فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:79
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
مقدمه
1- مطالعات وضع موجود
1-1- منطقه
1-1-1- ویژگی های عمده جغرافیایی و اقلیمی
1-1-2- ویژگی های فرهنگی، اجتماعی و تاریخی
1-1-3- مطالعه و بررسی نظام استقرار مراکز جمعیتی
1-1-4- وضعیت ارتباطات، تاسیسات و تجهیزات زیربنائی
1-1-5- وضعیت اقتصادی منطقه و نقش ناحیه در آن
1-1-6- گردآوری برنامه های بخشی و منطقه ای
1-1-7- شناخت خطوط تقسیمات کشوری و موقعیت ناحیه مورد مطالعه
1-1-8- جمع آوری اطلاعات موجود در زمینه پتانسیل آبی منطقه، مصارف فعلی، امکانات توسعه بهره برداری بر اساس اطلاعات سازمانهای ذیربط
مقدمه:
طرح جامع توسعه و عمران ناحیه در پاسخ به مشکلات ریشه دار و فزون یابنده فیزیکی و کالبدی در ناحیه ساوه که وجوه اشتراک عدیده ای با دیگر نواحی کشور دارد، آغاز شده است، رویکردی که نهایتا به گونه ای فعالیت نظام مند و اندیشه شده در زمینه ساختار فضائی و کالبدی منتهی خواهد شد. این طرح بر آن است تا ضمن بررسی و شناسایی منابع و داده ها و یافته های کلیه بخشها و تجزیه و تحلیل و ترکیب بهینه آنها و نیز بهره گیری از کلیه رهیافتهای فضائی معرفی شده برای ایران، کشورهای جهان سوم و دیگر مناطق جهان که عمدتا مراحل تجربی و اجرائی خویش را به پایان رسانده و یا در مرحله تجربه می باشد، به گونه ای طرح مدون و مقبول که دارای روائی و اعتبار نسبی بوده و راهگشای معضلات جاری باشد دست یابد.
گفتنی است تهیه چنین طرحهائی عمدتاً به دلیل نبود اطلاعات و داده های آماری تفصیلی و مکفی از مقوله آنچه در ممالک رافیه دنیا متعارف می باشد و عمدتاً زمینه های چنددهه آزمایش و خطا را به همراه دارد، تا حدود زیادی با مشکل و تنگنا مواجه می باشد، لیکن این نقیصه نمی تواند ضرورتاً همراه با نفی هر گونه برنامه ریزی فضائی باشد چرا که مالا تبعات آسیب زای بعضاً جبران ناپذیری را در پی دارد، کما اینکه در شرایط فعلی هزینه های میلیاردی و ناپیدا را بر دوش کشور تحمیل نموده است.
از سوی دیگر دسترسی به اطلاعات تفصیلی در مورد آب، خاک، کشاورزی، معدن، و پتانسیلهای ناشناخته متعدد سرزمین، لزوماً اعتبارات هنگفت و گسترده، زمان بسیار طولانی ولزوم دخالت تام و تمام دستگاهها و نهادهای ذی مدخل و همچنین در اولویت قرار داشتن اختصاص اعتبارات ویژه از جانب نهادهای برنامه ریزی کشور را می طلبد که به نظر می رسد کشور ما در حال حاضر چنین توانائی را ندارد و در آینده نزدیکی به آن دسترسی نمی یابد. آنچه قابل عنایت است تاکید روی برنامه ریزی فضائی و الگوهای استقرار و فعالیت اندیشیده شده بر مبنای اطلاعات موجود می باشد چرا که در غیر این صورت شاهد گسترش تبعات به شدت آسیب زا و جبران ناپذیری در پهنه سرزمین خواهیم بود.
طرح فوق تلاش دارد با تکیه بر مبانی تئوریک و کالیبراسیون آنها در حد اقتضاء به شناسائی و تحلیل و پیش بینی آینده سازمان فضائی اقدام نموده و تمامی راه حلهای ممکن برای دخالت و بهینه نمودن ساختار فضائی را معرفی، ارزیابی و تدوین نموده و با اتخاذ راهبردهای فضائی قابل تصویب و اجرا زمینه مناسب آمایش فضا را از ابعاد فیزیکی و کالبدی فراهم آورد.
طرح جامع توسعه و عمران ناحیه ساوه در تاریخ 26/10/75 مابین این مهندسین مشاور و سازمان محترم مسکن و شهرسازی استان مرکزی منعقد گردید و با توجه به آمادگی قبلی و تجهیز کافی نیروی انسانی متخصص و تدارکاتی، بلافاصله مراحل اول فرآیند تهیه پروژه که فعالیتهای میدانی و برقراری ارتباط با مقامات و دستگاههای محلی بود آغاز گردید. حاصل فعالیتها در قالب گزارشها و نقشه هایی است که تقدیم می گردد.
1- مطالعات وضع موجود
1-1- منطقه
پیش درآمد- شالوده های نظری
- نظام آمایشی منطقه ای
به اذعان اکثریت قریب به اتفاق برنامه ریزان فضائی (Spatial Flaners) تعیین مرکز منطقه و تحدید قلمرو منطقه، بحثی است پیچیده و دشوار و هر گونه برخورد ساده نگر و تسامح گرا و یا برخوردهای سلیقه ای و غیرتخصصی، هیچ کمکی به حل و فصل مشکلات مبتلا به نخواهد نمود. از سوی دیگر باید پذیرفت برنامه ریزان فضائی، ابزاری برای دخالتهای بسیار پایه ای و اعجاز گونه نیز در اختیار ندارند، اگرچه فقط این زمینه تخصصی قادر است علی الاصول بهترین شناخت، تبیین و راه حلها و برنامه ها و طرحها را بدست دهد، و قرائتی صرفا هنری و معماری و یا صرفاً طبیعی و نیز اجتماعی قطعاً نقض غرض خواهد بود.
از آنجا که طرح جامع شهرستان ساوه نی تواند و نباید فارغ از نگرشی منطقه ای و بعضاً میان منطقه ای وارد بحث برنامه ریزی کالبدی شهرسان گردد، ضرورت دارد اولا دیدگاههای فضائی طرحهای فرادست وثانیاً یافته های خاص گروه تحقیق این مهندسین مشاور در خصوص وضعیت شهرستان و استان و پهنه های فراتر از آن مدنظر قرار گیرد.
در طرح جامع شهرستان ساوه مفهوم منطقه تا حدود زیادی بر شالوده های اداری یعنی استان تکیه دارد، اما در عین حال به هیچ روی از نگرش و مبانی خویش عدول نمی کند
مبانی نظری این تحقیق در بحث و سرفصل مربوطه ارائه شده است مع الوصف جهت مزید اطلاع ضرورت دارد اشاره شود، اولا تمامی مبانی نظریه های فضائی مختلف اعم از دیدگاه مکان مرکزی (Central Place Theory) و دیدگاه قطب رشد (growth Pole) و همچنین نظریه مرکز – پیرامون و رهیافت نظام گرای هیلهورست مورد مداقه و نقد قرار گرفت، ثانیا رویکرد سیستمی ژوزف هیلهورست بعنوان شالوده ای نظی که به گونه ای نسبی و صد البته به مراتب بهتر از سایر دیدگاهها مفید واقع می شود انتخاب شده است.
انتخاب و معرفی چنین شالوده نظری بی تردید برخورد با نظام آمایشی را به گونه ای متفاوت از سایر دیدگاهها رقم می زند. گو اینکه عدم عنایت به شالوده های نظری و معرفی نکردن شالوده نظری معتبر و کارآمد باعث سردرگمی، پراکند کاری و هدفمند نبودن کل فرآیند برنامه ریزی فضائی اعم از مرحله شناخت و مرحله تجزیه و تحلیل و برنامه ریزی و طراحی خواهد شد.
بر پایه رهیافت نظام گرا نمی توان به تعابیر متداول «منطقه» دل خوش داشت چرا که در طرح جامع شهرستان ساوه هیچکدام از تعابیر منطقه اعم از همگن یا عملکردی و اداری غالب نیست و نخواهد بود.
چنانچه منطقه را حمل بر پهنه ای از سرزمین بنمائیم که همگنی مقبولی را نشان دهد به گونه آشکاری از هدف منطقه بندی بمنظور شناخت و تحلیل و برنامه ریزی عدول نموده ایم و لذا نقض غرض می شود و اگر چنانچه منطقه را حمل بر پهنه ای از سرزمین کنیم که بر روابط عملکردی استوار است و تعبیری اداری و سیاسی از این عملکردها مدنظر باشد و متعاقباً اقدام به معرفی مرکز و مرزهای منطقه شود، باز هم شاهد ناکارآمدی چنین مکانیزمی در راستای برنامه ریزی فضائی خواهیم بود. شق سوم برای نوع تعبیر از منطقه، معرفی مصداقی دیگر و حمل این مفهوم بر آن است به این ترتیب که با غالب دانستن جریانات فضائی، سوای جریانات اداری و سیاسی، پهنه ای از سرزمین را که با شدت جریانات تعیین می شود مورد عنایت قرار داده و با تکیه بر معرفی مرکز و قلمرو آن، منطقه را معرفی نمود.
- تعیین منطقه
بررسی این تحقیق به ویژه از آن رو که مبتنی بر شالوده نظری نظام گرا می باشد به وضوح اجتناب از هر گونه یکسویه نگری به مفهوم منطقه را گوشزد می کند.
به این ترتیب منطقه مورد نظر ما نه مبتنی بر منطقه همگن است نه مبتنی بر منطقه عملکردی اداری سیاسی و نه بر پایه منطقه عملکردی غیراداری، بلکه منطقه را پهنه ای از سرزمین می داند که هم عملکرد اداری و هم عملکرد اقتصادی، اجتماعی داشته باشد.
آنچه مسلم است این گروه لزوما ناچار است جهت برخورداری از زمینه های آمار و اطلاعاتی موجود و نیز اعتناء و اتکا به منطقه عملکردی اداری – سیاسی به استان مرکزی به عنوان یک منطقه عنایت و شناخت حاصل، و ارائه نماید. گفتنی است وفاداری به شالوده های نظری حکم می کند روابط عملکردی شهرستان ساوه با قطبهای اقتصادی و اجتماعی منطقه ای یعنی استان و شهر تهران به خوبی مورد مدافه قرار گیرد.
کوتاه سخن اینکه به زعم ما منطقه مفهومی دوگانه را در این طرح به همراه دارد، به این لحاظ که مراکز و قلمروهای این دو منطقه هیچگونه انطباقی بر یکدیگر ندارند.