الگوی باندی تکثیر شده نمونه های9تا16 DNA با اغازگر 265
شکل7-1. روابط خویشاوندی اکوتیپهای Allium hirtifolium با استفاده از
داده های RAPD
شکل7-.2 روابط خویشاوندی اکوتیپهای Allium hirtifolium با استفاده از
داده های مورفولوژی
شکل7- 3-(الف ).الیسین موجود د ر اکوتیپهای Allium hirtifolium استخراج
شده بوسیله روش TLCو عکسبرداری زیر UV
شکل7- 3-(ب). مقدار الیسین موجود در اکوتیپهای Allium hirtifolium
فهرست جداول
جدول6-1. مناطق جمع اوری نمونه های گیاهی
جدول6-2. وسایل و دستگاههای مورد نیاز برای بررسی های مولکولی و فیتوشیمیایی
جدول6-3. مواد مورد نیاز برای بررسی های مولکولی و فیتوشیمیایی
جدول6-4-2-4. اغازگرهای مورد استفاده در بررسی های مولکولی
جدول7-1. چند شکلی و تعداد ژنوتیپهای جدا شده توسط اغازگرها
جدول7-2-(الف). تجزیه واریانس صفات مورفولوژیکی
جدول7-2-(ب). مقایسه میانگین صفات مورفولوژیکی با ازمون دانکن
جدول7-3. الیسین در اکوتیپهای Allium hirtifolium
جدول7-4. همبستگی صفات مورفولوژیک والیسین
چکیده:
بیش از 139 گونه آلیوم در ایران گزارش شده اند که حدود 30 گونه آن بومی خود ایران هستند . در این میان Allium hirtifolium به لحاظ اینکه تاکنون تحقیقاتی از لحاظ مولکولی و یا مورفولوژیکی بر روی آن انجام نشده و تعداد تحقیقاتی که در مورد این گونه خاص در دنیا انجام گردیده, به لحاظ کمی بسیار اندک می باشد, لذا بر آن شدیم تا با جمع آوری این گیاه از نقاط اصلی رویش ان که عمدتا مناطق مرکزی ایران و خصوصاً استان لرستان است, به بررسی ابعاد مولکولی و مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی آن بپردازیم. بررسی های ما بر روی این گونه شامل بخش های زیر می باشد:
بخش اول: جمع آوری و نگهداری مواد گیاهی
ابتدا، نمونه های گیاهی از شانزده منطقه مختلف استان لرستان جمع آوری و در مرحله بعد مرکز تحقیقات منابع طبیعی استان لرستان و همچنین پژوهشکده علوم گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی تعیین هویت گردید و سپس غده ها تا انجام آزمایشات بعدی در یخچال و دمای 4 درجه سانتیگراد نگهداری شدند.
بخش دوم: بررسی مزرعه ای
غده های آلیوم در آذرماه 1384 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سه تکرار، در هر ردیف 4 غده از هر اکوتیپ خاص به طور تصادفی انتخاب و سپس با فاصله 20 سانتی متر روی ردیف و 35 سانتی متر بین ردیف کشت شدند.
پس از رویش از سطح خاک، اطلاعات مورفولوژیکی از قبیل طول برگ، عرض برگ، ارتفاع ساقه گلدهنده، تعداد برگ، وزن متوسط غده ها در بوته، تعداد غده در بوته، مدت زمان کاشت تا سبز شدن و مدت زمان کاشت تا گل دهی، در هر بوته اندازه گیری شدند.
بخش سوم: بررسی مولکولی با تکنیک RAPD
الف) کشت در گلخانه: در فروردین ماه 1385 تعداد دو غده از هر اکوتیپ به طور تصادفی انتخاب و در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، در گلدان کشت شدند و پس از رویش از سطح خاک و پس از حدود 10 روز برگهای جوان چیده شده و سریعاً در داخل یخ به آزمایشگاه بیوتکنولوژی پژوهشکده بوعلی محل انجام آزمایشات مولکولی، منتقل گردید و در فریزر و در دمای 20- درجه سانتیگراد تا زمان انجام آزمایش نگهداری شد.
ب) استخراج DNA : با روش Doyle and Doyle یا Hot CTAB ، DNA ها استخراج و پس از استخراج با دستگاه UVTECH، مشاهده گردیده و عکس برداری شدند. با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتری کیفیت DNA بررسی شد و نسبت جذب 280/260 اکثر DNA ها بین 2-8/1 بودند که نشان از کیفیت خوب DNA استخراج شده از لحاظ عدم آلودگی به پروتئین و یا DNA و پلی ساکاریدها و … بود.
ج) PCR : با کمک 20 آغازگر ساخت دانشگاه بریتیش کلمبیا که 16 تا از آنها چند شکلی خوبی نشان دادند و براساس روش آدامز (1998),PCR انجام گردید و پس از الکتروفورز ژل اگارز 5/1 درصد و عکسبرداری از ژل ها ، با نرم افزار(NTSYS 2/02) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و براساس الگوریتم UPGMA دندروگرام رسم گردید.
بخش چهارم: بررسی فیتوشیمیایی
از آنجا که اکثر ترکیبات شیمیایی آلیوم ها ترکیبات گوگردی بوده و چیزی حدود 70 % این ترکیبات را هم آلیسین تشکیل می دهد لذا بررسی فیتو شیمیایی بر روی درصد آلیسین در اکوتیپ های مختلف انجام گردید و عصاره موجود در غده های گیاهان به روش بریتیش فارماکوپه, با مقداری تغییرات استخراج و با روش کاهش جذب در طول موج 324 نانومتر و پس از اختلاط با ماده ای به نام4 – مرکاپتو پیریدین میزان آلیسین اندازه گیری شد.
نتایج حاصل از بررسی مورفولوژیک
پس از ترسیم دندروگرام با کمک نرم افزار SAS شش گروه مختلف مورفولوژیک بدست آمد که تنوع موجود در آنها ارتباط زیادی با تنوع جغرافیایی نداشت. تجزیه واریانس و آزمون دانکن، اختلاف معنی داری را در بین بعضی صفات در اکوتیپ ها نشان داد.
نتایج حاصل از بررسی مولکولی RAPD
در مجموع از 20 آغازگر استفاده شده، 16 تا چند شکلی بسیار بالایی را نشان دادند.درصد چند شکلی تمام آنها بالای 90% برآورد گردید و مشخص شد که تمام آنها از کارایی بالایی در تشخیص ژنوتیپ های مختلف برخوردار هستند. بررسی دندروگرام حاصل از ماتریس 0 و 1 ، اکوتیپ ها را در هر 8 گروه مختلف قرار داد. در این بررسی ارتباط زیادی بین گروه بندی مولکولی و جغرافیایی یافت نگردید.
نتایج حاصل از بررسی فیتوشیمیایی
میزان آلیسین در اکوتیپ ها با هم تفاوت داشت و از 61 /0 تا 63/3 میلی گرم آلیسین در هر گرم غده تازه متفاوت بود.میزان آلیسین با بعضی صفات مورفولوژیک از قبیل وزن غده همبستگی مثبت داشت. از مقایسه نتایج بدست آمده چنین استنباط می شود که تنوع ژنتیکی در میان اکوتیپ ها زیاد بوده بطوریکه حتی در اکوتیپ های یک منطقه نیز این مسئله وجود دارد و علت این تنوع زیاد ژنتیکی ممکن است عواملی از قبیل جهش های ژنی و نیز روش های تولید مثل جنسی باشد که البته این مسئله نیاز به بررسی بیشتری دارد.
در این بررسی مهمترین روش تشخیص چند شکلی و اختلافات ژنتیکی میان اکوتیپ ها استفاده از نشانگر RAPD بود. این روش هم روشی ساده و هم دقیق است و قادر به شناسایی اختلافات کوچک ژنتیکی می باشد.