پایان نامه بررسی امکان استفاده از مدل ژنتیک مالی ( FGP ) در ارزیابی قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران

اختصاصی از یارا فایل پایان نامه بررسی امکان استفاده از مدل ژنتیک مالی ( FGP ) در ارزیابی قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)

تعداد صفحات:107

عنوان : بررسی امکان استفاده از مدل ژنتیک مالی ( FGP ) در ارزیابی قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره ۱۳۸۵-۱۳۸۰

پایان نامه :
برای دریافت درجه کارشناسی ارشد « M.A» رشته حسابداری

 فهرست مطالب:
فصل اول:کلیات پژوهش
فصل دوم:چارچوب نظری و پیشینه پژوهش
فصل سوم:روش شناسی پژوهش
فصل چهارم:تجزیه وتحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه
فصل پنجم:نتایج ، پیشنهادات و محدودیتهای تحقیق
منابع و مآخذ

چکیده :
هدف این پروژه استفاده ازبرنامه ریزی ژنتیک  مبتنی بر تحلیل سریهای زمانی جهت پیش بینی قیمت سهام  می باشد . این مطالعه ، برنامه ریزی ژنتیک مالی (FGP)  در کشف مدل جدید آینده نگری مالی  برای سری های زمانی قیمت سهام مورد استفاده قرار می‌دهد. وابزار معمول در تشریح فضای  مدل های آینده نگری بالقوه و انتخاب قویترین راهکارهاست .برنامه ریزی ژنتیک مالی  یک برنامه ریزی ژنتیکی مبتنی بر سیستمی است که درآینده نگری مالی تخصصی است. برنامه ریزی کوتاه مدت در زمینه های مختلف برای ادامه بقا، پیشرفت و موقعیت کلیه واحدهای اقتصادی و نیزاتخاذ تصمیمات اثر بخش  سرمایه گذاری و تامین مالی توسط مدیران، سرمایه گذاران، اعتبار دهندگان و سایرین ضروری است . برنامه ریزی امکان بهره برداری مناسب ازفرصتهای موجود را فراهم  می آورد و با استفاده ازآن  می توان قبل از مواجه شدن با رویداد های اقتصادی نامطلوب ، واکنش های مناسب نشان داد . در همین راستا برای افزایش اثربخشی برنامه ریزی ، نیز باید توانایی پیش بینی صحیح و مستمر را که لازمه آن است بهبود بخشید . اما معمولا به منظور پیش بینی وقایعی که در آینده روی  می دهد به اطلاعات بدست آمده از وقایع تاریخی اتکا می شود بدین ترتیب که داده های گذشته تجزیه و تحلیل می شوند تا ازآن الگویی قابل تعمیم برای آینده بدست آید این فرایند که دراغلب روشهای پیش بینی بکار می رود مبتنی بر این فرض است که روابط بین متغیرها در آینده نیز ادامه خواهد یافت .                                                
برنامه ژنتیک قادراست به تولید عناصری که یک پیشگویی از قیمت سهام ازدوره تجاری آتی روی قیمت های سهام  از N دوره گذشته که N یک متغیرتعریف شده یا دوره روزنه نامیده می شود.  در آینده نگری ، بهینه سازی با استفاده از سری های زمانی با نمونه گیری انجام می‌شود و احتمالا شامل برگشت‌های الحاقی در افق های زمانی طولانی تراست. بهینه سازی درون نمونه و آزمون های خارج از نمونه در طی 6  سال با فراوانی بالای داده‌ها برای دو سری زمانی ( سری زمانی باکس و جنکینز) انجام شدند. به همین دلیل درتحقیقات حسابداری نیز برای پیش بینی های مالی از جمله قیمت سهام و سودشرکتها و نهایتا استفاده سودمند از انها روشهای مختلف جهت پیش بینی انتخاب شده است.


به هرحال محقق دراین پژوهش که در بستر بورس اوراق بهادارانجام می گیرد برآن است که دقت پیش بینی قیمت سهام با استفاده از مدل ژنتیک مالی مبتنی بر سری های زمانی  باکس – جنکینز را  مورد مقایسه و آزمون قرار دهد. جهت آزمون فرضیه تحقیق مناسبترین مدل سری زمانی  باکس – جنکینز ازقیمت های سهام  شرکت های منتخب پیش بینی می گردد در مرحله بعدی خطای نسبی پیش بینی با استفاده از روش آزمون مجموع رتبه ای ویلکاکسن مورد آزمون قرار می گیرد .
       


فصل اول
کلیات پژوهش

1-1-  دیباچه :
برنامه ریزی کوتاه مدت در زمینه های مختلف برای ادامه بقا، پیشرفت و موقعیت کلیه واحدهای اقتصادی و نیز گرفتن تصمیمات اثر بخش سرمایه گذاری و تامین مالی توسط مدیران، سرمایه گذاران، اعتباردهندگان و سایرین ضروری است . برنامه ریزی امکان  بهره برداری مناسب از فرصتهای موجود را فراهم می آورد و با استفاده ازآن      می توان قبل از رویاروئی با رویداد های اقتصادی نامطلوب واکنش های مناسب نشان داد . در همین راستا برای افزایش اثر بخشی برنامه ریزی نیز باید توانایی پیش بینی صحیح و مستمر را که لازمه آن است بهبود بخشید .
کانون توجه این پژوهش پیش بینی است پیش بینی از این نظر حائز اهمیت است که عنصر بنیادین و کلیدی در تصمیم گیری استفاده کنندگان درون سازمانی و همچنین برون سازمانی محسوب می شود بر این اساس کارایی و اثر بخشی نهایی هر تصمیم به نتایح رویدادهایی بستگی دارد که بدنبال هر تصمیم روی می دهد بدین سان تصمیمی کارا و اثربخش خواهد بود که پیش بینی های انجام گرفته بر مبنای ان صحیح بوده باشد.

به جرات می توان اظهار داشت که در دهه 1960 و 1970انقلاب بزرگی در پژوهشهای حسابداری و مالی صورت گرفته است و در این میان پژوهشهای مرتبط با پیش بینی های تحلیلگران مالی و مدیریت و همچنین پیش بینی های مبتنی بر مدلهای کمی حجم بزرگی از این پژوهشها را به خود اختصاص داده است در مارس 1973 بنیاد تحلیلگران مالی FAF   پژوهش سه بخشی را  ارائه داد یک بخش پژوهش که در زمینه پیش بینی سود شرکتها بود . این پژوهش گزارش می نمود که تنها از اکتبر 1971 تا سپتامبر سال 1972 حدود 78  مقاله در زمینه پیش بینی مدیریت در مجله وال استریت   انتشار یافته است که این خود نشان از اهمیت بالای این حوزه در حسابداری و امور مالی است .
تصمیم گیری درباره خرید سهام جدید و یا فروش سهام موجود، با دستیابی به اطلاعاتی درباره  وضعیت آینده قیمت بازار سهام ممکن می شود. این تصمیم گیری اقتصادی، در صورتی که بتواند روند آتی قیمت بازار سهام را با استفاده از روشهایی، پیش بینی نماید، سبب کاهش زیان یا ریسک سرمایه گذاری (تصمیم) خواهد شد. 1- FGP  (اولین نسخه FGP)   بعنوان یک مدل تصمیم ، قادر به ارائه پیش بینی های دقیق در مجموعه داده های مختلف است.
 در این مطالعه بر اساس قیمت های  سهام پذیرفته شد ه در بورس اوراق بهادار تهران در سالهای 85-80 و با استفاده ازمدل ژنتیک مالی مبتنی بر تحلیل سری های زمانی باکس - جنکینز قیمت های سهام برآورده شده و  مدل در پایان از نظر کاهش میزان خطا از راه  نرم افزار Eviews مورد تحلیل قرار می گیرد . در نهایت این پژوهش نشان خواهد داد که مدل FGP می تواند خطای برآورد قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران را کاهش دهد   .
( Anthony Hui , 2003 , p. 1 )


                      
2-1-  بیان مساله و علل برگزیدن موضوع پژوهش :
بازار سرمایه نقش بسیار مهمی را در تخصیص منابع و سرمایه ملی ایفا می کند و مفهوم کارایی این بازار منشا پیدایش تئوری های اقتصادی و مالی جدید می باشد. در یک بازار کارا، قیمت اوراق بهادار بازتاب  مجموعه ای از همه اطلاعات موجود بوده و اطلاعات جدید به سرعت بر روی قیمت اوراق بهادار بازتاب نماید  و سرمایه گذاران با توجه به اطلاعات در دسترس و انتظاری که از بازده اوراق بهادار در آینده دارند، تصمیم گیری می نمایند . پژوهشهای بسیار زیادی در رابطه باکارایی بورس اوراق بهادار در کشورهای مختلف انجام شده است . در اکثر این پژوهشها ، رفتار قیمت اوراق بهادار به عنوان معیاری برای تعیین کارایی بازار، مورد توجه قرار گرفته است . در یک بازار کارا رفتار قیمت اوراق بهادار نباید از یک الگوی ویژه ای پیروی کرده و تغییرات پی در پی قیمت های اوراق بهادار باید مستقل از یکدیگر بوده و ازتئوری گردش تصادفی پیروی  نماید. ولی در بازاری که از کارایی لازم برخوردار نباشد، قیمت سهام دارای حافظه تاریخی بوده و از الگوی ویژ ه ای  پیروی  می نماید، بطوری که با شناسایی این الگو میتوان روند آینده قیمت اوراق بهادار را پیش بینی نمود . ( فرقانی حسین ، مسعود عزیز خانی ، سال 1384 ، ص 95 )
در ایران پژوهش هایی درباره  کارایی بازار بورس اوراق بهادار انجام  گرفته است که به تعدادی از آنها اشاره می شود: در پژوهشی که در سال 1369 در رابطه با تابع توزیع نوسانات قیمت سهام، با استفاده از شاخص بازار سهام ایران و برای دو دوره 1357-1353 و 1368-1364 انجام  شد، نتایج پژوهش دلالت بر عدم کارایی بازار بورس ایران در شکل ضعیف داشت (درامانی، 1369).
پژوهش دیگری نیز برای آزمون کارایی در سطح ضعیف در سال 1371 و با استفاده از قیمت سهام 17 شرکت و برای دوره زمانی 1370-1368 و با بکار گیری روش آزمون گردشها انجام شد. نتیجه این پژوهش نیز دوباره عدم کارایی بورس اوراق بهادار تهران را تائید کرد (نصرالهی، 1371 ، ص 3 ).
بر اساس نتایج پژوهش دیگری، تغییرات قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران، بصورت مستقل و تصادفی نبوده و روند و الگوی ویژه ای  در رفتار  قیمت ها مشاهده می شود و آگاهی از این الگو می تواند در جهت کسب منافع بیشتر به سرمایه گذاری کمک نماید (نمازی و همکاران، 1375-1374 ، ص 3 ).
با توجه به این موضوع میتوان از راه  روش های پیش بینی، اقدام به پیش بینی قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران نمود .
معمولا به منظور پیش بینی وقایعی که در اینده روی می دهد به اطلا عات بدست امده از رخدادهای تاریخی اتکا  می شود بدین ترتیب که داده های گذ شته تجزیه و تحلیل می شوند تا از ان الگویی قابل تعمیم برای اینده بدست اید این فرایند که در اغلب روش های پیش بینی به کار می رود مبتنی بر این فرض است که روابط بین متغیرها در اینده نیز ادامه خواهد یافت برای روشن شدن فرایند پیش بینی با استفاده از مدل ژنتیک مالی ،اشاره به این موضوع ضرورت دارد که FGP به عنوان ابزار پیش بینی مبتنی بر دو روش کمی و کیفی است .در روشهای کیفی ، پیش بینی مبتنی بر داوری ذهنی است و پیش بینی کننده با استفاده از تجارب خود و در نظر گرفتن شرایط کنونی و تغییرات قابل     پیش بینی ، داده های آینده را  پیش بینی می کنند . در فرایند پیش بینی ،هرزگاهی نبود یا عدم دسترسی به داده های تاریخی یا عدم کفایت حجم آن،استفاده از روشهای داوری را ضروری می سازد.                                               
   jin li & Edward p.k tsang ,1999 , p.2  )  ).
در روشهای کمی با استفاده از تجزیه و تحلیل داده های گذشته ،ارزش متغیر مورد نظر پیش بینی می شود مدل ژنتیک مالی نیز از جمله تکنیک های کمی به شمار می رود که مبتنی برالگوریتم  سری های زمانی است . سری زمانی خود به الگوهای یک متغیره و چند متغیره تقسیم می شود . در الگوهای  یک متغیره ، تنها بر اساس ارزش مقادیر گذشته یک سری زمانی ، ارزش و مقادیر آتی متغیر وابسته پیش بینی می شود .در حالی که مدل های چند متغیره با شناسایی و تشخیص متغیرهایی که با متغیر مورد نظر برای پیش بینی در ارتباط است ؛ الگوی اماری مربوط طراحی می شود و برای پیش بینی بکار می رود .در این الگوها با شناسایی روابط بین متغیرها می توان نتیجه پیش بینی را بهبود بخشید . با
توجه به دسترسی به داده های تاریخی ودر نظر گرفتن مزایای روش کمی ؛ در این تحقیق از مدلهای چند متغیره مبتنی بر داده های تاریخی در چارچوب سری زمانی استفاده خواهد شد .( عادل اذر ، منصور مومنی ، سال 1377،صص288-283 ) .
سری زمانی ؛ مشاهدات متوالی زمانی مربوط به یک متغیر معین است و معمولا برای دستیابی به یک الگوی تاریخی که برای پیش بینی مورد نظر مفید است ؛ از سری زمانی استفاده می شود . به عبارت دیگر در تجزیه و تحلیل سری زمانی تلاش می شود با استفاده از مقادیر گذشته مقادیر اینده یک متغیر  پیش بینی  شود. ( همان ماخذ )
هر چند در پیش بینی هایی که مبتنی بر روند گذشته است فرض می شود که گذشته اینه ای برای اینده است و      روند های گذشته در اینده ادامه می یابد ولی باید توجه داشت که تمامی پیش بینی ها با مقداری عدم قطعیت همراه است .بنابراین نباید امیدوار بود که هر پیش بینی بطور کامل دقیق باشد ولی باید انتظار داشت که منافع حاصل از    پیش بینی ؛ بیشترازهزینه فرصت ناشی از عدم پیش بینی باشد. تلاش های مختلفی دربهتر کردن عملکرد نتایج حاصل از برنامه ژنتیک نظیر تغییر داده ها و اندازه های  جمعیت مختلف مورد آزمون قرار گرفته اند .
مساله پیش بینی سریهای زمانی قیمت سهام بر خلاف تکنیک های اموزش ماشینی به ویژه درگیر می شود چون داده ها اغلب بی نظم و فرار است و لزوما موضوعات منطقی ارائه نمی دهد . در پژوهش های انجام شده در زمینه مقایسه    پیش بینی این گروهها ؛ نتایج گوناگون وگاهی متضاد بدست امده است .
به هرحال پژوهشگر دراین پژوهش که در بستربورس اوراق بهادارانجام می گیرد برآن است که دقت  پیش بینی قیمت سهام با استفاده از مدل ژنتیک مالی در اجرای سری های زمانی  باکس – جنکینز را  موردآزمون قرار دهد.
برای آزمون فرضیه پژوهش مناسبترین الگوی سری زمانی باکس – جنکینز ازقیمت های سهام  شرکت های برگزیده  پیش بینی می گردد بنابراین تمامی عوامل موثر بر قیمت سهام ثابت فرض شده است .در مرحله بعدی خطای نسبی       پیش بینی با استفاده از روش آزمون مجموع رتبه ای ویلکاکسن مورد آزمون قرار می گیرد .اساسا این پرسش برای پژوهشگر مطرح است که آیا الگوی FGP  مبتنی بر سری زمانی  حاصل از روش شناسی  باکس – جنکینز قیمت سهام را دقیقتر پیش بینی می کنند ؟

به هر حال در صورت عدم دسترسی به سایر اطلاعات ،یک سری زمانی قیمتهای گذشته سهام ،که در برگیرنده سایر موارد موثر در رفتار قیمت سهام می باشند و مشاهدات مربوط به اطلاعات لازم را بهتر بازتاب می سازد در پیش بینی قیمت  مفید خواهد بود . در این پژوهش تلاش بر ان دارد تا رفتار قیمتهای گذشته سهام  و دقت پیش بینی به کمک   سری زمانی باکس – جنکینز را در طول زمان مورد بررسی قرار دهد تا دریابد :
آیا قیمتهای گزارش شده سهام از یک روند ویژه ای  پیروی می کنند ؟
آیا قیمتهای آینده مورد انتظار با قیمت مشاهده جاری رابطه ای دارند ؟
در اصل یک الگو تا چه اندازه ای می تواند قیمتهای آتی را به خوبی پیش بینی کند ؟
آیا پیش بینی قیمت سهام در سری های زمانی در مدل از دقت بالایی برخوردار است ؟

۳-١-  اهمیت و ضرورت پژوهش :
یکی ازهدفهای اصلی حسابداری ارائه اطلاعاتی است که بتوان با استفاده از آن رویدادهای تجاری آینده را پیش بینی کرد . از دیدگاه روش مبتنی بر پیش بینی برای تدوین و ارائه یک تئوری حسابداری باید روشهای گوناگون حسابداری را از نظرتوانایی آنها جهت پیش بینی رویدادهای اقتصادی یا تجاری ارزیابی کرد. بطور کلی شاخص سودمندی در پیش بینی عبارتست از، روابط احتمالی بین رویدادهای اقتصادی مورد نظر تصمیم گیرنده و متغیرهای پیش بینی کننده مربوط که تا حدی از اطلاعات حسابداری نشات می گیرد .( دکتر جهانخانی  علی ، سال 1382 ، ص 171 )
پژوهشهای بسیار زیادی در زمینه پیش بینی در کشورهایی با بازارهای پیشرفته و مدرن از جمله آمریکا انجام شده است و این در حالی است که در کشور ما به علت نو ظهور بودن و رونق جدید بازار سرمایه ، پژوهشهای موجود در این زمینه نیز در آغاز کار و در مراحل ابتدایی می باشد . به هر حال پژوهشهای بسیار کمی در این حوزه از بازار سرمایه و بالاخص در زمینه دقت  پیش بینی قیمت سهام به کمک مدلهای سری زمانی، انجام شده است محقق با توجه به کمبود پژوهشهای موجود دراین زمینه و همچنین به علت اهمیت دقت پیش بینی قیمت سهام دراخذ تصمیمات بهینه توسط استفاده کنندگان درون سازمانی واستفاده کنندگان برون سازمانی بدین نتیجه رسیده است که انجام این تحقیق اهمیت و ضرورت اجتناب ناپذیر دارد . ( فرقانی حسین ، سال 1384 ، ص 96 )
در جامعه ما خریداران اوراق بهادار از هر طبقه و گروهی که باشند با مشکلات اساسی در تصمیم گیری برای     سرمایه گذاری ، بویژه در انتخاب سهام شرکتها و ترجیح یکی بر دیگری روبه رو هستند. ان عده از سرمایه گذارانی که درباره جوانب مختلف سرمایه گذاری در اوراق بهادار از قبیل انواع اوراق ، تفکیک اوراق پرارزش از کم ارزش ، روش تحلیل اوراق بهادار ، عوامل موثر بر ارزش شرکتها و موارد دیگر اگاهی کافی ندارند و در کلیه مراحل    سرمایه گذاری ، از اتخاذ تصمیم تا خرید و نگهداری و فروش اوراق بدلیل فقدان الگویی مناسب قادر به تحلیل علمی و منطقی و تصمیم گیری در مورد سرمایه گذاری  نیستند .
در سطوح سیستم قیاسی حسابداری از دیدگاه اقای ولک ( volk ) تصمیم گیری شامل یک ارزیابی از انچه که انتظار داریم در اینده رخ دهد می باشد این ارزیابی می تواند در فرم غیر رسمی یا با محاسبات فوق العاده پیچیده صورت پذیرد . مدل جریان نقدی تنزیل شده ، که در تجزیه بودجه سرمایه ای بکار می رود بعنوان یک نمونه از شیوه پیچیده می باشد . دوره بازیافت از روشهای جریان نقدی تنزیل نشده ، ساده ، فرضی ،کم اثرتر ، ابزاری برای ارزیابی اینده احتمالی است . اگرچه تقریبا ساده یا بسیار دشوار و ظریف می باشند اما بعنوان روشهایی برای ارزیابی انچه که در اینده اتفاق خواهد افتاد مورد استفاده قرار می گیرند این نوع روشها را مدلهای تصمیم می نامند .
ظرفیت و توان تهیه اطلاعات مفید برای فرایند تصمیم گیری مربوط به اینده را توان پیشگویی یا پیش بینی می نامند . در رویکرد مصرف گرایی ، هدف مهم حسابداری این است که اطلاعات مفیدی را برای تصمیم گیری فراهم نماید . اگر همه تصمیم گیرندگان به اطلاعات یکسان و مشابهی احتیاج داشتند ، مسائل و معضلات تئوری با مشکلات کمتری روبرو می گردید متاسفانه همانطور که ASOBAT شناسایی نمود استفاده کنندگان از گزارشات حسابداری از قشرهای متفاوتی همچون بستانکاران ، سرمایه گذاران ، مشتریان و فروشندگان ، دولت و ارگانهای دولتی و کارمندان می باشند که دارای تواناییها و زمینه های گوناگون هستند ، اگرچه تامین اطلاعات متنوع و متناسب با نیازهای اطلاعاتی قشرهای متفاوت استفاده کننده با ارائه اطلاعات کلی برای تمام گروهها برای تکامل حسابداری در اینده قطعی و حیاتی خواهد بود . توان پیشگویی و پیش بینی در ASOBAT بر حسب سنجش سود ، وضعیت مالی و بازپرداخت بدهیها در اینده  مورد بحث است . گزارشات حسابداری بخودی خود پیشگویی یا پیش بینی را فراهم    نمی سازند ، بلکه استفاده کنندگان بایستی پیشگویی یا پیش بینی هایی را فراهم سازند بکارگیری داده ها از گزارش حسابداری یک اطلاعاتی در مدل تصمیم انها می باشد . ( دکترکرباسی یزدی ، حسین ، سال 1384 ، ص 52-51 )
یکی از ابزارهای مهم مورد استفاده برای تصمیمات سرمایه گذاری، فنون پیش بینی است که آن جزو لاینفک فرآیند تصمیم گیری و کنترل می باشد، ازطرف دیگر، رابطه مستقیم با ریسک تصمیم گیری دارد. بدین معنی که هر چه پیش بینی دقیق تر باشد، زیان یا ریسک ناشی از تصمیم گیری در شرایط عدم اطمینان کاهش می یابد.

4-1- اهداف پژوهش :
هدف اصلی این پژوهش ، ارزیابی امکان کم کردن خطا در پیش بینی قیمت سهام، با استفاده از روند گذشته و تاریخی قیمت سهام از طریق الگوی ژنتیک مالی مبتنی بر سری های زمانی باکس - جنکینز می باشد و انجام پیش بینی موقعی امکان دارد که بازار بورس کارا نباشد .  و باتوجه به عدم کارایی و یا کارایی ضعیف بازار بورس ایران ضرورت انجام چنین پژوهشی اجتناب ناپذیر می نماید .
 شکل ضعیف EMH بیان می کندکه قیمت های اوراق بهادار ، اطلاعات نهفته را با توالی تاریخی قیمتها انعکاس می دهد پژوهشهای کافی حاکی از این مطلب است که این فرضیه در حال حاضر پذیرفته شده و موردتایید است . مطالعات اولیه از انچه که معروف به یافته تئوری گام تصادفی است بیان می کند که تغییرات بعدی قیمتهای اوراق بهادار نسبت به اطلاعات موجود قبل از تغییرات تصادفی است یعنی سودهای مازاد را صرفا بادانش قیمتهای اوراق بهادار نمی توان بدست اورد . ( دکترکرباسی یزدی ، حسین ، سال 1384 ، ص 79 )