فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:66
فهرست مطالب:
موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان
جغرافیای طبیعی و اقلیم استان
جغرافیای تاریخی استان
کرمان
وضعیت اجتماعی و اقتصادی استان
جاذبههای طیبعی
منابع و تفرجگاههای آبی
دریاچهها و آبگیرها
رودخانهها
رودهای حوزه آبریز جازموریان
آبریز نمکزارهای مرکزی
چشمهها و مراکز آبدرمانی
چشمة حسین آباد – راین
ارتفاعات و قلهها
کوه بیسوخته
دشتها و کویرها
مناطق حفاظت شده شکارگاهها
تفرجگاههای ییلاقی
ییلاق ماهان
فضای روستایی ویژه
روستای باغ دشت
روستای میمند
فاریاب
شاهماران
عشایر و گذرگاههای ایلی استان
جاذبههای تاریخی وباستانی قلعهها
بناها یادمان تاریخی وقلعهها ارگ بم
آب انبار و حمامها
کاروانسراها
کاروانسرای وکیل
سرای گلشن
مدرسة شفیعیه
بازارها
بازار میدان ارگ( توحید)
بازار اصلی کرمان
بازار ارگ
بازار گنجعلیخان
بازار و مجموعة وکیل
بازار عطاری
بازار مسگری
بازار کفاشها
گنبدهای تاریخی
دروازهها
باغهای قدیمی
باغ شاهزادة ماهان
سایر آثار تاریخی
میل نادری( فهرج)
بناها و اماکن مذهبی آرامگاه مشاهیر
مساحد قدیمی
مسجد گنجعلیخان
مسجد وکیل
مسجد جامع کرمان
مسجد چهل ستون
مقابر و امامزادهها
امامزاده زید
مقبرة امامزاده شاهزاده حسین
ویژگیهای فرهنگی و هنری
فرهنگ زرتشتی
جشنها، سرورها
مراسم ویژه محلی
آداب و سنن در الگوی پوشش و لباس
کتابخانه و سالنهای نمایش
صنایع دستی و سوغاتیها
موزهها
موزة ضرابخانه( موزة سکه)
موزة مردم شناسی حمام گنجعلیخان
نام و نشانی مکانهای تاریخی و دیدنیهای مهم استان
شهرستان کرمان
فهرست منابع
موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان
استان کرمان در جنوب شرقی ایران واقع شده است. از شمال با استانهای خراسان و یزد، از جنوب با استان هرمزگان، از شرق با سیستا ن و بلوچستان و از غرب با استان فارس همسایه است. مساحت این استان حدود 175069 کیلومترمربع است بین 55 درجه و 25 دقیقه تا 32 درجة عرض شمالی و 26 درجه و 53 دقیقه تا 29 درجه و59 دقیقه طول شرقی از نصفالنهار گرینویچ قرار گرفته است.
استان کرمان بعد از استان خراسان دومین استان پهناور کشور است و حدود 11 درصد از خاک ایران را در برگرفته است. این استان یکی از مرتفعترین استانهای کشور است، و شهرستان بافت آن با 2250 متر ارتفاع از سطح دریا مرتفعترین شهرستان استان میباشد. بر اساس آخرین تقسیمات کشوری استان کرمان مشتمل بر 10 شهرستان، 7 شهر و 31 بخش است. شهرستانهای آن عبارتند از: بافت، بردسیر، بم، جیرفت، رفسنجان، زرند، سیرجان، شهر بابک، کرمان و کهنوج.
جغرافیای طبیعی و اقلیم استان
استان کرمان درجنوبشرقی ایران قرار گرفته است و ارتفاعات آن دنبالة رشته کوههای مرکزی ایران است که از چین خوردگیهای آتشفشانی آذربایجان شروع میشود و تا بلوچستان امتداد دارد و دنبالة آن چندین بار در فلات مرکزی به وسیلة حوزههای پست داخلی و کویر قطع میشود. زمان تشکیل این چینخوردگیها با پیدایش فلات داخلی و عقبنشینی دریای تنیس همراه است. به دنبال حرکات کوهزایی و باز شدن دهانههای آتشفشانی، کف دریای تنیس بالا آمد و آب دریاهای اطراف نیز بر اثر تبخیر شدید و تراکم رسوبات آن خشک شد و قشر ضخیمی از رسوبات نمک دریا روی آنها به جای ماند و کویرهای کنونی( کویر لوت) را تشکیل داد. در نواحی پست، ذرات حاصله از متلاشی شدن و فرسایش کوهستانها، روی هم انباشته شد که با وزش باد به حرکت در میآیند و تپههای متحرک شنی را بوجود میآورند.
رشته کوههای مرکزی در این منطقه دشتهای وسیع استان را از یکدیگر جدا میسازند این کویرها بطور کلی 2 رشتة عمده هستند که از شمالغربی به جنوب شرقی کشیده شدهاند و مهمترین آن رشته کوههای بشارگردکوهبنان است.
این رشته کوهها دنبالة کوههای جندق و بیابانک هستند که تا کرمان و بم گسترش یافتهاند. از قلل مهم آن میتوان به کوههای کوهبنان، طغرلالجرد( تخراجه) پلوار، سیرچ، ابارق، و تهرود اشاره کرد که بزرگترین حایل بین مناطق کویر با سایر مناطق استان میباشند.
رشتة دوم کوههایی است که از یزد تا کرمان و چاله جازموریان کشیده شدهاند و به موازات رشتة اول امتداد دارند. از ارتفاعات مهم این رشته نیز میتوان کوههای مدور، شهر بابک، کوه پنج، چلتن لالهزار، هزار بحر آسمان، جبال بارز و شهسواران را نام برد.
در قسمت جنوب شهرستان کهنوج نیز رشتهکوههای بشاگرد، دنبالة رشته کوههای زاگرس قرار دارتد و این منطقه را از استان هرمزگان جدا میسازند. وجود ارتفاعات و پستی بلندیهای در منطقه و شرایط خاص اقلیمی، آب و هوای متفاوتی در نواحی مختلف استان به وجود آورده است. نواحی شمالی و شمالغربی و مرکزی دارای آب و هوای خشک و معتدل است و نواحی جنوبی و جنوب شرقی آب و هوای گرم و نسبتاَ مرطوب دارد. مقدار بارش ریزشهای جوی بسیار متغیر و کم است. بیشترین باران در منطقة جیرفت میبارد. اراضی مرتفع و بادگیر توأم با طوفان و گرد و غبار است. آب و هوای شهر کرمان خشک و نیمة معتدل است. بر اساس گزارش سازمان هواشناسی در سال 1370 حداکثر مطلق درجة حرارت 6/39 درجة سانتیگراد، حداقل مطلق درجة حرارت 17- درجة سانتیگراد و تعداد روزهای یخبندان 79 روز بوده است.
این گزارش حاکی از آن است که متوسط درجة حرارت استان در ماههای اردیبهشت، خرداد، مرداد، و تیر بین 20 تا 25 درجة سانتیگراد میباشد و از دیدگاه استفادههای جهانگردی، مطلوبترین ماهها جهت مسافرت به استان میباشند. متوسط بیشترین درجة حرارت با 7/26 درجه مربوط با تیرماه و کمترین آن اختصاص به بهمن ماه دارد که 9/3 درجة سانتیگراد میباشد.
استان کرمان تحت تأثیر بادهای مختلف برون منطقهای و محلی است. وزش این بادها، آب و هوای آنرا دستخوش تحولات و تغییرات قابل توجهی میکند. این بادها عمدتاَ از نوع بادهای موسمی خشک هستند و در ماههای اسفند، فروردین و اردیبهشت میوزند. و جهت آنها از جنوب غربی به طرف شمالشرقی و مشرق است. این بادها انبوهی از خاک و شن با خود به طرف شهر کرمان میآورند و سبب تقلیل رطوبت نسبی هوا میگردند. همچنین بادهای غربی و شمالغربی باعث ریزش باران در زمستان و بهار میشوند.
ریزش نزولات جوی از آبان ماه شروع و تا اردیبهشت ماه سال بعد ادامه مییابد. بیشترین میزان بارندگی از دیماه تا اردیبهشت ماه است. اغلب این بارشها به صورت باران است و گاهی هم اندکی برف میبارد. میزان بارندگی سالانة استان در سال 1370 ، برابر 7/114 میلیمتر بوده است.
جغرافیای تاریخی استان
سابقة سکونت و استقرار در دیار کرمان به هزارة چهارم قبل از میلاد میرسد. این منطقه یکی از قدیمیترین نواحی ایران بشمار میرود و در گذر زمان گنجینههای فرهنگی تاریخی گرانبهایی در آن پدید آمده است. که نمایانگر روند تاریخی و حبات اقتصادی – اجتماعی آن است. وجود هر فضای تاریخی در کرمان بیانگر بخشی از زوایا و ابعاد زندگی مردم و حکومتهای این مرز و بوم است.
تأسیس و تخریب، مرمت و انهدام، همه و همه نشانگر حیات بر جنب و جوش این دیار ناشناخته است. فلت آثار تاریخی کرمان در قیاس با شهرهایی چون اصفهان و شیراز به دلیل رنج و آسیبی است که حوادث ناگوار تاریخ در این منطقه پدید آورده است. همین معدود آثار و در و دیوارهای شکسته نیز نشانة توانایی، پایداری و کوششهای مردم این خطه از کشور است. با نگاهی اجمالی به گذشتة بعضی از شهرهای مهم این استان سیمای تاریخی آن بیشتر روشن میشود:
در مدارک تاریخی و جغرافیایی اسلامی این منطقه کرمان، کارمانیا، ژرمانیا، کرمانیا، کریمان، کارمانی، و کرمانی ذکز شده است. اگر کارمان را دو کلمه بگیریم» کار« به معنی جنگ و» مان« به مفهوم محل است که در مجموع معنی» جایگاه دلاوری و نبرد« دارد.
بعضی از جغرافیدانان نام قدیم این شهر را گواشیر( بدشیر) خواندهاند، گفته میشود؛ گواشیر همان
» کورة اردشیر« یا شهر اردشیر بوده است که به تدریج به» گواشیر« تبدیل شده است.
به استناد منابع عرب و یهود، کرمان منسوب به کرمان بن هیتال بن ارفحشد بن سام بن نوح است و نام آن در کتیبة بیستون به صورت» بوتیه« ذکر شده است.
در دورة ساسانیان فرمانروای کرمان عنوان شاه داشت. چنانکه بهرام چهارم( 388-389 م.) به مناسبت اینکه در زمان پدرش والی کرمان بود به کرمانشاه( شاه کرمان) معروف بود. در این دوره سیرجان مهمترین ناحیة کرمان محسوب میشد.
کرمان در دورة اسلامی و مقارن با 21 تا 24 ه.ق و سالهای بعد از آن تلاطمات سیاسی زیادی را شاهد بود. عمربنخطاب در این زمان سهیل عدی وعبدالله عتیان را مأمور فتح کرمان کرد. سرداران نامبرده با گرفتن اندک جزیهای از حاکم کرمان به مدینه مراجعت کردند.
یزگرد سوم در سال 29 ه.ق در مقابل حملة اعراب به کرمان گریخت ، گفته میشود که تا آن زمان هنوز هم ساکنین کرمان نسبت به وی وفادار ماندهاند.
در سال 31 ه.ق مردم کرمان به جرم ندادن جزیه به مورد هجوم سردار عرب، عبدالله بن عامر قرار گرفتند. وی که از سوی عثمان مأمور فتح کرمان شده بود بدون مقاومت اهالی کرمان را فتح کرده و جزیه چندین سال عقب افتاده را هم از اهالی باز پس گرفت و مجاشع بن مسعود را با یک هزار تن سپاه به حکومت کرمان برگزید و خود عازم خراسان گردید. در درگیرهایی که بین اهالی و سپاه عرب درگرفت با مداخله نیروهای کمکی عبدالله بن عامر کرمان به تصرف کامل مسلمانان درآمد و مجاشع در دوران خلافت عثمان و علی ابن ابیطالب علیه السلام، کماکان حاکم کرمان ماند.چ
در دورة خلافت بنیامیه شورشهایی در کرمان بر پا شد عبدالرحمن بن اشعث از طرف امویان به جای مجاشع به حکومت کرمان منصوب شد. در زمان خلافت عمربنعبدالعزیز( 99- 101 ه.ق) غسان نامی به حکومت کرمان منصوب گردید. در دوران حکومت وی کرمان رو به آبادی نهاد و بسیاری از آتشکدههای زرتشتیان که به آنها مجوسیه میگفتند، خراب شد.
در زمان خلفای بنیعباس حوادث مهمی در کرمان روی نداد. در این دوره کرمان در معرض حملة اقوامی که قبل از اسلام در بنادر خلیج فارس میزیستند قرار گرفت. ولی معتصم آنها را شکست داده و از کرمان خارج کرد.
در سال 253 ه.ق کرمان به تصرف یعقوب لیث مؤسس سلسلة صفاریان درآمد بعد از وی برادرش عمرو فارس کرمان و سیستان را در تصرف داشت.
در سال 266 ه.ق کرمان به تصرف سامانیان در آمد، لیکن در سال 267 ، عمرو بار دیگر بر کرمان استیلا یافت. بعد از درگذشت عمرو لیث حکام کرمان توسط امرای سلسلة سامانی تعیین میشد.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:82
چکیده:
فصل اول:
گذری به استان کرمان
بخش اول (1ـ1) کلیات
1ـ1ـ1ـ موقعیت استان کرمان:
کشور ما ایران در ناحیهای کویری و کم باران قرار گرفته است که تابش آفتاب در آن فراوان است و بارش باران کم، اما در این سرزمین کم باران چشماندازهای کمنظیر و شگفتیهای خاص مناطق گرمسیر به شکل زیبایی پرورده شده است.
کرمان یکی از همین مناطق کویری، اما پربرکت کشور ماست.
«استان کرمان بعد از خراسان دومین استان پهناور کشور است و حدود 11 درصد از خاک ایران را دربر گرفته است. مساحت آن حدود 1750.69 کیلومتر مربع است. موقعیت نسبی این استان به گونهای است که از شمال با استانهای خراسان و یزد، از جنوب با استان هرمزگان، از شرق با سیستان و بلوچستان و از غرب با استان فارس هممرز بوده است .» (تصویر شماره 1ـ1) نشانگر موقعیت جغرافیایی استان کرمان در نقشه ایران است. شهرستان کرمان از جنوب به شهرستان جیرفت، از جنوب شرقی به شهرستان بم از جنوب غربی به شهرستان بردسیر از غرب به رفسنجان، از شمال غربی زرند و از شمال به شهرستان راور محدود میشود. (تصور شماره 1ـ2) نشانگر موقعیت جغرافیایی شهر کرمان در استان کرمان است.
آب و هوای کرمان به علت وجود ارتفاعات متغیر است و باران سالانه آن بسیار کم است.
این استان یکی از مرتفعترین استانهای کشور است. کرمان از اولین شهرهای ایران است که به علت مهارت بالا بافندگان آن در ریسندگی و بافندگی مورد توجه شرکتهای خارجی قرار گرفته است.
تصویر (1ـ1)
موقعیت استان کرمان در نقشه ایران
(تصویر 1ـ2) نقشه استان کرمان
1ـ1ـ2ـ جغرافیای طبیعی و اقلیم استان کرمان:
استان کرمان در جنوب شرقی ایران قرار گرفته است و ارتفاعات آن دنبالة رشته کوههای مرکزی ایران است که از چینخوردگیهای آتشفشانی آذربایجان شروع میشود و تا بلوچستان امتداد دارد و دنبالة آن چند بار در فلات مرکزی به وسیله حوزههای پست داخلی و کویر قطع میشود.
وجود ارتفاعات و پستی و بلندیهایی در منطقه و شرایط خاص اقلیمی، آب و هوای متفاوتی در نواحی مختلف استان به وجود آورده است. نواحی شما و شمالغربی و مرکزی دارای آب و هوای گرم و نسبتاً مرطوب دارد.
«استان کرمان تحت تأثیر بادهای مختلف برون منطقهای و محلی است.
وزش این بادها، آب و هوای آن را دستخوش تحولات و تغییرات قابل توجهی میکند. این بادها به طور عمده از نوع بادهای موسمی خشک است و در ماههای اسفند، فروردین و اردیبهشت میوزد و جهت وزش آنها از جنوبغربی به طرف شمالشرقی و مشرق است. این بادها انبوهی از خاک و شن با خود به طرف شهر کرمان میآورد و سبب تقلیل رطوبت نسبی هوا میشود. همچنین بادهای غربی و شمالغربی باعث ریزش باران در زمستان و بهار میشود .»
مهمترین رشتهکوههای آن لالهزار، هزار بحر آسمان، جبال بارز و شهسواران است.
1ـ1ـ3ـ جغرافیای تاریخی استان کرمان:
«سابقة سکونت و استقرار انسان در دیار کرمان به هزارة چهارم ق.م میرسد. این منطقه یکی از قدیمیترین نواحی ایران بهشمار میرود و در گذر زمان، گنجینههای فرهنگی تاریخی گرانبهایی در آن پدید آمده است که نمایانگر روند تاریخی و حیات اقتصادی ـ اجتماعی آن است. وجود هر فضای تاریخی در کرمان بیانگر بخشی از زوایا و ابعاد زندگی مردم و حکومتهای این مرزوبوم است .»
به استناد تاریخ عرب و یهود، کرمان منسوب به «کرمانبن هیتالبن ارفحشدبن سام بن نوح» است و نام آن در کتیبه بیستون به صورت «یوتیه» ذکر شده است.
کرمان را محل زندگی کریمان ـ پدر نریمان. جد رستم میدانند. لذا منسوب به وی این منطقه را کرمان نام نهادند. کرمان از دو کلمة (کار+مان) به معنی «محل جنگ و نبرد» یا «جایگاه رزمندگان و رزمآوران» تشکیل میشود.
«کوره اردشیر» یا گواشیر نام دیگر شهر کرمان است که معنی شهراردشیر را میدهد.
در روایت دیگری میگویند به مناسبت اینکه «آغاز محمدخان» دو هزار نفر را کور کرد این شهر را «شهر کوران» نام نهادهاند. اما از لحاظ بررسی تاریخی نام کرمان را در سنگ نوشتههای داریوش میتوان دید. در آن جا کرمان نام ناحیهای است که از آن چوب (یاک) برای کاخهای هخامنشی حمل میشود. نوشتههای یونانی هم آن را کرمان خوانده و مردم کرمان را تیرهای از پارسیان گفتهاند.
«در دورة ساسانیان فرمانروای کرمان، عنوان شاه داشت، چنانکه بهرام چهارم (388ـ389 م.) به مناسبت اینکه پدرش والی کرمان بود به کرمانشاه (شاه کرمان) معروف بود. در این دوره سیرجان مهمترین ناحیه کرمان محسوب میشد. بعدها کرمان به تصرف سامانیان درآمد و بعد از آن به تصرف «آلب ارسلان» سلجوقی در آمد و وی مؤسس سلاجقه کرمان شد .»
در سال 583 هـ.ق. غزان بر کرمان مسلط شدند و زرند را موقتاً مرکز ایالت خود قرار دادند و در سال 619 هـ.ق (قتلغخان) از امرای خوارزمشاهی بر کرمان استیلا یافت و رسماً سلسلة قراختائیان را بنیان گذاشت. در زمان حکومت این سلسله بود که مارکوپولو سیاح معروف و نیزی از کرمان دیدن کرد .»
بعد از آن به دست سلسلة آن مظفر افتاد و سپس تیموریان و پس از این، سلسلههای قراقویونلو و آققریونلو به ترتیب کرمان را تصرف کردند. مقارن ظهور شاه اسماعیل اول مؤسس سلسلة صفویه (905 ـ 903 هـ.ق) کرمان در تصرف پسران سلطانحسین بایقرا بود. شاه اسماعیل بدون مقاومت این شهر را به تصرف درآورد. از این تاریخ به بعد تا پایان سلسله صفویه کرمان قرین امنیت و آسایش بود. گنجعلیخان یکی از معروفترین حکام دورة صفوی است که در مدت مأموریت خود در کرمان نسبت به آبادی و عمران آنجا سعی و کوشش زیاد کرد و آثار زیادی در آن شهر از خود به یادگاری گذاشته است. محمود افغان برای بار دوم در سال 1132 هـ.ق. از راه سیستان به کرمان تاخت و پس از استیلا بر آن از طریق یزد راهی اصفهان شد. پس از دفع اشرف افغان توسط نادر و خلغ شاه طهماسب دوم از سلطنت، کرمان مانند سایر مناطق ایران به تصرف نادر مؤسس سلسلة «افشاریه» درآمد. بعد از کشته شدن نادر، کرمان دستخوش هرجومرج شده و به وسیله افغانها و بلوچها تاراج شد و سپس به دست کریمخانزند مؤسس سلسلة زندیه (1163 ـ 1193 هـ.ق) افتاد و بعد از انقراض سلسله زندیه به وسیلة آقامحمدخان قاجار، روزهای تاریک و تیره روزی کرمانیان آغاز شد. آقامحمدخان همین که از حرکت لطفعلیخان زند به کرمان و انتخاب آنجا به پایتختی مطلع شد، با شتاب رهسپار کرمان شد و چه ظلمها که نکرد تا آنجا را به تصرف خود درآورد. بعد از مرگ آقامحمدخان در دورة سلطنت فتعلیشاه، شهر جدید کرمان در شمالغربی شهر قدیم بنا شد.
بخش دوم (1ـ2)
محلات و شهرهای استان کرمان
1ـ2ـ1 آشنایی با محلات
در شهر کویری کرمان بیش از 30 محله وجود دارد که این امر، حکایت از قدمت و سابقه کهن شهر کرمان میکند. نام بعضی از محلهها از این قرار است: «محله شهر، محله شاه عادل، محله قبرسبز، محله خواجه خضر، محله کلیمیها، محله دولتخانه، محله میدان قلعه و محله دروازه ریگآباد. اسم این محلهها غالباً از نام حاکمان، پهلوانان و خصوصیات اخلاقی مردم همان محل گرفته شده است .»
شهر شش دروازه نام دیگر کرمان در گذشته بوده است. گفتنی است که کرمان در گذشته شش دروازه داشته است به این نامها: (1) دروازة مسجد، همجوار مسجد جامع، (2) دروازة ارگ در شمال شهر، (3) دروازة رقآباد (ریگآباد) در جوار مزرعهای به همین نام در جنوب شهر، (4) دروازه سلطانی یا دروازة دولت در غرب (5) دروازة گبری محل زندگی زرتشتیان در شمال شهر، (6) دروازة ناصری در مشرق محله شهر. واقع شدن شهر کرمان در سر راه هندوستان و وجود کارخانههای بافندگی ابریشم، پنبه و پشم، باعث ضرورت پیدایش بازارهای متعدد برای عرضة کالاهای داخلی و خارجی بود نام چند بازار قدیمی از این قرار بوده است.
(1) بازار مظفری (7) بازار مسگرها
(2) بازار وکیل (8) بازار شاه
(3) بازار اختیاری (9) بازار کوچه باغ
(4) بازار نقارخانه (10) بازار کلاهدوزها
(5) بازار کفاشها (11) بازار قدمگاه
(6) بازار گنجعلیخان (12) بازار چهار سوق
همانگونه که گفته شد استان کرمان بر حاشیه کویر و سر راه تجارت ابریشم واقع شده و پذیرای کاروانهای تجارتی زیادی بوده است. این امر و گرمامی زیاد این منطقة کویری، نیاز به استراحت و تجدید قوا را در بازرگانان بیشتر میکرده و جوابگوی این نیاز کاروانسراها بوده است. چند کاروانسرای قدیم کرمان که مهمانان زیادی را در خود جای میدادند، به این نامها خوانده میشود.
(1) کاروانسرای سردار (4) کاروانسرای وکیل
(2) کاروانسرای حاج مهدی (5) کاروانسرای گلشن
(3) کاروانسرای گنجعلیخان (6) کاروانسرای هندوها
شهر کرمان بر حاشیهای بلند از کویر لوت قرار گرفته است و در سقف آسمانش ستارهها به شفافی میدرخشند. مساحت کرمان حدود 44570 کیلومترمربع است. کرمان از جنوب به ماهان و جوپار، از شمال به زنگی آباد و از شرق به شهداد و از غرب به دشت رفسنجان محدود است. با وجود اینکه کرمان همواره در مقابل هجوم بیگانگان مقاومت کرده و روزهای سخت، جنگ و محاصره را گذرانده است و طبیعت نیز با او سر مهر نداشته است اما این داستان، چه از لحاظ صنایع دستی و چه از لحاظ محصولات کشاورزی شهرتی جهانی دارد. شهرستان کرمان شامل 10 مرکز شهری به نامهای «باغین، جوپار، چترود، راین، زنگیآباد، شهداد، کاظمآباد، کرمان، ماهان و محیآباد» است.
1ـ2ـ2ـ معرفی شهرستانهای مهم استان کرمان
1ـ2ـ2ـ1ـ جیرفت
«شهرستان جیرفت که به دلیل شرایط خاص آب و هوایی و انواع محصولات گرمسیری و سردسیری به «هند کوچک» معروف شده است. در فاصله 231 کیلومتری شهر کرمان واقع شده است. سدی که بر روی رودخانه هلیل احداث شده، وضعیت این دیار را متحول ساخته است. بافت قالی، گلیم، جاجیم از دیرباز در این شهر رایج بوده است. قبل از حملة مغول یکی از شهرهای آباد و ثروتمند جهان اسلام بود. کالاهای تجارتی که از هندوستان به ایران صادر میشد از جیرفت به سایر شهرهای ایران توزیع میشد. مارکوپولو تاجر و سیاح و نیزی از این شهر به نام «کامادای» یاد کرده است.
آثار تاریخی شهرستان جیرفت و کهنوج عبارتنداز: ارگ منوجان، مقبره آخوند (تصویر 1ـ3)، گورخانه مقبرة سلطان صغیر، سرخ قلعه کهنوج، قلعه کویر.
مردم این شهرستان به طور عمده به کار کشاورزی اشتغال داشته و از عمده محصولات کشاورزی آن میتوان خرما، انواع مرکبات و سیفیجات را نام برد.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:60
چکیده:
این شهر دارای قدمت تاریخی زیادی است و به گفتة بعضی از مورخان و پژوهشگران سابقه سکونت و استقرار انسان در آن به هزاره چهارم قبل از میلاد میرسد و به شهادت اوراق ترایخ در طی قرون متمادی،دوران پر نشیب و فرازی را طی نموده و شاهد دگرگونیهای زیادی در گذرگاههای ترایخ حیات خویش بوده است. شهری که از حیث قدمت تاریخی یکی از قدیمیترین و باسباقهترین شهرهای کشور باستانی ایران و جزو یکی از پنج شهر تاریخی این مملکت است. به گفتة «ژان اوبن»؛ اگر کسی تاریخ این شهر را به دقت بخواند چنان است که همه تاریخ ایران را خوانده است.
به مدت 1336 سال، 272 تن حاکم بر این سرزمین حکمرانی داشتهاند و مدتی مدید پایتخت سلسله صفاریان بوده و در مسجد جامع آن به نام امرای طاهری،صفاری و سامانی خطبه خوانده شده و از فراز منبر مسجد جامع همین شهر تفویض حکومت از سوی خلفای عباسی به امرای ایران و فرمانهای عفو و انتقال خوانده شده است. شهری که از سال 621 تا 694 هـ ق حدود هفتاد سال پایتخت حکام قراختایی بوده است و فرمانروایان سلاجقه و آل مظفر بر آن حکومت کردندو آثار تاریخی مهمی از خود بجای گذاردند.
شهری که نادرشاه افشار و عمال او هنگام تسخیر آن در سال 1160 ه . ضمن غارت و چپاول اموال این مردم رنجدیده بسیاری مردان آن را سربریده و از کله آنان منارههایی ساختند. محله پامنار که هنوز هم به همین نام خوانده میشود یادگار آن فاجعه و تجدید کننده خاطرات تلخ آن جنایت تاسف انگیز میباشد.
استان کرمان با مساحت 185675 کیلومتر مربع در جبهه جنوب شرقی کشور قرار دارد و بعد از استان خراسان پهناورترین استان کشور محسوب می شود. منطقه کرمان یکی از نقاط عمده کشور است که سابقه اسکان و زندگی در آن به هزاران سال قبل و همزمان با مهاجرت نخستین اقوام آریایی به ایران باز می گردد.
فهرست مطالب :
مقدمه
موقعیت جغرافیایی استان کرمان
پستی و بلندیهای استان کرمان
کوهها
خاک
رطوبت و تبخیر
آب وهوا
بادها
بارندگی در استان کرمان
پوشش گیاهی استان کرمان
سبک معماری بومی در کرمان
باستان شناسی کرمان
دروازه های کرمان
بناهای تاریخی کرمان:
مسجد جامع
مسجد امام خمینی (ملک)
گنبد جبلیه
خواجه اتابک
مجموعه گنجعلیخان
میدان گنجعلیخان
حمام گنجعلیخان
مدرسه گنجعلیخان
ضراب خانه
آب انبار
مشتاقیه
مجموعه ابراهیم خان
بازار ابراهیم خان(بازارزرگری)
مجموعه وکیل
مجموعه حاج آقا علی
بافت قدیمی شهر کرمان
ابنیه خارج از شهر کرمان
ارگ بم
آستانه ماهان
باغ شاهزاده ماهان ( باغ سالار , باغ حمید آباد )
راین
مقبره پیرمرد خدا
مسجد و حسینیه شهر کهنه
خانه حاج درویش
آسیاب شهداد
مقبره میرحیدر (گورخانه)
مقبره پیرجارسوز
ارگ راین
آستانه شاه نعمت الله ولی (ماهان)
کاروانسرای پاریز
مجموعه گنجعلی خان
رختکن
گرمخانه
خزینه
چهارسوق
بازار گنجعلیخان
مدرسه
مسجد (سال 1007 هجری قمری )
ضرابخانه
آب انبار علیمردان خان ( 1029 هجری قمری )
کتابخانه ملی
کاروانسرا
معماری رباط و کاروانسرا
مقایسه تاریخ غنی کرمان را با دیگر نقاط تاریخی کشورمان
منابع:
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:65
فهرست مطالب:
موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان
جغرافیای طبیعی و اقلیم استان
جغرافیای تاریخی استان
کرمان
وضعیت اجتماعی و اقتصادی استان
جاذبههای طیبعی
منابع و تفرجگاههای آبی
دریاچهها و آبگیرها
رودخانهها
رودهای حوزه آبریز جازموریان
آبریز نمکزارهای مرکزی
چشمهها و مراکز آبدرمانی
چشمة حسین آباد – راین
ارتفاعات و قلهها
کوه هزار
کوه بیسوخته
دشتها و کویرها
مناطق حفاظت شده شکارگاهها
تفرجگاههای ییلاقی
ییلاق ماهان
فضای روستایی ویژه
روستای باغ دشت
روستای میمند
فاریاب
شاهماران
عشایر و گذرگاههای ایلی استان
جاذبههای تاریخی وباستانی قلعهها
بناها یادمان تاریخی وقلعهها ارگ بم
آب انبار و حمامها
کاروانسراها
کاروانسرای چهار سوق
کاروانسرای وکیل
سرای گلشن
مدرسة شفیعیه
بازارها
بازار میدان ارگ( توحید)
بازار اصلی کرمان
بازار ارگ
بازار گنجعلیخان
بازار و مجموعة وکیل
بازار عطاری
بازار مسگری
بازار کفاشها
گنبدهای تاریخی
دروازهها
باغهای قدیمی
این باغ که در 6 کیلومتری ماهان قرار دارد به
سایر آثار تاریخی
میل نادری( فهرج)
بناها و اماکن مذهبی آرامگاه مشاهیر
مسجد گنجعلیخان
مساحد قدیمی
مسجد وکیل
مسجد جامع کرمان
مسجد چهل ستون
مقابر و امامزادهها
امامزاده زید
مقبرة امامزاده شاهزاده حسین
ویژگیهای فرهنگی و هنری
فرهنگ زرتشتی
جشنها، سرورها
مراسم ویژه محلی
آداب و سنن در الگوی پوشش و لباس
کتابخانه و سالنهای نمایش
صنایع دستی و سوغاتیها
موزهها
موزة ضرابخانه( موزة سکه)
موزة مردم شناسی حمام گنجعلیخان
نام و نشانی مکانهای تاریخی و دیدنیهای مهم
شهرستان کرمان
شهرستان جیرفت
شهرستان زرند
شهرستان سیرجان
شهرستان بم
شهرستان بردسیر
شهرستان رفسنجان
شهرستان بافت
شهرستان شهر بابک
فهرست منابع
موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان
استان کرمان در جنوب شرقی ایران واقع شده است. از شمال با استانهای خراسان و یزد، از جنوب با استان هرمزگان، از شرق با سیستا ن و بلوچستان و از غرب با استان فارس همسایه است. مساحت این استان حدود 175069 کیلومترمربع است بین 55 درجه و 25 دقیقه تا 32 درجة عرض شمالی و 26 درجه و 53 دقیقه تا 29 درجه و59 دقیقه طول شرقی از نصفالنهار گرینویچ قرار گرفته است.
استان کرمان بعد از استان خراسان دومین استان پهناور کشور است و حدود 11 درصد از خاک ایران را در برگرفته است. این استان یکی از مرتفعترین استانهای کشور است، و شهرستان بافت آن با 2250 متر ارتفاع از سطح دریا مرتفعترین شهرستان استان میباشد. بر اساس آخرین تقسیمات کشوری استان کرمان مشتمل بر 10 شهرستان، 7 شهر و 31 بخش است. شهرستانهای آن عبارتند از: بافت، بردسیر، بم، جیرفت، رفسنجان، زرند، سیرجان، شهر بابک، کرمان و کهنوج.
جغرافیای طبیعی و اقلیم استان
استان کرمان درجنوبشرقی ایران قرار گرفته است و ارتفاعات آن دنبالة رشته کوههای مرکزی ایران است که از چین خوردگیهای آتشفشانی آذربایجان شروع میشود و تا بلوچستان امتداد دارد و دنبالة آن چندین بار در فلات مرکزی به وسیلة حوزههای پست داخلی و کویر قطع میشود. زمان تشکیل این چینخوردگیها با پیدایش فلات داخلی و عقبنشینی دریای تنیس همراه است. به دنبال حرکات کوهزایی و باز شدن دهانههای آتشفشانی، کف دریای تنیس بالا آمد و آب دریاهای اطراف نیز بر اثر تبخیر شدید و تراکم رسوبات آن خشک شد و قشر ضخیمی از رسوبات نمک دریا روی آنها به جای ماند و کویرهای کنونی( کویر لوت) را تشکیل داد. در نواحی پست، ذرات حاصله از متلاشی شدن و فرسایش کوهستانها، روی هم انباشته شد که با وزش باد به حرکت در میآیند و تپههای متحرک شنی را بوجود میآورند.
رشته کوههای مرکزی در این منطقه دشتهای وسیع استان را از یکدیگر جدا میسازند این کویرها بطور کلی 2 رشتة عمده هستند که از شمالغربی به جنوب شرقی کشیده شدهاند و مهمترین آن رشته کوههای بشارگردکوهبنان است.
این رشته کوهها دنبالة کوههای جندق و بیابانک هستند که تا کرمان و بم گسترش یافتهاند. از قلل مهم آن میتوان به کوههای کوهبنان، طغرلالجرد( تخراجه) پلوار، سیرچ، ابارق، و تهرود اشاره کرد که بزرگترین حایل بین مناطق کویر با سایر مناطق استان میباشند.
رشتة دوم کوههایی است که از یزد تا کرمان و چاله جازموریان کشیده شدهاند و به موازات رشتة اول امتداد دارند. از ارتفاعات مهم این رشته نیز میتوان کوههای مدور، شهر بابک، کوه پنج، چلتن لالهزار، هزار بحر آسمان، جبال بارز و شهسواران را نام برد.
در قسمت جنوب شهرستان کهنوج نیز رشتهکوههای بشاگرد، دنبالة رشته کوههای زاگرس قرار دارتد و این منطقه را از استان هرمزگان جدا میسازند. وجود ارتفاعات و پستی بلندیهای در منطقه و شرایط خاص اقلیمی، آب و هوای متفاوتی در نواحی مختلف استان به وجود آورده است. نواحی شمالی و شمالغربی و مرکزی دارای آب و هوای خشک و معتدل است و نواحی جنوبی و جنوب شرقی آب و هوای گرم و نسبتاَ مرطوب دارد. مقدار بارش ریزشهای جوی بسیار متغیر و کم است. بیشترین باران در منطقة جیرفت میبارد. اراضی مرتفع و بادگیر توأم با طوفان و گرد و غبار است. آب و هوای شهر کرمان خشک و نیمة معتدل است. بر اساس گزارش سازمان هواشناسی در سال 1370 حداکثر مطلق درجة حرارت 6/39 درجة سانتیگراد، حداقل مطلق درجة حرارت 17- درجة سانتیگراد و تعداد روزهای یخبندان 79 روز بوده است.
این گزارش حاکی از آن است که متوسط درجة حرارت استان در ماههای اردیبهشت، خرداد، مرداد، و تیر بین 20 تا 25 درجة سانتیگراد میباشد و از دیدگاه استفادههای جهانگردی، مطلوبترین ماهها جهت مسافرت به استان میباشند. متوسط بیشترین درجة حرارت با 7/26 درجه مربوط با تیرماه و کمترین آن اختصاص به بهمن ماه دارد که 9/3 درجة سانتیگراد میباشد.
استان کرمان تحت تأثیر بادهای مختلف برون منطقهای و محلی است. وزش این بادها، آب و هوای آنرا دستخوش تحولات و تغییرات قابل توجهی میکند. این بادها عمدتاَ از نوع بادهای موسمی خشک هستند و در ماههای اسفند، فروردین و اردیبهشت میوزند. و جهت آنها از جنوب غربی به طرف شمالشرقی و مشرق است. این بادها انبوهی از خاک و شن با خود به طرف شهر کرمان میآورند و سبب تقلیل رطوبت نسبی هوا میگردند. همچنین بادهای غربی و شمالغربی باعث ریزش باران در زمستان و بهار میشوند.
ریزش نزولات جوی از آبان ماه شروع و تا اردیبهشت ماه سال بعد ادامه مییابد. بیشترین میزان بارندگی از دیماه تا اردیبهشت ماه است. اغلب این بارشها به صورت باران است و گاهی هم اندکی برف میبارد. میزان بارندگی سالانة استان در سال 1370 ، برابر 7/114 میلیمتر بوده است.
جغرافیای تاریخی استان
سابقة سکونت و استقرار در دیار کرمان به هزارة چهارم قبل از میلاد میرسد. این منطقه یکی از قدیمیترین نواحی ایران بشمار میرود و در گذر زمان گنجینههای فرهنگی تاریخی گرانبهایی در آن پدید آمده است. که نمایانگر روند تاریخی و حبات اقتصادی – اجتماعی آن است. وجود هر فضای تاریخی در کرمان بیانگر بخشی از زوایا و ابعاد زندگی مردم و حکومتهای این مرز و بوم است.
تأسیس و تخریب، مرمت و انهدام، همه و همه نشانگر حیات بر جنب و جوش این دیار ناشناخته است. فلت آثار تاریخی کرمان در قیاس با شهرهایی چون اصفهان و شیراز به دلیل رنج و آسیبی است که حوادث ناگوار تاریخ در این منطقه پدید آورده است. همین معدود آثار و در و دیوارهای شکسته نیز نشانة توانایی، پایداری و کوششهای مردم این خطه از کشور است. با نگاهی اجمالی به گذشتة بعضی از شهرهای مهم این استان سیمای تاریخی آن بیشتر روشن میشود:
در مدارک تاریخی و جغرافیایی اسلامی این منطقه کرمان، کارمانیا، ژرمانیا، کرمانیا، کریمان، کارمانی، و کرمانی ذکز شده است. اگر کارمان را دو کلمه بگیریم» کار« به معنی جنگ و» مان« به مفهوم محل است که در مجموع معنی» جایگاه دلاوری و نبرد« دارد.
بعضی از جغرافیدانان نام قدیم این شهر را گواشیر( بدشیر) خواندهاند، گفته میشود؛ گواشیر همان
» کورة اردشیر« یا شهر اردشیر بوده است که به تدریج به» گواشیر« تبدیل شده است.
به استناد منابع عرب و یهود، کرمان منسوب به کرمان بن هیتال بن ارفحشد بن سام بن نوح است و نام آن در کتیبة بیستون به صورت» بوتیه« ذکر شده است.
در دورة ساسانیان فرمانروای کرمان عنوان شاه داشت. چنانکه بهرام چهارم( 388-389 م.) به مناسبت اینکه در زمان پدرش والی کرمان بود به کرمانشاه( شاه کرمان) معروف بود. در این دوره سیرجان مهمترین ناحیة کرمان محسوب میشد.
کرمان در دورة اسلامی و مقارن با 21 تا 24 ه.ق و سالهای بعد از آن تلاطمات سیاسی زیادی را شاهد بود. عمربنخطاب در این زمان سهیل عدی وعبدالله عتیان را مأمور فتح کرمان کرد. سرداران نامبرده با گرفتن اندک جزیهای از حاکم کرمان به مدینه مراجعت کردند.
یزگرد سوم در سال 29 ه.ق در مقابل حملة اعراب به کرمان گریخت ، گفته میشود که تا آن زمان هنوز هم ساکنین کرمان نسبت به وی وفادار ماندهاند.
در سال 31 ه.ق مردم کرمان به جرم ندادن جزیه به مورد هجوم سردار عرب، عبدالله بن عامر قرار گرفتند. وی که از سوی عثمان مأمور فتح کرمان شده بود بدون مقاومت اهالی کرمان را فتح کرده و جزیه چندین سال عقب افتاده را هم از اهالی باز پس گرفت و مجاشع بن مسعود را با یک هزار تن سپاه به حکومت کرمان برگزید و خود عازم خراسان گردید. در درگیرهایی که بین اهالی و سپاه عرب درگرفت با مداخله نیروهای کمکی عبدالله بن عامر کرمان به تصرف کامل مسلمانان درآمد و مجاشع در دوران خلافت عثمان و علی ابن ابیطالب علیه السلام، کماکان حاکم کرمان ماند.چ
در دورة خلافت بنیامیه شورشهایی در کرمان بر پا شد عبدالرحمن بن اشعث از طرف امویان به جای مجاشع به حکومت کرمان منصوب شد. در زمان خلافت عمربنعبدالعزیز( 99- 101 ه.ق) غسان نامی به حکومت کرمان منصوب گردید. در دوران حکومت وی کرمان رو به آبادی نهاد و بسیاری از آتشکدههای زرتشتیان که به آنها مجوسیه میگفتند، خراب شد.
در زمان خلفای بنیعباس حوادث مهمی در کرمان روی نداد. در این دوره کرمان در معرض حملة اقوامی که قبل از اسلام در بنادر خلیج فارس میزیستند قرار گرفت. ولی معتصم آنها را شکست داده و از کرمان خارج کرد.
در سال 253 ه.ق کرمان به تصرف یعقوب لیث مؤسس سلسلة صفاریان درآمد بعد از وی برادرش عمرو فارس کرمان و سیستان را در تصرف داشت.
در سال 266 ه.ق کرمان به تصرف سامانیان در آمد، لیکن در سال 267 ، عمرو بار دیگر بر کرمان استیلا یافت. بعد از درگذشت عمرو لیث حکام کرمان توسط امرای سلسلة سامانی تعیین میشد.
در سال 315 ه.ق کرمان به تصرف معزالدولة دیلمی درآمد و دیلمیان جنین دهه بر این شهر حکومت راندند. بعداَ بر سر تصرف کرمان میان خاندان آل بویه اختلاف افتاد و کشمکش میان دیلمیان و آل بویه تا سالها ادامه داشت و در این زمان نیز کرمان به دفعات دست به دست میشد، تا اینکه در سال 433 ه.ق کرمان به تصرف آلب ارسلان سلجوقی درآمد و وی مؤسس سلاجقة کرمان شد که حکومت آنان تا سال 538 ه.ق ادامه داشت.
به گفتة یاقوت حمومی کرمان در دورة سلاجه از بهترین و آبادترین بلاد محسوب میشد. در اواخر دوران زمامداری این سلسله اوضاع داخلی کرمان دستخوش هرج و مرج گردید و نابسامانی آن با حملة غزان شدت گرفت.
در سال 538 ه.ق غزان بر کرمان مسلط شدند و زرند را موقتاَ مرکز ایالت خود قرار دادند. در این دوره ملک دینار غزنوی حاکم کرمان بود.
بعد از درگذشت ملک دینار پسرش علاءالدین فرخ شاه( 591- 592 ه.ق) به جای او نشست، در دوران وی کرمان دستخوش آشوب و ناامنی گردید و جمعی از امراء به نام علاءالدین تکشش خوارزمشاه خطبه خواندند(568-596 ه.ق) خوارزمشاه هم از این موقعیت استفاده کرده و سپاهی را از خراسان مأمور تصرف کرمان کرد. در نتیجه در سال 592 ه.ق کرمان ضمیمه قلمرو خوارزمشاهیان گردید و هندوخان پسر علاءالدین تکش خوارزمشاه حاکم آنجا شد. مقارن در گذشت تکش باز کرمان میدان تاخت و تاز ترکمانان غز شد. در این ایام ملوک شبانکاره به کرات برای سرکوبی غزان به کرمان تاختند تا سرانجام این ایالت را به تصرف خود در آوردند، لیکن بر اثر ظلم و بیدادگری حکام شبانکاره اهالی به جان آمده علیه این قوم سر به شورش برداشتند و عجم شاه یکی دیگر از پسران ملک دینار را که در زمان هندوخان روانة خوارزم شده بود و در این زمان در کرمان بسر میبرد، به امیری انتخاب کردند. در همین گیرودار اتابک مظفرالدین سعد بن زنگی( 599- 623 ه.ق) که با ملوک شبانکاره در زد و خورد بود کرمان را یکباره در سال 600 و بار دیگر در سال 602 ه.ق به تصرف خود درآورد و کرمان تا سال 607 بوسیلة یکی از گماشتگان اتابک سعد اداره میشد در این سال گماشتة اتابک از فرمان مخدوم خود سرپیچید و بار دیگر اوضاع کرمان آشفته شد. در همین زمان تاجالدین ابوبکر که از طرف سلطان محمد خوارزمشاه بر شهر زوزن و قهستان حکومت میکرد. از این هرج و مرج استفاده کرده و کرمان را به تصرف خود در آورد.
در سال 619 ه.ق مقارن رسیدن چنگیز خان به خراسان یراق حاجب( قتلغ خان) از امرای خورازمشاهی بر کرمان استیلا یافت و رسماَ سلسلة قزاختائیان را بنیان گذاشت. این سلسله از 619 تا 703 ه.ق در کرمان سلطنت کردند. در زمان حکومت قزاختائیان بود که مارکوپولو سیاح معروف و نیزی از کرمان دیدن کرد.
در سال 714 ه.ق امیر مبارزالدین محمد مؤسس سلسلة آل مظفر، کرمان را تصرف کرد. بعد از انقراض این سلسله کرمان ضمیمة متصرفات امیر تیمور گورکانی شد و پس از تیموریان سلسلههای قراقویونلو و آققویونلو به ترتیب کرمان را تصرف کردند.
مقارن ظهور شاه اسماعیل اول مؤسس سلسلة صفویه( 905- 930ه.ق) کرمان در تصرف پسران سلطان حسبن بایقرا بود. شاه اسماعیل با اعزام یکی از سرداران خود به نام جان محمد به کرمان، این شهر را بدون مقاومت و خونریزی به تصرف درآورد. در این زمان عدهای از ازبکان از طریق خراسان به کرمام تاختند، لیکن از سرداران شاه اسماعیل شکست خورده و عقبنشینی کردند. از این تاریخ به بعد تا پایان سلسلة صفیه کرمان قرین امنیت و آسایش بود. گنجعلی خان یکی از معروفترین حکام دورة صفوی است که در مدت مأموریت خود در کرمان نسبت به آبادی و عمران آنجا سعی و کوشش زیاد کرده و آثار زیادی در آن شهر از خود به یادگار گذاشته است.
محمود افغان در سال 1132 ه.ق به قصد تصرف اصفهان پایتخت صفویه از طریق سیستان خود را به کرمان رسانید، لیکن در آنجا از لطفعلی خان والی فارس و برادرزادة فتحعلی خان وزیر اعظم به سختی شکست خورد و به قندهار گریخت. محمود افغان بار دیگر در سال 1132 ه.ق از راه سیستان به کرمان تاخت و پس از استیلا بر آن از طریق یزد راهی اصفهان شد. پس از دفع اشرف افغان توسط نادر و خلع شاه طهماسب دوم از سلطنت کرمان مانند سایر مناطق ایران به تصرف نادر مؤسس سلسلة افشار درآمد بعد از کشته شدن نادر، کرمان دستخوش هرج و مرج گردید و به وسیله افغانها و بلوچها تاراج شد.
کریم خان زند مؤسس سلسلةزندیه( 1163- 1193 ه.ق) بعد از سرکوبی مخالفین خود خدامراد خان زند را با سپاهی به کرمان فرستاد این سردار بدون هیچگونه مانعی کرمان را تصرف کرد.
بعد از انقراض سلسلة زندیه بوسیلة آغا محمد خان قاجار، روزهای تاریک و تیرهروزی کرمانیان آغاز شد. آغا محمد خان همین که از حرکت لطفعلی خان زند به کرمان و انتخاب آنجا به پاینختی مطلع شد، با شتاب رهسپار کرمان گردید و نزدیک به چهار ماه آنجا را در محاصره گرفت و در نهای کرمان رابه تصرف خود درآورد. آغا محمد خان پس از استیلا بر شهر و ددمنشی در حق اهالی بیگناه کرمان فروگذاری نکردند. روایت است که به دستور آغا محمد خان بیش از هزار نفر از نعمت بینایی محروم شدند و از سرهای عدهای از ساکنین بیگناه کله منارها برپا گردید. بعد از مرگ آغا محمد خان در دورة سلطنت فتحعلیشاه، شهر جدید کرمان در شمال غربی شهر قدیم بنا شد.
شهر امروزی کرمان به برکت توسعه صنعتی کشاورزی و فرهنگی یکی از آبادترین شهرهای ایران به حساب میآید.
وضعیت اجتماعی و اقتصادی استان
بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1375 استان کرمان 2004328 نفر جمعیت داشت که از این تعداد 9/52 درصد در نقاط شهری و 46 درصد در نقاط روستایی ساکن بودند و1/1 درصد نیز غیر ساکن یاخوشنشین بودند. در این سال شهرستان کرمان با 7/79 درصد شهرنشینی و شهرستان کهنوج با 9/13 درصد شهرنشینی، به ترتیب بیشترین و کمترین درصد شهرنشینی را داشتند.
در سال 1370 نسبت باسوادی در جمعیت 6 ساله و بالاتر استان کرمان در نقاط شهری 5/83 درصد و در نقاط روستایی 6/56 درصد بود.
استان کرمان مانند سایر مناطق ایران شاهد مهاجرت وسیع روستائیان به شهرها بوده است.
دانلود مقاله اقلیم و معماری روستای کندوان اسکو و میمند کرمان 17 ص با فرمت WORD
بخش اول :
روستای کندوان :
کندوان یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی است که در دهستان سهند بخش مرکزی شهرستان اسکو واقع شدهاست. این روستا دارای جاذبههای گردشگری فراوانیاست که بهدلیل شکل خانههای آن که بهمانند کندوی عسل در دل کوه کنده شدهاند است.عسل از مهمترین سوغات این روستا است.
کندوان یکی از سه روستای صخرهای جهان است که این موجب جذابیت بینظیر آن شده است. معماری روستای کندوان و جاری بودن زندگی مردم در قالب بافت قدیمی آن یک استثنا در دنیا به حساب میآید. چرا که دیگر در ترکیه و آمریکا کسی در کاپادوکیه و داکوتا زندگی نمیکند. کندوان روستایی است بنا شده در صخره و تنها سازه این دهکده را سنگها تشکیل میدهند. خانهها هرمی شکل هستند و برای دامها نیز حفرههایی در سنگها بنا شده است.
کندوان منطقهای ییلاقی از رشته کوههای سهند است که مراتع سرسبزش عشایر زیادی را به آن جا میکشاند. چشمه آب معدنی کندوان نیز یکی از جاذبههای این روستای ۶ هزار ساله محسوب میشود. آب این چشمه با کمترین درصد سنگینی برای درمان بیماریهای کلیوی بسیار مفید است.
پرفسور «دیوید رول» باستانشناس مشهور انگلیسی در سفر به ایران و کشف نخستین مسیر پستی دنیا، قدمت کندوان در این مسیر را یکی از استنادات خود برای نظریه فرود آدم _ یکجانشینی بشر غار نشین و زندگی اجتماعی انسانها_ قرار داده است.