فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:107
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی دررشته علوم تربیتی
(مدیریت و برنامه ریزی آموزشی )
موضوع :
بررسی رابطه بین برخی از ویژگی های اقتصادی – اجتماعی بر اُفت تحصیلی دانش آموزان شهرستان رباط کریم در سال تحصیلی 87-1386
فهرست مطالب:
عنوان
چکیده پژوهش
فصل اول – طرح تحقیق
مقدمه...................................................................................................................2
بیان مسئله..........................................................................................................4
اهمیت و ضرورت پژوهش ............................................................................7
اهداف پژوهش .................................................................................................9
تاریخچه موضوع ...........................................................................................11
فرضیات تحقیق ................................................................................................16
متغیرهای پژوهش ............................................................................................16
تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای پژوهش ..............................................18
فصل دوم : ادبیات وپیشینه
مقدمه .................................................................................................................21
اهمیت خانواده ..................................................................................................24
دیدگاه برخی از دانشمندان در مورد خانواده و اهمیت آن ..........................28
خانواده از نظر اسلام........................................................................................30
خانواده و تائید آن در تربیت و موفقیت تحصیلی آنان................................31
موقعیت کودک در خانه.....................................................................................32
جو عاطفی خانواده ...........................................................................................35
وضعیت اجتماعی – فرهنگی – اقتصادی خانواده........................................37
فقدان والد یا والدین ..........................................................................................40
کودکان با مادران شاغل ..................................................................................42
تحصیلات والدین ..............................................................................................44
تحقیقات انجام گرفته در خارج ........................................................................47
تحقیقات انجام گرفته در داخل ........................................................................49
علل افت تحصیلی ..............................................................................................51
اندازه خانواده ...................................................................................................53
تحصیل ..............................................................................................................54
عوامل موثر در افت تحصیلی از نظر خود دانش آموز.................................55
راههای مقابله با افت تحصیلی..........................................................................57
اقدام های سازمانی ...........................................................................................59
اقدام های انگیزشی و مادی .............................................................................60
اقدام های غیر رسمی .......................................................................................61
افت تحصیلی در غرب و شیوه های مبارزه با آن ........................................62
افت تحصیلی و عوامل درون مدرسه .............................................................64
روش های توجیهی و جبرانی مقابله با افت تحصیلی ...................................64
روش های تغییر و تحول بنیادی در مدرسه .................................................67
فصل سوم :
روش پژوهش ...................................................................................................71
جامعه آماری .....................................................................................................72
نمونه آماری ......................................................................................................72
ابزار اندازه گیری ..............................................................................................73
فصل چهارم :
مقدمه .................................................................................................................75
تجزیه و تحلیل اطلاعات ...................................................................................77
فصل پنجم :
نتیجه گیری و پیشنهادات
نتیجه گیری از یافته های تحقیق .....................................................................97
محدودیتهای تحقیق ..........................................................................................99
ضمائم ..............................................................................................................102
پرسشنامه
مقدمه:
عملکرد تحصیلی دانش آموزان و بررسی عوامل تاثیرگذار بر آن موضوعی است که بخش عمده ای از ظرفیت پژوهش در علوم تربیتی را به خود اختصاص داده است به همین دلیل از دیرباز تاکنون پژوهشگران علاقمند به بررسی و مطالعه در این زمینه سعی در روشن نمودن جوانب مختلف آن داشته و به نتایج قابل توجهی نایل آمده اند. از جمله عواملی که می تواند بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان تاثیر بگذارد ویژگی های خانوادگی دانش آموز می باشد خانواده اساسی ترین نهاد آموزشی است که شرایط لازم برای اولین تجربه شاگرد بودن در زندگی انسان را فراهم می کند. تحت شرایط صحیح خانواده کودکان را آماده می سازد تا تواناییهای بالقوه خود را شناسائی کنند و بعنوان افراد بالغ نقش سودمندی را در جامعه برعهده گیرند. تائید خانواده بعنوان اصلی ترین و فعالترین نهاد اجتماعی در موفقیت و عدم موفقیت دانش آموزان برکسی پوشیده نیست ولی فقدان آن در کشورهای مختلف متفاوت است در کشورهای صنعتی ارتباط تنگاتنگی بین دستیابی به تحصیلات عالی و میزان تحصیلات والدین از یک طرف و موقعیت والدین و سطح تحصیلات آنان از طرف دیگر وجود دارد.
درحالی که این ارتباط در کشورهای در حال توسعه به مراتب ضعیف تر است. این پژوهش درصدد آن است که به تائید ویژگی های خانوادگی از جمله میزان تحصیلات ، شغل، محل سکونت ، میزان درآمد و ...... والدین بر موفقیت و یا عدم موفقیت تحصیلی دانش آموزان سال 87-1386 را مورد مطالعه قرار دهد.
بیان مسئله :
آموزش و پرورش در انتقال دستاوردهای بشری از نسلی به نسل دیگر از اهمیت به سزایی برخوردار است به طوریکه پیشرفت درامر آموزش و پرورش یکی از شاخص های مهم توسعه یافتگی به شمار می رود و یکی از علل عقب افتادگی کشورهای جهان سوم عدم فراگیری آموزش و پرورش در این کشورها و بعبارت دیگر نرخ بالای بیسوادی و کم سوادی است . اینجاست که مسئله ای بنام افت تحصیلی مطرح می شود این معضل به میزان بسیار زیادی امکانات و منابع و استعدادهای بالقوه انسانی و اقتصادی را تلف می کند و اثرات غیر قابل جبرانی را در ابعاد فردی و اجتماعی برجای می گذارد. در کشور ما هم افت تحصیلی یکی از مهم ترین مسائل و مشکلات کنونی نظام آموزش و پرورش است که هر ساله دهها میلیارد ریال بودجه کشور را به هدر می دهد و نیروی بالقوه انسانی را در آموزش و پرورش خارج می کند و به این ترتیب عظیم ترین سرمایه های جامعه که همان نیروی انسانهاست بی ثمر می ماند . آمارهای بدست آمده از تحقیقات در مراکز کشورمان نشان دهنده آن است که افت تحصیلی به صورت مردودی ، ترک تحصیل زودرس و یا به صوری دیگر مقدار زیادی از منابع مالی و استعدادهای انسانی جامعه را تلف می کند و آثار شومی برجای می گذارد. بطور مثال آمارها نشان می دهند که میزان افت تحصیلی در دوره راهنمائی زیاد است ودر سالهای اخیر نیز افزایش داشته است .
همه ساله تعدادی از دانش آموزان شرکت کننده در آزمون های سوم راهنمائی بعنوان دانش آموزان موفق در بین سایر دانش آموزان به برتری می رسند و تعدادی از آنها نیز مردود می شوند. اینکه تفاوتهای فردی و نقش و عوامل مربوط به درون سازمان آموزش و پرورش نقش عمده ای در فرآیند آموزش و پرورش و یادگیری دارد. شکی نیست اما وجود عوامل دیگر مانند سواد والدین ، مشاغل والدین، میزان درآمد والدین ، روابط خانوادگی ، تعداد افراد خانواده ، باسواد بودن اعضای خانواده نیز برموفقیت یا عدم موفقیت تحصیلی فرزندان تاثیر دارد. در این تحقیق مسئله این است که دانش آموزانی که موفق می شوند از نظر اقتصادی _ اجتماعی در چه وضعیتی قرار دارند و وضعیت شغلی ، درآمدی و تحصیلی والدین تا چه اندازه در موفقیت آنها موثر است و دانش آموزانی که موفق نمی شوند از نظر اقتصادی_ اجتماعی در چه وضعیتی قرار دارند و عدم موفقیت آنان چه ارتباطی با وضعیت اقتصادی _ اجتماعی والدین دارد.
اهمیت پژوهش :
درک این که چرا دانش آموزان ترک تحصیل می کنند کلید پرداختن به این مشکل عمده تحصیلی است . شناخت علل ترک تحصیل و افت تحصیلی مثل دیگر مسائل پیشرفت تحصیلی هنوز هم به دلیل اینکه متاثر از عوامل ریشه ای و ماهوی چون خود دانش آموزان، خانواده، مدرسه و جامعه ای است که محصل در آن زندگی می کند جزء مسائل دشوار محسوب می شود.
افت تحصیلی در کشورهای توسعه نیافته چندین برابر کشورهای صنعتی است و به تعبیری بخش عظیمی از سرمایه گذاری های آموزشی این کشورها به هدر می رود بنابراین مسئله افت تحصیلی معضل مهم نظام آموزشی است . هرساله زیانهای بسیاری به نظام آموزشی وارد می کند که از چند جهت قابل توجه و درخور تعمق است .
نخست اینکه در هر سال تحصیلی هزینه سرانه ای که از سوی دولت جهت مخارج آموزشی اختصاص داده می شود به دلیل وجود مردودی و تکرار پایه تلف می شود و به واقع سرمایه ازدست رفته است دوم اینکه هر سال تحصیلی علاوه بر آثار اقتصادی روانی اجتماعی آثار زیان باری برای جامعه و خانواده دارد که از جمله آن می توان ضعف روحیه و اعتماد به نفس دانش آموزان مردود و مترود شدن او به دلیل شکست تحصیلی نام دارد. در زمینه اجتماعی نیز شکست تحصیلی و ترک تحصیل عاملی است که جوانان را به سوی انحراف و بزهکاری سوق می دهد.
اهداف پژوهش :
طی سالهای اخیر در مورد علل افت تحصیلی مطالعات محدودی در سطح دانشگاه یا وزارت آموزش و پرورش انجام شده است این نوع مطالعات غالبا" یا به عوامل برون سازمانی و علل خارجی افت تحصیلی مانند فقر و محرومیت اقتصادی و شرایط و عوامل فرهنگی اجتماعی و یا به علل درون سازمانی نظیر شرایط آموزشگاه نامتناسب بودن هدفهای برنامه ها روش ها و مقررات مدارس با نیازهای روانی _ عاطفی و اجتماعی دانش آموزان اشاره داشته اند. هدف این پژوهش بررسی مقایسه ای رابطه بین ویژگی های اقتصادی _ اجتماعی خانواده در موفقیت تحصیلی و عدم موفقیت تحصیلی در دو گروه از دانش آموزان است تا چه حد خانواده در موفقیت و شکست تحصیلی فرزندان خود موثرند . آگاهی از تاثیر وضعیت شغلی _ تحصیلی _ اقتصادی و ..... خانواده در وضعیت تحصیلی فرزندان و زمینه تحرک اجتماعی را برای خانواده ها فراهم می کند اولیا نسبت به افزایش معلومات علمی خود کوشش نموده و در جهت سرمایه گذاری علمی برای فرزندان خویش بیشترین تلاش را می نمایند و ضمنا" برنامه ریزان و مسئولین مملکتی در سرمایه گذاری در مورد اولیا دانش آموزان بیشتر همت گمارند نهایتا" هدف عمده تحقیق یافتن پاسخ به پرسش های زیر است :
الف – میزان تاثیر عوامل اجتماعی مانند تحصیلات والدین_ شغل والدین _ بعد خانواده بر موفقیت و عدم موفقیت فرزندان تا چه اندازه است ؟
ب - میزان تاثیر عوامل اقتصادی مانند سطح درآمد بالا ، خانه مسکونی و ......... بر موفقیت و عدم موفقیت فرزندان تا چه اندازه است ؟
تاریخچه موضوع :
آموزش و پرورش فراگیری زگهواره تا گور است در هر جامعه ای یافت می شود و اشکال گوناگون دارد از یادگیری براساس تجربه های زندگی تا آموزش و پرورش آموزشگاهی از اجتماعات صنعتی تا غیر صنعتی از محیط های روستایی تا شهری از گروه سنی به گروه سنی مراحل مختلف آموزش و پرورش طی قرنها از طریق مشارکت های گروهی و اجتماعی انجام می گرفت در این مدت زمان نسبتا" طولانی بدون اینکه وسیله یا سازمان رسمی خاصی برای آموزش و پرورش در کار باشد افراد بالغ و بزرگسال توجه روزافزون معطوف و صرف آموزش و پرورش نوباوگان و نوجوانان جامعه می گردند. بنابراین باید اذعان کرد که هدایت آگاهانه امر یادگیری بسیار جلوتراز پیدایی مراکزرسمی آموزشی آغاز شده است .
سرآغاز آموزش و پرورش را باید در منشاء اصلی همه نهادهای اجتماعی یعنی خانواده جستجو کرد « جامعه شناسی آموزش و پژوهش»
آموزش و پرورش در ایران نیز در روستاها ابتدا در مکتب خانه ها شروع شد و قبل از اینکه نظام آموزش رسمی وجود داشته باشد بصورت خودگردان و مکتب خانه ای بوده است.پس از به وجود آمدن سازمان های متولی آموزشی آموزش و پرورش به صورت آموزشگاهی و مدرسه ای دایر شد .
افت تحصیلی و مسائل و مشکلات مربوط به پیشرفت تحصیلی نیز از همان ابتدای آموزش یعنی از مکتب خانه ها می توان گفت که شروع شده است و همه دانش آموزان آن دوره نیز بطور یکسان در امر یادگیری فعال نبوده اند که آن هم دلایل و علتهای خاص آن دوره را داشته است . از زمان شروع آموزش و پرورش به صورت امروزی نیز افت تحصیلی در همه دوره ها و زمانها وجود داشته است و تحقیقات زیادی در این مورد انجام گرفته است . شناخت علل ترک تحصیل و افت تحصیلی متاثر از عوامل ریشه ای و ماهوی چون خود دانش آموز ، خانواده ، مدرسه و جامعه ای که محصل در آن زندگی می کند مطابق یک تحقیق انجام شده دانش آموزان دلایل متفاوتی را برای ترک تحصیل بیان داشته اند دلایل مربوط به مدرسه 77% دلایل مربوط به خانواده دلایل خانوادگی 24% دلایل کاری 32% دکتر لِدو و همکاران) خاص ترین دلایل هم عدم علاقه به مدرسه 46% مردودی 39% عدم ارتباط خوب با معلم 29% پیدا کردن کار 27% بود ( مجله پیوند شماره 34) پس نتیجه می گیریم که از زمان شروع امر آموزش و پرورش مسائل مربوط به آن یعنی مسائلی همچون افت تحصیلی نیز وجود داشته و تحقیقات زیادی نیز توسط دانشمندان و محققین انجام گرفته است . موزه بلات – در کتاب در شکست تحصیلی در دانش آموزان و پرورش و راههای مقابله با آن عوامل موثر در افت یا موفقیت تحصیلی را در 2 گروه عوامل درونی و بیرونی دسته بندی می کند . عوامل درون سازمانی عبارتند از نظام آموزشی – کیفیت معلمان – برنامه های آموزشی – تقویم و ساعات آموزشی.