مقدمه :
با گسترش روز افزون وسایل ارتباط جمعی اهمیت تصویر بعنوان یک وسیلة ارتباط جهانی افزایش یافته است. تصویر چون دو پهلو و مبهم نیست همیشه بر کلام امتیاز دارد. پوستر مولود کلمه و تصویر است. صراحت تصویر و ابهام کلام میتواند تاثیر تبلیغی ویژهای بیافریند. پوستر به همان اندازه که در خدمت یک اعتقاد درمیآید، میتواند بر ضد آن عمل کند. و بنابراین خطرناکترین و برّاترین حربة تبلیغاتی است که دست به هر کاری میزند. میتواند سیاه را سفید، شب را روز و زشت را زیبا جلوه دهد. پوستر گرچه زادة نقاشی است، اما در روند تکامل، خود را از قید همه چیز از جمله سبک رهانیده است. ترکیبی از یک نقاشی سوررئال کاریکاتور، عکس مینیاتور،کلاژ و هر چیز دیگر میتواند در ساخت یک پوستر وجود داشته باشد.
مشروط بر اینکه بتواند به آنچه مقصود است کمک کند. مهمترین امتیار پوستر قابلیت انتشار نامحدود آن است. مستقیماً با بیننده طرف میشود و بدین وسیله تأثیری گسترش یابنده دارد و این تاثیر در مقایسه با هر اثر هنری دیگر که هنرمند در واقع برای دل خود میآفریند به تنهایی به نمایش میگذارد، شدید و غیرقابل انکار است. پوسترساز، پوستر را سفارش میپذیرد و بنابراین باید به خواستهای بیننده و ذهنیات و فرهنگ او توجه داشته باشد و او را برانگیزد بیآنکه سعی کند در مقابل خواست سفارش دهنده وی را بفریبد.
از یکسو آینده خواستها و روحیات یک جامعه است و از سوی دیگر در شکل گرفتن این خواستها و روحیات نقشی سازنده دارد که در مجموع کاری است خطیر و پرمسئولیت. پوستر خوب و بد، پوستر تجاری و فرهنگی، اینها تقسیمبندیهایی است که مرزهایی کاملاً نامشخص و مبهم دارد.
پوستر فرهنگی خبر از یک رویداد فرهنگی میدهد. گشایش یک نمایشگاه ، نمایش یک تئاتر برپایی یک کنفرانس و غیره. در اینجا پوستر کمتر دروغ میگوید. آنچه نوشته میشود اطلاعاتی است دربارة زمان، مکان و موضوع رویداد، تصویر یا صرفاً جنبة تزئینی دارد و یا به نحوی با موضوع مرتبط است. مثلاً تابلویی از آن نمایشگاه صحنهای از تئاتر و چهرهای از سخنران … و حال آنکه پوستر تجاری در صدد جلب مشتری است. میتواند دروغ بگوید، بفریبد کسی هم معترض آن نباشد و در ساخت هر کدام از انواع پوسترها، پوسترساز باید با آگاهی بر روی تکنیک ، کار خود را ارائه کند. این آگاهی تکتیک نکته پراهمیتی است چرا که در ساخته شدن یک پوستر نقش اساسی ایفا میکند. و ضوابط دیگری هم در ساخته شدن یک پوستر تأثیر میگذارد و آن هم جامعه قانون. سیاست و به طور کلی فرهنگ و تمدن در آن تأثیر میگذارند.
پوستر در کشوری همچون لهستان هنوز به گویندة دروغگوی تولید کننده تبدیل نشده است. چرا که هنوز جامعه چنین توقعی از او ندارد و پوستر فیلم در این کشور در خدمت آگاهی دادن از یک رویداد فرهنگی و هنری است و جز آنکه نمایش فیلمی را اعلام کند و اطلاعاتی درباره نوع و حال و هوای آن دهد کاری نمیکند. پوستر علامت اختصاری فیلم است و باید راستگو باشد. هیچکس انتظار آن را ندارد که یک پوستر به او دروغ بگوید یا قول چیزی را بدهد که در فیلم از آن خبری نیست.
تاریخ پوستر در جهان
دایرهالمعارف کوله ای معتقد است که یکی از معروفترین پوسترهای شناخته شده تاریخ قوانینها مودای پادشاه بابل است که بر تخته سنگی به طول 264 سانتیمتر حکاکی شده است ورودی این لوح سنگی 21 طرح حکاکی شده است و در بالای آن نقش برجسته علامت سلطنتی هامورابی دیده میشود و خدای خورشید در حالی که قوانین پادشاهی را به هامورابی میدهد وجود دارد که تاریخ حکاکی آن بین (2025 تا 2065 ق.م است و بعد از آن دایرهالمعارف امریکا تا از یک پوستر مصور یاد میکند که در سال 1046 ق.م با استفاده از پاپیروس تهیه شده و در آن اعلان مربوطه به فرار رو برده از اسکندریه و جایز تحویل آنها ذکر شده است.
در سال 1454 میلادی درکلیسای سن فلوریک یک آفیش رنگی نصب شده بود که پیام آن بخشایش کلیسا بود که به کاتولیکهایی که صدقه میدهند. این پوستر که خطی است و متنآن با تصاویر حضرت مریم تزیین شده است جزا و جمعآوری صدقهای را میدهد که اسقف محل اجازه داده است برای گرفتن آن همه به کلیسای منطقه سن فلور بروند اما رواج واقعی پوستر از نیمه دوم قرن نوزدهم بود و انگیزه آن شکوفائی و رونقی بود که در وضع اقتصادی کشور کاپیتالیست به وجود آمد و این پیش آمد به کشورهائی مزبور فرصت آنرا داد که بر توسعه صنایع خویش و فراهم ساختن رفاه بیشتر عمومی از راه ایجاد مراکز تفریحی گوناگون و تولید فرآوردههای تجملی بپردازند.
آشنا ساختن مردمان در سراسر کشور و دنیا بر اینگونه وسایل نیاز به وسیله مؤثری داشت که بتواند آنها را به تحویل دلپذیر و جالب به همگان عرضه کند و این وسیله چیزی جز پوستر نبود به منظور اینکه پوستر بتواند نقش رابطی بین بیننده و عرضهکننده ایفا کند از دو عامل حروف و تصویر استفاده شده و پیشرفت سریع و کامل چاپ انجام این منظور را بسیار سادهتر و آسانتر نمود.
طرح ترحیم مادر - پدر - جوان به صورن لایه باز
تاریخچه مختصری از پوستر در غرب :
پوستر واژه ای است انگلیسی به مفهوم آگهی دیواری که از حد رایج کوچکتر نباشد . در بیان تاریخچه پوستر باید گفتت ( نخستین پوسترها ، اعلامیه هایی است که در قرون وسطی و رم باستان گاهی بر روی دیواره ها دیده می شد . این گونه تبلیغات تا اواخر قرن 18 میلادی معمولاً فقط از نوشته تشکیل می شود و گاهی در این آگهی یک تصویر کوچک حکاکی شده و نیز بعضی از تزئینات گیاهی و کادر و حاشیه دیده می شد . [1] از قرن 19 میلادی پوستر سازی به یک عرصه هنری تبدیل شد و نقاشانی مانند تولوز لوترک و ژول و موشا در این زمینه آثار هنرمندانه ای به وجود آوردند که پلی بود بین آثار نقاشی ونمونه که امروزه به عنوان پوستر می شناسیم این هنر به شاخه مهمی از هنر گرافیک یعنی طراحی پوستر تبدیل شد . هنر پوستر در طی نیم قرن 19 میلادی در دوره ای که کشورهای مترقی و غنی و سرمایه دار امکانات نمایشی خود را گسترش می دادند با افزایش مراکز تفریحی و محصولات تجملی از آنها بهره برداری می کردند ، تسلط یافت .
آگاه کردن مردم نسبت به این امکانات نیازمند وسیلة ای موثر بود که توانایی پیام را داشته باشد و این وسیله چیزی جز پوستر نبود . به منظور اینکه پوستر نقشی بیانگر ما بین آگهی دهنده و بیننده بازی کند ، در عامل کلمه و تصویر مورد استفاده قرار گرفت که یک ترکیبی ساده و روان حاصل از گسترش سریع تکنیک چاپ بود .
تاریخچه مختصری از پوستر در ا یران :
برای بررسی تاریخچة پوستر در ایران باید از نخستین اعلانهای تبلیغاتی که برای نصب روی دیوارها تولید شده بود ، هیچگونه طرح و تصویری در آنها مشاهدهع نمی شود فقط از چندین سطر مطالب در یک کلمه « اعلان » یا « اطلاعیه » در بالای آن به صورت متقاون تشکیل شده بود . گاهی تزئینات مانند کادر و حاشیه و بعضی علامات تأکید کننده یا تزئین در این اعلانها دیده می شود که اگر خطاطی بود از روحسه ترهیب صفحه های قرآن و کتابهای دینی در تزئین صفحه استفاده می کردند و اگر چاپی بود از علائم تزینی چاپ فرنگی که همراه صنعت چاپ به ایران آمده بود ، بهره می جستند . روحیه حاکم بر این نوع آگهی های دیواری تقاون بود که در تمام موارد به طور کامل به چشم می خورد و سنت سفیدها به سیاه ها معمولاً معقول و متقارن و چشم نواز و همان روحیه حاکم بر کتابهای خطی است و هنوز ویژگیهای خاصی به عنوان هنریی که ویژة آویختن روی دیوارهاست دیده نمی شود .
[1] ابراهیم حقیقی : تا انسان خواهد بود ، مجله گرافیک شماره 2 ، 1371
تاریخچه مختصری از پوستر در غرب :
تاریخچه مختصری از پوستر در ا یران :
پوسترهای نوشتاری و تقسیمات آن :
پوسترهایی که با حروف دست نویس ساخته می شوند :
شکل حروف :
اندازه در حروف :
زیگمایه در حروف :
بافت در حروف
خوشنویسی ( Calligraphy )
متون تصویری « shaped tent »
طراحی حروف « Alphabet design »
پیشگفتار :
شامل 20 صفحه فایل word