فرمت فایل : word(قابل ویرایش)تعداد صفحات51
عصمت پیامبران و امامان دوازده گانه ، رکن رکین تفکر شیعه و از ضروریات این مذهب است . در تعریف عصمت بین عالمان شیعه اختلافاتی وجود دارد ، اما نوع ادله ای که برای اثبات ضرورت عصمت پیامبران و امامان میآورند ، ناخودآگاه آنان را به تعریف واحدی از عصمت میرساند که در آن ، مصونیت از هر گونه گناه ، خطا و لغزش(بزرگ یا کوچک، عمدی یا سهوی) و در تمام عرصه های مختلف زندگی فردی و اجتماعی مندرج میباشد .
از دیدگاه آقای مصباح یزدی :
منظور از معصوم بودن پیامبران یا بعضی دیگر از انسانها تنها عدم ارتکاب گناه نیست ، زیرا ممکن است یک فرد عادی هم مرتکب گناهی نشود ….بلکه منظور این است که شخص ، دارای ملکه نفسانی نیرومندی باشد که در سخت ترین شرایط هم او را از ارتکاب گناه باز دارد . ملکهای که از آگاهی کامل و دائم به زشتی گناه و اراده قوی بر مهار کردن تمایلات نفسانی حاصل میگردد . و چون چنین ملکهای با عنایت خاص الهی تحقق مییابد، فاعلیت آن به خدای متعال نسبت داده میشود.[1]
منظور از گناه که شخص معصوم مصونیت از ارتکاب آن دارد، عملی است که در لسان فقه، حرام نامیده میشود و همچنین ترک عملی است که در لسان فقه واجب شمرده میشود.[2]
از دیدگاه آقای جعفر سبحانی :
عصمت به معنی مصونیت بوده و در باب نبوت دارای مراتب زیر است :
الف . عصمت در مقام دریافت ، حفظ و ابلاغ وحی
ب . عصمت از معصیت و گناه
ج . عصمت از خطا و اشتباه در امور فردی و اجتماعی .[3]
البته مصونیت از خطا در « مسائل عادی زندگی » ، « داوری در منازعات » ،« تشخیص موضوعات احکام دینی » و حتی مصونیت از « برخی بیماریهای جسمی… که مایه تنفر و انزجار مردم میگردد » نیز از دیدگاه آقای سبحانی در تعریف عصمت گنجانده شده است .
از دیدگاه آقای ابراهیم امینی :
« عصمت عبارت است از یک نیروی فوق العاده باطنی و یک صفت نیرومند نفسانی که در اثر مشاهده حقیقت جهان هستی و رویت ملکوت و باطن عالم وجود حاصل میشود. این نیروی فوق العاده غیبی در هرکسی وجود پیدا کرد از مطلق خطا و گناه معصوم خواهد بود و از جهات مختلف بیمه شده است :
4- در مقام عمل از لغزشهای عمدی و سهوی مصونیت دارد . هرگز گناه نمیکند و احتمال خطا و گناه درباره اش صفر است.»[4]
دیدیم که از نظر آقایان امینی و سبحانی ، عصمت عبارتست از مصونیت از هر گونه گناه و خطا و لغزش ( چه عمدی و چه سهوی) و در تمام عرصههای زندگی فردی و اجتماعی ، اما از نظر آقای مصباح یزدی ، عصمت فقط به معنی مصونیت از ارتکاب گناه است ، آن هم گناهی که در لسان فقه گناه شمرده شود نه هرگونه گناهی . در ضمن از نظر قاطبه علمای شیعه پیامبران و امامان ، از همان آغاز زندگی ( یعنی تولد وطفولیت ) تا آخر عمر معصوم هستند، نه اینکه بعد از نبوت یا امامت معصوم شوند . پس به طور خلاصه نظریه عصمت از دیدگاه شیعه چنین است :
« پیامبران و امامان دوازدهگانه ، در تمام طول عمر معصوم هستند .»
ادله عقلی عصمت پیامبران ( و امامان )
دراینجا به چند نمونه از ادله عقلی شیعه که در آنها سعی شده است تا ضرورت عقلی عصمت پیامبران اثبات شود ، اشاره میکنیم و به نقد آنها میپردازیم .
دلیل اول « پیامبران الهی در عمل به احکام شریعت ، از هر گونه گناه و لغزش مصونیت دارند و اصولا هدف از بعثت پیامبران در صورتی تحقق میپذیرد که آنان از چنین مصونیتی برخوردار باشند . زیرا اگر آنان به احکام الهی که خود ابلاغ میکنند دقیقا پایبند نباشند ، اعتماد به صدق گفتار آنها از میان میرود و در نتیجه هدف نبوت تحقق نمییابد .» [5]
« عصمت برای پیامبران لازم است تا وثوق به گفتار آنها حاصل شود و غرض از نبوت تحقق یابد»[6]
[1] - مصباح یزدی ، محمد تقی : آموزش عقاید ، ص 237
[2] - پیشین ، ص 238
[3] - سبحانی ، جعفر : منشور عقاید امامیه ، ص 110
1- امینی ، ابراهیم : بررسی مسائل کلی امامت ، ص 171
[5] -سبحانی ، جعفر : منشور عقاید امامیه ، ص 111
[6] - همان ، به نقل از محقق طوسی : کشف المراد ، ص 349
183 صفحه
چکیده:
دعا از آموزه های توحیدی قرآن و شاهراهی است که انسان با آن روح خود را به عالم غیب متصل نموده و به یکی از اصیل ترین ابعاد وجودی خود که حس نیایش و پرستش است پاسخ می گوید. انبیاء، با دعای خود به پیروان خویش آموختند که پرستش امری فطری است و روح انسان علاقه شدید و کشش درونی به مبدأ هستی دارد هرچند که دعای انبیاء همیشه برای نیل به خواسته های مادی و معنوی آنان نبوده بلکه بیشتر به هدف نیایش به درگاه خداوند بزرگ و به اقتضای وابستگی ذاتی به آن یگانه بی همتا بوده است ، زیرا دعا از دید و منظر ایشان خود، مطلوب ذاتی به شمار آمده است.
این پژوهش در شکل رساله کارشناسی ارشد بر آن است تا در حد توان جمال حقیقی دعا به ویژه دعای پیامبران را در قرآن جلوه گر سازد. شایان توجه است تاکنون پژوهش هایی در حوزه دعا انجام گرفته که نتایج ارزشمندی نیز دربرداشته ولی این بررسی ها بیشتر در زمینه کلیات و احوال ظاهری و باطنی و شرایط و موانع دعا است، به این گونه که اولا همه دعاهای پیامبران الهی در قرآن در آن ها مطرح نشده ، تنها به برخی از دعاهای ایشان به صورت گزینشی پرداخته شده است . ثانیا بحث های مطرح شده از انسجام لازم برخوردار نبوده و ارتباط این مباحث با دعا در آن ها ملموس نیست، زیرا صرفا به بیان برخی از نکات تفسیری در تعداد اندکی از آیات بسنده شده است، در حالی که این پژوهش افزون بر آن ها حقیقت دعا در قرآن و مضامین دعاهای قرآن کریم از نظر نوع و ساختار آن و سوره ها و آیه های دعائی، نیایشگران موحد و خواسته های متعالی پیامبر اسلام (ص) و... را فراروی خوانندگان پاکدل قرار داده است و در ادامه پس از بررسی ادعیه قرآن و نگاه کلی به نیایش های قرآنی به تفصیل به نیایش های مطرح شده از زبان انبیاء در قرآن پرداخته و ضمن بیان شرح حال مختصری از آنان به ترتیب رسالت و نبوتشان ، ادعیه و مناجات های ایشان را بررسی نموده است که شامل دعاهایی است که بخشی از آن مستقیما از زبان خود پیامبران نقل گردیده و بخشی شامل دعاهایی است که خداوند چگونگی و ادب راز و نیاز با خود را به ایشان آموخته که در حقیقت بهترین نوع نیایش به شمار می آید زیرا از ذات غنی و بی نیازی نشأت گرفته که به بندگان صالح خویش می آموزد در تنگناها و مشکلات چگونه او را بخوانند.
در پایان این رساله متعهد گردیده تا آثار تربیتی و مراتب تکاملی دعاهای پیامبران راستین و نتایج حاصله از این دعاها را در زندگی پیامبران بازگو نماید.
کلید واژه ها: دعا، نداء، قرآن، انبیاء
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:136
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
ویژگیهای عمومی پیامبران 1
1- صدق گفتار 4
2- پایبند بودن به وعدهها و پیمانها.. 5
3- امانت 8
4- علاقه و دلسوزی فوقالعاده 9
5-اخلاص و بی نظری کامل 11
6-نیکوکاری و احسان 13
7-عدم ترس از غیرخدا 15
8-توکل مطلق بر خداوند 17
9-اخلاص بی مانند 18
10-نرمش و حسن خلق و محبت 20
11-پیروزی درآزمایشهای سخت 23
شرایط رسالت 25
1-تقوی و عصمت 25
چگونه آلودگان منادی تقوی شوند؟ 30
پاسخ به یک سؤال 42
اهل بیت کیانند؟ 45
نتیجه 58
منابع علم پیامبران 59
اانبیاء و علم غیب 69
طرق شناخت سفیران الهی 72
االف – اعجاز، نخستین دلیل نبوت 78
نتیجه 89
1- حقیقت اعجاز چیست؟ 90
2-رابطه اعجاز و نبوت 99
3- تفاوت معجزات انبیاء با یکدیگر 101
4- سحر با معجزه پهلو نزند 103
5- منطق منکران اعجاز 111
ب- بررسی محتوای دعوت انبیاء 122
ج- گردآوری قرائن 124
د- گواهی پیامبران پیشین 133
ویژگیهای عمومی پیامبران
مأموریت هدایت خلق و تهذیب نفوس و تعلیم و تربیت مردم و اقامة عدل و برچیدن اختلاف و آزاد کردن انسانها از چنگال اسارتها، آنچنان سنگین است که آمادگیهای ویژهای را از نظر جسمی و روحی و علمی و اخلاقی می طلبند.
به همین دلیل کسانی می توانند بار این مسئولیت مهم را بر دوش کشند که در پرتو خود سازی ها از یک سو، و امدادهای الهی از سوی دیگر، برای این امر آماده شده باشند، مسلماً یک فرد عادی و ساخته نشده هرگز توانائی پذیرش چنین مأموریت بزرگی را ندارد.
سخن در این است که ببینیم این ویژگیها چیست که هر پیامبری باید واجد آن باشد؟ و طبعا باید پیامبران بزرگ و اولوالعزم و صاحبان شریعت و آئین جدید سهم بیشتری از آن را داشته باشند.
در اینجا علاوه بر استدلالات عقلی، قرآن مجید به یاری ما می شتابند و این ویژگیها را بر می شمرد.
با این اشاره به قرآن بازمی گردیم و به آیات زیرگوش جان فرا می دهیم:
1- واذکرفی الکتاب ابراهیم انه کان صدیقاً نبیاً (مریم – 41)
2- واذکر فی الکتاب اسماعیل انه کان صادق الوعد و کان رسولاً نبیاً (مریم – 54)
3- اذقال لهم اخوهم نوح الا تتقون – انی لکم رسول امین
(شعراء- 106و107)
4- ابلغکم رسالات ربی و انالکم ناصح امین
5- ومااسئلکم علیه من اجر ان اجری الا علی رب العالمین
6-و وهبنا له اسحق و یعقوب کلا هدینا و نوحا هدینا من قبل و من ذریته داود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون و کذلک نجزی المحسنین
7- الذین یبلغون رسالات الله و یخشونه و لا یخشون احداً الا اله و کفی بالله حسیباً
8- انی اشهدالله و اشهدا و انی بری مما تشرکون – من دونه فکیدونی جمیعاً ثم لا تنظرون – انی توکلت علی الله ربی و ربکم
9- واذکر فی الکتاب موسی انه کان مخلصاً و کان رسولاً نبیاً
10- فبما رحمه من الله لنت لهم ولوکنت فظاً غلیظ القلب لانفضوا من حولک
11- واذا ابتلی ابراهیم ربه بکلمات فاتمهن قال انی جاعلک للناس اماماً قال و من ذریتی قال لا ینال عهدی الظالمین
ترجمه:
1- در این کتاب از ابراهیم یاد کن که او بسیار راستگو و پیامبر خدا بود.
2- درکتاب آسمانی خود از اسماعیل یادکن که او در وعده هایش صادق و رسول و پیامبر بزرگی بود.
3- هنگامی که برادرشان نوح به آنها گفت، آیا تقوی پیشه نمی کنید؟- من برای شما رسول امینی هستی.
4- رسالتهای پروردگارم را به شما ابلاغ می کنم و من خیرخواه امینی برای شما هستم.
5- من هیچ مزدی در برابر این دعوت از شما نمی خواهم، اجر من تنها بر پروردگار عالمیان است.
6- و اسحاق و یعقوب به او ( ابراهیم) بخشیدیم و هر کدام را هدایت کردیم و نوح را (نیز) قبلا هدایت نمودیم و از فرزندان او داود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون را ( هدایت کردیم ) و این چنین نیکوکاران را پاداش می دهیم.
7- ( پیامبران پیشین) کسانی بودند که تبلیغ رسالتهای الهی می کردند و ( تنها)از او می ترسیدند و از هیچکس جز خدا واهمه نداشتند، و همین بس که خداوند حسابگر( و پاداش دهنده اعمال ) است.
8- ( نوح) گفت من خدا را به شهادت می طلبم شما نیز گواه باشید که من از آنچه شریک ( خدا) قرار می دهید بیزارم. – از آنچه غیر او ( می پرستید) حال که چنین است که همگی برای من نقشه بکشید و مرا مهلت ندهید – چرا که من توکل بر الله که پروردگار من و شما است کرده ام.
9- در این کتاب ( آسمانی) از موسی یاد کن، که او مخلص بود، و رسول وپیامبر والامقامی.
10- از پرتو رحمت الهی در برابر آنها نرم( و مهربان) شدی و اگر خشن و سنگدل بودی از اطراف تو پراکنده می شدند.
11- (به خاطر بیاورید) هنگامی که خداوند ابراهیم را با وسائل گوناگونی آزمود و او بخوبی از عهدة آزمایش برآمد، خداوند به او فرمود: من تو را امام و رهبر مردم قرار دادم، ابراهیم عوض کردکه از دودمان من( نیز امامانی قرار بده) خداوند فرمود: پیمان من به ستمکاران نمی رسد( و تنها آن دسته از فرزندان تو که پاک و معصوم باشند شایسته این مقامند.)
تفسیر و جمع بندی
نخستین ویژگی هر پیامبر، قبل از هر چیز، صداقت و گفتار است، چرا که او از سوی خدا خبر می دهد، و اگر اعتماد به صدق او نباشد هیچگاه نمی توان بر سخنان او اعتماد کرد، لذا قرآن مجید روی این مسأله بارها تکیه کرده، از جمله در اولین آیه مورد بحث می فرماید: «در این کتاب از ابراهیم یاد کن که او بسیار راستگو و پیامبر خدا بود» واذکرفی الکتاب ابراهیم انه کان صدیقا نبیاًهمین توصیف درباره ادریس ( مریم 56) و یوسف ( یوسف 46 )نیز آمده است. قابل توجه اینکه در آیه مورد بحث توصیف به « صداقت» قبل از توصیف قابل توجه اینکه در آیه مورد بحث توصیف به «صداقت» قبل از توصیف به «نبوت» است (صدیقا نبیا). این نشان میدهد که پایه اصلی نبوت بر صدق و راستی نهاده شده است، مخصوصاً با توجه به اینکه «صدیق» صیغه مبالغه از صدق و به معنی کسی است که بسیار راستگو باشد، یا کسی است که هرگز دروغ نمیگوید و اعمالش سخنان او را تصدیق مینماید، بنابراین زمینه شایستگی برای پذیرش نبوت که در همه حاملان وحی الهی وجود داشته، همین «صدق و راستگوئی کامل» است که فرمان خدا را بی کم و کاست به بندگان برساند.
البته مردم میتوانند با توجه به سابقه زندگی پیامبر به وجود این ویژگی در او پی برند، همان گونه که مردم مصر یوسف را به عنوان «تصدیق» شناخته بودند، و به او چنین خطاب میکردند «یوسف ایها الصدیق» (یوسف! ای بسیار راستگو! …)
2- پایبند بودن به وعدهها و پیمانها
در دومین آیه، باز سخن از صدق و راستی است، اما نه در گفتار بلکه در وعدهها و پیمانها، و جالب اینکه این ویژگی را نیز قبل از توصیف به رسالت و نبوت قرار داده که اشارهای است بر زمینهساز بودن آن نسبت به مقام نبوت، زیرا بخش مهمی از دعوت انبیاء براساس وعدههائی است که نسبت به آینده داده میشود، و اگر پیامبر (ص) در وعدههای خود صادق نباشد اساس دعوت او متزلزل میگردد، میفرماید: «در کتاب آسمانی خود از اسماعیل یاد کن که در وعدههایش صادق و رسول و پیامبر (بزرگی) بود» (واذکر فی الکتاب اسماعیل انه کان صادق الوعد و کان رسولا نبیا)
بدیهی است تا کسی صادق نباشد (صادق در همه چیز و حتّی در وعدهها) ممکن نیست به مقام والای رسالت برسد، چرا که اولین شرط این مقام آن است که مردم به سخنان و وعدههای او مؤمن باشند و صدق او را در تمام زمینهها تجربه کرده باشند.
لذا حتی افراد معدودی که مقام «عصمت» را در تمام زمینهها به عنوان شرط اساسی نبوت نپذیرفتهاند، صدق و راستی را از شرائط میدانند.
در مورد صادق الوعد بودن «اسماعیل» در بسیاری از کتب تفسیر و روایت نقل شده که خداوند او را به این جهت «صادق الوعد» شمرده که او به قدری در وفای به وعدهاش پا فشاری داشت که با کسی در محلی وعدهای گذاشته بود، طرف مقابل فراموش کرد و نیامد، اسماعیل تا یک سال در انتظارش بود هنگامی که آمد، اسماعیل به او گفت: من همواره در انتظار تو بودم!
فرمت:ورد قابل ویرایش
تعداد صفحات:115
چکیده
آنچه پیش روی شما خواننده عزیز قرار دارد مطالبی پیرامون اهداف بعثت انبیاء وپیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) است که در چهار فصل به رشته تحریر در آمده است.
فصل نخست: در ارتباط با هدف آفرینش جهان وهمچنین هدف آفرینش انسان از دیدگاه آیات وروایات مطالبی به طور مختصر بیان شده است.
به نظر بنده تا هدف خلقت مشخص نشود، در مورد اهداف بعثت انبیا (علیهم السلام) و پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) نمی توان مطالبی را بیان نمود به خاطر اینکه هدف بعثت انبیاء(علیهم السلام) مطابق با هدف خلقت بوده و در واقع انبیاء(علیهم السلام) و به عنوان چراغ هدایتی هستند که انسان ها را در مسیر رسیدن به هدف خلقت که همان قرب الهی است راهنمایی کنند.
فصل دوم: در ابتدای این فصل به علت ارزش وجودی انبیاء(علیهم السلام) مطالبی در مورد فلسفه وجودی پیامبران(علیهم السلام) وخصوصیات و امتیازات ایشان نسبت به سایر انسان ها بیان شده است، سپس در مورد نبوت و رسالت این که چه فرقی میان نبی و رسول وجود دارد وطبقات آنها بحث شده و در ادامه همین فصل به بررسی مساله وحی و معجزه که مختص پیامبران (علیهم السلام) میباشد پرداخته ایم.
فصل سوم: مسلماً خداوند متعال از بعثت انبیاء(علیهم السلام) هدفی داشته که حدود صدو بیست و چهار هزار انبیاء(علیهم السلام) را برای هدایت بشر مبعوث نموده است. و به علت اهمیت بحث در این فصل در مورد اهداف بعثت انبیاء(علیهم السلام) به طور مفصل بحث و بررسی نموده ایم که در ابتدای فصل فلسفه بعثت انبیاء (علیهم السلام) مورد بررسی قرار گرفته، یعنی در واقع چه عاملی باعث شده که خداوند افرادی را به عنوان پیامبر به سوی بشر مبعوث کند.
در ادامه لزوم بعثت پیغمبران از نظر وضع قوانین و از نظر تعلیم وتربیت بیان شده است، زیرا بشر عادی بدون منبع وحی قادر به پیمودن مسیر تکامل نمی باشد. ودر انتها نظر قرآن- که کتابی انسان ساز و وحی آسمانی است- را در مورد اهداف بعثت بیان نموده ایم تا با بیان دلیل محکم اهداف بعثت را مطرح کرده باشیم.
فصل چهارم: همانگونه که خداوند از بعثت انبیاء(علیهم السلام) هدفی داشته، از بعثت پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) نیز هدفی دارد که او را به عنوان خاتم پیامبران بر بندگانش مبعوث نموده است.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه
فصل اول : هدف آفرینش
هدف از آفرینش جهان و انسان
نگاه قرآن و رویات به آفرینش انسان
فصل دوم : انبیاء و رسولان
فلسفه وجودی پیامبران
خصوصیات پیامبران
امتیازات پیامبران
نبوت و رسالت و طبقات آنها
بررسی مسئله وحی
معجزه ؛ گواهی پیامبری
فصل سوم : اهداف بعثت پیامبران(علیهم السلام)
فلسفه بعثت انبیاء
علت بعثت پیامبران و معجزات ایشان
لزوم بعثت پیامبران
اهداف بعثت از منظر قرآن
فلسفه نهایی بعثت
فصل چهارم : هدف از بعثت پیامبراعظم (صلی الله علیه و آله وسلم )
امتیازات خاص پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله وسلم )
برتری رسالت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم )
آئین پیامبر پیش از بعثت
اوضاع جهان قبل از بعثت
بعثت پیامبر اسلام
اهداف بعثت پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله وسلم )
آثار بعثت
علت ختم نبوت
منابع و مآخذ
* قرآن کریم*
۱- اداره سیاسی ایدئولوژیک ارتش جمهوری اسلامی ایران، اصول عقاید۲ (نبوت)، خرداد ماه ۱۳۶۱٫
۲- ارشاد؛ علی اکبر، دانشنامه امام علی(ع)جلد ۳، اول،۱۳۸۰، مرکز نشر آثار پژوهشهای فرهنگی و اندیشه اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
۳- الهامی نیا، علی اصغر، غلامعباس طاهرزاده، اخلاق عبادی، مرکز تحقیقات اسلامی- نمایندگی ولی فقیه سپاه، افق فردا، چاپ دوم، پاییز ۱۳۷۹٫
۴- ارزیده، محمدعلی، خلاصه نهج الفصاحه، همراه با شرح زندگی حضرت محمد (ص)، انتشارات موسوی، چاپ نشر، اول، مرداد ۱۳۶۱٫